Ի՞նչ է Մետավերսը և ի՞նչ է փոխում աշխարհում. Հայաստանի օրինակը

Մետավերսը (Metaverse) տեխնոլոգիաների աշխարհում նոր էջ է բացում՝ ներկայացնելով համատեղված թվային և իրական աշխարհի միջավայր, որտեղ մարդիկ կարող են շփվել, աշխատել և զվարճանալ: Այն ներկայացվում է՝ որպես հաջորդ սերնդի ինտերնետ, որտեղ թվային տարածություններն ամբողջությամբ ինտեգրված են ֆիզիկական կյանքին։

Մետավերսը հնարավորություն է տալիս նոր կերպով փոխազդել մարդկանց հետ՝ անկախ աշխարհագրական դիրքից:

Վիրտուալ հանդիպումներ. ընկերները, ընտանիքները կամ գործընկերները կարող են «հանդիպել» թվային տարածքներում՝ զգալով ֆիզիկական ներկայության էֆեկտ։
Անհատականացման հնարավորություններ. օգտատերերը ստեղծում են յուրօրինակ ավատարներ, որոնք արտահայտում են իրենց անձնական ոճը։

Համայնքների ձևավորում. մասնագիտացված խմբեր կամ հետաքրքրությունների համայնքներ կարող են վիրտուալ միջավայրերում ավելի ինտերակտիվ դառնալ։

Վիրտուալ գրասենյակներ. աշխատակիցները կարող են աշխատել համատեղ թվային տարածքներում՝ առանց ֆիզիկական միջավայրի։

Ստեղծագործական հնարավորություններ. մետավերսը ստեղծում է նոր մասնագիտություններ՝ 3D դիզայներներ, վիրտուալ միջոցառումների կազմակերպիչներ և այլն։

Նոր եկամուտներ. NFT-ների վաճառք, վիրտուալ տարածքների վարձակալում և այլ գործարքներ դառնում են եկամուտ ստանալու նոր աղբյուրներ։

Վիրտուալ խաղեր. մետավերսն ընդլայնում է խաղային փորձը՝ թույլ տալով մասնակիցներին ապրել վիրտուալ իրականության ամբողջական փորձը։

Համերգներ և միջոցառումներ. հայտնի արտիստները կազմակերպում են համերգներ վիրտուալ տարածքներում, որոնք այցելում են միլիոնավոր մարդիկ։

Զբոսաշրջություն. օգտատերերը կարող են «այցելել» պատմական վայրեր կամ երազած ուղղություններ՝ առանց տնից դուրս գալու։

Արդյո՞ք մետավերսն ապագայի ինտերնետն է

Մետավերսի ամբողջական իրականացումը դեռ տարիներ կարող է պահանջել, բայց այն հստակ ազդարարում է նոր տեխնոլոգիական դարաշրջանի սկիզբը։ Այն կարող է փոխարինել համացանցի ներկա վիճակը՝ ինտերակտիվ և բազմաչափ միջավայրերով, սակայն դրա մասսայականացումը կախված է տեխնոլոգիական, սոցիալական և իրավական մարտահրավերներից։

Պոտենցիալ. մետավերսը թույլ կտա ինտերնետին դառնալ ավելի ինտերակտիվ և էմոցիոնալ։

Մարտահրավերներ. անվտանգության, տվյալների գաղտնիության և էթիկական խնդիրները կարիք ունեն լուծման։

Մետավերսը դեռ զարգացման փուլում է, բայց այն արդեն փոխում է մեր պատկերացումները սոցիալական փոխազդեցության, աշխատանքի և զվարճանքի մասին: Այն կարող է դառնալ ապագայի ինտերնետ, բայց դրան հասնելու համար պետք է լուծվեն մի շարք տեխնոլոգիական և հասարակական խնդիրներ։

Ավելի պարզ ասած, Մետավերսը վիրտուալ աշխարհ է, որտեղ մարդիկ կարող են հանդիպել, շփվել, աշխատել և զվարճանալ՝ օգտագործելով տեխնոլոգիաներ, ինչպիսիք են վիրտուալ իրականությունը (VR), լրացված իրականությունը (AR) և ինտերնետի այլ նորարարություններ:

Այն նման է ինտերնետի հաջորդ փուլին, որտեղ օգտատերերը ոչ միայն դիտում են բովանդակությունը, այլև լինում դրա մասնակիցը՝ վիրտուալ միջավայրերում:

Ինչպե՞ս է աշխատում մետավերսը

Մետավերսում կան վիրտուալ միջավայրեր, որտեղ մարդիկ կարող են «մտնել»՝ իրենց ավատարների միջոցով: Ավատարները օգտատերերի թվային ներկայացումներն են:
Վիրտուալ իրականություն (VR). անհրաժեշտ է հատուկ սարքավորում՝ օրինակ՝ VR ակնոցներ, որոնցով կարելի է ամբողջությամբ «մուտք գործել» վիրտուալ աշխարհ։

Լրացված իրականություն (AR). թվային օբյեկտները համակցվում են իրական աշխարհի հետ, օրինակ, ձեր հեռախոսի կամ AR ակնոցների միջոցով։
Մետավերսը թույլ է տալիս օգտատերերին իրական ժամանակում փոխազդել այլ մարդկանց և թվային միջավայրերի հետ՝ աշխատելով, զրուցելով կամ խաղալով:

Ի՞նչ կարող ենք անել Մետավերսում

Խաղեր, ինչպիսիք են Fortnite-ը կամ Roblox-ը, որտեղ մարդիկ ոչ միայն խաղում են, այլև մասնակցում վիրտուալ համերգների կամ միջոցառումների։

Վիրտուալ գրասենյակներ, որտեղ աշխատակիցները հանդիպում են թվային տարածքում՝ առանց ֆիզիկական գրասենյակի կարիքի։

Թանգարաններ կամ կրթական կենտրոններ, որոնք կարելի է «այցելել» վիրտուալ միջավայրերում։
Մետավերսը ստեղծվել է, որպեսզի թվային աշխարհն ավելի իրական և ինտերակտիվ դառնա։ Այն միավորում է ինտերնետը, արհեստական բանականությունը, գրաֆիկան և այլ նորարարություններ՝ թույլ տալով օգտատերերին ներգրավվել թվային փորձառությունների մեջ:

Ինչպե՞ս կարող եք մուտք գործել մետավերս

Օգտագործելով VR սարքավորումներ՝ ինչպիսիք են Oculus Quest-ը։

Մուտք գործելով հատուկ վիրտուալ հարթակներ (օրինակ՝ Decentraland կամ Horizon Worlds)։
Օգտվելով սմարթֆոնների կամ համակարգիչների համար նախատեսված ծրագրերից։
Հիմնականում, մետավերսը ապագայի ինտերնետն է՝ ավելի ինտերակտիվ և անձնական փորձառություններ ապահովելու համար։

Ի՞նչ կարող է փոխել Մետավերսը` Հայաստանի օրինակով

Մետավերսը հնարավորություն է տալիս երկրներին և համայնքներին զարգացնել իրենց վիրտուալ ներկայությունը համաշխարհային տեխնոլոգիական դաշտում: Հայաստանը՝ լինելով տեխնոլոգիաների աճող կենտրոն, կարող է իր դերը խաղալ մետավերսի ձևավորման և կիրառման մեջ՝ ինչպես տեղական, այնպես էլ՝ միջազգային մակարդակներում:

1. Մշակութային ժառանգության պահպանում

Հայաստանը կարող է մետավերսում վերակենդանացնել պատմական վայրերը, ինչպիսիք են Գառնիի տաճարը կամ Աղթամարի եկեղեցին, և այցելուներին հնարավորություն տալ «այցելել» դրանք վիրտուալ աշխարհում:
Թանգարանները և ցուցահանդեսները կարող են դառնալ վիրտուալ՝ ներգրավելով ավելի լայն լսարան:

2. Կրթություն

Վիրտուալ դասասենյակները և համալսարանները կօգնեն հայ ուսանողներին ստանալ բարձրակարգ կրթություն՝ անկախ իրենց գտնվելու վայրից:

Ստեղծագործական նոր ոլորտներ, ինչպիսիք են 3D դիզայնը և վիրտուալ միջավայրերի կառուցումը, կարող են ընդգրկվել կրթական ծրագրերում։

3. Զբոսաշրջություն

Մետավերսում Հայաստանը կարող է դառնալ զբոսաշրջային վիրտուալ ուղղություն, որտեղ օգտատերերը կկարողանան ուսումնասիրել երկրի մշակույթն ու տեսարժան վայրերը:
Տուրիստական ծառայություններ առաջարկող ընկերությունները կարող են իրենց առաջարկները ինտեգրել մետավերսի հարթակներում։

4. Տեխնոլոգիական զարգացում

Հայկական ստարտափները, ինչպիսիք են SuperAnnotate-ը և Krisp-ը, կարող են իրենց փորձը և հնարավորություններն ուղղել մետավերսի զարգացմանը:

Տեղական ՏՏ համայնքը կարող է ստեղծել խաղեր, բիզնես գործիքներ և վիրտուալ միջավայրեր՝ օգտվելով մետավերսի աճող պահանջարկից։

5. Գործարարություն և ձեռներեցություն

Հայկական բիզնեսները կարող են վաճառել իրենց ապրանքները կամ ծառայությունները մետավերսում՝ օգտվելով վիրտուալ շուկայի հնարավորություններից:

Սպորտի, արվեստի և մշակույթի ոլորտներում ստեղծագործողները կարող են NFT-ների միջոցով վաճառել իրենց աշխատանքները: Այս ուղղությունը այժմ մեծ թափ է հավաքում Հայաստանում:
Տեխնոլոգիական ենթակառուցվածքներ. Հայաստանում դեռ անհրաժեշտ են բարձրակարգ ցանցային և տեխնոլոգիական լուծումներ՝ մետավերսում լիարժեք ինտեգրվելու համար։
Կանոնակարգում. նոր վիրտուալ միջավայրերը պահանջում են օրենսդրական կարգավորումներ՝ տվյալների գաղտնիության, սեփականության իրավունքների և անվտանգության ապահովման համար։

Հասանելիություն. կարևոր է ապահովել, որ մետավերսը հասանելի լինի ոչ միայն խոշոր քաղաքներում, այլև տարածաշրջաններում։

Հայաստանը, ունենալով հարուստ մշակույթ և տեխնոլոգիական ներուժ, կարող է մետավերսում դառնալ կարևոր խաղացող: Վիրտուալ միջավայրերի զարգացումը կարող է նպաստել մշակութային ժառանգության պահպանմանը, կրթության մատչելիությանը և տնտեսության վերելքին։ Մետավերսը Հայաստանի համար բացում է նոր դռներ՝ թվային աշխարհում առավել ակտիվ ներկայություն ապահովելու համար։

Սիրարփի Աղաբաբյան