Բայց դա տեղի չի ունենում, որովհետև այդպիսի հասարակություն ունենալու շահառուն հենց հասարակությունն ինքն է, մնացած բոլոր խմբերը, ովքեր աշխատում են հանրության հետ, նման փոփոխության շահառուներ չեն, որովհետև առողջացած հասարակությունը դառնալու է նաև պահանջատեր ու պահանջներ է ներկայացնելու, առաջին հերթին, իշխանությանը, բայց նաև բոլոր նրանց, ովքեր երկրի ճակատագրի համար առնվազն ֆորմալ պատասխանատվություն են կրում։
«Ե՛վ ռուսը, և՛ եվրոպացին, և՛ ամերիկացին մեզ ձեռք են առնում. Դարձել ենք իզգոյ: Բոլորս գիտենք, որ վերջին տարիներին գլոբալ աշխարհն ուզում է օպտիմալանալ, փոքր երկրները մտնեն մեծ երկրների տակ, և այստեղ մենք ունենք երկու տարբերակ՝ կա՛մ Ռուսաստան, կա՛մ Թուրքիա: Երբ ասում էին, որ քաղաքապետարանը բարձրախոսներ է բերում, որպեսզի մարդկանց առավոտներն արթնացնեն երաժշտության տակ, ես սարսափեցի, ասացի՝ սրանք հաստատ նամազ են ուզում մեր ջանին կապեն»։
ԱՄՆ-ի Սթենֆորդի համալսարանի պրոֆեսոր, գիտության պատմաբան Ռոբերտ Պրոկտորը (Robert Proctor) տգիտությունը որպես հանրային երևույթ բնութագրելու նպատակով օգտագործել է «ագնոտոլոգիա» եզրույթը, որը գիտական շրջանառության մեջ է դրել իռլանդացի պատմաբան Իայն Բոուլը (Iain Boal): Ագնոտոլոգիան ուսումնասիրում է կասկածից կամ ապատեղեկատվությունից բխող տգիտությունը։ 2016թ., անդրադառնալով այդ երևույթի գլոբալ տարածմանը, ամերիկացի գիտնականը նշել էր, որ «մենք ապրում ենք տգիտության ոսկե դարում»։ Բնութագրելով այդ ֆենոմենը՝ նա մատնանշել է երեք հանգամանք։
Հայկական ինքնության հարցը մշտապես եղել է հանրային-քաղաքական օրակարգում, բայց հատկապես 44-օրյա պատերազմից հետո դարձել է կենսական նշանակության խնդիր։ Պատերազմը մեզանից խլել է ոչ միայն մեր հազարավոր զավակներին ու Արցախի զգալի հատվածը, այլև հարվածել է նաև մեր անհատական ու հավաքական ինքնությանը, որը դեռևս գտնվում է կամ առնվազն պետք է գտնվի վերարժևորման, վերաիմաստավորման փուլում։
«Իշխանությունները հասան նրան, որ հասարակությանը դրեցին մի վիճակի մեջ, երբ հասկացրեցին՝ մեզ տվեք մուրճ, քլունգ, մենք գնալու ենք ապօրինություն անելու, և հասարակությունը գտավ, որ դա նորմալ է։ Առողջ հասարակությունը, բնականաբար, դրա դեմ ընդվզում է, իսկ եթե ունենք հիվանդ հասարակություն, բնականաբար, նրանք չեն էլ գիտակցում, որ այդ գործողությունների արդյունքը շատ ավելի վատ է լինելու իրենց համար»,- ասաց փաստաբան Լուսինե Սահակյանը «Իրավական տեռոր՝ կենսական վտանգների շեմին» քննարկման ընթացքում։
Հասարակությանն անհանդուրժողականության արտահայտման համար անհրաժեշտ է քաղաքական այնպիսի համակարգ, որն այդ անհանդուրժողականությունը դժգոհությունից ու հայհոյանքից կվերածի հստակ ձևակերպված քաղաքական պահանջի՝ համապատասխան քաղաքական գործիքներով ու քայլերով։
Մեր ժամանակների տեղեկատվության ահռելի մեծ ծավալը, այդ թվում՝ որպես տեղեկատվություն ներկայացվող քարոզչությունը հանրային-քաղաքական հարաբերություններում դեֆորմացրել են տարբեր երևույթների գնահատման չափանիշները։ Դա մեծապես ազդել է քաղաքականության բովանդակության վրա, որն առանց այդ էլ առանձնապես բովանդակալի չէր ու չէ՛։ Քաղաքականությունն էլ, որ իր վրա է կրում հանրային արձագանքի ազդեցությունը, որպես հեշտ ճանապարհ, ոչ թե փորձում է հանրությանը հասցնել ավելի բարձր նշաձողերի, այլ հակառակը՝ ինքն է գահավիժում դեպի այն ցածր չափորոշիչները, որոնցով գնահատվում է այս կամ այն երևույթը, իրադարձությունը։
Պետությունները, հասարակությունները, բացի սահմանադրական, իրավական կառուցակարգերից, գոյատևում ու զարգանում են նաև դրանցում գեներացվող մտավոր ներուժով։ Պարզելու համար, թե ինչպիսին է պետությունը, և հատկապես ինչպիսի հեռանկար կարող է այն ունենալ, պետք է փորձել հասկանալ, թե ինչ գաղափարներ, իսկ ավելի լայն առումով՝ ինչ իմաստներ են ստեղծվում տվյալ երկրի ու հանրության շրջանում։ Իմաստների ստեղծման գործընթացը, իհարկե, ունի տարերային ընթացք, այնպես չէ, որ ինչ-որ մարդիկ կամ խմբեր հավաքվում են որևէ տարածքում և զբաղվում են իմաստների կամ գաղափարների արտադրությամբ։
Լաչինի միջանցքը փակ է արդեն ուղիղ 10 օր։ Այդ ընթացքում Երևանում տեղի են ունեցել բազմաթիվ քաղաքացիական, մարդասիրական, մտավորական, ծաղրածուական և այլ բնույթի ակցիաներ, անիմաստորեն փակվել են բազմաթիվ փողոցներ և ավելի անիմաստորեն բացվել են անհամար բերաններ։
Կա տպավորություն, որ իշխանությունները որոշել են անցած երկու՝ պատերազմի պատճառով հարաբերականորեն համեստ նշված տոնակատարություններից դուրս մնացած ճոխությունը լրացնել այս տարի։ Եվ լրացնում են։
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը սոցիոլոգ, PR մասնագետ, սոցիոլոգիական գիտությունների թեկնածու, ԵՊՀ «Սոցիալական աշխատանքի և սոցիալական տեխնոլոգիաներ» ամբիոնի դոցենտ, «SPRING PR» ընկերության համահիմնադիր Նվարդ Մելքոնյանն է:
Հայաստանում գոյություն ունեցող ինստիտուցիոնալ ճգնաժամի աղբյուրներից մեկը քաղաքական պատասխանատվության ինստիտուտի բացակայությունն է։ Պետության և հասարակության հետ կարելի է անել գործնականում ամեն ինչ և դրա համար չկրել քաղաքական պատասխանատվություն։
Մեր հասարակության եթե ոչ մեծ, ապա պատկառելի հատվածը բոլոր երևույթները, դեպքերն ու իրադարձությունները գնահատում է առավելապես անհատական շահի պրիզմայով։ Որևէ երևույթի/իրադարձության նկատմամբ վերաբերմունքն էլ արտահայտվում է ըստ այնմ, թե որքանով է դա նպաստում/խոչընդոտում սեփական, անհատական շահի բավարարմանը։ Այս կաղապարը միանգամից չի ներդրվել հանրային գիտակցության մեջ, դա տարիների, գուցե տասնամյակների թաքնված քարոզչության, հոգեբանական ազդեցության հետևանքն է, որը պարզապես այսօր, այս գոյաբանական օրերին արտահայտվում է շատ ավելի սուր կերպով, քան կլիներ հարաբերականորեն ավելի հանգիստ պայմաններում։