Վերջին տասնօրյակում աշխարհաքաղաքական կենտրոնների ուշադրությունը եվրոպական տարածաշրջանից և մասնավորապես ուկրաինական պատերազմից, ինչպես նաև Հարավային Կովկասում տիրող իրավիճակից, հատկապես` արցախահայության բռնի տեղահանության թեմայից, սահուն անցում կատարեց Մերձավոր Արևելք, որտեղ իրադարձություններն իսրայելապաղեստինյան հակամարտության շուրջ ժամ առ ժամ են զարգանում։
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրն ԱՄՆ Սթենֆորդի համալսարանի քաղաքագիտության դոկտոր Արթուր Խաչիկյանն է։
«Պաշտպանության ոլորտի ծախսերն անգամ, ըստ 2023 թվականի բյուջեի կատարողականի, չեն կատարել 40 տոկոսով. Այսինքն՝ փող ունենք խրամատ փորելու համար, բայց պադավատներ են ձեռք բերել դրա փոխարեն»,- ասաց Քրիստինե Վարդանյանը։
Ռազմական փորձագետ Հայկ Նահապետյանի գնահատմամբ՝ Ադրբեջանի ու Թուրքիայի միջև անցկացվող հերթական զորավարժությունները պետք է դիտարկել այս բոլոր իրադարձությունների կոնտեքստում: Նրա խոսքով, չնայած հայտարարություններին, թե զորավարժություններն ունեն հակահարձակողական բնույթ՝ դրանք իրականում հարձակողական են, իսկ այժմ ընթացող, այսպես կոչված, «խաղաղության պայմանագրի» ուղղությամբ բանակցությունների ֆոնին, իրենց մեջ պարունակում են ուժի կիրառման սպառնալիք:
Փաստորեն Նիկոլ Փաշինյանը մեկ ժողովրդավարությունը համարել է Ադրբեջանի համար թիրախ պատերազմ սկսելու, մեկ նշել, որ, օրինակ, 44-օրյա պատերազմը որևէ կապ չուներ ՀՀ-ի ժողովրդավար լինելու հետ, և դրանում, այսպես ասած, նախկիններից ստացած ժառանգությունն էր մեղավոր, և մեկ էլ նորից շարունակում է համոզել, որ ժողովրդավարությունն անվտանգության կարևոր երաշխիք է:
«Տեսանելի ապագայի համար մենք պետք է հաշտվենք այս իրողության հետ, որ կորցրել ենք Արցախը և չի լինելու Արցախի նախկին Հանրապետությունը։ Արցախը նույնիսկ մինչև վերջերս հնարավոր էր պահպանել, նախկին ԱԳ նախարար Վարդան Օսկանյանը տարբեր առիթներով խոսել է հնարավորությունների մասին, շատերն իշխանություններին փորձեցին հասկացնել, որ կարելի է ճիշտ դիվանագիտությամբ պահպանել Արցախը, բայց քանի որ այս ամենը պլանավորված էր, որևէ կողմի չլսեցին։
Ադրբեջանում պահվող հայ ռազմագերիների և քաղաքացիական անձանց պաշտպանությունը, ինչպես նաև՝ Վագիֆ Խաչատրյանի, հնարավո՞ր է կազմակերպել հայ փաստաբանների միջոցով. ի՞նչ միջազգային իրավական մեխանիզմներ կան՝ 168.am-ն այս հարցադրումներն ուղղեց միջազգային իրավունքի մասնագետ, փաստաբան Արա Ղազարյանին:
«Բայց Ձեր կարծիքով՝ Հայաստանում ժողովրդավարությո՞ւն է, եթե ժողովրդավարությունն այդպիսին է, ապա նման ժողովրդավարություն ոչ մեկին պետք չէ։ Եթե այսօր 20-ից ավելի քաղբանտարկյալներ կան, եթե այսօր մեր հայրենիքի մի հատվածը՝ 150 հազարը, ուղղակի արտաքսվել են այնտեղից, ապա ի՞նչ ժողովրդավարության մասին է խոսքը»,- եզրափակեց Սերժ Սարգսյանը։
Այսօր դիզվառելիքի շինծու գործով դատական նիստից հետո լրագրողները ՀՀ երրորդ նախագահ Սերժ Սարգսյանից հետաքրքրվեցին ադրբեջանական գերության մեջ հայտնված իր մարտական ընկերների մասին, հատկապես, երբ ՀՀ իշխանամերձ շրջանակների կողմից մեղավորության սլաքներն ուղղվում են նրանց, նաև Արցախի վերջին նախագահի ուղղությամբ։
«Այդ օրն ինձ այդպես էլ բախտ չվիճակվեց լինել Ազնավուրի կողքին, ինքս ՄՈԲ-ի տղաներին զենք էի բաժանում։ Ազնավուրն ինձանից առաջ էր անցել, գնացել ու իր կյանքի գնով Մարտունին փրկել էր։ Առաջին անգամ չէր, որ նա Մարտունին պահում էր։ Մարտունի ոչ մի անգամ թուրք չի մտել։ 44-օրյայի ժամանակ ես ու Ազնավուրը կարողացանք դիրքեր հետ բերել…»։
ԱԺ «Պատիվ ունեմ» խմբակցության քարտուղար Տիգրան Աբրահամյանի խոսքով՝ տարածաշրջանում ընթացող գործընթացների համատեքստում, բարդ է ասել, թե ինչպես պետք է դիրքավորվի Հայաստանը՝ հաշվի առնելով, թե Հայաստանում ինչպիսի իշխանություն է ձևավորված, և առկա սպառնալիքներին ինչպես է հակազդում։
«Կապիտուլյանտն իր ամեն մի ելույթով ու գործունեությամբ ավելի ցինիկաբար է հանդես գալիս և ցինիզմի նորանոր գագաթներ է նվաճում։ Ինչ է նշանակում կանգնել ու մեղադրել ուրիշներին՝ միայնակ թողնելու մեջ։ Սա ասում է մի մարդ, որն Արցախը միայնակ է թողել։ Նիկոլ Փաշինյանը բողոքում է դաշնակիցներից, որ իրեն մենակ են թողել։ Ալամ աշխարհն իրավունք ունի դաշնակիցներից, միջազգային հանրությունից բողոքելու, բայց ոչ Նիկոլ Փաշինյանը»,- դատարանի բակում լրագրողների հետ զրույցում ասաց Էդուարդ Շարմազանովը։
Երևան քաղաքի ընդհանուր իրավասության դատարանի Ավան և Նոր Նորք նստավայրում՝ դատավոր Վահե Միսակյանի նախագահությամբ, այսօր ընթանում է դիզվառելիքի գործով հերթական նիստը:
Այն ժամանակ, երբ հարյուր հազարավոր հայեր ԼՂ-ից փախչում էին ՀՀ, անվտանգության ոլորտի դաշնակիցները ՀՀ-ին ոչ միայն չէին օգնում, այլև այդ օրերին իշխանափոխություն անելու և ժողովրդավարական իշխանությունը տապալելու հրապարակային կոչեր էին անում։ Եվրոպական խորհրդարանում իր ելույթի ժամանակ հայտարարեց Նիկոլ Փաշինյանը։
Արցախի Հանրապետության գոյությունը չպետք է ավարտվի 2024թ. հունվարի 1-ին: Կարելի է և պետք է վիճել, քննարկել, որոշել այս բանաձևը կյանքի կոչելու ուղիների, մոդելների և հնարավորությունների շուրջ: Սակայն ակնհայտ է, որ Արցախի հայկականության վերականգնման հեռանկարը ռեալ պահելու համար իմպերատիվ պահանջ է արցախահայության կազմակերպումը և գոյության շարունակությունը՝ որպես քաղաքական գործոն:
Ինչքան էլ իշխանությունները կաշվից դուրս գան ու փորձեն տպավորություն ստեղծել, թե ներդրումները Հայաստանում «հորդում են», միևնույն է, անվտանգային այն միջավայրը, որի մեջ հայտնվել ենք, ոչնչով չի նպաստում և չի կարող նպաստավոր լինել ներդրումների իրականացման համար։ Առավել ևս, երբ խոսքն օտարերկրյա ներդրումների մասին է, որոնք շատ ավելի մեծ վստահության կարիք ունեն։
Հոկտեմբերի 12-ին Հակակոռուպցիոն դատարանում՝ դատավոր Վահե Դոլմազյանի նախագահությամբ, քննվում էր Հայաստանի հանրապետական կուսակցության (ՀՀԿ) փոխնախագահ, հունիսի 16-ից կալանավորված Արմեն Աշոտյանի խափանման միջոցը փոխելու՝ պաշտպանական թիմի միջնորդությունը:
Օրեր առաջ էլ աչքալույս տվեցին, թե Վենետիկի հանձնաժողովը բարձր է գնահատել Հայաստանի շարունակական ջանքերը՝ ընտրական օրենսդրությունը համապատասխանեցնելու միջազգային պարտավորություններից բխող նորմերին և Եվրոպայի խորհրդի չափանիշներին: Պաշտոնական հաղորդագրության մեջ էլի ձևակերպումներ կան, որոնք որևէ աղերս չունեն Վենետիկի հանձնաժողովի կարծիքի հետ: Ակտիվ հղումը տրված է, ցանկացողները կարող են ծանոթանալ դրան:
Արցախի հարցը փակված է. այդ էջը փակել է ոչ թե Արցախի նորընտիր նախագահ Սամվել Շահրամանյանը, այլ Նիկոլ Փաշինյանը՝ ճանաչելով Արցախն ամբողջությամբ Ադրբեջանի կազմում, հետևաբար, սխալ է Արցախի մի քանի օրվա իշխանությանը մեղադրել Արցախը հանձնելու մեջ, ինչպես անում է, օրինակ, Նիկոլ Փաշինյանի գրպանում տեղավորված սովորական պրոպագանդիստ, Արցախի անվտանգության խորհրդի նախկին ղեկավար Սամվել Բաբայանը, որը կատարել և կատարում է Փաշինյանի մանր-մունր պատվերները։
Հոկտեմբերի 14-ին լրագրողների հետ զրույցում Սամվել Բաբայանն ասել էր, որ Արցախի նախագահ Արայիկ Հարությունյանն է իրեն ժամանակին հնարավորություն տվել բանակցել Բաքվի հետ: «Արցախի Հանրապետության սահմանադրությամբ ԱՀ նախագահն արտաքին քաղաքականության միակ վարողն է, որն ինձ տվել է այդ հնարավորությունը, որ ես բանակցեմ: Եվ դրա մասին պառլամենտում իմ ելույթի ժամանակ, երբ նստած էին ձեր ասած մարդիկ, ես մատնանշել […]
«Ցավոք, այս իշխանությունները, բացի խաղաղության օրակարգի մասին խոսելուց, այլ բան չեն անում։ Այստեղ մեծ անելիք ունի նաև ՀՀ ՄԻՊ գրասենյակը, որոշակի քայլեր ու հայտարարություններ կան, բայց դրանք բավարար չեն։ Այս առումով իրավական դաշտում հսկայական աշխատանք է տանում ՀՀ նախկին ՄԻՊ Արման Թաթոյանի գրասենյակը։
168․am-ի հետ զրույցում իրանցի վերլուծաբան Կայհան Բարզեգարն ասաց, որ արդեն 9-10 օր է՝ իսրայելապաղեստինյան հակամարտությունը մեկնարկել է, ընթանում է բավականին ինտենսիվ թափով։
Իսրայելական զինված ուժերը, հոկտեմբերի 14-ին, հերթական հարվածն են հասցրել Սիրիայի Հալեպ քաղաքի օդանավակայանի ուղղությամբ: Սիրիայում գտնվող 168.am-ի աղբյուրի փոխանցմամբ՝ ընդամենը 48 ժամվա ընթացքում դա, օդանավակայանին ուղղված, արդեն երկրորդ հարվածն էր:
Այվազովսկի 29, «Սպիտակ տուն»՝ ահա այս հասցեում են մի քանի ամիս շարունակ ապաստանում շրջափակման օրերին «Կարմիր խաչի» մեքենաներով Արցախից Երևան տեղափոխված բուժառու արցախահայերի ընտանիքները:
Սեպտեմբերի 19-ին և դրան հաջորդող օրերին, երբ Արցախի խաղաղ բնակիչներն իրենց բնակավայրերից բռնի տեղահանվեցին, շատ քիչ թվով մարդիկ, որոնք ի վիճակի չէին կամ ցանկություն չունեին դուրս գալու, մնացին Արցախում։
Ստեփանակերտում Ադրբեջանի դրոշի բարձրացումը բոլոր նորմալ մարդկանց ողբերգությունն էր։
Փաշինյանը, Պուտինին «նեղացած հարս» անվանելով`գեղջկական շուստրիությամբ փորձում է սիրաշահել, մեղմ ասած` քծնել ադրբեջանական լոբբիստական խմբերի հետ համագործակցող Շառն Միշելին, որին օրեր անց նա հանդիպելու է Բրյուսելում:
Աբսուրդ է, երբ ավանդները գերազանցում են վարկերին։ Բայց Հայաստանի բանկային համակարգում արդեն մեկ-մեկուկես տարի է, այդպես է։ Թեև վերջին շրջանում, երբ ոչ ռեզիդենտների ավանդները դադարել են աճել, ավանդների ու վարկերի տարբերությունը կրճատվել է։
Հայաստանի իշխանությունները մեկ անգամ չէ, որ հավաստիացրել են, թե հայ-թուրքական հարաբերությունները կարգավորելու շուրջ Թուրքիայի հետ բանակցում են առանց նախապայմանների։ Թե ի՞նչ են հասկանում՝ առանց նախապայմանների բանակցել ասելով, թողնենք իրենց։ Փաստն այն է, որ Թուրքիայի իշխանություններն այդ բանակցությունները լրիվ այլ տրամաբանության մեջ են պատկերացնում ու միշտ էլ իրենց պահանջներն են ներկայացրել՝ Հայաստանի հետ հարաբերություններ հաստատելու, առավել ևս՝ սահմանները բացելու համար։
Նախկիններին ոստիկանապետություն ստեղծելու մեջ մեղադրող Նիկոլ Փաշինյանը վարչապետ դառնալուց հետո շարունակում է ավելացնել ոստիկանների թիվը, դրան զուգահեռ՝ ավելացնելով նաև ոստիկանապետության պահպանման համար հատկացվող միլիոնները։
