Թուրքիան ու ՌԴ-ն հատկապես այսօր վճռական դերակատարություն ունեն ԵԱՀԿ ՄԽ-ի աշխատանքի հարցում, Մինսկի խումբը մշտապես դիտարկվել է և եղել է հենց արևմտյան ազդեցության գործիք, որը ցանկանում են վերացնել: Բնականաբար, Արևմուտքը և առանձին արևմտյան երկրներ տարբեր ուղղություններով են աշխատում՝ ունենալու համար ազդեցություն այնտեղ, որտեղ հնարավոր է, օրինակ՝ Վրաստանում, որքան հնարավոր է՝ Հայաստանում՝ ներդրումներով և այլ գործիքներով, Ադրբեջանի դեպքում դեռ նման ցանկություն չկա, քանի որ երևի թե չկա այդ երկրի կողմից նման ցանկություն:
44–օրյա պատերազմի զոհերի հիշատակին նվիրված ցանկացած միջոցառում վերածվում է անբարոյականության ու սրբապղծության ծեսի։ Զոհերի հիշատակը հարգելու մասին տեքստերում հորդող պաթոսն ու Եռաբլուրում ցուցանվող ձևականությունը գռեհիկ են դարձնում ցանկացած արարողություն, որի միակ իմաստը պետք է լիներ ապաշխարումն ու մեղքերի թողության հայցումը։
Այնքան հրատապ խնդիրներ կան լուծելու, որոնք չեն լուծվում ֆինանսական միջոցներ չլինելու պատճառով, իսկ Ազգային ժողովի նախագահը կամ կառավարության ղեկավարը կարող են իրենց թույլ տալ միլիոնավոր դրամների հասնող պարգևավճարներ բաժանել։ Երբևէ Հայաստանում այսպիսի պարգևավճարացավ չէր եղել։ Պարգևատրումներ միշտ էլ եղել են, բայց չափի մեջ։ Վերջին տարիներին դա մասսայական է դարձել, տեղի-անտեղի պետության հաշվին գումարներ են բաժանում։
Հարկավ, ժամանակ է անհրաժեշտ կովիդի համաճարակի համաշխարհային տնտեսության վրա թողած հետևանքների վերլուծության համար: Հարկավ, ժամանակ է անհրաժեշտ մեր տնտեսության վրա կովիդի համավարակի, պատերազմի և իշխանությունների անփորձության հետևանքները վերլուծելու համար: Ինչ-որ իմաստով արդեն ժամանակն է այդ վերլուծությունները սկսելու:
Մինչև այս ամսվա վերջ կառավարությունը պիտի հաստատի հաջորդ տարվա պետական բյուջեի նախագիծը և ուղարկի Ազգային ժողով։ Բյուջեի ցուցանիշները դեռևս չեն հրապարակվել, սակայն Նիկոլ Փաշինյանն արդեն սկսել է թմբկահարել սպասվող հերթական «աննախադեպ» ծախսերի մասին։ Խոսքը, մասնավորապես, կապիտալ ծախսերի մասին է։
Ակնհայտ է, որ վերջին տասնամյակների կրթական բարեփոխումները շոշափելի արդյունք չեն տվել։ Սա ընդունում են նաև մարդիկ, որոնք իրականացրել են այդ բարեփոխումները։ Ցավոք, մենք չենք փորձում հասկանալ, թե ինչու են մեր կրթական բարեփոխումներն անարդյունավետ։ Կրթության համակարգում ռեֆլեքսիվ մտածողությունը շատ ցածր մակարդակում է, թեև մենք ուզում ենք, որ մեր աշակերտներն ունենան վերլուծելու, քննադատաբար մտածելու հմտություններ։ Տարբեր առիթներով անդրադարձել ենք այն հարցին, թե ինչու կրթական բարեփոխումները Հայաստանում հաջողության չեն բերում։ Այս հոդվածում խոսենք բարեփոխումների իրականացման ոճերի մասին։
«Որքան էլ Ռուսաստանն ու Թուրքիան են դոմինանտ, սակայն ներկայիս դինամիկան պահանջում է ավելի լայն աշխատանք, և երևում է, որ այն ընթանում է՝ ՌԴ-ն աշխատում է նաև Իրանի հետ, Թուրքիան՝ Իրանի ու Վրաստանի, չեմ խոսում Հայաստանի ու Ադրբեջանի մասին, որոնք իրենց ավանդական տարածաշրջանային կապերն օգտագործում են: Ուստի, կարծում եմ, այս լայն դասավորությունը կքննարկվի, ինչպես նաև նոյեմբերի 9-ի հայտարարարության իրագործման հարցը, որից հետո, կարծում եմ՝ շատ ավելի ակնհայտ ձևակերպումներ կլինեն նաև հայ-թուրքական հնարավոր նորմալացման կամ կարգավորման մասով»,- ասաց վերլուծաբանը, հավելելով՝ ռուս-թուրքական Սոչիում սպասվող բանակցությունները բավականին հագեցած են լինելու:
Հայաստանն ապրում ու Հայաստանը կառավարվում է հակադիր իրականության, մտածողության ու բանականության, հասկացությունների, արժեքների հետևողական, մեթոդական խեղաթյուրման պայմաններում։ Այդ իրականության մեջ նսեմացվում ու արժեզրկվում են անցյալի իրական հաղթանակները, իսկ ոչ վաղ անցյալի շոշափելի, մահաբեր պարտությունը ներկայացվում է՝ որպես հաղթանակ։
Ոչ վաղ անցյալում Նիկոլ Փաշինյանը Հայաստանի տնտեսության զարգացումը կապում էր բանկային վարկերի հետ։ Թեև վարկերը ֆինանսական այն պրոդուկտը չեն, որ կարող են տնտեսության համար բարձր արդյունավետություն ապահովել՝ թանկ միջոցներ լինելու պատճառով, այնուհանդերձ կար ժամանակ, որ բանկային համակարգը ակտիվորեն վարկային ներարկումներ էր կատարում։
«Այս ամենը, իհարկե, պատերազմի և դրանում հաղթանակի, էյֆորիայի հետևանք է: ՌԴ-ի համար իր հերթին նախընտրելի կլինի, որ այն մի փոքր իջնի, և կարծես այդ ուղղությամբ որոշ քայլեր ձեռնարկվում են: Սակայն ներկայումս ամենաուշագրավ հանգրվանը Թեհրան-Բաքու տիրույթում է լինելու»,- ասաց նա:
Անկախության 30-րդ տարեդարձին նվիրված «գունագեղ»-կրկեսային միջոցառումներն ավարտվեցին, հնչեցին ճոռոմ ու պաթետիկ բոլոր տեքստերը, ռաբիսը դրսևորվեց բոլոր հնարավոր արտահայտություններով, իշխանությունների և «գունագեղի» ագրեսիվ կողմնակիցները հայհոյեցին դրանց ընդդիմախոսներին և հակառակը։
Երկարացվել է խաղողի մթերումների համար տրվող վարկերի ժամկետայնությունը. 1 տարուց դարձել է 3 տարի։ Նախարարի ասելով, դա պայմաններ է ստեղծել, որ խաղող մթերողներն ավելի անկաշկանդ լինեն ու ավելի մեծ ծավալով մթերումներ կազմակերպեն։ Մյուս կողմից՝ նրանք հնարավորություն կունենան գյուղացիներին, ֆերմերներին ավելի արագ վճարել մթերած խաղողի դիմաց, ինչպես նաև, մաքսիմալացնելով մթերման ծավալները, կկարողանան ապագայում ավելի շատ արտահանել։
Իշխանության գալուց առաջ Նիկոլ Փաշինյանը հայտարարում էր, թե Հայաստանում գներն անհամեմատ բարձր են, որովհետև չկա մրցակցություն։ Օլիգարխները բաժանել են շուկաները և ոչ միայն թույլ չեն տալիս, որպեսզի գներն իջնեն, այլև չհիմնավորված բարձր գներ են սահմանել։
Նիկոլ Փաշինյանն առանց որևէ բարդույթի ՀՀ ինքնիշխան տարածքներն անվանում է ադրբեջանական անվանումներով, որովհետև նրա համար առաջնային է ոչ թե Գորիս-Կապան ավտոճանապարհի հայկական վերահսկողությունը, այսինքն՝ պետության բովանդակությունը, այլ իր զրահապատ մեքենան, ամառանոցն ու հարյուրավոր թիկնապահները, իմա՝ պետության ձևը, ատրիբուտիկան։
Հայաստանի իշխանությունն իր հարևան ու դաշնակից երկրին ասում է՝ առնվազն Գորիս-Կապան ճանապարհի այդ հատվածում Հայաստանի պետություն այլևս չկա։ Պետության վերացման գործընթացը շարունակվում է։
ՀՀ-ում ԱՄՆ դեսպան Լին Թրեյսին կրկին անդրադարձել է ԼՂ կարգավիճակի խնդրին: Լրագրողների հետ զրույցում դեսպան Թրեյսին երեկ ասել է, որ ԱՄՆ-ը ԼՂ կարգավիճակի հարցը չի համարում լուծված, համապարփակ կարգավորման կարիք կա: Ըստ նրա, այդ հարցի լուծման համար երկու երկրների միջև համապարփակ կարգավորման անհրաժեշտություն են տեսնում:
«Բելառուսի բնակիչը 1,5 տարվա ազատազրկման է դատապարտվել՝ Telegram-ում Լուկաշենկոյին վիրավորելու համար»։ «Սեպտեմբերի 13-ին ՀՀ ոստիկանությունից ստացվել է գրություն, որ Հ․ Ավետիսյանը ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի լուսանկարի ներքո կատարել է վիրավորանք պարունակող գրառում: Ձեռնարկվում են միջոցառումներ Հ․ Ավետիսյանին հայտնաբերելու ուղղությամբ»:
Տարածաշրջանում խաղաղության դարաշրջան բացելու ջատագով Հայաստանի իշխանություններին ոչ մի կերպ չի հաջողվում վերականգնել այն անվտանգային միջավայրը, որն ունեինք մինչև ղարաբաղյան վերջին պատերազմը։ Պատերազմի ավարտից անցել է ավելի քան 10 ամիս, բայց մեր երկրի անվտանգային միջավայրը շարունակում է միայն վատանալ։
Փաշինյան-Էրդողան ուղերձների փոխանակումից, իսկ ավելի ճիշտ՝ Թուրքիայի կողմից պայմանների հստակեցումից հետո Թուրքիայի ԱԳ նախարարն է ներկայացնում հայ-թուրքական հարաբերությունների հնարավոր կարգավորման գլխավոր պայմանը: Փաստորեն ակնհայտ է դառնում, որ այն, ինչ իրականում պայման է, ՀՀ իշխանությունները ներկայացնում են որպես դրական ուղերձ` հասարակությանը փորձելով նախապատրաստել հնարավոր գործընթացների հայ-թուրքական հարաբերություններում:
Որևէ մեկի սեփականությունն ուրիշին հանձնելու համար, ի թիվս այլ գործոնների, անհրաժեշտ է, որպեսզի սեփականատերը հանձնվելիքն առնվազն հոգեբանորեն չհամարի իրենը, այսինքն՝ ներքուստ հրաժարվի իրեն պատկանողից։ Հայաստանում հիմա տեղի է ունենում մոտավորապես դա․ հայ հասարակության լուռ համաձայնությամբ կտոր-կտոր թշնամուն է հանձնվում Հայաստանը, որին անհրաժեշտաբար պետք է նախորդեր Արցախի հանձնումը։
Ֆինանսական միջոցների արտահոսքը Հայաստանից շարունակվում է։ Եվ ոչ միայն շարունակվում է, այլև գնալով թափ է հավաքում։ Խոսքը բացառապես քաղաքացիների կողմից մասնավոր տրանսֆերտների տեսքով դուրս բերվող գումարների մասին է, որոնք հասել են ահռելի չափերի։
Զբոսաշրջիկները չեն շտապում ի կատար ածել էկոնոմիկայի նախարարի պաշտոնակատար Վահան Քերոբյանի սրտի ցանկությունը. խոսքն այս տարվա զբոսաշրջային հոսքերի վերաբերյալ արված հայտնի հայտարարության մասին է, որը ժամանակին զարմացրեց շատերին։
Պաշտոնական վիճակագրությունն այս տարվա առաջին եռամսյակում Հայաստանում գործազրկության մակարդակի նվազում է արձանագրել։ Դրան շտապել է արձագանքել նաև կառավարությունը։ Աշխատաշուկայի վերաբերյալ վիճակագրական տվյալների հրապարակումից հետո կառավարության ֆեյսբուքյան էջում այսպիսի մի գրառում էր հայտնվել՝ «Հայաստանում գործազրկության մակարդակը 2021թ.-ի առաջին եռամսյակում 2020թ.-ի նույն ժամանակահատվածի համեմատ նվազել է 2,7 տոկոսային կետով՝ 19,7 տոկոսի փոխարեն կազմելով 17 տոկոս։
Տնտեսական վիճակագրությունը շարունակում է հրապարակել այն ցուցանիշները, որ արձանագրվում են մեր տնտեսական կյանքում: Ամեն հրապարակում իր հերթին շարունակում է ապացուցել, որ տնտեսությունը բավական իներցիոն երևույթ է, և որ իշխանությունների խոստումները տնտեսական հեղափոխության ու թռիչքաձև աճի մասին դատարկ խոսքեր դուրս եկան:
Պաշտոնական տվյալներով՝ այս տարի անշարժ գույքի, մասնավորապես, բնակարանների գներն ավելի ցածր են, քան անցած տարի էին։ Մայրաքաղաքում տարբերությունը 4,5 տոկոս է, մարզերում՝ 3 տոկոս։
Այս տարի բուհերի ընդունելության քննություններին մասնակցել է 86-ամյա նոյեմբերյանցի Սմբատ Հարությունյանը։ Նա քննություն է հանձնել Մաթեմատիկայից և ստացել 14 միավոր։ Սմբատ պապիկը Մաթեմատիկայով տարվել է այն ժամանակ, երբ դպրոցում սովորող թոռները դիմել են իր օգնությանը։ Թոռներին օգնելու համար, նրանց դասագրքերով սովորել է, հարստացրել իր գիտելիքները, խնդիրներ լուծելուց հաճույք ստացել։
Երեկ Սահմանադրական դատարանը (ՍԴ) սկսել է արտահերթ խորհրդարանական ընտրություններին մասնակցած չորս ուժերի դիմումների քննությունը՝ կապված ընտրությունների ընթացքում տեղ գտած խախտումների հետ։ ՍԴ-ն իր որոշումը կայացնելու է 8-օրյա ժամկետում, այդ ընթացքում դատարանում պահպանվելու են բոլոր իրավական ընթացակարգերը, հնչելու են տասնյակ ելույթներ, ծավալվելու են բանավեճեր և այլն։ Բայց դրանք որևէ ազդեցություն չեն ունենալու ՍԴ-ի կողմից կայացվելիք որոշման վրա, ինչպես որ դրա վրա չեն ազդելու դիմումատուների հիմնավորումներն ու փաստարկները։
Արտահերթ խորհրդարանական ընտրություններից հետո Ազգային ժողով անցած ու չանցած իրական ընդդիմության խնդիրը լինելու է քաղաքական օրակարգ թելադրողի կարգավիճակի պահպանումը։
«Ինչ պատճառաբանությամբ ՌԴ-ն օպերացիա սկսեց Սիրիայում՝ պայքար ահաբեկչության դեմ, որպեսզի ահաբեկիչները Սիրիայից չտարածվեն և չմոտենան ՌԴ սահմաններին: Սա, կարծում եմ, խոսուն է: Իհարկե, հայ-ադրբեջանական սահմանին ևս խնդիր կա, դա ևս քննարկման արժանի է, տարբեր կարծիքներ են հնչում։ Կարծում եմ՝ բարձրաստիճան մակարդակով այդ հարցը ներկայումս քննարկվում է ղեկավարների հանդիպմանը»,- ասաց նա:
Հայաստանի ու Արցախի շուրջ աշխարհաքաղաքական զարգացումներն առաջիկայում ակտիվանալու են։ Դրանք լինելու են սահմանազատման ու սահմանագծման գործընթացների, Հայաստանի տարածքում ռուսական նոր խաղաղապահների տեղակայման, կոմունիկացիաների բացման, Մեղրիի միջանցքի կառուցման և, ի վերջո, Ադրբեջանի հետ խաղաղության պայմանագրի կնքման տեսքով։
