«Ով որ պետք է սթափվեր, սթափվել է վաղուց, ով հասկանում էր, վաղուց արդեն հասկացել է․ ամեն ինչ արդեն այնքան պարզ ու անթաքույց է դարձել, որ եթե առաջ կային խմբեր ու մարդիկ, որոնք իլյուզիաներ ունեին Փաշինյանի կառավարման հետ կապված, վաղուց այդ իլյուզիաներն ի չիք են դարձել։ Ավելին՝ ակնհայտ է, որ իր ձեռնարկած ողջ գործընթացը՝ միակողմանի զիջումներով խաղաղություն կառուցելու ամբողջ քաղաքականությունը, ձախողված է։
«Երեկ տեղի ունեցած Իգդիր-Նախիջևան գազատարի գործարկումը կարող է ազդել տարածաշրջանի անվտանգային և աշխարհատնտեսական միջավայրի վրա, որոշակի վնաս հասցնել Իրանի էներգետիկ շահերին, ինչպես նաև մեծացնել ճնշումը Հայաստանի վրա՝ այսպես կոչված «Զանգեզուրյան միջանցքի» նախագծի առաջխաղացման մասով:
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը Հայ հեղափոխական դաշնակցության (ՀՅԴ) Բյուրոյի անդամ, ֆրանսահայ կազմակերպությունների համակարգող խորհրդի համանախագահ Մուրադ Փափազյանն է։
«Հնարավոր չի լինելու անտեսել այն հանգամանքը, որ ԱՄՆ-ը ու Ռուսաստանը շարունակելու են բանակցել, ուստի ամեն բան այնքան էլ պարզ չէ, որքան կարող է թվալ։ Սակայն Եվրոպայից հնչող ուղերձներն աննախադեպ են, նրանք տրամադրված են գործել արագ, պատասխանատու, պատրաստվում են օրենսդրական փոփոխությունների՝ հավելյալ անվտանգային միջոցառումներ նախաձեռնելու համար։ Երեկ կայացած գագաթնաժողովով ԵՄ-ն ուղերձ հղեց, որ Ուկրաինան միայնակ չէ, իսկ ԵՄ-ն հանձնառու է պաշտպանել և՛ իրեն, և՛ Ուկրաինային»,- նկատեց նա։
168․am-ն այս համատեքստում միջազգային հարցերով փորձագետ Արմեն Մանվելյանից հետաքրքրվեց՝ այս հայտարարարությունը նոր էսկալացիայի նախերգա՞նք էր, թե՞ ուղղակի սպառնալիք՝ նոր զիջումներ պարտադրելու համար։
«Կարծում եմ՝ հայկական կողմը որոշ փոփոխություններ գուցե մտցնի Ռուսաստանի հետ հարաբերություններում, թերևս, մեղմելով այն փակուղային իրավիճակը, որում հայտնվել էին հայ-ռուսական հարաբերությունները։ Ըստ իս, շեշտը կդրվի տնտեսական համագործակցության վրա՝ պահպանելով քաղաքական համագործակցության այնքան մակարդակ, որպեսզի տնտեսական բաղադրիչը հնարավոր լինի պահպանել։ ՀՀ իշխանությունների այս քաղաքականությունն էլ պայմանավորված է լինելու Արևմուտքում տեղի ունեցող խմորումներով և փոփոխություններով»։
Հունվարի 23-ին ՀՀ արտաքին հետախուզության ծառայությունը ներկայացրել էր իր առաջին հրապարակային զեկույցը, որը Հայաստանի Հանրապետության 2025թ. արտաքին անվտանգության ռիսկերի վերաբերյալ ծառայության կանխատեսումն է՝ հիմնված 2023-2024թթ. զարգացումների և սեփական գնահատականի վրա։
Փետրվարին ադրբեջանական լրատվամիջոցները հայտնել էին, որ Ադրբեջանում ընդլայնելու են կոռուպցիայի դեմ պայքարի ոլորտը:
Տարածաշրջանում ակտիվ վերադիրքավորումների այս փուլում Ադրբեջանը հետ չի կանգնում իր ագրեսիվ վարքագծից, ճնշումների միջոցով փորձում է առավելագույնը ստանալ Փաշինյանից, իսկ ռեգիոնալ, գլոբալ խորքային փոփոխությունների դեպքում դեռևս սպասումներ ունի նպաստավոր իրավիճակի դեպքում Հայաստանի հետ խնդիրները լուծել ուժի գործադրման եղանակով։
Քիչ առաջ 168.am-ը տեղեկացավ, որ Միջազգային իրավական հարցերով ներկայացուցչի գրեթե ողջ գրասենյակը՝ Եղիշե Կիրակոսյանի գլխավորությամբ, աշխատանքից ազատման դիմում է գրել: Պատճառը, ինչպես և ակնկալվում էր, Ադրբեջանի հերթական պահանջը, այն է՝ միջազգային դատական ատյաններից Ադրբեջանի դեմ Հայաստանի ներկայացրած հարցերի հետկանչի ուլտիմատումն է:
«Բաքվում տեղի ունեցող դատավարությունների համատեքստում ես ասել եմ, որ մենք ունենք ինֆորմացիա, և այդ ինֆորմացիան հիմա արդեն երևում է ակնհայտ, որ օգտագործվում են արգելված միջոցներ և խոշտանգումներ, նաև ՀՀ կառավարությունը՝ ի դեմս ԱԳՆ-ի, հանդես է եկել հստակ գնահատականով, մենք շարունակելու ենք մեր ջանքերն այդ խնդիրը հասցեագրելու ուղղությամբ»,- ԱԺ-ում ասաց Նիկոլ Փաշինյանը:
168.am-ի «Թրիգեր» հաղորդաշարի հյուրը ռուս քաղաքագետ, Մերձավոր Արևելքի և Կովկասի երկրների հարցերով փորձագետ Ստանիսլավ Տարասովն է:
Հայաստանի իշխանության արած և չարած քայլերին նայում և հերթական անգամ արձանագրում եմ՝ Հայաստանում մենք չունենք իշխանություն, որը զբաղվեր արտաքին մարտահրավերներով, ներքին հանդուրժողականության դաշտ ստեղծելով, զբաղվեր բանակով և կրթությամբ. մենք որևէ միջազգային խոշոր ծրագրի, խնդիրների լուծումների մաս չենք կազմում, Հայաստանը դարձել է մի դատարկ տարածք, որի իշխանությունը չի էլ կարողանում անգամ իր գերիների հարցը լուծել:
«Ռեգիոնում վերջին պատերազմից հետո Թուրքիայի դիրքերն էապես բարելավվել են, դա համընկավ նաև Ուկրաինայում Ռուսաստանի հատուկ գործողության հետ, որն էապես նվազեցրեց ՌԴ դիվանագիտության հնարավորությունները, որից շատ ուժեր օգտվեցին՝ առաջ մղելով ռեգիոնից ՌԴ դուրսբերման և թուլացման օրակարգը»։
2023 թվականին, երբ դեռ Արցախը հայաթափված չէր, ադրբեջանական կողմը Լաչինի միջանցքում Հակարիի կամրջի վրա ապօրինի տեղադրված անցակետում արգելափակել էր Կարմիր խաչի միջազգային կոմիտեի մեքենաներով Հայաստանից Արցախ վերադարձող բուժառուների և նրանց ուղեկիցների, ինչպես նաև դեղորայքի առանց այն էլ սահմանափակ քանակի մուտքն Արցախ՝ «մաքսանենգության» կեղծ պատրվակով:
Ըստ ադրբեջանական Report-ի՝ ՊԲ նախկին հրամանատար, գեներալ Լևոն Մնացականյանն իր ցուցմունքում հաստատել է իր մասնակցությունը Ադրբեջանի դեմ պատերազմին Հայաստանի կանոնավոր բանակի կազմում։
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրն ԱՄՆ Սթենֆորդի համալսարանի քաղաքագիտության դոկտոր Արթուր Խաչիկյանն է։
«Դասեր» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրերը բանակցային գործի մասնագետ, կոնֆլիկտաբան, CM & Partners ընկերության ավագ խորհրդատու, բոստոնաբնակ Արթուր Մարտիրոսյանն ու Մարդկային զարգացման միջազգային կենտրոնի ղեկավար, քաղաքագետ Թևան Պողոսյանն են։
«Նախ Արցախը չպետք է ճանաչվեր Ադրբեջանի մաս․ երբ Արցախը ճանաչում ես Ադրբեջանի մաս, այդ մարդիկ դառնում են հանցագործ։ Հասկացաք, չէ՞, ինչ պետք է անի իշխանությունը, առնվազն պետք է հետ վերցնի իր այդ խոսքերը, ամո՛թ է»։
2020 թվականի 44-օրյա պատերազմից հետո Իրանի Իսլամական Հանրապետությունը մի քանի անգամ Երևանին ու Բաքվին առաջարկել է Իրանի աջակցությունը խաղաղության հաստատման գործընթացում։ Ինչպես ցույց տվեցին հենց վերջին տարիների իրադարձությունները, Իրանի այս առաջարկները, մեղմ ասած, չընդունվեցին, թեև դժվար է թերագնահատել Իրանի դերակատարությունն այս տարիներին ՀՀ անվտանգության ապահովման հարցում՝ հաշվի առնելով Իրանի ռեգիոնալ «կարմիր գծերը», որոնք ներկայումս պահպանվում են։
Մենք կոչ ենք անում միջազգային հանրությանը, իրավապաշտպան կազմակերպություններին և պետություններին վճռական դիրքորոշում որդեգրել Ադրբեջանի Հանրապետության նկատմամբ՝ պահանջելով դադարեցնել մարդու իրավունքների և միջազգային մարդասիրական իրավունքի համակարգային խախտումները: Միջազգային արձագանքի բացակայությունը կնպաստի անպատժելիության մթնոլորտի խորացմանը և կարող է հանգեցնել անդառնալի հետևանքների:
ՀՀ արտաքին գործերի նախարարությունը շարունակում է միջազգային հանրության, մասնավորապես տարածաշրջանում խաղաղությամբ շահագրգռված և մարդասիրական արժեքները կարևորող գործընկերների ուշադրությունը հրավիրել Ադրբեջանում պահվող հայազգի ռազմագերիների, պատանդների և այլ պահվող անձանց ազատ արձակման խնդրի, ինչպես նաև դատավարական կոպտագույն խախտումներով և խոշտանգման աղաղակող նշաններով նրանց մի մասի նկատմամբ ընթացող բեմականացված դատավարությունների վրա:
Երեքուկես ամսվա դադարից հետո Ադրբեջանն արձագանքել է, այսպես կոչված, Խաղաղության համաձայնագրի հետ կապված ՀՀ իշխանությունների առաջարկներին։
Հասկանալի է, որ միջազգային կառույցների վրա հույս դնելը անհեռանկար քայլ է, սակայն ամբողջովին ադրբեջանական հանցավոր կամայականություններն անտեսելու դեպքում, առնվազն դժվար է լինելու հետագայում հաղթահարել ստեղծված խութերը։
Մեզ հաջողվում է ապացուցել, որ մեզ բնորոշող ասույթներից հավատարիմ ենք հատկապես «գնա մեռի, արի սիրեմ» անմարդկային դրոշմին։ Արթնանում ենք կա՛մ, երբ մարդն այլևս չկա, կա՛մ, երբ տեսանելի է մեռնելու ճանապարհը։
«Երբեմն հեռախոսով հաջողվում էր կապ հաստատել Սումգայիթում մեր հարազատների, բարեկամների հետ, նրանք էինք վախեցած, կցկտուր տեղեկություններ հաղորդում։ Տեղեկատվության պակասի պատճառով մենք այդ օրերին չգիտեինք՝ իրականում ինչ է կատարվում Սումգայիթում, հետագայում էլ՝ արդեն Բաքվում։ Հետո մեր հարենակիցները մազապուրծ վերադարձան Արցախ, Հայաստան, նրանցից արդեն իմացանք ահասարսուռ դեպքերի մասին, կային վկայող լուսանկաներ, տեսանյութեր»։
Հայաստանը շարունակում է առաջ քաշել Ադրբեջանին ուղղված առաջարկը՝ կնքել սպառազինությունների փոխադարձ վերահսկման երկկողմ պայմանագիր: Սրա մասին ՄԱԿ մարդու իրավունքների խորհրդի 58-րդ նստաշրջանի բարձրաստիճան հատվածում հերթական անգամ խոսել է ՀՀ ԱԳ նախարար Արարատ Միրզոյանը:
2024 թվականի հունիսի 14-ին ՀՀ պաշտպանության նախարարությունը հաղորդագրություն էր տարածել, որտեղ նշվում էր. «Հունիսի 14-ին՝ ժամը 08:20-ի սահմաններում, ՀՀ ՊՆ N զորամասի պահպանության տեղամասում հայտնաբերվել է պայմանագրային զինծառայող Արմեն Գուրգենի Գասպարյանի դին՝ հրազենային վնասվածքով: Դեպքի հանգամանքներն ամբողջովին պարզելու նպատակով ընթանում է քննություն»:
Այսօր ԱԺ-ում ընթացող ԵՄ-Հայաստան խորհրդարանական գործընկերության կոմիտեի նիստի ընթացքում «Պատիվ ունեմ» խմբակցության ղեկավար Հայկ Մամիջանյանը հայտարարեց, որ մի քանի անգամ է առնչվել ադրբեջանցի պատգամավորների հետ։
«Բայց այստեղ մեր ընդդիմախոսները գնում են շատ խորամանկ ճանապարհով, հայաստանյան հասարակությունում իրենց խոսափողներով առաջ են մղում գաղափար, որ եթե ԵԱՏՄ-ից դուրս գալու պարագայում ՌԴ-ն ՀՀ-ին գազ չմատակարարի, դա կարող է անել Ադրբեջանը։ Դրանով իսկ նրանք Հայաստանը քաշում են ադրբեջանա-թուրքական տանդեմի ներքո, որը կենթադրի «Զանգեզուրի միջանցքի» հարցի լուծում թուրքական պատկերացումներով։ Թե ի՞նչն է դա, ևս բոլորս հասկանում ենք»,- ասաց բանախոսը։
