Տպագիր թերթի վերջին համարը

Քաղաքականության, այդ թվում՝ արտաքին քաղաքականության մեջ դադարները կարևոր նշանակություն ունեն։ Հաճախ երկրներն իրենց նպատակներին հասնում են ոչ միայն ակտիվ գործողությունների, այլ նաև ճիշտ ժամանակին վերցված քաղաքական պաուզաների շնորհիվ։

Դասագրքային կանոն է, որ ցանկացած երկրի արտաքին քաղաքականություն ներքին քաղաքականության շարունակությունն է։ Այդ կանոնը տեղին է անգամ այնպիսի հակականոնիկ պետություններում, ինչպիսին է Հայաստանը։ Այսինքն՝ Հայաստանի արտաքին քաղաքականությունը ներքին քաղաքականության շարունակությունն է, ինչը ոչ միայն ոգևորիչ չէ, այլ խիստ մտահոգիչ է և բացատրում է այն աղետալի վիճակը, որում հիմա գտնվում է Հայաստանը։

Հայաստանի տնտեսության զարգացումների վերաբերյալ նախկինում արված կանխատեսումները չեն արդարանում։ Տնտեսության աճի տեմպը շատ ավելի ցածր է, քան ոչ վաղ անցյալում կարծում էին միջազգային ու տեղական ֆինանսական կազմակերպությունները։ Որքան տարին մոտենում է ավարտին, այնքան ակնհայտ է դառնում, որ նախկինում նրանց տված գնահատականները չափազանցված էին, գուցե նաև քաղաքականացված։ Զարմանալի չէ, որ վերջին շրջանում այդ գնահատականները վերանայվում են ու նվազեցվում։

Նիկոլ Փաշինյանի կառավարություններն իրենց ծրագրերում մշտապես նպատակ են դրել շարունակաբար բարձրացնել տնտեսության մեջ ձևավորվող հարկերի հավաքագրման մակարդակը։ Արտաքուստ ցույց են տվել, թե ունենք հարկերի հավաքման փայլուն արդյունքներ ու ռեկորդային բարձր աճեր։ Բայց դրանից տնտեսության մեջ եղած ստվերը չի պակասել։

Ավտոբուսի վարորդների գործադուլը նորից օրակարգ բերեց ուսուցիչների, դասախոսների աշխատավարձի հարցը։ Գաղտնիք չէ, որ դպրոցները և համալսարանները հանրային մեծ քննադատության տակ են աշխատում։ Հասարակության լայն շերտերը բողոքում են դպրոցներից ու համալսարաններից։ Միջինում Հայաստանի ուսուցիչները ստանում են 70-80 հազար դրամ (հարկերը հանած), իսկ գիտությունների թեկնածու, դոցենտի աշխատավարձը 150 հազար դրամի սահմաններում է։

Հարավային Կովկասում աշխարհաքաղաքական վերադասավորումների ու հատկապես հետպատերազմյան եռակողմ փաստաթղթերի իրագործման փուլում, Սոչիի բարձրաստիճան եռակողմ հանդիպումից հետո Ռուսաստանը կրկին օրակարգ է բերում Ադրբեջանի ԵԱՏՄ անդամակցության թեման: Շուրջ մեկ շաբաթ առաջ Եվրասիական տնտեսական բարձրագույն խորհրդի նիստի ընթացքում Ղազախստանի նախկին նախագահ, Եվրասիական տնտեսական բարձրագույն խորհրդի պատվավոր նախագահ Նուրսուլթան Նազարբաևը անակնկալ կերպով հիշեցրեց իր տարիներ առաջ հնչեցրած առաջարկը, նշելով, թե հնարավորություն է տեսնում Ադրբեջանին Եվրասիական տնտեսական միություն (ԵԱՏՄ) դիտորդի կարգավիճակով հրավերք անելու համար։

Երևանի քաղաքապետ Հայկ Մարությանի դեմ Նիկոլ Փաշինյանի սանձազերծած արշավն ունի խորքային պատճառներ և արտահայտում է նրա իշխանության դեգրադացվող բնույթն ու ավտորիտարացման գործընթացը։

«Խաղաղության դարաշրջանը», որի բացմամբ ակտիվորեն զբաղված է Նիկոլ Փաշինյանը, իրականում պատերազմի դարաշրջան է, պատերազմ, որը վարում է Նիկոլ Փաշինյանը, և որում լրջագույն հաղթանակներ է արձանագրել։

Հայաստանի տնտեսության զարգացումների գործում միշտ էլ կարևոր դեր են ունեցել արտաքին ֆինանսական փոխանցումները։ Դրանք հասնում են մեր ՀՆԱ ընդհուպ 20 տոկոսին։ Սա տնտեսության աճին նպաստող բավական մեծ բաղադրիչ է։ Երբ այդ հոսքերն ավելանում են՝ մեծանում է նաև տնտեսական աճի վրա դրանց ազդեցությունը։

Կարծում եմ՝ այս փուլում ամենածանր գործընթացներն են սպասվում, քանի որ սկսվելու է սահմանների դեմարկացիա-դելիմիտացիան ռուսական միջնորդությամբ, և դրան կցվելու են նաև եվրոպացի փորձագետներ: Հայտնի չէ՝ սա ռուսական կողմի հետ քննարկված, համաձայնեցվա՞ծ է, թե՞ ոչ: Այստեղ մեկ կարևոր հիշեցում, որ ՌԴ նախագահը խոսել էր այս մասին և ասել, որ այդ գործընթացը ՌԴ-ն կարող է իրականացնել առանց այլ միջնորդների, քանի որ քարտեզները ՌԴ ԳՇ-ում են:

Իլհամ Ալիևի հետ Նիկոլ Փաշինյանի յուրաքանչյուր հանդիպումից առաջ հայ հասարակությունն ապրում է տագնապի սպասումով, մտահոգությամբ, որ նա կարող է ստորագրել հերթական հակահայկական փաստաթուղթը։ Եվ ամեն անգամ, երբ դա տեղի չի ունենում, մարդիկ թեթևացած շունչ են քաշում՝ այս անգամ էլ լավ պրծանք։ Հենց այդպիսի սպասումներ էին Հայաստանում ձևավորվել անցած ամիս Սոչիում և նախօրեին Բրյուսելում կայացած հանդիպումներից առաջ։

Հայ-թուրքական հարաբերություններում ինտենսիվ գործընթացներ են սկսվել։ Թուրքիայի արտգործնախարարը հայտարարել է Ստամբուլ-Երևան չվերթերի վերագործարկման, երկու երկրների կողմից բանագնացներ նշանակելու, անգամ Երևանում դեսպանատուն բացելու հնարավորության մասին։ Հայաստանը ևս պաշտոնապես հաստատել է բանագնացներ նշանակելու պայմանավորվածությունը՝ շեշտելով, որ միշտ պատրաստ է եղել առանց նախապայմանների բանակցությունների։

Փոխարենը մտածեն մարդկանց կյանքը թեթևացնելու մասին, իշխանություններն ամեն ինչ անում են այն դժոխքի վերածելու համար։ Բոլոր խնդիրները լուծել են՝ հիմա էլ անցել են կանխիկ գործարքների սահմանափակմանը։

Մինչ տարածաշրջանում աշխարհաքաղաքական և ենթակառուցվածքային նոր քարտեզ է գծվում, տարածաշրջանային բազմակողմ համագործակցության նոր ձևաչափեր են ձևավորվում Թուրքիայի և Ռուսաստանի հովանու ներքո, Փաշինյանն ու Ալիևը հետպատերազմյան երրորդ դեմ առ դեմ հանդիպման նպատակով պատրաստվում են մեկնել Բրյուսել:

Խորհրդարանական ընդդիմությունը պահանջում է Ազգային ժողովի նախագահ Ալեն Սիմոնյանի հրաժարականը։ Պաշտոնից հրաժարվել հրաժարվում է ոչ միայն Ալեն Սիմոնյանը, այլ նաև իշխանությունը՝ հավաքականորեն։ Իշխանության բոլոր ներկայացուցիչներն իրար հերթ չտալով հայտարարում են, որ Սիմոնյանը որևէ պարագայում հրաժարական չի ներկայացնելու, կամ որ նույնն է՝ ասում են, որ իրենք չեն հանձնելու Ալենին։

Մեր երկրի պետական պարտքն անշեղորեն ավելանում է։ Այն արդեն անցել է 9 մլրդ դոլարից։

Վերջին շրջանում Նիկոլ Փաշինյանը դադարել է խոսել տնտեսության մասին։ Կառավարության նիստերում նախկինի նման այլևս շոուներ չեն բեմադրում տնտեսական զարգացումների վերաբերյալ։ Գործերը տնտեսության մեջ լավ չեն ու, ինչպես միշտ, դա ստիպել է առժամանակ մոռանալ տնտեսության մասին։ Ասելիք կա, բայց ասելու չէ։

90-ական թվականների վերջին Հայաստանի կրթության օրակարգում բարեփոխումների 3 հարց կար։ Առաջինը՝ դպրոցների կառավարման համակարգի փոփոխությունն էր, երկրորդը՝ դպրոցների ֆինանսավորման համակարգի փոփոխությունը, երրորդը՝ գյուղական դպրոցների օպտիմալացման հարցը։ Առաջին երկուսն իրականացվեցին, երրորդը՝ չընդունվեց, քանի որ գյուղական դպրոցների միավորումը համարվեց ռիսկային։ Հետաքրքիր զուգադիպությամբ՝ այս երեք հարցերը նորից հայտնվել են Հայաստանի կրթության օրակարգում։ Բայց հակառակ առումով։ Նախարարությունը առաջարկում է հետ կանգնել առաջին երկու բարեփոխումից, իսկ երրորդին ընթացք տալ։

Երբ Կենտրոնական բանկը բարձրացնում էր վերաֆինանսավորման տոկոսադրույքը, որպեսզի մեղմեր գնաճը, կառավարությունը ձեռքերը ծալած նստած էր, փոխարենը՝ քայլեր անելու տնտեսական աճի վրա դրա հնարավոր հետևանքները թուլացնելու համար։ Արդյունքը եղավ այն, ինչ տեսնում ենք տնտեսության մեջ։

Թուրքիայի և Ադրբեջանի նախաձեռնությամբ ձևավորվող տարածաշրջանային «3+3» խորհրդատվական ձևաչափով առաջին հանդիպումը կայացավ նախօրեին Մոսկվայում:

Հայաստանը վերածվել է վախեցած, խեղճացած պետության, որին, ի տարբերություն դրա վախեցած ղեկավարի, որևէ թիկնապահ չի պաշտպանում ու որևէ դիպուկահար չի հսկում։

Այս շաբաթ խորհրդարանն ընդունեց 2022 թվականի պետական բյուջեի մասին օրենքի նախագիծը. հաջորդ տարվա պետբյուջեի եկամտային մասը կազմում է մոտ 1 տրիլիոն 947 միլիարդ դրամ, ծախսայինը՝ 2 տրիլիոն 184 միլիարդ դրամ, դեֆիցիտը՝ 236 միլիարդ 255 միլիոն դրամ։ Մասնագիտական տարբեր շրջանակներ նախագծի հանրայնացումից ի վեր՝ մեկ անգամ չէ, որ նշել են՝ Բյուջե 2022-ն անիրատեսական է, հաշվարկները՝ անհիմն: […]

Վերջին ամիսներին Հայաստանի արժութային շուկայում դոլարի ավելցուկ էր նկատվում։ Դրա արդյունք էր նաև ազգային արժույթի արժևորումը։ Բավական երկար ժամանակ դրամի գինը դոլարի նկատմամբ տատանվում էր 480-ից ներքև։

Մինչ ՀՀ ԱԳ նախարարը հայտարարում էր մոտ ապագայում Իրանի հետ Պարսից ծոց-Սև ծով տրանսպորտային միջանցքի ստեղծման վերաբերյալ պայմանագիր ստորագրելու մասին, դեկտեմբերի 7-ին Իրանը, Ադրբեջանն ու Վրաստանը պայմանավորվում են Պարսից ծոցը Սև ծովի հետ կապող տարանցիկ երթուղու ստեղծման մասին։ Ավելի ուշագրավն այն է, որ սա տեղի է ունենում անմիջապես ադրբեջանաիրանական շաբաթներ առաջ բռնկված սուր դիվանագիտական հակամարտությունից հետո, որը հարթելուն պես Իրանն ու Ադրբեջանը Թուրքմենստանի հետ գազի փոխանակման աննախադեպ խոշոր համաձայնագիր ստորագրեցին:

Տականք կա բոլոր հասարակություններում, մարդկային բոլոր խմբերում, ցեղերում ու գերդաստաններում։ Պետություններն ու հասարակությունները, ցեղեր ու գերդաստանները առողջ կամ հիվանդ են նաև նրանով, թե ինչպես են կառավարում տականքին, որքանով են տականքին պահպանում թույլատրելի սահմանում կամ հակառակը՝ հանդուրժում տականքի անցումը դեպի ավելի վերին տիրույթներ։ Իրեն հարգող գերդաստանը տականքին չի նստեցնում սեղանի պատվավոր տեղում, ինչպես որ պատվարժան ցեղը տականքին չի թաղում արժանիորեն։

Հերթական Ալենի յուրաքանչյուր հերթական սկանդալից հետո ակտիվորեն շրջանառվում է թեզը, թե ահա, իշխանությունն այդպիսով հասարակության ուշադրությունը շեղում  է հերթական բացասական որոշումից, Հայաստանի հերթական տարածքի հանձնումից։

Երևանում օրերս «Ռենկո» ընկերության կողմից կառուցված նոր ջերմային էլեկտրակայանի բացումից հետո տարածքային կառավարման և ենթակառուցվածքների նախարար Գնել Սանոսյանը հայտարարեց, որ կայանի շահագործումը հնարավորություն կտա նվազեցնել էլեկտրաէներգիայի սակագինը։ Նախարարի այդ հայտարարությունից շատ չանցած, ընդամենը 2 թե 3 օր հետո Հանրային ծառայությունները կարգավորող հանձնաժողովի նախագահ Գարեգին Բաղրամյանը խոսեց հաջորդ տարվա սկզբից էլեկտրաէներգիայի սակագնի հավանական բարձրացման մասին։

44-օրյա պատերազմից մեկ տարի անց էլ չի հաջողվում հստակեցնել ԼՂ հակամարտության բուն քաղաքական կարգավորման ձևաչափը: Փաշինյան-Պուտին-Ալիև եռակողմ ձևաչափը, թերևս, հետպատերազմյան միակ ֆորմատն է, որով հանդիպումներն ունեն հստակ օրակարգ և տրամաբանություն, որքան էլ դրանք ՀՀ շահերից չեն բխում, քանի որ այդ ձևաչափով հետաքրքրված են հատկապես Ադրբեջանն ու Ռուսաստանը:

Կիրակի օրը հանրապետության 36 համայնքներում կայացած Տեղական ինքնակառավարման մարմիններում (ՏԻՄ) ընտրություններում իշխանությունը պարտվել է դրանց մոտ կեսում՝ կամ ստանալով շատ քիչ ձայներ, կամ միայն այլ ուժերի հետ կոալիցիայով համայնքապետ ունենալու հնարավորություն։

Իդեալական վիճակը, իհարկե, այն է, որ պետությունը կարողանա միաժամանակ ապահովել և՛ իրական ժողովրդավարություն, և՛ երկրի անվտանգությունը։ Բայց Նիկոլ Փաշինյանի իշխանության նման իշխանություն ունեցող երկրում դա ուղղակի ուտոպիա է, հատկապես, որ նրա՝ ժողովրդավարության շղարշով պատված, բայց իրականում ավտորիտար դարձող իշխանությունն ամեն օրվա հետ նոր սպառնալիքներ է ստեղծում Հայաստանի պետականության համար։ Այն նույն պետականության, որը Նիկոլ Փաշինյանը համարում է՝ որպես  Ապագայի երաշխիք։