Մշակույթ

Ալ. Սպենդիարյանի անվան օպերայի և բալետի ազգային ակադեմիական թատրոնի հրավերով երկարատև դադարից հետո Հայաստանում է կոմպոզիտոր Լորիս Ճգնավորյանը։

«ԼԱԲՈՐԱՏՈՐԻԱ» հաղորդաշարի հյուրերն են գրողներ Տիգրան Պասկևիչյանը և Հարութ Կբեյանը։  

«Ինձ համար կարևոր էր հարգել ստեղծագործության սկզբնական ոգին՝ ստեղծելով նոր մեղեդի ու ներդնելով հայկական մշակութային նրբերանգներ, որ կարձագանքեին թե հայկական ու թե ֆրանսիական մշակույթներում: Այսպիսով ստեղծվեց նոր մի երգ, որ կամրջում է հայկական ու ֆրանսիական երաժշտական երաժշտական մշակույթները», – մեկնաբանում է Միքայել Ոսկանյանը:

Գերմանիայում սովորելու տարիներին Ավետիք Իսահակյանը, գիտակցելով, որ հայրենիքը զուրկ է հսկայական մշակույթից՝ Հայնեի, Գյոթեի և այլ մեծերի գրականությունից, իր հետ համաշխարհային գրականության նմուշներ է բերում Հայաստան, ինչն անելը բավականին համարձակ քայլ էր։ Յոթ հարյուրից ավելի նման գիրք է այժմ պահվում հեղինակի տուն-թանգարանում։

Ցուցահանդեսին ներկա են գտնվել Հայաստանում հավատարմագրված դիվանագիտական կորպուսի ներկայացուցիչներ՝ Բրազիլիայի Դաշնային Հանրապետության դեսպան Ֆաբիո Վազ Պիտալուգան, Իսպանիայի Թագավորության փոխդեսպան Քրիստինա Կոնեսա Սանչեսը, Գերմանիայի փոխդեսպան Էրիկ Տինտրուպը։ 

21-րդ դարի հոգևոր մարդը հայտնվել է մի միջավայրում, որտեղ սոցիալական, մշակութային և տեխնոլոգիական բուռն ու հաճախ անվերահսկելի փոփոխությունները կարող են անդառնալի վնաս հասցնել այն արժեքային համակարգին, որի մեջ ինքն ապրում է կամ որին ինքը պետք է դավաներ։ Այդպիսի դեֆորմացիայի ականատես եղա վերջերս՝ ֆեյսբուքյան մի գրառման մեկնաբանություններում, որտեղ թե՛ բուն գրառումը, թե՛ դրա տակ ծավալված քննարկումը, մեղմ ասած, հուսադրող չէր։

Ս.թ. փետրվարի 18-ին՝ գրքի տոնին ընդառաջ, ftNFT ֆիջիթալ սփեյսում հայ ժամանակակից հեղինակներ Ավետ Բարսեղյանը և Արամ Ավետիսը գրել և ներկայացրել են առաջին NFT գրական տողերը։

Մի տխրություն կա՝ թաքնված այդ մարդկանց մեջ։ Ոչ թե ափսոսանք, այլ խղճի խայթ։ Չեմ մեղադրում գնացողներին, չեմ էլ արդարացնում։ Որ խորանում ես՝ շատ լուրջ խնդիրներ են ունենում մարդիկ, որ գնում են․ կա սկզբունքայնության հարց։ Անդրանիկ սարկավագը, օրինակ, պետության հետ խնդիրներ ունի, իր տունն են քանդում։ Ընկած է բյուրոկրատական քաշքշուկի մեջ։ Մարդ է, ում ձեռքերի վրա պետք է տանեին։ Համառորեն մնում է այստեղ, բայց որ վաղը գնա՝ ոչ մի ձև չեմ կարող մեղադրել։

Վանաձորի Հովհաննես Աբելյանի անվան պետական դրամատիկական թատրոնը պատրաստվում է առաջնախաղի։ Մարտի 13-14-ին թատրոնը հանդիսատեսի դատին կհանձնի Եվգենի Շվարցի «Սովորական հրաշք» ներկայացումը։

ՀՀ-ում թանգարանային առանձնակի արժեքավոր և բացառիկ կարևորության հավաքածուների հատուկ ցանկեր կստեղծվեն արտակարգ իրավիճակներում կամ ռազմական դրության ժամանակ դրանց պաշտպանության, տարհանման համար: Համապատասխան որոշումն ընդունվեց ՀՀ կառավարության այսօրվա նիստի ժամանակ։

Մրցութային մեխանիզմների բարելավումը թույլ կտա խթանել հայաստանյան ֆիլմերի միջազգային մրցունակությունը՝ աջակցելով ազգային կինեմատոգրաֆիայի զարգացմանը։

Դիտրի Մասլեևին ներկայացնելիս France Musique-ը նրան որակել է որպես «սուպեր-սոլիստ», իսկ հեղինակավոր The Diapason ամսագիրը Ֆրանսիայի ազգային նվագախմբի հետ ելույթը ներկայացրել է որպես «Մասլեևի տրիումֆ», որտեղ դաշնակահարը կատարել է Չայկովսկու Դաշնամուրի թիվ 1 կոնցերտը։

Կինոյի և հեռուստատեսության բրիտանական ակադեմիան (BAFTA) հայտնել է 78-րդ մրցանակաբաշխության հաղթողներին։

Ամեն ինչ կոմերցիա է, սակայն, եթե մշակույթի մեջ կոմերցիան մտավ՝ այն վերանում է։ Լուրջ երգիչը պետք է զբաղվի երգարվեստով, որովհետև եթե սահմանափակվենք օպերայով՝ ժամանակ ենք կորցնելու, քանի որ պետք է սպասես, թե քեզ հատկացված դերերգը երբ պետք է կատարես։

Ֆիլմը ստացել է պետական ֆինանսական աջակցություն ՀՀ կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարության, Հայաստանի կինոյի հիմնադրամի կողմից

Ներկայացվել են նաև Երևան քաղաքի Նոր Նորք վարչական շրջանի գոտևորման նախագիծը և Սյունիքի մարզի բնակատեղի-գյուղատեղի Հին Գորիս (Կյորես, Ք. ա. 1 հազ.-Ք. հ.-20 դդ. սկիզբ, պետ. ցուցիչ՝ 8.3.2) հուշարձանի օգտագործման ծրագիրը

Արտապատկերումը, հաջորդող ընթերցանությունն ու հոծ բազմությունը վկայությունն էին այն բանի, որ Մաթևոսյանն իսկապես «տեր է իր ժամանակին»։ Նախաձեռնությունը «Հրանտ Մաթևոսյան» հիմնադրամի կողմից կազմակերպվող միջոցառումներից հերթականն էր, որը վերածվեց շատ ավելիի՝ հիշողությունը դարձնելով գեղեցիկ ներկայություն: 

Փառատոնային համերգները կղեկավարեն դիրիժորներ Ջուն-Սան Պարկը, Ալեքսանդր Հումալան և Ջանլուկա Մարչիանոն։

Լոս Անջելեսում Fairmont Century Plaza-ում փետրվարի 8-ի երեկոյան տեղի է ունեցել Ամերիկայի պրոդյուսերների գիլդիայի 2025 թվականի մրցանակաբաշխությունը (Producers Guild of America Awards), որի գլխավոր մրցանակին արժանացել է «Անորա» ֆիլմը՝ ազգությամբ հայ դերասաններ Կարեն Կարագուլյանի ու Վաչե Թովմասյանի մասնակցությամբ:

«Ես չեմ կարող այս ամենին չհավատալ ու չստեղծագործել, որքան էլ իրականությունը դառը լինի, ու ես հասկանամ այդ իրականությունը։ Եթե մի օր չհավատամ Արցախ վերադարձին, այդ միացյալ Հայաստանին, չգիտեմ, թե ինչ կլինի, որովհետև ինձ մանկուց այդպես են սովորեցրել, որ Հայաստանն իմ հայրենիքն է, և առաջին բանաստեղծությունը, որ հայրս ինձ սովորեցրել է՝ «Ես իմ անուշ Հայաստանի»-ն է։ Ես Արցախը չեմ դիտարկում առանձին, ես ավելի մեծ երազանք ունեմ՝ դա միացյալ Հայաստանն է։ Ես հավատում եմ, որ եթե ոչ ես, ապա իմ 3 որդիները տեսնելու են միացյալ Հայաստանը, և ոչ միայն տեսնելու են, այլև դրա համար պայքարելու են»,- ընդգծեց մեր զրուցակիցը։

Դասախոսությունն ընթացել է սլայդերի միջոցով նկարչի տարբեր ժամանակներում ստեղծած աշխատանքների ներկայացմամբ, որոնք ուղեկցվում էին տարբեր հարցերի շուրջ թեմատիկ քննարկումներով: 

Վերջերս հայ-լեհական արշավախումբը Դավթի բլուր հնավայրում հայտնաբերել է Ք.ա. 6-րդ դարով թվագրվող ուրարտական բնակելի տուն, դիակիզման բնույթի թաղեր և երկրաշարժից ավերման հետքեր: Մարդկային գործունեության հետևանքով վտանգի տակ հայտնված այս հնավայրը դարձել է արշավախմբի նոր նախագիծը:

Ամերիկահայ պրոդյուսեր Արմեն Զաբունյանը, որն առավել հայտնի է Փիյոթ Բիթս անունով, աշխատել է Doechii-ի Alligator Bites Never Heal ալբոմի վրա, որը 2025 թվականի «Գրեմմի» մրցանակաբաշխության լավագույն ռեփ ալբոմ է ճանաչվել։ Այս մասին հայտնում է «Զարթոնք մեդիա»-ն, որը պրոդյուսերի հետ զրուցելու հնարավորություն է  ունեցել։

ՀՀ կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարության նախաձեռնությամբ և աջակցությամբ Առաքելոց վանական համալիրի և բնակատեղիի՝ Եվրոպայի 14 ամենավտանգված ժառանգության վայրերի կարճ ցանկում ընդգրկումն առաջադրել է Ավստրիայի Զալցբուրգի համալսարանի Քրիստոնյա Արևելքի ուսումնասիրությունների կենտրոնի հայագիտության բաժնի դոկտոր Յասմին Դում-Թրագուտը։

Անցած շաբաթավերջին ահազանող գրառման համար իշխանությունների կողմից ձերբակալվեց, ապա հանիրավի մեղադրվեց 70-ամյա գիտնական, արցախցի Ղարիբ Բաբայանը: Ավելին, փաշինյանական իշխանությունը որոշեց նրան կալանքի տանել:

«Նաև պարտք ունենք նրանց առաջ, սրանք պաթետիկ խոսքեր չեն: Կոնկրետ ես իմ պարտքն եմ համարում հնարավոր և անհնարին բոլոր ձևերով, թեկուզ այս պայմաններում, որ այսօր, չգիտեմ՝ ինչու, բայց արհեստականորեն կոնկրետ Մոնթեի անձի հետ կապված խնդիր է դարձել սոցցանցերում անդրադառնալը, ես ուզեցի անպայման հենց այդ պատմվածքը, հենց այդ հատվածը տեղ գտներ ներկայացման մեջ և լիներ Մոնթեն՝ իր հավերժությամբ: Ի վերջո, ինչքան էլ փորձեն արգելել, Մոնթեն ապրելու է: Ավելին՝ ինչքան արգելում են, Մոնթե անունով ավելի շատ են այսօր հայ ծնողներն անվանակոչում իրենց երեխաներին: Մոնթեն վերածնվում է ամեն անգամ նորից ու նորից»,- ընդգծեց Ռուզաննա Խաչատրյանը։

Աշուղական արվեստը ժողովրդապրոֆեսիոնալ ստեղծագործական և կատարողական արվեստ է, որը հատուկ է աշուղներին։ Աշուղ են համարվում ժողովրդական այն ստեղծագործողները, որոնք երգի խոսքն ու երաժշտությունը կատարում են որևէ երաժշտական գործիքի նվագակցությամբ (քամանչա, սազ, թառ և այլն)։ Աշուղական արվեստի մասին զրուցել ենք Սայաթ-Նովա» աշուղական երգի վաստակավոր անսամբլի աշուղ Րաֆֆի Հակոբյանի հետ։

Վանաձորի դրամատիկական թատրոնը հունվարի 26-ից 31-ը «Ֆաջր» թատերական փառատոնին ներկայացել է Կարինե Խոդիկյանի «Մեկ ժամ հիշողություն» պիեսի բեմադրությամբ. ռեժիսորը ՀՀ ժողովրդական արտիստ Վահե Շահվերդյանն է։ 

«ԵրազԱրտ» նախաձեռնությունը Հայաստանում գործում է «ԵրազԱրտ» Բոստոն հիմնադրամի աջակցությամբ:

Ուղիղ եթերում հեռարձակվող «ԼԱԲՈՐԱՏՈՐԻԱ» հաղորդաշարի հյուրերն են ԵՊՀ պատմության ֆակուլտետի դեկան Մխիթար Գաբրիելյանը և ճարտարապետ Միքայել Մկրտչյանը։