«Այս բանակցությունները, իմ կարծիքով, հաստատեցին, որ որպես միջնորդ՝ բանակցային գործընթացում առաջատարն Արևմուտքն է, և Ադրբեջանն ու Հայաստանն ավելի հակված են հարցերը լուծել հենց Արևմուտքի միջնորդությամբ՝ միևնույն ժամանակ հասկանալով, որ թեև ՌԴ-ն իր դիրքերը թուլացել է տարածաշրջանում, միևնույն է, մնում է լուրջ խաղացող տարածաշրջանում, և ո՛չ Ալիևը, ո՛չ Փաշինյանը չեն կարող անտեսել մասնակցելու այս հրավերը»,- «ՀՀ-ՌԴ ռազմաքաղաքական դաշինքի մարտահրավերներն ու հեռանկարները» խորագրով քննարկումից հետո պատասխանելով մոսկովյան եռակողմ հանդիպման արդյունքների մասին 168.am-ի հարցերին՝ նշեց քաղաքական մեկնաբան Հայկ Խալաթյանը:
«Մեր վարչապետի կողմից հնչեցված որևէ միտք ինձ համար զրո արժեք ունի, որովհետև իր վարչապետ դառնալուց մինչ օրս որևէ մի խոսք կամ խոստում չկատարեց այնպես, ինչպես հայտարարել էր: Այսինքն, եթե նա նման բան է ասում, պետք է մտածենք ճիշտ հակառակի մասին»,- 168.am-ի հետ զրույցում նշեց թուրքագետ Տիրան Լոքմագյոզյանը՝ անդրադառնալով Նիկոլ Փաշինյանի կողմից ԵԱՏՄ բարձրագույն խորհրդի ընդլայնված կազմերով նիստի ընթացքում Ալիևի հնչեցրած, այսպես կոչվա,ծ «Զանգեզուրի միջանցք» արտահայտության հակադարձումներին:
Մոսկվայում Եվրասիական բարձրագույն տնտեսական խորհրդի նիստին Փաշինյան-Ալիև բանավեճին հաջորդած Պուտինի մասնակցությամբ եռակողմ հանդիպումն ավարտվել է երեկ ուշ գիշերը՝ առանց որևէ հայտարարության:
Ընդամենը երկու շաբաթ առաջ, Շուշիի ազատագրման օրը Եռաբլուր պանթեոն այցելած ԵԿՄ վարչության նախագահ Սասուն Միքայելյանը վստահեցրել էր՝ Արցախի օկուպացված տարածքները ազատագրելու են, բայց «ոչ լեզվով՝ գործով»:
«Իր հայտարարություններն իրավական առումով առոչինչ են, ինչպես և՝ Արցախին վերաբերող հայտարարությունները: Ափսոս, մեր ժողովրդի մեջ կան խավեր, որոնք մինչ այսօր չեն հասկացել, թե ինչի համար են եկել, և ինչի համար են բերել ամենապղտոր կենտրոններն այդ քաղաքական նպատակները հետապնդող խմբին:
«Այս մղձավանջային իրավիճակից դուրս գալու եզակի ճանապարհը համախմբումն է»,- «Համախումբը՝ որպես հայկական օրակարգ» թեմայով քննարկման ժամանակ հայտարարեց «Այլընտրանքային նախագծեր» խմբի համահիմնադիր Վահե Հովհաննիսյանը:
Սահմանադրագետն ընդգծեց՝ հայտարարությունը հակասում է ՀՀ Սահմանադրությանը, Գերագույն Խորհրդի հայտնի որոշմանը, որում շեշտվում է՝ Հայաստանի Հանրապետության համար անընդունելի համարել միջազգային կամ ներպետական ցանկացած փաստաթուղթ, որտեղ Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետությունը նշված կլինի Ադրբեջանի կազմում:
Արևմուտքն ակտիվորեն զարգացնում է հարաբերություններն Ադրբեջանի հետ, մասնավորապես, էներգետիկ ոլորտում, սակայն այդ համագործակցության ծավալները, փորձագետների դիտարկմամբ, հաճախ են միֆականացվում:
Քաղաքական գիտությունների դոկտոր, էներգետիկ և տրանսպորտային-լոգիստիկ անվտանգության հարցերով փորձագետ Վահե Դավթյանը 168.am-ի հետ զրույցում շեշտեց՝ իրավիճակի միակ և ուղղակի պատասխանատուները Հայաստանի օրվա իշխանություններն են:
Այսօր Շառլ Ազնավուրի անվան հրապարակում Ազգային ժողովի ԱԺ Մարդու իրավունքների և հանրային հարցերի մշտական հանձնաժողովի նախագահ Թագուհի Թովմասյանի կողմից «Ո՛չ Արցախի զտմանը» խորագրով նախաձեռնած ստորագրահավաքին մասնակցում էր նաև ԱԺ «Պատիվ ունեմ» խմբակցության պատգամավոր Տիգրան Աբրահամյանը:
«Իրենք ունեն մեկ չափման սանդղակ՝ իրենց իշխանությունն ու այդ իշխանությունը պահելը, և իրենք այսօր փորձում են հրամցնել, թե իրենք միակ իշխանությունն են, որը կարող է ունենալ հայ ժողովուրդը»,- Կառավարության շենքի առջև զոհված զինծառայողների մայրերի ու նրանց աջակիցների կազմակերպած հավաքից հետո 168.am-ի հետ զրույցում նշեց ռեժիսոր, մուլտիպլիկատոր Դավիթ Սահակյանցը:
Շարլ Ազնավուրի հրապարակում այսօր 16:00-ից մեկնարկել է Բերձորում Ադրբեջանի կողմից ապօրինի տեղադրված անցակետը հանելու պահանջով ստորագրահավաք:
«Արևմուտքից ասում են՝ չեք կարող բռնի ինտեգրացիայի ենթարկել, կամ՝ նման հայտարարություններ հնչեցնել, իրենք էլ այս տեսանյութը պատրաստել են՝ ցույց տալու, որ ամեն ինչ նորմալ է, քաղաքակիրթ է»,- մանրամասնեց ադրբեջանագետը՝ նկատելով, որ ռուսական կողմը ևս պետք է տրամադրի իր տարբերակը, քանի որ հակառակ պարագայում՝ հայկական կողմը հայտնվում է անհասկանալի իրավիճակում:
Արցախը Հայաստանին կապող միակ ճանապարհի` Լաչինի միջանցքի վրա Ադրբեջանի կողմից անցակետի տեղադրման փաստով Հայաստանն առաջիկա օրերին դիմելու է Արդարադատության միջազգային դատարան. տեղեկացրել են Միջազգային իրավական հարցերով Հայաստանի ներկայացուցչի գրասենյակից:
«Խաղաղությանն ուղղված բանակցություններում Հայաստանը քանիցս հայտարարել է, որ չունի տարածքային պահանջներ Ադրբեջանից, ըստ էության ճանաչում է Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականությունը։ Սակայն այս հայտարարությունը որոշ շրջանակներ ներկայացնում են՝ որպես հրաժարում Լեռնային Ղարաբաղի ժողովրդի ինքնորոշման իրավունքից։ Խնդրում եմ ձեր մեկնաբանությունը»,- նշեց Արուսյակ Ջուլհակյանը։
«Մենք պիտի շտապենք, ժողովուրդ,- «Միասին» այլընտրանքային հասարակական-քաղաքական շարժման հրավիրած ասուլիսում նշեց ՀՀ նախկին վարչապետ, շարժման անդամ Հրանտ Բագրատյանը, ապա անդրադառնալով ՊՆ ստորաբաժանումներն ԱԱԾ սահմանապահ զորքերով փոխարինելու՝ Նիկոլ Փաշինյանի հայտարարությանը՝ նշեց,- Ինքը պրոբլեմ ունի: Երբ Ադրբեջանը գալիս է, Ալիևը պահանջում է՝ դիմացս ուժ մի դիր: Իսկ ինքը երբ զինվորներին ասում է՝ իջեք, ոմանք չեն իջնում, իսկ ԱԱԾ-ն կիջնի: Այստեղ տարբերակ չկա. մաքուր դավաճանության հետ գործ ունենք, պայմանավորվածության հետ»:
Օրական առնվազն 753 միլիոն դրամ՝ շուրջ 1.9 մլն դոլար. շրջափակման հետևանքով առնվազն այսքան են կազմում Արցախի ֆինանսատնտեսական կորուստներն օրական:
Արցախի խորհրդարանը երեկ առաջին ընթերցմամբ ընդունել է Սահմանադրության փոփոխության նախագիծը, որով առաջարկվում է հանրապետության նախագահի լիազորությունների վաղաժամկետ դադարեցման դեպքում ռազմական դրության պայմաններում նախագահի ընտրության իրավունքը վերապահել Ազգային ժողովին:
«Ադրբեջանն ասում է՝ դե, պատերազմում հաղթել եմ, էս ինչ բանակցություններ են, 5 սկզբունքներս ուղարկել եմ՝ ստորագրեք: Եթե 2023-ին չստորագրեք, լայնածավալ հարձակում եմ սկսելու,- լրագրողների հետ հանդիպման ժամանակ նշեց ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը՝ դիտարկմամբ,- Մեր լրագրողները հարցնում են՝ հիմա եթե այսպես է իրավիճակը, հնարավո՞ր է՝ գնաք և ստորագրեք թղթեր, որոնք կապիտուլյացիա են Հայաստանի համար: Ես ասում եմ՝ ոչ. մենք պատրաստ ենք գնալ որոշակի լուծումների, այո, պատասխանատվություն վերցնել»:
«Խաղաղության պայմանագրում» առկա կողմերի տարաձայնությունների ու համաձայնությունների մասին հայ հասարակությունը կտեղեկանա փաստաթղթի ստորագրումից հետո՞, թե՞ մինչ այդ՝ ասուլիսում Նիկոլ Փաշինյանից հետաքրքրվեց լրագրողը:
Նիկոլ Փաշինյանն այսօր ասուլիսում խուսափեց պատասխանել՝ 168.am-ի՝ «արդյո՞ք Արցախը տեսնում է Ադրբեջանի կազմում, թե՞ ոչ» հարցին՝ դարձյալ խոսելով Լեռնային Ղարաբաղի ժողովրդի անվտանգության ու իրավունքների մասին:
«Բրյուսելյան ֆորմատի հետ կապված վերջերս շատ ակտիվ քննարկումներ ենք ունեցել, այդ թվում՝ ԵՄ նախագահ, իմ բարեկամ Շառլ Միշելի հետ, որոնց արդյունքում մենք ֆունդամենտալ խնդիր ենք տեսել բրյուսելյան ֆորմատի մեջ,- իր մամուլի ասուլիսի ժամանակ նշեց Նիկոլ Փաշինյանը:
«Ապագա Հայկականը» և «Ավրորա» նախաձեռնությունների համահիմնադիր, Արցախի նախկին պետնախարար Ռուբեն Վարդանյանն այսօր ևս Արցախից տեսակապով միացավ «Ապագա Հայկականը» նախաձեռնության կազմակերպած համաժողովին:
168.am-ի հետ զրույցում իրավապաշտպան Լարիսա Ալավերդյանը կրավորական որակեց Գերմանայի կանցլերի հայտարարությունը, իսկ Հայաստանի վարչապետի պաշտոնը զբաղեցնողի արձագանքը՝ հերթական նահանջ 35 տարիների նվաճումներից:
Միջազգայնագետ Սուրեն Սարգսյանը հայ-ադրբեջանական գործընթացներում Արևմուտքի շտապողականությունը պայմանավորում է աշխարհաքաղաքական բնական մրցակցությամբ:
«Այն, ինչ կատարվում է, ունի անհանգստացնող միտումներ: Խնդիրը Ռուբեն Վարդանյանը չէ, Արայիկ Հարությունյանը չէ, այլ մթնոլորտը, որը կա պաշտոնական Ստեփանակերտում, Երևանում և հայ հասարակության մեջ՝ ստվերային պրոցեսը,- Ռուբեն Վարդանյանի պաշտոնանկությանը, արցախյան գործընթացներին անդրադառնալով՝ նշեց Այլընտրանքային նախագծեր խմբի համահիմնադիր Վահե Հովհաննիսյանը՝ պարզաբանմամբ,- Ստվերային պրոցեսը, որի մասին մենք շատ հաճախ տեղեկանում ենք կա՛մ ադրբեջանական մամուլից, կա՛մ միջազգային գործիչներից, բայց ոչ Երևանից և Ստեփանակերտից: Այդ պրոցեսը տագնապային է: Եվ երեկվա պաշտոնանկությունը դիտարկում եմ՝ որպես այդ պրոցեսի մի դրվագ»:
«Բավականին շատ գործիքկազմ կա, բայց դրա համար անհրաժեշտ է, որ ՀՀ-ն՝ այն կողմը, որը ցանկանում է նման արդյունքի հասնել, նման ցանկություն ունենա»,- Արցախի միջազգային ճանաչման հնարավորությունների մասին 168.am-ի հարցադրմանն ի պատասխան՝ նշեց իրավաբան Արամ Օրբելյանը։
Փաստն այն է, որ Ռուբեն Վարդանյանն ինքը հրաժարական չտվեց, և, ըստ էության, դրանով ֆիքսեց իր քաղաքական հայացքների տարբերությունը՝ թե՛ Արցախի այսօրվա ղեկավարության, թե՛ ՀՀ այսօրվա ղեկավարության միջև:
Արդարադատության միջազգային դատարանը երեկ հրապարակեց Հայաստանի կողմից ներկայացված «Լաչինի միջանցքի» ապաշրջափակման վերաբերյալ ժամանակավոր միջոց կիրառելու պահանջի մասին որոշումը և պարտավորեցրեց Ադրբեջանին մինչև Հայաստանն ընդդեմ Ադրբեջանի գործով վերջնական որոշման կայացումը ձեռնարկել բոլոր միջոցները՝ երաշխավորելու Լաչինի միջանցքով քաղաքացիների, տրանսպորտային միջոցների և բեռների՝ երկու ուղղություններով անխափան տեղաշարժը:
Ինչպեսև սպասվում էր, նոր՝ 2023 թվականը խոստանում է հարուստ լինել քաղաքական իրադարձություններով։ Բացառություն չէ նաև Անդրկովկասը, որտեղ վաղուց ընթանում է չասված պայքար տարբեր երկրների միջև տնտեսական և քաղաքական ազդեցության համար։ Երբեմն պատահում է նաև, որ պետությունների ղեկավարներն իրենք են հայտարարում ինչ-որ գործողությունների մասին։
