Երբ մարդիկ զրկվում են որևէ բանից, ինչ-որ բանի պակաս են զգում, ի վիճակի են լինում գնահատել այն, ինչ կորցրել են: Իսկ նրանք, ովքեր գիտակցաբար ու խոնարհությամբ իրենց ինչ-որ բանից զրկում են հանուն Քրիստոսի սիրո, հոգևոր ուրախություն են ապրում: Եթե, օրինակ, մեկն ասի. «Մի մարդ հիվանդ է և այդ պատճառով էլ ես այսօր ջուր չեմ խմի: Տե՛ր Աստված, ավելին անել չեմ կարող»: Եվ եթե մարդը դա անի, ապա Աստված նրան ոչ թե ջուր կտա խմելու, այլ քաղցր զովացուցիչ ըմպելիք՝ աստվածային մխիթարությունը:
Փրկությունը տարածվում է քարոզությամբ և յուրացնվում է ճանաչողությամբ, իսկ ճանաչողությունը զարգացնում է մարդու հոգու մեջ գիտակցական հավատք, որով նա մոտենում է այն փրկարար խորհուրդներին, որոնք տանում են հավատացողին դեպի Քրիստոսի հաղորդակցությունն ու Ս. Հոգու տաճար դարձնում: Ուրեմն նախ պետք է քարոզը լինի, որ հավատքն էլ նորան հետևի:
Այսօրվա մարդկությանը հուզող խնդիրներից մեկը կրոնական հարցն է: Շատ մարդիկ կարծում են, որ բոլոր կրոններն էլ ուսուցանում են միևնույն բանը պարզապես տարբեր անվանումների ներքո: Ընդհանրապես կրոնագիտության շրջանակներում կա մոտեցում, համաձայն որի՝ աննպատակահարմար է զուգահեռներ անցկացնել տարբեր պատմամշակութային միջավայրերում ձևավորված կրոնական արժեհամակարգերի միջև: Սակայն համեմատական կրոնագիտության շրջանակներում զուգահեռների անցկացումը նույնիսկ խրախուսվում է, քանի որ վերջինս օգնում է կրոնական կատեգորիաների առավել հստակ դասակարգման գործում:
Ներելը: Մեր հանդեպ սխալ գործած մարդկանց ներելը մեր հոգու փրկության պայմաններից մեկն է. «Եվ երբ աղոթքի կանգնեք, եթե մեկի դեմ որևէ բան ունեք, ներե՛ք, որպեսզի ձեր Հայրն էլ, որ երկնքում է, ձեզ ների ձեր հանցանքները» (Մարկ. 11:25), «Ների՛ր քո եղբոր անիրավությունը, և միայն այդ ժամանակ աղոթելիս քո մեղքերը կներվեն» (Սիրաք 28:2), «Ներե՛ք, և ներում պիտի գտնեք» (Ղուկ. 6:37): Եթե ուզում ենք, որ Աստված ների մեր հանցանքները, ուրեմն մենք ևս մեր հերթին պետք է ներենք մարդկանց հանցանքները: Երկնքի արքայությունը աններող, անողորմ, կարծրասիրտ մարդկանց վայր չէ:
Քրիստոնեության ընդունման ժամանակներից սկսած՝ սրբապատկերի հետ միասին, որպես հավատի խորհրդանիշ, որպես քրիստոնեական կրոնի հաստատման փաստի հավերժացում, ընդունվել և օգտագործվել է խաչապատկերը: «Խաչի արուեստն ու պաշտամունքը հայոց մեջ,- գրում է Գարեգին Հովսեփյանը,- արժանի է յատուկ ուսումնասիրութեան:
Պօղոս առաքեալը կորնթացիներին ուղղուած իր առաջին նամակում գրում է. «Ինչպէս որ է Աստծու բոլոր եկեղեցիներում, կանայք թող լուռ մնան եկեղեցում, որովհետեւ թոյլատրուած չէ նրանց խօսել, այլ՝ հնազանդ լինել, ինչպէս օրէնքն էլ ասում է։ Իսկ եթէ ուզենան մի բան սովորել, տանը թող իրենց մարդկանց հարցնեն. քանզի կին արարածի համար անպատեհ է խօսել եկեղեցում» (Ա. Կորն. 14, 34-35):
Այսօր, ցավոք սրտի, քրիստոնեական արժեքներից նահանջ է նկատվում: Անգամ կրոնը կարիք է համարվում մարմնական պահանջմունքները բավարարելու անհրաժեշտության նմանողությամբ, և քրիստոնեական տեսակետից անբարոյականության մեջ ապրողներն իրենց մերժելի վարքագծին են հարմարեցնում քրիստոնեական ընկալումները: Սուրբ-գրական թյուր մեկնաբանություններով աղճատվում են քրիստոնեական արժեքներն ու գաղափարները:
Ջեռուցման նոր մարտկոցը հին վառարանին պատմեց, թե մարդիկ ինչ հեշտ են այժմ իր շնորհիվ ապրում:
Բաքու է ժամանել Արևելյան եկեղեցիների հարցերով Դիկաստերիայի պրեֆեկտ, կարդինալ Կլաուդիո Գուջերոտին։ Նրա այցի անսովորությունն այն է, որ Ադրբեջանում չկա պրեֆեկտի վարման առարկա, որը Վատիկանում վերահսկում է բյուզանդական ծեսի կաթոլիկների գործերը։ Այնուամենայնիվ, դա չի խանգարել Գուջերոտիին հանդես գալ մի շարք հայտարարություններով:
Մի աղջիկ քահանային խնդրեց գնալ և աղոթել իր անկողնային հիվանդ հոր առողջության համար: Սենյակ մտնելով, քահանան մահճակալի մոտ դրված աթոռ նկատեց ու կարծեց, որ պատրաստվել են իր գալուն:
«Պեղումներն իրականացվում են Մասյացոտնի թեմի նախաձեռնությամբ և ֆինանսավորմամբ։ Ընթացքում պարզ դարձավ, որ մեծ համալիրի հետ գործ ունենք, ու ավելի ընդարձակ պեղումներ պետք է արվեն։ Վանքը կառուցվել է 13-րդ դարի վերջին` 1299 թվականով խաչքար ունենք` վանքի պատին ագուցված»։
Մի տատիկ գնում է քահանայի մոտ ու հարցնում.
Քրիստոսի փրկությունը շնորհվում է յուրաքանչյուր հավատացյալին Եկեղեցու սուրբ խորհուրդների միջոցով, իսկ այդ փրկության իրականացումը լինում է մի նոր ընթացքով, որ կոչվում է` վերածնություն ու նոր կյանք: Նախքան ս. խորհուրդների մասին խոսելը հարկ է մի համառոտ ակնարկով ճանաչել, թե ինչպե՞ս կամ ինչպիսի՞ աստիճաններով է կատարվում վերածնությունն ու նոր կյանքի կարողությունը:
Մի սուրբ մարդ շատ էր ցանկանում հասկանալ, թե Աստված Պետրոսի ուրացումն ինչու թույլ տվեց: Եվ իսկապես, մի՞թե Տերը չէր խղճում նրան՝ առաքյալներից առաջինին: Մի՞թե չէր կարող որևէ կերպ զերծ պահել նրան ուրացումից:
Քրիստոս յուր անզուգական զոհով քավեց մարդկության մեղքերը և յուր փառավոր հարությամբ կյանք շնորհեց յուր հավատացելոց: Սակայն մարդիկ էլ չեն կարող վայելել այդ շնորհներն, եթե չկարողանան ընդունակ դառնալ դոցա. Քրիստոս տալիս է ընդունողին, իսկ մարդ պետք է կարողանա ընդունել այդ շնորհներն ու յուրացնել:
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը քաղաքագետ, «Հայկական նախագիծ» գիտակրթական կենտրոնի համահիմնադիր Էդգար Էլբակյանն է։
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը թյուրքագետ, պատմական գիտությունների թեկնածու Վարուժան Գեղամյանն է։
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրն ԱՄՆ Սթենֆորդի համալսարանի քաղաքագիտության դոկտոր Արթուր Խաչիկյանն է։
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը հոգեբան Կարինե Նալչաջյանն է։
Մեր կյանքը լեցուն է չարի ու բարու պատերազմով, և մենք չենք կարող անմասն լինել այդ պատերազմից, որովհետև այն ոչ միայն աշխարհագրականորեն մեզանից հեռու ինչ-որ վայրերում է, այլև մեր շրջակայքում, մեր ներսում: Այդ պատերազմը շատ ավելի ընդգրկուն է հոգևոր դաշտում, որտեղ յուրաքանչյուր մարդու հոգու փրկության համար պատերազմ է մղվում:
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը պատմական գիտությունների թեկնածու, հնագետ, ուրարտագետ, «Էրեբունի» պատմահնագիտական արգելոց-թանգարանի նախկին տնօրեն Միքայել Բադալյանն է։
Մի առևտրական իր խանութից դուրս բազմաթիվ գնացուցակներ է փակցնում, աթոռը դնում խանութի դռան մոտ, նստում և սպասում: Աստծու հրեշտակը ծերունու տեսքով մոտենում է և հարցնում.
Խաչվերացի տոնը Սուրբ Խաչի գլխավոր և եկեղեցու հինգ տաղավար տոներից մեկն է: Քրիստոնյա բոլոր եկեղեցիները այն նշում են սեպտեմբերի 14-ին, իսկ Հայ եկեղեցին՝ սեպտեմբերի 11-ից մինչև 17-ը հանդիպող կիրակի օրը:
«Քահանայապետն, որ ի սմա, բաշխէ զշնորհս ճշմարիտս, օրինակ է մեծի քահանայապետին, յորմէ վտակն անմահութեան Հոգին Սուրբ կեանս եւ անմահութիւն բաշխէ մարդկան: Եւ դասք պաշտօնէից որոշեալ ի սմա` երկնայնոցն դասուց զանազան ունողաց զդաս եւ զպաշտօն նշանակաբար ունին զօրութիւն…»:
Զոհաբերությունն առավելաբար գործում է նաև պատերազմի դաշտում: Հերոսն իր կյանքի գնով իր ազգին է պարգևում խաղաղ և հանգիստ կյանք:
168.am-ի զրուցակիցն օպերային երգիչ (բաս), սարկավագ Հովհաննես Ներսեսյանն է։
Հոգևոր բարեպաշտական արարողություններից գերեզմանօրհնեքը քրիստոնեական հարության գաղափարի արտահայտությունն է: Այս արարողությամբ քրիստոնյա անհատը արտահայտում է մահվան ու հարության հանդեպ իր հիմնական հոգևոր սկզբունքները: Գերեզմանօրհնեքի նպատակն է հիշել ննջեցյալներին և ավետել նրանց հարության հույսը:
Հոգևոր բարեպաշտական արարողություններից է տնօրհնեքը: Այն հատուկ է քրիստոնեական շատ եկեղեցիներին: Տնօրհնեքը, ինչպես վկայում է Սուրբ Գրիգոր Տաթևացին, հիմնադրվել է Հարուցյալ Փրկչի կողմից: Ավետարանի վկայությամբ Սուրբ Զատկի երեկոյան հարուցյալ Քրիստոս փակ դռների միջով մտավ Վերնատուն, ուր հավաքվել էին աշակերտները, և օրհնեց նրանց (Հովհաննես 20. 19-20):
Հոգեհանգիստը ննջեցյալի համար կատարվող արարողություն է: Այն բառացի նշանակում է «հանգիստ հոգու համար»: Ողջերը, հիշելով ննջեցյալներին, հոգեհանգստի ընթացքում նրանց հոգիների հանգստության համար աղոթում են և ողորմություն հայցում Աստծուց:
«Հավատը, ինչպես և սերը չի տրվում անմիջապես և հեշտությամբ, այն պետք է փնտրել՝ ձգտելով դրան, և միայն ժամանակի ընթացքում հոգևոր ջանադիր աշխատանքից հետո է, որ հավատը գրավում է մարդու ներքին էությունը՝ դառնալով նրա համար կենսական նշանակություն ունեցող գոյության նպատակ» (Սբ. Արսեն):
