Վերջին տարիներին Հայաստանի կրթական օրակարգից անհետացավ դասավանդման ձևերի, մեթոդների, մանկավարժական նորարարությունների հարցը։ Պատճառը, թերևս, այն է, որ մեզ թվում է, թե գտնվել են դասավանդման լավագույն ձևերը՝ ինտերակտիվ ուսուցումն ու տեխնոլոգիաների օգտագործումը։
Պաշտոնապես արդեն հայտարարվել է Իրանի Իսլամական Հանրապետություն ՀՀ վարչապետի այցի մասին: Մամուլը, հայկական պաշտոնական շրջանակները, Իրանի դեսպանատունը պարբերաբար անդրադառնում են այդ խնդրին:
Կարող ենք ասել, որ կա գերակայող երկու խոսակցություն՝ «հող է հանձնում-չի հանձնում» իշխանություն-ընդդիմություն խաղի զուտ քարոզչական թեման և «խաղաղություն-պատերազմ» թեման, որը ժամանակ առ ժամանակ փորձում են բարձրացնել, այսպես կոչված, «հ/կ սեկտորի» ներկայացուցիչները՝ դա էլ բացարձակապես արտաքին աշխարհից փոխառած կաղապարների շրջանակներում:
Կրթության ոլորտի հետաքրքիր հարցերից մեկը տնտեսական և կրթական փոփոխությունների փոխկապակցվածությունն է։ Շատ մարդիկ այն կարծիքին են, որ նախ պետք է իրականացվի կրթական հեղափոխություն, որպեսզի տնտեսությունը զարգանա։
«Ո՞վ և որտեղի՞ց է վճարելու 15 դոլարը» հարցը մնաց անպատասխան: Ավելի ճիշտ՝ իշխանությունները պնդում էին, որ գազամատակարար ընկերությունն այն կվերցնի իր վրա: Իսկ «Գազպրոմ Արմենիան» լռում էր: Երեկ պարզ դարձավ, որ այս հիմնարկությունն առայժմ բանակցությունների մեջ է:
Հայաստանի պետական հիմնը, նաև՝ դրոշն ու զինանշանը փոխելու, սովետականին վերադառնալու միտքը նոր չէ: Այդ առաջարկները հնչում են դեռ 90-ականների սկզբից, և այդ տարիներից ի վեր ժամանակ առ ժամանակ բարձրացվում են այլևայլ անհատների և խմբերի կողմից:
Տարիներ շարունակ Հայաստանում դժգոհում են դպրոցների առարկայական ծրագրերից և դասագրքերից։ Իհարկե, Հայաստանում առարկայական ծրագրեր ու դասագրքեր գրելը հեշտ գործ չէ, քանի որ խորհրդային տարիներին նման փորձ չկար։
ԿԲ խորհրդի ընդունած որոշման մեջ արձանագրված փաստը, ոչ մի կերպ չի համընկնում մեր իշխանությունների տնտեսական խրոխտ (հեղափոխական, թռիչքաձև և այլն) զարգացման հայտարարվող հեռանկարների հետ:
«Ավտորիտար Իրանի» մասին պատգամավոր Հայկ Կոնջորյանի ելույթի հատվածը, կանխատեսելիորեն մեծ աղմուկ առաջ բերելով և բուռն քննարկվելով, նույնքան կանխատեսելիորեն արագ մոռացվեց՝ տեղը զիջելով ընթացիկ այլ թեմաների քննարկմանը:
Ցավոք, այսօր կան մարդիկ, ովքեր մտածում են, որ, եթե մարդը հեղափոխությունից հետո է պաշտոն ստացել, ուրեմն լավ մասնագետ է։ Համենայնդեպս, ԵՊՀ-ում սպասվում են հետաքրքիր զարգացումներ։
Ջրային կոմիտեի նախագահն իր 100-ից ավելի աշխատակիցներին պարգևատրել է 150 տոկոսի չափով: Ըստ լրատվամիջոցների՝ չի մոռացել իրեն էլ՝ որպես պարգևավճար, դուրս գրել մոտ 500 հազար դրամ, ապա այն փոխանցել «Իմ քայլը» հիմնադրամին: Այ, սա արդեն նախկին հանրապետականներից էլ հին տրյուկ-հնարք է:
Բազմակուսակցական քաղաքական խաղի կանոնն էլ դա է՝ երկիրը պետք է կործանման եզրին լինի՝ ըստ ընդդիմության, և հակառակը՝ զարգանա՝ ըստ իշխանության: Եթե չես ուզում, կարող ես այս խաղից չխաղալ, բայց եթե խաղում ես՝ կանոններից մի բողոքիր:
Գաղափարները կարող են մեզ միավորել։ Եթե դրանք չլինեն, անձերի վրա ենք կենտրոնանալու, խաշի ու ծննդյան տարեդարձերի թեմաներն ենք քննարկելու։
Եթե հիշում եք վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի ամենաոչմիանշանակ ընդունված ելույթը հասարակության փոքրաքանակ աշխատող` «ճռռացող» մասի և նրանց մեծ ու մեծ պահանջարկ ներկայացնող չաշխատող մեծամասնության մասին էր:
Կառավարությունը փորձելու է համոզել կրճատել գնային այս տարբերություն-մարժան, որ հունվարի 1-ից 140 դոլարից նվազեց՝ դառնալով 125 դոլար: Ռուս փորձագետների կարծիքով, մարժայի նվազման դեպքում թե՛ «Գազպրոմը», թե՛ նրա դուստր ձեռնարկությունը ստիպված կլինի կրճատել իր ներդրումային ծրագրերը: Պարզ մարդկային լեզվով ասած՝ տնտեսական այս համակարգը կսկսի աշխատել մաշվածքի հաշվին: Սա դժվար թե կարելի կլինի դրական փաստ համարել: Հատկապես, որ խոսքը գնում է ՀՀ խոշորագույն հարկատու ձեռնարկության մասին:
Մեր երկրի տնտեսական կյանքը խաղաղ է: Համարյա ոչինչ չի կատարվում: Սա մի կողմից՝ բնորոշ է նախատոնական շրջանին: Նախորդ տարիներին էլ նույն «հանդարտությունն» էր: Մի տարբերոթյամբ միայն: Նախատոնական օրերին ազգային վճարամիջոցը «տկարանում» էր տարադրամի հանդեպ:
Իրական քաղաքականությունը ճիշտ հակառակը պետք է լինի՝ հենվելով ժողովրդական վստահության վրա, մերժել «խաչակրաց» առաջարկները, և վերահաստատել Հայաստանի ինքնիշխանությունը:
Ինչո՞ւ տարիներ շարունակ գումար չենք գտնում մի բնակավայրից մյուսը տեղաշարժվող ուսուցիչների ճանապարհային ծախսերը փոխհատուցելու համար։ Որքանո՞վ է արդար, երբ 30-40 հազար դրամ աշխատավարձ ստացող ուսուցիչը 10-15 հազար դրամ է ծախսում տրանսպորտի վրա։ Արդյո՞ք ուսուցչին նման ձևով վերաբերվող պետությունը կարող է ունենալ նորմալ Ազգային ժողով։
Մայրաքաղաքում (և` ոչ միայն) անզեն աչքով նկատելի է, որ այդ օտարերկրացիները մեր երկրում են արդեն ընտանիքներով: Եթե դա այդպես է, ապա սա սպառնում է լուրջ խնդիր դառնալ:
Անշուշտ, կարևոր է, որ ժողովրդական մեծամասնության կամքն իրոք ունենա իր հակակշիռները, որպեսզի փոքրամասնության շահերն ու իրավունքները չոտնահարվեն, բայց, պետք չէ սա շփոթել և խառնել բուն ժողովրդավարության հետ:
Ներկա փուլում Հայաստանի նախարարությունները պետք է իրականացնեն համակարգաստեղծ գործառույթ։ Պարզապես մենեջերը չի կարող համակարգ ստեղծել։ Դա անելու համար անհրաժեշտ է բարձրակարգ պրոֆեսիոնալների թիմ։
Տնտեսական շաբաթն ահագին ուրախ անցավ: Խոսքն ամենևին էլ նախատոնական տրամադրությունների մասին չէ: Նախ` բոլորիս ուրախացրեց հարազատ ու ազգային Վիճվարչությունը:
Մեր խնդիրը սովորելու հանդեպ վերաբերմունքի փոփոխությունն է, սովորելը մեր ապրելակերպի պարտադիր մաս դարձնելը։ Եթե խոսող դասագիրքն այս խնդիրն է լուծելու, ապա օգտակար կլինի։
Հուսանք, ոչ մեկին չենք հիասթափեցնի, եթե շրջանցելով քարոզարշավային քարոզչության բավականին կանխատեսելի մանրամասները, որոնք, չնայած իրենց թվացյալ գերակտուալությանը, միևնույն է, մոռացվելու են ընտրությունների հաջորդ օրն իսկ, շարունակենք, մեր «ոչ ակտուալ» պրպտումներն ապագա քաղաքական խաղի քարտեզի շուրջ:
Թե ի՞նչ կլինի առաջիկայում՝ դժվար է կանխատեսել: Լուրջ տնտեսական բաղադրիչ չունեն ընտրապայքարի ելած քաղաքական ուժերը: Ոչ հիմնական հավակնորդը, ոչ երկրորդ տեղի համար պայքարողները:
Քաղաքական թոհուբոհի մեջ անուշադրության մատնվեց ԿԳ նախարարի պաշտոնակատար Արայիկ Հարությունյանի այն հայտարարությունը, որ դպրոցներում անցկացված արտաքին գնահատման արդյունքում աշակերտների 30-40 տոկոսն «անբավարար» է ստացել։
Քաղաքական խաղը ձգտում է բևեռացումների և հակադրումների: Դա ոչ թե ինչ-որ մեկի չար ցանկությունից է, այլ խաղի բնույթից է: Ո՛րևէ խաղ ձգտում է հակադրության: Այդ իսկ պատճառով այստեղ բնականից թույլ են «կիսատ» դիրքերը, նույնիսկ, եթե դրանք տրամաբանորեն, բարոյապես կամ որևէ այլ առումով ճիշտ են:
Խորհրդարանի արտահերթ ընտրությունները ստվերեցին ամեն ինչ: Տեղեկատվական հոսքերում միայն նախընտրական քարոզարշավ է ու սպորտային լուրեր: Ստուգեք ու ինքներդ կհամոզվեք, որ լրատվամիջոցներում տնտեսական տեղեկատվություն համարյա չկա:
Վարչապետի պաշտոնակատար Նիկոլ Փաշինյանն արդեն մի քանի անգամ հայտարարել է, որ Հայաստանում ուսուցիչների թիվը 10 հազարով ավելի է։ Որպես հիմք՝ վերցվում է այն հանգամանքը, որ Հայաստանում կա ուսուցչի շուրջ 25 հազար դրույք, մինչդեռ ուսուցիչների թիվը շուրջ 37 հազար է։
«Նոր Հայաստանի» քաղաքական խաղը ոչ թե ավարտվելու է կամ վերջնական կայուն տեսք է ստանալու ԱԺ գալիք ընտրություններով, այլ դեռ նոր սկսվելու է դրանցով և դրանցից հետո: ԱԺ ընտրությունների արդյունքները թեև կարևոր, բայց ոչ միակ վճռորոշ մասն են լինելու այդ՝ դեռ կայանալիք քաղաքական խաղի քարտեզի: