Ժողովրդագրությունը կայուն պարբերությամբ ներկայացնում է մեր երկրի մշտական բնակչության թվաքանակը: Այդ կայուն պարբերականությամբ հրապարակվող հաշվետվություններից մեկը հենց այսպես էլ կոչվում է՝ «ՀՀ մշտական բնակչության թվաքանակը 2021թ․ հուլիսի 1-ի դրությամբ»:
Հետաքրքիր երևույթ է վիճակագրությունը: Ինչ ասես՝ չի հաշվում: Ճիշտ է՝ հասարակական վստահություն-վերաբերմունքը որոշակիորեն չի գնահատում վիճակագիրների տիտանական աշխատանքը: Բայց միշտ հետևում ու օգտվում է նրանց աշխատանքից: Նպատակ ունենալով հասկանալ սոցիալ-տնտեսական կյանքը: Օրինակ, երբ 2018թ. իրավախախտումների վիճակագրությունը հանցագործությունների աճ էր արձանագրում, մասնագիտական տարօրինակ կարծիքներ էին հնչում:
Որքան էլ Նիկոլ Փաշինյանը փորձի դրական լույսի ներքո ներկայացնել Հայաստանի տնտեսության զարգացումները, միևնույն է, դրանից տնտեսական իրավիճակը չի լավանա։ Իշխանափոխությունից հետո տնտեսության խնդիրներն ու ռիսկերը ոչ միայն չեն պակասել, այլև մի բան էլ ավելացել են։
Թե ո՞ւր մնաց տնտեսության թռիչքը, որի մասին իշխանափոխությունից հետո հայտարարեց վարչապետը, հայտնի չէ։ Այն, ինչ ակնկալում է կառավարությունն առաջիկա երեք տարիների տնտեսական զարգացումների առումով, հեռու է թռիչքային լինելուց։ Հավանաբար դա է պատճառը, որ վերջին շրջանում Նիկոլ Փաշինյանը դադարել է խոսել թռիչքի մասին։ Թեև ի սկզբանե էլ պարզ էր, որ այդպիսի հեռանկարներ չկան։
ԱՄՆ դաշնային պահուստային համակարգը սեպտեմբերի 26-ին բարձրացրեց բազային տոկոսադրույքը 0.25 տոկոսային կետով, այն վերջնականապես սահմանելով 2.25 տոկոս, ինչին անմիջապես արձագանքեցին զարգացող երկրների ֆինանսական շուկաներն ու փոխարժեքները:
Հասկանալի լինելու համար, թեստերում ներառված որոշ բառեր օգտագործելիս՝ կներկայացնեմ դրանց բացատրությունը: Նախապես ներողություն խնդրելով այն ընթերցողներից, ովքեր գիտեն այդ բառերի իմաստը, բնականաբար:
ՊՊԾ գնդի զինված հարձակման պահից սկսած ամենուր հայրենասիրության մասին գոռում-գոչյուններ են` հանրահավաքներում, մամուլի ակումբներում, և, իհարկե, ֆեյսբուքում: Իրականում, սակայն, վերջին տասը օրը լեցուն էր դրվագներով, որոնք աղերս անգամ չունեն հայրենասիրության հետ:
Հայաստանի ընդդիմության ռուսական հատվածն այս ելույթը կարող է Կրեմլին ներկայացնել՝ որպես Ռուսաստանին ու ՀԱՊԿ-ին «դավաճանության» փորձ, ու փորձել Հայաստանում ներքաղաքական գործընթացներ հրահրելու, իշխանափոխության ալիք բարձրացնելու «դաբրո» ստանալ: Լևոն Զուրաբյանի ու Սմբատ Կարախանյանի ականջը կանչի:
Քանի դեռ Սահմանադրությունն ու օրենքները չեն դարձել հանրային կյանքի կազմակերպման հիմնաքարը, Հայաստանի յուրաքանչյուր ղեկավար փորձելու է կառուցել այնպիսի մակդիրներով պետություն, որը հարիր կլինի իր ճաշակին ու կուսակցական առաջնահերթություններին:
Ռուսական ինքնաթիռի խոցմանը հետևած Մոսկվայի պաշտոնական առաջին արձագանքը բավական խիստ էր: «Դա հարված է թիկունքից»,- հայտարարեց ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինը: Հայոց ցեղասպանության հարցն օգտագործելով Թուրքիայի հասցրած «թիկունքից հարվածին» պատասխանելու համար՝ Ռուսաստանն իրականում թիկունքից հարված է հասցնում Հայաստանին:
Մենք իսկապես արժանի ենք ոչ միայն՝ իշխանությանը, որն ունենք, այլ ընդհանրապես՝ կյանքին, որով ապրում ենք: Եթե արժանի չլինեինք, մեր կյանքն ավելի լավը կլիներ:
Ժամանակն է, որ Հայաստանի իշխանությունը սկսի ուղիներ մտածել Եվրասիական միությունից դուրս գալու մասին, այլապես ինչ-որ պահի Հայաստանին դուրս կհրավիրեն այնտեղից, և ԵՏՄ-ին ՀՀ-ի անդամակցության պայմանագիրն իրենց հետ Երևան կբերեն ՀԱՊԿ խաղաղապահները: Լեռնային Ղարաբաղ ուղևորվելու ճանապարհին, բնականաբար:
Արևմուտքը պետք է Հայաստանին ռազմաքաղաքական երաշխիքներ տա առ այն, որ ՆԱՏՕ-ի հետ հարաբերությունների էլ ավելի սերտացման դեպքում, ինչին ձգտում է նույն Արևմուտքը, կապահովի ոչ միայն՝ Հայաստանի, այլ նաև՝ Լեռնային Ղարաբաղի անվտանգությունը: Ոչ միայն Ադրբեջանի ու Թուրքիայի, այլ առաջին հերթին՝ Ռուսաստանի անուղղակի ոտնձգություններից:
Հարցը՝ ո՞ւմ կողմից են կառավարվում հայ պաշտոնյաները, ամենևին հռետորական չէ: Հաշվի առնելով այն խայտառակ վիճակը, որում թե՛ արտաքին քաղաքական, թե՛ տնտեսական, թե՛ մնացած առումներով՝ հայտնվել է Հայաստանը, այդ հարցն առավել քան արդիական է, և հայ հասարակությունն իրավունք ունի ստանալ այդ հարցի պատասխանը, որը, հնարավոր է, գիտի նաև ԱՄՆ-ի դեսպանը:
Հանրային ընդվզումը, բողոքի ակցիաներն իշխանության համար մանևրելու հնարավորություն են ստեղծում գոնե ղարաբաղյան հարցում զիջումներին դիմադրելու համար: Սակայն այդ մեխանիզմը չի գործում, եթե իշխանության դեմ պայքարողները պատրաստ են իշխանության գալու համար տեղավորվել նույն այն կենտրոնների սցենարում, որտեղից գալիս են իշխանության նկատմամբ ճնշումները:
Լավրովը հայ-ադրբեջանական սահմանին ու Լեռնային Ղարաբաղի ուղղությամբ իրականացված ռազմական գործողությունները դատապարտող որևէ բառ չի ասել: Չնայած, ինչպե՞ս դատապարտեր, եթե, ըստ էության, հենց դրանք են ուրախացրել նրան:
Իրականությունն այն է, որ ՀԱՊԿ-ն պետք չէ Հայաստանին, մինչդեռ Հայաստանը պետք է, չափազանց շատ է պետք ՀԱՊԿ-ին, և առաջին հերթին՝ Ռուսաստանին: Սակայն պետք է ոչ թե՝ որպես պետություն, որն ունի սեփական շահերն ու հետապնդում է դրանք, այլ որպես տարածք, կամ, ինչպես ազնվորեն հայտարարել է Գրիզլովը՝ որպես ֆորպոստ:
Այս կառույցներին անդամակցությունն ունի ընդամենը մեկ բացատրություն. Հայաստանն անդամակցում է դրանց, որովհետև չի կարող չանդամակցել, քանի որ դա պետք է Ռուսաստանին:
Ամենացավալին այն է, որ Ռուսաստանի «քաղաքական ծրագրերն» իրականացվում են հայ զինվորների ու խաղաղ բնակիչների կյանքի գնով, իսկ Հայաստանի իշխանությունը՝ ունենալով դա թույլ չտալու ռազմական կարողություն, անկարող է դեմ գնալ Ռուսաստանի քաղաքական ծրագրերին:
Ամոթ է: Ավելին` խայտառակություն է: Քաղաքական ուժերը քափուքրտինք կտրած` Սահմանադրական բարեփոխումներ են քննարկում: «Ո՛չ»-ի, կարծեմ, երկու ճակատ են ձևավորել ընդդիմադիր քաղաքական ուժերը: Երկու՝ իրարից անկախ ճակատ:
Վերջին 2 օրերին գրեթե բոլոր ԶԼՄ-ներն անդրադարձան այն թեմային, որ Եվրասիական տնտեսական հանձնաժողովը տխուր կանխատեսումներ է արել Հայաստանի համար։ Մասնավորապես, ըստ այդ կանխատեսումների, Հայաստանի տնտեսությունը 2015 թվականին կաճի ընդամենը 0.9%-ով։ Իրոք մռայլ կանխատեսում է։
Անկեղծ ասած, դեռ տարվա առաջին ամիսներին երևում էր, որ վերջում աճն ապահովվելու է գյուղատնտեսության հաշվին: Ոլորտն առաջանցիկ աճ էր գրանցում մյուս ոլորտների նկատմամբ:
Օգոստոսի 1-ն ահագին բան հանեց ջրի երես: Առաջին դեպքը չէր, որ Սակագնային հանրահայտ հանձնաժողովի կողմից հերթական սակագինն էր բարձրացվել: Եթե հիշում եք, օգոստոսի 1-ից բնակչության համար էլեկտրաէներգիայի սակագինը բարձրացվել էր 7 դրամով:
Կարծիքներ կան, որ ՀԷՑ-ի աուդիտը ոչ մի օգուտ չի տա։ Այդպե՞ս է դա արդյոք։
Կհրաժարվե՞նք դրամից, թե՞ ոչ, եթե այո` ե՞րբ դա կլինի` դեռ շատ անորոշ է։ Փոխարենը` հստակ է մի բան. Այս թեմայի շահարկումը կարող է անցանկալի հետևանքներ ունենալ։
Պաշտոնական վիճակագրությանը ծանոթանալով` մարդ երբեմն լուրջ տարակուսանքների մեջ կարող է ընկնել։ Ներկայացված պատկերն իրականությունից կարող է այնքան տարբերվել, որ չհասկանա` ի՞նքը Հայաստանում չի ապրում, թե՞ տվյալները կազմողներն ու ներկայացնողները։
Մյունհենյան այս հանդիպումը բազմաթիվ հարցեր է առաջացնում, որոնց պատասխանները ցանկալի կլիներ լսել կամ համանախագահներից, կամ Էդվարդ Նալբանդյանից: Այլապես դրանք շարունակելու են լսվել ադրբեջանական կողմի կրակահերթերի ու գնդակոծությունների տեսքով:
Մեր տնտեսական օրենսդրության պատմությունը հերթական տարօրինակ փաստն արձանագրեց: Շատ տարօրինակ: Խորհրդարանը քվեարկությամբ ևս վեց ամսով հետաձգեց «Շրջանառության հարկի մասին» օրենքը:
Կառավարությունը որոշում է սահմանափակել սպիտակ շաքարի ներմուծման քանակը՝ գործարար միջավայրի բարելավման նպատակով։
Մեր առաջին նախատոնական օրերն են, երբ հեռուստաեթերը հեղեղված չէ կենցաղային տեխնիկայի ու բազում այլ ապրանքների գովազդներով: Նախատոնական «աննախադեպ առաջարկների» ու «ակցիաների» գովազդով: Ոչ ոք ոչինչ չի առաջարկում: Ոչ ոք ստույգ չգիտի նույնիսկ բոլորի սիրելի խոզի բդի մեկ կիլոգրամի արժեքը, որովհետև դա էլ է շաղկապվել տարադրամին:
