«Զարթոնք» օրաթերթի գլխավոր խմբագիր Սևակ Հակոբյանի համար դեռ 2018-ին Փաշինյանի Գյումրիից սկսած քայլերթից պարզ է եղել, որ լավ տեղ չի տանելու այդ ընթացքը, և այն ավելի շատ նման է գործուղման։
Վաշինգտոնում օգոստոսի 8-ին Փաշինյան-Թրամփ-Ալիև ձևաչափով ձեռք բերված «TRIPP route» ձևավորելու պայմանավորվածությունից հետո ևս Հարավային Կովկասում, այսպես կոչված, «Զանգեզուրի միջանցք» տերմինի, պրոյեկտի շուրջ քաղաքական դիսկուրսը չի սպառվում:
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը ՀՀ գյուղատնտեսության նախկին փոխնախարար Աշոտ Հարությունյանն է։
ԱՄՆ Սթենֆորդի համալսարանի քաղաքագիտության դոկտոր Արթուր Խաչիկյանը զրուցել է Փարիզի Ամերիկյան համալսարանի միջազգային քաղաքականության դոկտոր, պրոֆեսոր Հոլ Գարդների հետ:
Ժամեր առաջ ՀՀ կառավարությունը մեծ շուքով ու ոգևորությամբ հայտնեց՝ ռուսական ցորենով բեռնված գնացքը (15 վագոն) ժամանում է Հայաստան՝ անցնելով Ադրբեջանի և Վրաստանի տարածքով։
ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփը Սպիտակ տանը կհանդիպի Կենտրոնական Ասիայի հինգ երկրների ղեկավարների հետ՝ «C5+1» ձևաչափի երկրորդ պաշտոնական գագաթնաժողովի շրջանակում։ Այս ձևաչափը ստեղծվել էր 2015 թվականին՝ նպատակ ունենալով խթանել համագործակցությունն ԱՄՆ-ի և Կենտրոնական Ասիայի պետությունների միջև։ Գագաթնաժողովը դիտարկվում է որպես ռեգիոնում Վաշինգտոնի դերի վերագնահատման և տարածաշրջանում քաղաքականության համակարգման ուղղությամբ մի միջավայրում, երբ Կենտրոնական Ասիայի երկրները որոշակի դիվերսիֆիկացիայի են ձգտում արտաքին քաղաքական հարաբերություններում։
Հայաստանն ու Ադրբեջանն ապրում են զուգահեռ հակադրությունների ռեժիմում: Գրեթե նույն պահերին տեղի են ունենում իրադարձություններ, որոնք, ժամանակային համընկնումներով հանդերձ, հակադիր են բովանդակությամբ:
Նոյեմբերի 8-ին Բաքվում տեղի է ունենալու 2020 թվականի 44-օրյա պատերազմում ադրբեջանական հաղթանակի 5-ամյակին նվիրված մեծամասշտաբ զորահանդես: Բնականաբար, Պակիստանի և Թուրքիայի ղեկավարությունը ներկա է գտնվելու այդ միջոցառմանը, առանց այս երկրների և Իսրայելի՝ Ադրբեջանը չէր կարող հաղթել:
Ալիևի նախօրեի հայտարարությունը, որ Ցարական Ռուսաստանի քարտեզներով «Սևանա լիճ չէ, այլ Գյոյչա լիճ է» Հարավային Կովկասում, այսպես կոչված, հաստատված խաղաղության շուրջ կասկածների հերթական ալիքը բարձրացրեց։
Համաժողովի ընթացքում բացվել է նաև լուսանկարների ցուցահանդես, որը ներկայացրել է Արևմտյան Ադրբեջանի պատմական հողերում ոչնչացված մշակութային ժառանգության օրինակներ։ Մասնակիցներին բաժանվել են նաև տեղեկատվական նյութեր, պատրաստված համայնքի կողմից։
Քաղաքագետ Վազգեն Հովհաննիսյանն այն կարծիքին է, որ Հայ Առաքելական եկեղեցու դեմ իշխանությունների պայքարը պայքար է մի ինստիտուտի դեմ, որը հայ ժողովրդի հնարավոր կոնսոլիդացիա կարող է իրականացնել՝ քաղաքական կոնսոլիդացիայի սղության պայմաններում։
Օգոստոսի 8-ին Վաշինգտոնում ձեռք բերված Երևան-Վաշինգտոն-Բաքու հռչակագրի ստորագրումից, ինչպես նաև Երևան-Բաքու Խաղաղության համաձայնագրի նախաստորագրումից հետո Բաքվի՝ մասնավորապես Ալիևի կեղծ խաղաղության օրակարգը չափազանց կարճ տևեց:
Խոսելով Արցախի և, այսպես կոչված, «Արևելյան Զանգեզուրի» մասին, նա նշել է, որ իբրև թե տարիներ շարունակ հայկական կողմը և Սփյուռքը խեղաթյուրել են Ադրբեջանի պատմությունը, այդ քարոզչությունը շարունակվում է, ուստի իրենք պետք է դրանց հակադարձեն իրենց «գիտական ճշմարտություններով»:
«Այս կեղծ երկընտրանքը՝ Մոսկվա թե Վաշինգտոն, որ մեզ հասցրեց այս օրվան, մենք պետք է մոռանանք։ Երկրորդը, աշխարհը բազմազան է, և պետք է համագործակցություն ունենանք հնարավորինս շատ գործընկերների հետ։ Վերջին հաշվով, աշխարհի զգալի մասը, հատկապես՝ եվրասիական մայրցամաքում կան բազմաթիվ խաղացողներ, որոնք չեն ուզում, որ պանթուրանիզմը հաղթի, իսկ պանթուրանիզմի դեմ պայքարելու լավագույն և ամենաճիշտ տեղը Հայաստանն է»։
Այն ամենը, ինչն այս իշխանությունն ու նրա ղեկավարը հայտարարում են, արդեն իսկ պայմանավորված է դրսի ուժերի հետ, կլինի դա Ադրբեջանը, Թուրքիան, Ռուսաստանը, Մեծ Բրիտանիան, ԱՄՆ-ը, թե բոլորը միասին՝ կարևոր չէ։
Թեև 44-օրյա պատերազմից հետո Ադրբեջանի իշխանությունները հանրային դաշտում Հայաստանից, այսպես կոչված, «Զանգեզուրի միջանցք» են պահանջում, իբրև թե ռեգիոնալ ապաշրջափակման պատրաստակամություն հայտնում, հայտարարում, թե խաղաղության հաստատման նախաձեռնողն են, շարունակում են փակ պահել Ադրբեջանի ցամաքային բոլոր սահմանները։
ԱՄՆ Սթենֆորդի համալսարանի քաղաքագիտության դոկտոր Արթուր Խաչիկյանի ու Ֆրանսիայի Paris-Panthéon-Assas համալսարանի միջազգային իրավունքի դոկտոր, փաստաբան, Մարդու իրավունքների միջազգային ֆեդերացիայի նախկին գլխավոր քարտուղար, ֆրանսահայ Րաֆֆի-Ֆիլիպ Կալֆայանի զրույցը՝ Սյունիքի, այսպես կոչված՝ Զանգեզուրի միջանցքի, «Թրամփի ուղու», կեղծ խաղաղության, թուրք-ադրբեջանական տանդեմի նպատակների, Նիկոլ Փաշինյանի սուտ խոստումների և վտանգների մասին:
ՀՅԴ անդամ Նժդեհ Գարագավորյանը (Փարիզ) այն կարծիքին է, որ թեպետ Ֆրանսիայում իրենք ամեն ինչ արել են, որ տեղի իշխանություններն ունենան հայանպաստ դիրքորոշում, բայց ռազմավարական համագործակցության մասին խոսելը տեղին չէ։
Վաշինգտոնում օգոստոսի 8-ին ձեռք բերված պայմանավորվածություններից հետո, այսպես կոչված, խաղաղության հաստատման հռետորաբանության շրջանակում ՀՀ իշխանությունները փորձում են հող նախապատրաստել նաև փոխադարձ այցերի համար։
«Հայերն էլ կհիշեն՝ Արցախում 1-ին դարի քարոզիչ Դադիի գերեզմանն է, որի վրա Դադիվանքն է կառուցվել։ Եթե լավ հիշենք և համապատասխան իրավիճակ լինի, Հայաստանի իշխանությունների ճիշտ քաղաքականության արդյունքում մենք կդառնանք այս տարածաշրջանում կարգուկանոն հաստատելու այն շահառուներից մեկը, որտեղ այն, ինչ որ պատմական և իրավական առումով մերն է, կվերադառնա մեզ։ Բայց դրա համար պետք է կամք, կազմակերպվածություն և ճիշտ դաշնակիցների ընտրություն»,- կարծում է Հայկ Նահապետյանը։
ՀՀ արտաքին գործերի նախարար Արարատ Միրզոյանն օրերս լրագրողների հետ ճեպազրույցում նշել է՝ խաղաղության պայմանագրի ստորագրման համար չկա ֆիքսված ամիս, ամսաթիվ, վայր: Եվ այս համատեքստում նա հերթական անգամ շեշտել է՝ Հայաստանը պատրաստ է օր առաջ ստորագրել խաղաղության պայմանագիրը:
«Պատահական չէ, որ մեր խորհրդանիշն Արարատն է, որովհետև մենք անկեղծորեն հավատում ենք, որ Արարատն է մեր սկզբնաղբյուրը։ Բնականաբար, մենք խաղաղ ճանապարհով, սահմանադրական ճանապարհով, հարգելով մեր երկրի օրենքները՝ շարունակում ենք մեր խաղաղ, բայց վճռական դիմադրությունը թուրք-ադրբեջանական տանդեմի պահանջներին։ Ես նաև ուրախ եմ արձանագրել, որ այդ դիմադրության շրջանակն աճում է»։
ՀՀ Ազգային ժողովում այսօրվանից մեկնարկել է Արևելյան գործընկերության խորհրդարանական վեհաժողովի՝ Եվրանեսթ ԽՎ-ի, 12-րդ լիագումար նստաշրջանը, բյուրոյի և հանձնաժողովների նիստերը:
Ռուսաստանի փոխվարչապետ Ալեքսեյ Օվերչուկը հայտարարել է՝ «Ռուսաստանի երկաթուղիները» տարածաշրջանի գործընկերների հետ քննարկում են ռուսաստանյան ապրանքների՝ Ադրբեջանի տարածքով դեպի Հայաստան տարանցման կազմակերպման հարցերը:
«Ես ձեզ ասում եմ՝ կգա Ոգու սով, Եվ դուք կքաղցեք ճոխ սեղանի մոտ, Կընկնեք մուրալու հափրած որկորով՝ Հրեղեն խոսքի, վեհ խոսքի կարոտ»։
168.am-ի հետ զրույցում ռուս վերլուծաբան Ալեքսանդր Խրամչիխինն ասաց, որ Հարավային Կովկասում ներկայիս աշխարհաքաղաքական վերադասավորումների ու արտաքին խաղացողների ձգտումների ու դիրքավորման ֆոնին բնական է, որ Հայաստանը ձգտում է եվրասիական ուղղությամբ դիրքավորվել այնպես, ինչպես Ղազախստանը, ինչպես նաև թուրքական ազդեցությամբ ուղղությամբ դիրքավորվել այնպես, ինչպես Ղազախստանը։
«Իսրայելում, իհարկե, մեզ չեն սիրում, բայց ասում են՝ Ադրբեջան չի եղել, իսկ Հայաստան միշտ եղել է։ Բոլորն են հասկանում, որ Ադրբեջանը պրոքսի պետություն է»,- «Դասեր» հաղորդաշարում ասաց փիլիսոփա, կրոնագետ, Ազգային ժողովի (ԱԺ) նախկին պատգամավոր Վարդան Խաչատրյանը։
Այն, ինչ կատարվում է Հայ Եկեղեցու և Մայր Աթոռի դեմ, հակաքրիստոնեական և հակահայկական արշավ է։ Այս մասին 168 TV-ի «Ռեվյու» հաղորդաշարի եթերում նշեց ՀՀ Մարդու իրավունքների առաջին պաշտպան, «Ընդդեմ իրավական կամայականության» ՀԿ գործադիր տնօրեն Լարիսա Ալավերդյանը՝ խոսելով Եկեղեցու շուրջ ստեղծված իրավիճակի մասին։
168TV-ի «Թրիգեր» հաղորդաշարի հյուրն ԱՄՆ Սթենֆորդի համալսարանի քաղաքագիտության դոկտոր, միջազգայնագետ Արթուր Խաչիկյանն է։
Վերջին օրերին Երևանն ու Բաքուն փորձում են դրական ուղերձներով փոխանակվել, հաստատել՝ Հարավային Կովկասում այլևս խաղաղություն է:
