«Հիմնական խնդիրն Արցախի հայերի, իրենց լեզվով ասած, իրավունքների ու անվտանգության հարցն է, որին ադրբեջանական կողմը չի համաձայնում: Իսկ իրավունքների հարցը նշանակում է՝ քանի որ կա անվստահություն հայերի և ադրբեջանցիների միջև, Արցախի հայերի համար պետք է լինեն միջազգային երաշխավորներ. սրան Ադրբեջանը չի համաձայնում, և իրենք վերցրել են մինչև 2025 թվականն Արցախը հայերից մաքրելու քաղաքականությունը:
Ավա՜ղ, Ձեզ անձամբ ճանաչելու պատիվ դեռ չի ընձեռվել, իսկ այսօրվա իմ «կեցավայրը» հարիր չէ բարձրաշխարհիկ տիկին հրավիրելու համար, ուստի ստիպված եմ Ձեր թանկարժեք ժամանակից խլել մի քանի րոպե հենց այս ձևաչափով՝ ի արձագանք Հանրային հեռուստաընկերության եթերում Ձեր հնչեցրած մի շարք գնահատականների, որոնք անգամ Ձեր անձնական հմայքի և բարձր դիվանագիտական վարպետության պարագայում չէր կարող հայ հասարակության մոտ չառաջացնել ազնիվ, շիտակ պատասխաններ ակնկալող հարցերի շարան:
168.am-ը բողոքի ակցիայի ավարտին ՀՀԿ ԳՄ ներկայացուցիչ Էդուարդ Շարմազանովից հետաքրքրվեց, թե ինչպե՞ս կմեկնաբանի ՀՀ-ում ԱՄՆ դեսպանի այն հայտարարությունը, թե հնարավոր է՝ արցախահայությունն անվտանգ ապրի Ադրբեջանի կազմում, որտեղի՞ց դեսպանին այդ լավատեսությունը։
«Այնտեղի կառավարությունն էլ նորմալ չի աշխատում, այստեղինն էլ: Սպասողական վիճակը ոչ մի տեղ չի տանում՝ եղավ Փառուխը, մյուսը…,- նկատեց մեկ այլ քաղաքացի՝ հիշեցնելով,- Էդ նույն թուրքերը փախած գնում էին 90-ականներին, բայց պետք է զենք ունենաս»:
Վաղը որ Արցախում եղավ ողբերգությունը, ինձ շատ պետք է՞՝ Վաշինգտոնում, Մոսկվայում ինչ աղմուկ-աղաղակ է
«Պատիվ ունեմ» խմբակցության ղեկավար Հայկ Մամիջանյանը լրագրողների հետ հանդիպման ժամանակ հայտարարեց ՝ Նիկոլ Փաշինյանն առայժմ գաղտնի է պահում բանակցվող դրվագը, ըստ որի՝ արցախահայության իրավունքների և անվտանգության միակ երաշխավորը լինելու է Ադրբեջանի սահմանադրությունը։
Եթե ինչ-որ մեկը գալիս ու ասում է՝ ես բանակցությունները սկսում եմ 0-ական կետից, իմ կետից, այդ պահից սկսած ցանկացած տեղի ունեցածի համար պատասխանատվություն կրում է նման ցնդաբանություն ասողը: Հետևաբար, երեկվա նրա 3.5 ժամանող խոսույթն անիմաստ էր
Կամ՝ եթե Լևոն Տեր-Պետրոսյանին պաշտող մարդ է, թող լսի Տեր-Պետրոսյանի արտահայատությունները հենց իր հասցեին՝ ինչպես, օրինակ, «ազգակործան պատուհաս»-ը,- ի պատասխան՝ նշեց Ադրբեջանի հարցերով փորձագետը՝ դարձյալ շեշտելով,-Փաշինյանն այն աղբյուրը չէ, որի բանավոր խոսքը կարելի է ընդունել որպես հիմք. մարդը լուրջ խնդիր ունի գրավոր տեքստի ընկալման»:
Գրաված տարածքները դարձրել են հայրենիք. Փաշինյան
Այսօր, երբ Արևմուտքում ընդդիմադիրներն առանց վախի քննադատում են պաշտոնյաներին, իրենց երկրի սիրույն համար են անում. սա՛ է ժողովրդավարության հիմնական սկզբունքը: Եթե դու ընդդիմադրությունը պետք է պատժես, ընդդիմադիր հայացքներ ունեցողներին հայրենիքից զրկես, ձերբակալես, ասել է թե՝ ժողովրդավարություն չկա երկրում, և մենք դառնում ենք՝ ինչպես Հյուսիսային Կորեան, կամ որևէ մեկ այլ բռնապետական իշխանություն:
Նախագահականի այս՝ առաջին հայացքից ոչինչ չասող պատասխանն այսպիսով, անուղղակի հաստատում է այն, որ այդ պատասխանը գրողներն իրենք էլ գիտակցում են Վահագն Խաչատուրյանի հայտարարությունների վտանգավորությունը՝ բովանդակ պատասխանից խուսափելով «մեկնաբանության կարիք չունեն» մեկնաբանելի ձևակերպմամբ։
«Գործող քաղաքական ռեժիմը չի ծառայում հայության շահերին, հայությանը բաժանել է հայաստանցի-ղարաբաղցի սկզբունքով, և կեղծ իբր ՀՀ շահերն է պաշտպանում՝ դրանից դուրս թողնելով արցախահայությանը: Սակայն գիտենք, որ իրականում ՀՀ հայության շահերն էլ առանձնապես իրենց հետաքրքիր չեն. նա ընդամենը ցանկանում է ճանապարհ ծառայել թուրք-ադրբեջանական տանդեմի շահերի համար՝ հանձինս միջանցքների տրամադրման, ճանապարհների բացման և այլն»,- մանրամասնեց միջազգայնագետը:
«Հիմա այդ կոնսենսուսը չկա։ Միջազգային այն դրությունը, որը ստեղծվել է կոնկրետ Ղարաբաղի պատկանելիության հարցի վերաբերյալ, կոնկրետ տարածաշրջանում կոմունիկացիոն կապերի բացման ուղղությամբ, այդ բոլորը, իհարկե, պետք է հաշվի առնել, ի գիտություն ընդունել, բայց և ուզում եմ բոլորին հիշեցնել, որ արտաքին լեգիտիմությունը ոչինչ է, եթե իշխանությունն ինքը երկրի ներսում չունի լեգիտիմություն»։
«Հենց հիմա արդեն բեկումը սկսվեց, որովհետև մարդկանց ամբողջ մտազբաղության մեջ մտավ «Հայաքվեի» ամենակարևոր նպատակը, հասկացան, որ առաջին անգամ իրենք իրենց ձեռքով կարող են օրենք ընդունել, օրենք մտցնել տալ՝ ըստ ժողովրդի ցանկության»,- ԿԸՀ դիմաց լրագրողների հետ զրույցում ասաց ՀՀ ժողովրդական արտիստ, դերասան Հրանտ Թոխատյանը։
Նիկոլ Փաշինյանը՝ որպես պատեհապաշտության չեմպիոն ու կոնյունկտուրայի ասպետ, ի սկզբանե մտածված Արցախից տարանջատման քաղաքականությունը բացահայտեց միայն 2021թ․ ընտրություններից հետո՝ դրա նախընտրական շրջանում քվե մուրալով Արցախի հարցը «անջատում հանուն փրկության» սկզբունքով լուծելու սուտ խոստումներով։
Հայաստանի Մարդու իրավունքների առաջին պաշտպան, իրավապաշտպան Լարիսա Ալավերդյանը կարծում է, որ ԱՄՆ Պետքարտուղարության պաշտոնական ներկայացուցիչ Մեթյու Միլլերն իր հայտարարությամբ վկայում է, որ ծանոթ չէ Լեռնային Ղարաբաղի հիմնախնդրի իրավական հիմքերին:
«Կարծում եմ` պետք չէ հեռատես լինել՝ պատկերացնելու համար, որ չնայած բոլոր ռևերանսներին, հաճոյախոսություններին, հենց Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև համաձայնագիր ստորագրվի, ադրբեջանական կողմը կձգտի դուրս մղել խաղաղապահներին Լեռնային Ղարաբաղից, որպեսզի վերջապես լուծի ԼՂ-ի հետ կապված հարցն իր համար, որպեսզի դադարի անվանել այն Լեռնային Ղարաբաղ, ինչպես նրանք արդեն անում են՝ իրենց քաղաքական գիծն իրականացնելու համար, այն է` ստացեք Ադրբեջանի քաղաքացիություն կամ հեռացեք։
«Ռուսական կողմի պնդմամբ՝ արդեն բոլոր փաստաթղթերը պատրաստ են, և գործը հասել է տեխնիկական դետալների հստակեցմանը,- 168.am-ի հետ զրույցում նշեց ադրբեջանագետ Արմինե Ադիբեկյանը՝ մանրամասնելով,- Այսինքն՝ փաստաթղթերը նա ստորագրելու է, որովհետև նրան հարցնող չկա. նա ընդամենը գրիչ բռնողի դերում է: Այսինքն՝ նա չի վայելում հեղինակություն, նա բանակցային գործընթացի սուբյեկտ չէ, այլ օբյեկտ, ու նրա ձեռքում, բախտի բերմամբ թե պատահմամբ, հայտնվել է գրիչը»:
«Մարդը, երբ հարկը վճարում է, ակնկալում է առաջին հերթին՝ հասարակական հանրային ծառայություն, իսկ առաջին տեղում անվտանգությունն է, բանակի զինվածությունն է, սահմանների անխոցելիությունն է, և դա չանելով՝ հպարտանալ, որ իրենք փոխհատուցում են եկամտային հարկը, մարդիկ հերթական բնակարանն են առնում, մեծ սխրագործություն չէ»,- նշեց նա
«Այս բանակցությունները, իմ կարծիքով, հաստատեցին, որ որպես միջնորդ՝ բանակցային գործընթացում առաջատարն Արևմուտքն է, և Ադրբեջանն ու Հայաստանն ավելի հակված են հարցերը լուծել հենց Արևմուտքի միջնորդությամբ՝ միևնույն ժամանակ հասկանալով, որ թեև ՌԴ-ն իր դիրքերը թուլացել է տարածաշրջանում, միևնույն է, մնում է լուրջ խաղացող տարածաշրջանում, և ո՛չ Ալիևը, ո՛չ Փաշինյանը չեն կարող անտեսել մասնակցելու այս հրավերը»,- «ՀՀ-ՌԴ ռազմաքաղաքական դաշինքի մարտահրավերներն ու հեռանկարները» խորագրով քննարկումից հետո պատասխանելով մոսկովյան եռակողմ հանդիպման արդյունքների մասին 168.am-ի հարցերին՝ նշեց քաղաքական մեկնաբան Հայկ Խալաթյանը:
«Մեր վարչապետի կողմից հնչեցված որևէ միտք ինձ համար զրո արժեք ունի, որովհետև իր վարչապետ դառնալուց մինչ օրս որևէ մի խոսք կամ խոստում չկատարեց այնպես, ինչպես հայտարարել էր: Այսինքն, եթե նա նման բան է ասում, պետք է մտածենք ճիշտ հակառակի մասին»,- 168.am-ի հետ զրույցում նշեց թուրքագետ Տիրան Լոքմագյոզյանը՝ անդրադառնալով Նիկոլ Փաշինյանի կողմից ԵԱՏՄ բարձրագույն խորհրդի ընդլայնված կազմերով նիստի ընթացքում Ալիևի հնչեցրած, այսպես կոչվա,ծ «Զանգեզուրի միջանցք» արտահայտության հակադարձումներին:
Մոսկվայում Եվրասիական բարձրագույն տնտեսական խորհրդի նիստին Փաշինյան-Ալիև բանավեճին հաջորդած Պուտինի մասնակցությամբ եռակողմ հանդիպումն ավարտվել է երեկ ուշ գիշերը՝ առանց որևէ հայտարարության:
Ընդամենը երկու շաբաթ առաջ, Շուշիի ազատագրման օրը Եռաբլուր պանթեոն այցելած ԵԿՄ վարչության նախագահ Սասուն Միքայելյանը վստահեցրել էր՝ Արցախի օկուպացված տարածքները ազատագրելու են, բայց «ոչ լեզվով՝ գործով»:
«Իր հայտարարություններն իրավական առումով առոչինչ են, ինչպես և՝ Արցախին վերաբերող հայտարարությունները: Ափսոս, մեր ժողովրդի մեջ կան խավեր, որոնք մինչ այսօր չեն հասկացել, թե ինչի համար են եկել, և ինչի համար են բերել ամենապղտոր կենտրոններն այդ քաղաքական նպատակները հետապնդող խմբին:
«Այս մղձավանջային իրավիճակից դուրս գալու եզակի ճանապարհը համախմբումն է»,- «Համախումբը՝ որպես հայկական օրակարգ» թեմայով քննարկման ժամանակ հայտարարեց «Այլընտրանքային նախագծեր» խմբի համահիմնադիր Վահե Հովհաննիսյանը:
Սահմանադրագետն ընդգծեց՝ հայտարարությունը հակասում է ՀՀ Սահմանադրությանը, Գերագույն Խորհրդի հայտնի որոշմանը, որում շեշտվում է՝ Հայաստանի Հանրապետության համար անընդունելի համարել միջազգային կամ ներպետական ցանկացած փաստաթուղթ, որտեղ Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետությունը նշված կլինի Ադրբեջանի կազմում:
Արևմուտքն ակտիվորեն զարգացնում է հարաբերություններն Ադրբեջանի հետ, մասնավորապես, էներգետիկ ոլորտում, սակայն այդ համագործակցության ծավալները, փորձագետների դիտարկմամբ, հաճախ են միֆականացվում:
Քաղաքական գիտությունների դոկտոր, էներգետիկ և տրանսպորտային-լոգիստիկ անվտանգության հարցերով փորձագետ Վահե Դավթյանը 168.am-ի հետ զրույցում շեշտեց՝ իրավիճակի միակ և ուղղակի պատասխանատուները Հայաստանի օրվա իշխանություններն են:
Այսօր Շառլ Ազնավուրի անվան հրապարակում Ազգային ժողովի ԱԺ Մարդու իրավունքների և հանրային հարցերի մշտական հանձնաժողովի նախագահ Թագուհի Թովմասյանի կողմից «Ո՛չ Արցախի զտմանը» խորագրով նախաձեռնած ստորագրահավաքին մասնակցում էր նաև ԱԺ «Պատիվ ունեմ» խմբակցության պատգամավոր Տիգրան Աբրահամյանը:
«Իրենք ունեն մեկ չափման սանդղակ՝ իրենց իշխանությունն ու այդ իշխանությունը պահելը, և իրենք այսօր փորձում են հրամցնել, թե իրենք միակ իշխանությունն են, որը կարող է ունենալ հայ ժողովուրդը»,- Կառավարության շենքի առջև զոհված զինծառայողների մայրերի ու նրանց աջակիցների կազմակերպած հավաքից հետո 168.am-ի հետ զրույցում նշեց ռեժիսոր, մուլտիպլիկատոր Դավիթ Սահակյանցը:
