Իշխանությունները ժողովրդի գլխին ինչ խաղ ասես՝ խաղում են, ասում են՝ ժողովրդի համար ենք անում։ Իրենց աշխատավարձերը բարձրացնում են, ասում են՝ ժողովրդի համար ենք անում, անում ենք, որ կաշառք չվերցնենք։ Տրանսպորտը թանկացնում են, հարկերը բարձրացնում են, ամեն ինչ թանկացնում են, ասում են՝ ժողովրդի համար ենք անում։
Պետական պարտքն այնքան են թանկացրել, որ հասցրել են առևտրային վարկերի տոկոսներին։ Ու դրա, ինչպես նաև՝ պարտքի կրկնապատկման պատճառով կառավարության պարտքի միայն տոկոսավճարները կազմում են տարեկան շուրջ 1 մլրդ դոլար։ Այնտեղ են հասցրել, որ բյուջեի հարկային եկամուտների 13-14 տոկոսը գնում է պարտքի միայն տոկոսները մարելուն։
Անցած տարվա պետական բյուջեի կատարումը «բարեհաջող» տապալելուց հետո, իշխանությունների աչքը վախեցել է։ Ֆինանսական տարին դեռ նոր-նոր սկսած, հարկերի գերակատարումներով երբեմնի հպարտացող կառավարությունը, տարեսկզբին հայտարարեց բյուջեն ճշգրտելու ու նվազեցնելու մասին, հատկապես՝ եկամուտների մասով։
Անցած տարի, երբ իշխող վարչախումբը, արհամարհելով տարբեր տեղերից հնչող մտահոգությունները, բազմաթիվ ոլորտներում շըփ-թըփ անելով՝ օրենքներ էր փոխում ու ավելացնում էր բիզնեսի հարկային բեռը, մեծացնում էր քաղաքացիների ֆինանսական ծանրաբեռնվածությունը, հավանաբար չէր սպասում, որ կարող է հայտնվել հասարակական այսպիսի դժգոհությունների ալիքի տակ։ Այսօր, սակայն, դա իրողություն է։
Առաջիկա արտահերթ հնարավոր կամ հերթական ընտրություններից առաջ կրկին քաղաքական դիսկուրսում հայտնվել են ծանոթ կաղապարները, որոնցով, ի թիվս այլ մանիպուլյացիաների, մերձիշխանական քարոզչությունն ապահովում է փաշինյանական իշխանության ամրությունը։
Այս օրերին աշխարհն ականատես է հիրավի պատմական, բեկումնային աշխարհաքաղաքական զարգացումների, որոնք ծավալվում են Ռուսաստանի, Միացյալ Նահանգների նոր վարչակազմի, Ուկրաինայի ղեկավարության ու եվրոպական երկրների առաջնորդների միջև՝ մի շարք այլ առանցքային դերակատարների ներգրավմամբ։
Իրականությունն այն է, սակայն, որ «ինքնիշխանության ու անկախության համար» պայքարող գործող իշխանությունն ամենամեծ հարվածն է հասցրել Հայաստանի իրական ինքնիշխանությանն ու անկախությանը և դա հասցրել է՝ Արցախից նախ գաղափարապես հրաժարվելով, ապա՝ ֆիզիկապես հանձնելով այն։
Գումարները գնացել են տարբեր երկրներ, բայց ամենախոշոր փոխանցումները եղել են Արաբական Միացյալ Էմիրություններ։ Հայաստանից այդ երկիր անցած տարի 880 մլն դոլարի արտահոսք է արձանագրվել։ Ավելի շատ, քան 2023թ.։
Քաղաքական պայքարը Հայաստանում կարող է հաջողություն ունենալ նաև, իսկ գուցե միայն՝ այն դեպքում, երբ համարժեք կլինեն իշխանական ու ընդդիմադիր համակարգերի առաջնահերթությունները։ Հակառակ դեպքում ընդդիմության կամ դրա մի մասի «փոքր հաղթանակներն» անխուսափելիորեն օգնելու են պետության մեծագույն պարտություններին, որոնք արձանագրվելու են իրենց իսկ առաջնահերթությունների հարցում իշխանությունների հաղթանակների արդյունքում։
«Ուշադրություն հրավիրեմ այն հանգամանքի վրա, որ Ադրբեջանը նաև չի ցանկանում ռուսական միջնորդություն, հետևաբար՝ նաև նոյեմբերի 9-ի փաստաթղթի համաձայն՝ ռեգիոնալ ապաշրջափակում։ Ադրբեջանը նաև վստահաբար նախընտրում է Հայաստանի տարածքով կապվել Նախիջևանին, սակայն ընդհանուր առմամբ ռեգիոնում կոնսենսուս չկա։ Դա է պատճառը, որ Ադրբեջանի հարաբերությունները լարված էին Իրանի հետ, ներկայումս էլ՝ Ռուսաստանի հետ, այսինքն՝ ռեգիոնում ակտիվ գործընթացներ են»,- նման կարծիք հայտնեց վերլուծաբանը։
Փաշինյանի ներկայացրած բոլոր թեզերը՝ առանց բացառության, մեծ գովասանքի են արժանանում թուրքական քաղաքական, փորձագիտական շրջանակներում, թուրքերը խոստովանում են, որ երազել անգամ չէին կարող Թուրքիայի շահերն այսքան հետևողականորեն առաջ մղող Հայաստանի ղեկավարի մասին։ Այսինքն՝ Նիկոլ Փաշինյանը Հայաստանի «իրական ինքնիշխանությունն ու անկախությունն» ամբողջությամբ ենթարկեցնում է թուրքական տիրապետությանը, ինչը հօդս է ցնդեցնում նրա «գաղափարական տրանսֆորմացիայի» մոտիվացիայի մասին առասպելը։
Մարդը, ում իշխանության ժամանակաշրջանում և ում իշխանության, ամենաքիչը, անփութության պատճառով հայ ժողովուրդը վերջին հարյուր տարվա ընթացքում ամենաշատ նահատակներն է ունեցել, այլևս չի ուզում նահատակ լինել։ Ու դա ասում է այնպես, կարծես մոտ 5000 նահատակները զոհվելու անդիմադրելի ցանկություն ունեին, մինչդեռ ինքը, ահա, հասկացել է, որ ապրելն ավելի լավ է, քան նահատակվելը։
«168 Ժամ»-ի հետ զրույցում ռուս արևելագետ Ստանիսլավ Տարասովն ասաց, որ Թրամփի վերջին որոշումները սպասելի էին՝ հաշվի առնելով իր դիրքորոշումն Իրանի, ինչպես նաև վերաբերմունքն Իսրայելի նկատմամբ, սպասվում էին նման որոշումներ։ Սակայն, ըստ նրա, պետք է հաշվի առնել, որ ԱՄՆ նոր վարչակազմը դեռ շեշտը դնում է որոշումների աղմկահարույց գործոնի վրա, իսկ դրանց իրագործելիությունն ու հնարավոր ազդեցությունը շարունակում է կասկածելի մնալ։ Սակայն, նրա խոսքով, թե Իրանի դեմ ամերիկյան որոշումները, թե առաջարկները Գազայի հատվածի վերաբերյալ ակնհայտորեն ուղղված են մերձավորարևելյան մեծ տրանսֆորմացիաների՝ ի օգուտ Իսրայելի։
Փաշինյանի հայտարարության մեջ տեղ գտած «նոր, մաքուր ու դատարկ էջից» առաջարկն իրականում նրա իշխանության ու նրա վարած քաղաքականության արդյունքում Արցախի փաթեթավորման գնահատականն է՝ Ադրբեջանի համար՝ «նոր, մաքուր ու դատարկ»։
Նիկոլ Փաշինյանի գրեթե բոլոր գործողությունները, որ սովորության համաձայն՝ քաղաքականություն են անվանվում, իրականում երկչափանի մատրիցայի խաղի բաղադրիչներ են։
Մինչ Հարավային Կովկասում անորոշ տրամադրություններ են՝ պայմանավորված ԱՄՆ 47-րդ նախագահ Դոնալդ Թրամփի պաշտոնամուտով և աղմկահարույց որոշումներով, դրա հետևանքով աշխարհաքաղաքական փոփոխությունների սպասումով, Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը չի շեղվում քաղաքական իր օրակարգերից՝ հիշեցնելով, այսպես կոչված, «Զանգեզուրի միջանցքի» մասին։
Տրանսպորտի ուղեվարձը 150 դրամ դարձնելու՝ իշխանությունների որոշումն առաջին իսկ պահից որակվեց՝ որպես «հետքայլ»։ Ֆորմալ առումով դա, իհարկե, հետքայլ է, որովհետև հետևում է ընդամենը երկու օր առաջ Երևանի քաղաքապետի հնչեցրած հայտարարությանը, թե «ոչ մի հետքայլ չի անելու»։
Նախատեսված էր հավաքել 2 տրիլիոն 614,1 մլրդ դրամ, կարողացել են հավաքել 2 տրիլիոն 390,9 մլրդ դրամ։ Թերակատարումը գերազանցում է 8,5 տոկոսը։ Անգամ վատագույն երազում դժվար էր պատկերացնել, որ բյուջեի ճեղքն այսքան կխորանար։ Պետեկամուտների կոմիտեն ու կառավարությունն ամբողջությամբ ձախողել է անցած տարվա պետական բյուջեի հարկային եկամուտների կատարողականը՝ անկախ նրանից, թե ինչ հիմնավորումներ ու պատճառաբանություններ կհորինեն դրա համար։
Պետությունում, որի ողջ տարածքի նկատմամբ հավակնություն է ներկայացնում նրա դե ֆակտո թշնամի երկիրը, իշխանությունը զբաղված է քաղաքացիներից հնարավորինս շատ փող հավաքագրելով։
Հունվարի 20-ին տեղի ունեցավ Դոնալդ Թրամփի հանդիսավոր երդմնակալության արարողությունը ԱՄՆ 47-րդ նախագահի պաշտոնում։ ԱՄՆ 45-րդ նախագահ Դոնալդ Թրամփը դարձավ ԱՄՆ նախագահ երկրորդ անգամ. նման աննախադեպ երևույթ ամերիկյան քաղաքական պատմության ընթացքում գրանցվել էր ևս մեկ անգամ, սակայն շատ ավելի վաղ շրջանում։
Երևանում կայանատեղիների վճարը մեկ որոշմամբ բարձրացվեց մոտ 13 անգամ՝ 12 հազարից դառնալով 160 հազար դրամ, անցած տարվանից հարկային դաշտ են բերվել մի շարք ծառայություններ, անշարժ գույքի գույքահարկն արդեն այս տարվանից բարձրացել է կրկնակի անգամ, տրանսպորտի ուղեվարձը փետրվարի 1-ից կրկին եռապատկվելու է, իսկ եկամուտների համընդհանուր հայտարարագրումը քաղաքացիների կյանքը վերածելու է իսկական ֆինանսական ու բյուրոկրատական դժոխքի։
Իշխանությունների անգործության ու անկարողության հետևանքով Հայաստանը դուրս է մնացել տարածաշրջանային էներգետիկ ծրագրերից։ Ժամանակին ակտիվ դերակատարություն ունենալով տարածաշրջանային էներգետիկ համագործակցության հեռանկարային ծրագրերն առաջ մղելու գործում, հիմա Հայաստանն ընդհանրապես արհամարհված կարգավիճակում է։
Երկիրը ղեկավարում է մարդ, ով, ինչպես գրեթե բոլոր կենսական հարցերում, գործում է հակառակ տրամաբանությամբ ու հակառակ հաջորդականությամբ։
Վերջին շրջանում Բաքուն և Անկարան ավելի քիչ են անդրադառնում իրենց, այսպես կոչված, «Զանգեզուրի միջանցք» կոչվող չարաբաստիկ պրոյեկտին։ Սակայն այն շարունակում է մնալ թյուրքական երկրների օրակարգում։
Այսօր մեր հասարակության գերակշիռ մեծամասնության գնողունակությունը չափազանց հեռու է այն գներից, որոնք վերջին տարիներին հաստատվել են անշարժ գույքի շուկայում։ Ում գնողունակությունն էլ բավարարում է այդ պայմաններում բնակարան կամ անշարժ գույք ձեռք բերելու համար, արդեն հասցրել է դա անել։
Նախկինների «թալանը» երիտհեղափոխականների ամենասիրած թեմաներից է։ Եկել, չեն եկել՝ նախկինների «թալանով» են կերակրում ժողովրդին։ Նախկինում, երբ իշխանության չէին ու մեղադրում էին նախկիններին «թալանի» մեջ, ինչ-որ տեղ կարելի էր հասկանալ։ Բայց, երբ նույնն անում են վեց ու կես տարի իշխանության մեջ գտնվելուց հետո, ու վեց ու կես տարում նախկինների «թալանը» ոչ մի կերպ ջրի երես չի ելնում, այդ ամենը վերածվում է զավեշտի։
Դանդաղ մահ կամ, լավագույն դեպքում, առողջության քայքայում։ Բայց ինչպես արագ սնունդի, այնպես էլ տեղեկատվության դեպքում, ապագայի մասին մտածելիս՝ հասարակության մեծ մասն առաջնորդվում է «ով՝ սաղ, ով՝ մեռած» սկզբունքով, և պետության հետ անում է այն, ինչ ցանկացած մտահոգ ծնող արգելում է երեխաներին անել իրենց օրգանիզմի հետ։ Հայաստանն առաջիկայում թևակոխելու է նախընտրական ժամանակներ, որոնց ընթացքում տեղեկատվական «fast food»-ի չափաբաժինը բազմապատկվելու է։
Ադրբեջանում անցկացվող զորավարժությունների, ինչպես նաև Թուրքիայի ԶՈՒ, Պակիստանի ու Իսրայելի բարձրաստիճան զինվորականների հետ ինտենսիվ երկխոսության ֆոնին Ադրբեջանի ղեկավար Իլհամ Ալիևը հարցազրույց է տվել և վերահաստատել է ադրբեջանական նախապայմանները, այսպես կոչված, Խաղաղության համաձայնագրի կնքմանն ընդառաջ։
Տևական ժամանակ է՝ հայկական քաղաքականության մեխանիզմը գտնվում է Փաշինյանների սոցցանցի էջեր՝ հարյուրավոր քննադատող էջեր տիրույթում։ Նիկոլ Փաշինյանը և նրա կինը կանոնավոր պարբերականությամբ տեսանյութեր կամ գրառումներ են հրապարակում, որոնց մեծամասնությունը լուրջ կոնֆլիկտի մեջ է էսթետիզմի, բարեվարքության, պետության ղեկավարին ներկայացվող պահանջների հետ։ Յուրաքանչյուր նման հրապարակումից հետո հանրային-քաղաքական դաշտը սկսում է դրանց արձագանքումը՝ քննադատությունից մինչև հեգնանք, ծաղրից՝ մինչև հայհոյանք։ Տեխնոլոգիական իմաստով այս գործընթացը բավական կանոնավորված է ու սխեմատիկ։
2022թ. վերջին Նիկոլ Փաշինյանը հայտարարում էր, թե Հայաստանում գործազրկությունը հասել է «պատմական նվազագույնի»։ Երկու տարի անց ունենք գործազրկության ավելացում։ Երկու տարվա կտրվածքով իրավիճակը վատացել է։ Գործազուրկների թիվն ավելացել է, գործազրկության մակարդակը՝ բարձրացել։ Այդ պատճառով էլ Նիկոլ Փաշինյանը դադարել է խոսել գործազրկության «պատմական նվազագույնի» մասին։
