«120 հազար բնակչություն ունեցող փոքրիկ Արցախը փոխում է տարածաշրջանում Ադրբեջանի և Թուրքիայի խաղաքարտերը, այդ 120 հազար մարդիկ իրենց կյանքի գնով, ազատ տեղաշարժի տոտալ սահմանափակման, սովի եզրին դիմադրում են Ադրբեջանին ու նրա դաշնակիցներին, դրանով փոխում նրանց ծրագրերը: 44-օրյա պատերազմից հետո, նաև պայմանավորված Հայաստանի ղեկավարների հետ ունեցած հարաբերություններով և դիմադրության իսպառ բացակայությամբ, Ադրբեջանը չէր ենթադրում, որ կարող է որևէ տեղ հանդիպել դիմադրության, այն էլ՝ այսպիսի դիմադրության»,- 168TV-ի «Ռեվյու» հաղորդման ընթացքում ասաց ԱԺ «Հայաստան» խմբակցության պատգամավոր Քրիստինե Վարդանյանը:
«Կրկնում եմ՝ շարունակվում է Հայաստանի Հանրապետության տնտեսության ողնաշարի ջարդելու գործընթացը։ Տնտեսության ողնաշարն արտահանելի հատվածն է, իսկ պետությունը խեղդում է հենց արտահանելի հատվածը, որը շատ դժվարին վիճակում է»,- խոսքը եզրափակեց Արամյանը։
«Եղածն ու այն, ինչ տեսնում եք, չե՞ք համոզվում դրանում, ամեն օր չե՞ք համոզվում, որ Արցախը չի հանձնվելու։ Սովորական հացի խնդիր չունեցող մարդն այսօր կանգնած է ու ասում է՝ ես այդ կեղտոտ, արյունոտ ալյուրը չեմ ընդունելու, սա այդ պայքարի պարզ օրինակը չէ՞։
Երբ Արայիկ Հարությունյանն ասում է՝ Պուտինն է մեզ մենակ թողել, Բայդենն է մեզ մենակ թողել… Արա՛, Պուտինն ու Բայդենը հանձնեցի՞ն Բերձորը կամ հարակից գյուղերը, բա որ անձամբ դու էլ Փաշինյանի հետ միասին հանձնում էիր, չգիտեի՞ր, որ այդտեղ անցակետ է լինելու:
Հայ ժողովուրդը գտնվում է պատմականորեն բեկումնային փուլում, հետևապես՝ շատ կարևոր է, թե այս վճռական ժամանակաշրջանում քաղաքական դերակատարներն ի՞նչ օրակարգ են գեներացնում, իսկ այս համատեքստում, այն օրակարգը, որն այդ նույն դերակատարները գեներացնում են Երևանի ավագանու ընտրություններին, ցավոք, քաղաքակրթական հանցագործություն է։
Գառնիկ Դավթյանի մեկնաբանությամբ՝ հատկապես 2022-ի հոկտեմբերի 6-ից հետո պարբերաբար իրականացվող գործողություններով հաստատվում է, որ Ադրբեջանը բազմաթիվ նպատակներ է հետապնդում, ամենաակներևը՝ պայմաններ ստեղծել էթնիկ զտում կատարելու համար, այնուհետև արցախահայության մոտ սեփական հողում անվտանգ չզգալու հոգեբանություն ներարկել։ Նաև հոգեբանական, տնտեսական ու մարդկային ռեսուրսն աստիճանաբար սպառելով՝ մարդկանց այլընտրանք են տալիս՝ կա՛մ դուրս եք գալիս, կա՛մ մահանում եք։
Քաղաքագետ, իրավաբան Ռոբերտ Մարգարյանն այն կարծիքին է, որ Նիկոլ Փաշինյանի և նրա թիմի կողմից Արցախի վերաբերյալ արած հայտարարությունները լուրջ խնդիր են ստեղծում Սփյուռքի մեր հայրենակիցների համար, որոնք այս ընթացքում Արցախի ապաշրջափակման համար տարբեր երկրներում ակցիաներ են իրականացնում:
Օգոստոսի 28-ին ադրբեջանական կողմը Լաչինի միջանցքում գտնվող ապօրինի անցակետում առևանգել է ռուս խաղաղապահների ուղեկցությամբ Արցախից Հայաստան տեղափոխվող 3 հայ ֆուտբոլիստի՝ շարունակելով խախտել միջազգային մարդասիրական իրավունքի նորմերը։
Հայաստանում մարդիկ մի քիչ ավելի հուսահատ ու անտարբեր են դարձել։ Սակայն դրան զուգահեռ՝ մարդիկ լավ հասկանում են, թե ինչ է կատարվում իրենց շուրջ։ 168TV-ի «Ռեվյու» հաղորդաշարի եթերում ասաց Լոս Անջելեսում բնակվող բժիշկ, հասարակական գործիչ Յունոնա Հակոբջանյանը՝ խոսելով այս անգամ Հայաստան կատարած այցից ստացած տպավորությունների մասին։
Հեքիաթագիր Արփի Մաղաքյանը վստահ է, որ էպոսում, ժողովրդական հեքիաթներում ունենք ազգին արթնացնելու բանալիներ:
«Փաշինյանի գնալն անհրաժեշտություն է, քանի ինքը կա, ինքը ռիսկ է՝ որպես մարդ. նա ռիսկ է այս երկրի համար»,- ասաց Խաչատրյանը՝ նշելով, որ Հայաստանի և Արցախի իշխանություններն անում են ամեն ինչ Արցախի հարցն ադրբեջանանպաստ լուծելու համար, ինչի օրինակն է նաև Արցախի իշխանության պատրաստակամության փորձն Ակնայի ճանապարհով Ադրբեջանի հետ առևտուր անելու համար։
«Այդ ծրագիրն իր պատկերացմամբ այն է, որ եթե Արցախը տալիս ենք ամբողջովին, համաձայնում ենք, որ հայաթափվում է, խաղաղության պայմանագիրը ստորագրվում է, այլևս Սյունիքի հարց չի բարձրացվում, մի խոսքով՝ իր ասած խաղաղության դարաշրջանը բացվում է: Եթե այդպես լինի, այո, հաջորդ փուլում ռուսական ռազմաբազայի դուրսբերման հարցը կդրվի, բայց վստահաբար Ադրբեջանն այդտեղ կանգ չի առնելու. նրանք հիմա ասում են՝ տարածքային պահանջներ, փախստականների վերադարձ և այլն։ Այսինքն՝ նոր պատերազմ, նոր ագրեսիա: Այդ դեպքում, բնականաբար, որևէ ողջամիտ մարդ չի կարող պնդել, թե պետք է ռուսական բազաները դուրս բերել այստեղից, քանի դեռ դրա այլընտրանքը չկա՝ այլ անվտանգային համակարգի տեսքով, իսկ այդպիսի հեռանկար չի նշմարվում անգամ ամենահեռու հորիզոնում»,- ի պատասխան՝ ասաց նա:
Արցախի նախկին արտգործնախարար, արտակարգ և լիազոր դեսպան Կարեն Միրզոյանի պնդմամբ՝ 9 ամիս շարունակ ադրբեջանական բլոկադայի պայմաններում ապրող Արցախն այլևս չի կարող այդ ծանր պայմաններում գոյատևել, ուստի, հրատապ է դառնում օր առաջ Բերձորի միջանցքի երկկողմանի բացումը, փոխարենը՝ Նիկոլ Փաշինյանն անում է հայտարարություն այդ միջանցքը միակողմանի բացելու ծրագրի մասին։
«Սա ռեալ վտանգ է, էլ չեմ ասում այլ տարբեր գործողություններ, որոնք նպատակ ունեն թուլացնելու մեր պետականությունը, և դրանք կկատարվեն թուրքական հատուկ ծառայությունների կողմից։ Թուրքիան իր երկու պահանջները հայտնել է՝ այժմ սպասում է, որ Հայաստանը կատարի»։
«Չեմ կարծում, որ մեծամասնությունը հակառակն է մտածում։ Ես միշտ մեկ օրինակ եմ բերում, երբ երեխան հիվանդանում է, առաջանում է բժշկի հարց, չեն նայում, թե այդ բժիշկն ինչ քաղաքական հայացքներ ունի կամ մազերն ինչ գույնի են, առաջինը հարցնում են, թե նա պրոֆեսիոնալ ինչ մակարդակի վրա է կանգնած։ Հիմա մենք մեր երկիրը հանձնել ենք ոչ պրոֆեսիոնալ թիմի, նայեք ոլորտ առ ոլորտ։ Այս տարիների ընթացքում այս ամենը զավեշտի է հասել, և մենք սկսել ենք որևէ բանի վրա չզարմանալ՝ այն քայլերի, որոնք կատարվում են իշխանության կողմից։
«Նա ամեն ինչ հանձնելու է, տալու է, լկտի, ցինիկ նայելու է մեր աչքերի մեջ և դա հայտարարի, իմանալով, որ ոչ ոք իր դեմ չի կանգնի: Թումանյանն ասում է՝ դառնացած ժողովուրդ, դառնությունից զատ, մեր ժողովրդի մեջ ոչինչ չկա, ժամանակակից լեզվով ասած՝ «աբիժնիկ», իսկ «աբիժնիկը» վրեժ է լուծում ինքն իրենից, իր երկրից, իր ամեն ինչից: Մեր ժողովրդի մեծամասնությունն է սա անում: Մեկը եկել է, թքում է քո բոլոր սրբությունների վրա, ամեն ինչ հողին է հավասարեցնում, ու հորթի հայացքով նայում՝ ժպտո՞ւմ ես»:
Մինչ Արցախում իրավիճակը ծայրահեղ ծանր է, Ադրբեջանը տոտալ շրջափակման մեջ է պահում Արցախի մեր հայրենակիցներին, կրակում Հայաստանի վրա, որի արդյունքում մենք շարունակում ենք զոհեր ունենալ, Նիկոլ Փաշինյանը դարձյալ խոսում է խաղաղության օրակարգի մասին՝ Հայաստանի անկախության հռչակագրի 33-րդ տարեդարձի առիթով իր ուղերձում նշելով, որ իրենց կառավարության որդեգրած խաղաղության օրակարգն անկախության օրակարգն է, որովհետև եթե ունենանք խաղաղություն, կունենանք անկախություն:
«Վատ լուր ունեմ այս իշխանության համար. Ադրբեջանի ղեկավարի քաղաքականությունը հետևյալն է՝ թույլ չտալ Արցախում մնացողներին կոմպակտ ապրել այդ հողերի վրա. նրանց ցրելու է ամբողջ Ադրբեջանով մեկ՝ տալով Ադրբեջանի քաղաքացիություն»,- ասաց Մելիքյանը։
«Հիմա, երբ ես այստեղ եմ, ինձ համար դժվար է այդ մարդկանց ինչ-որ բան ասելը և դժվար է այդ հարցին պատասխանելը։ Ճիշտ է, այնպես չէ, որ ես այդ ամենով չեմ անցել ժամանակին, երբ բոլորի համար լավ էր, մենք էլ ուրիշ վիճակի մեջ էինք, շաբաթներով անձրևի տակ էինք քնում։ Սա մի կողմ դնենք, սա այսօր ամեն դեպքում էական չէ, որովհետև ես այսօր այստեղ եմ, նրանք՝ այնտեղ, նույնիսկ ինձ իրավունք չեմ վերապահի իրենց խորհուրդներ տալ»։
Ադրբեջանի կողմից Արցախի տոտալ շրջափակմանը զուգահեռ՝ Արցախում բավականին լարվել է ներքաղաքական իրավիճակը, և կարծիքներ կան, որ դա Արայիկ Հարությունյանի և Նիկոլ Փաշինյանի խաղն է, որի հետևում, իհարկե, երևում են Ալիևի ականջները, որը հրահանգել էր ոչնչացնել պետական ինստիտուտներն Արցախում: Ավելին, մտավախություններ կան, որ Արցախում ստեղծված իրավիճակն օգտագործելով՝ Ալիևը կարող է զորք մտցնել Արցախ, իբր այնտեղ կարգուկանոն հաստատելու նպատակով:
Արցախում վերջին օրերին տեսանելի ներքաղաքական լարումներն այնպես չէ, որ նոր են սկսվել, պարզապես դրանք հիմա են սկսել տեսանելի դառնալ լայն հասարակության համար։
Արցախի նախկին պետնախարար Ռուբեն Վարդանյանն օրերս իր ֆեյսբուքյան ուղիղ եթերում մեղադրեց Արցախի նախագահ Արայիկ Հարությունյանին ստախոսության մեջ՝ հիմնավորելով, որ ասել է՝ հրաժարական է ներկայացնելու պաշտոնից, սակայն չի արել։
«Ժամանակն է եկել, որ լոկալ, փոքր իրավիճակներում ատամ ցույց տրվի, կանգնել կողքի ու մատնացույց անել խաղաղապահներին ու ասել՝ իրենք են մեղավոր… լավ, խաղաղապահները թողեցին դուրս եկան, հետո՞, մեդալի հակառակ կողմն իրենք ինչպե՞ս են տեսնում։ Ինչպե՞ս են մի քանի հոգի իրենց վրա պատասխանատվություն վերցնում 120 հազար բնակչի ճակատագրի հետ խաղալու համար, ո՞վ է փոխարինելու ռուս խաղաղապահներին, ՄԱԿ-ի խաղաղապահնե՞րը»։
«Սեղանին դրված են շատ ավելի լուրջ հարցեր, որոնցով պայմանավորված են պետության հետագան և Արցախի շուրջ անելիքները»,- ասաց Գևորգյանը՝ ընդգծելով՝ Երևանի ավագանու ընտրություններին մասնակցում է՝ մաս կազմելու և փոխելու համար, հակառակ դեպքում կստացվի, որ ոչինչ չի անում հանուն Արցախի։
«Արդեն տարօրինակ է Հայաստանի իշխանությունների դերակատարությունը, և եթե մենք նայենք ոչ թե մեր, այլ աշխարհի դիտանկյունից, նույնիսկ շատ տարօրինակ էր Հայաստանի ներկայացուցչի ներկայությունն այնտեղ, որովհետև մի երկիր, որը բացահայտ ճանաչել է Արցախն Ադրբեջանի մաս (դեռևս՝ առանց ստորագրության) և շարունակում է այդ հանձնելու ակտիվ գործողություններն առաջ տանել ու ակտիվ խորհուրդներ տալ, դա արդեն չի հասկացվում ո՛չ մեր, ո՛չ աշխարհի կողմից»։
Օգոստոսի 16-ին Նյու Յորքում ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհուրդը հրատապ նիստում քննարկեց Ադրբեջանի կողմից Լաչինի միջանցքի շրջափակման հետևանքով Արցախում ստեղծված հումանիտար ճգնաժամի հարցը՝ Հայաստանի դիմումի հիման վրա։
«Ցանկացած կառավարություն ունի իր թերությունները, մտավորականության գործոնը, աշխատանքը պետք է լինի այն, որ ցույց տա թերությունները և չդառնա ինչ-որ մեկի դրոշը կամ «ռուպրը», մյուս կողմից էլ՝ չվաճառվի։ Ցավոք, այսօր պարզվեց, որ մեր երկրում մտավորականությունը քիչ է, փոքրաքանակ է, սա մեծ խնդիր է։ Բացի դրանից, այն տեխնոլոգիաները, որոնք կիրառվեցին, որպեսզի մտավորականի ձայնը լինի ծաղրելի, այդ ֆեյքաֆաբրիկայով որ սկսեցին հարձակումներ կատարել, սա այն էժան ձևն է, որով, իրենց թվում է, թե կարող են լռեցնել, չեն կարող, ինձ համենայն դեպս կոտրել չեն կարող»։
168 TV-ի «Ռեվյու» հաղորդաշարի հյուրն է «Կառուցապատողների հայկական ասոցիացիա» ՀԿ խորհրդի անդամ Արմեն Սաքապետոյանը։
«Այսօրվա իշխանությունը մեր հայրենիքին ու ժողովրդին ձեռք է առնում, իրենց այս ժողովուրդը պետք չէ, իրենց պետք են իրենց փողերը, ունեցվածքը։ Մեկ անգամ Արկադի Տեր- Թադևոսյանն ասաց, որ ամոթ է աղքատ երկրում լինել հարուստ։ Վազգեն Սարգսյանն էլ ասել է՝ մի կռվեք աթոռի համար, կռվեք հողի համար, որ աթոռը դնելու տեղ ունենաք։ Վաղը-մյուս օրն աթոռ դնելու տեղ չեք ունենալու։ Իրենց թվում է, որ վաղը թուրքը Հայաստանն ու Արցախը վերցրեց, իրենք ապրելո՞ւ են, չեն ապրելու, փախնեն էլ՝ չեն ապրելու»,- շեշտեց Անահիտ Մարտիրոսյանը։
168 TV-ի «Ռեվյու» հաղորդաշարի հյուրն է Գերմանահայոց Կենտրոնական խորհրդի վարչության անդամ Սամվել Լուլուկյանը։
