#ԱՄՆ

«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը 1992-1998թթ. Հայաստանի խորհրդարանի փոխնախագահ, արտակարգ և լիազոր դեսպան Արա Սահակյանն է։

Ադրբեջանի ու Թուրքիայի հետ հարաբերություններում միակողմանիորեն խաղաղության ձգտող, պատերազմի ժամանակաշրջանում, այսպես կոչված, խաղաղության օրակարգն արտաքին քաղաքական միակ այցեքարտ դարձրած ՀՀ իշխանությունները սկսել են խոստովանել՝ Ադրբեջանը հակված չէ ստորագրել խաղաղության համաձայնագիր, և կան լուրջ կասկածներ, որ ռազմական հետագա մտադրություններ ունի։

Լիբանանի տարածքում Իսրայելի սկսած ցամաքային գործողությունից մեկ օր անց՝ հոկտեմբերի 1-ին, Իրանն ամենախոշոր բալիստիկ հրթիռային հարձակումն իրականացրեց դեպի Իսրայել։ Վերջին ամիսների ընթացքում սա Իրանի թվով երկրորդ նմանատիպ օդային գործողությունն է Իսրայելի ուղղությամբ։

«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում  Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրն ԱՄՆ Սթենֆորդի համալսարանի քաղաքագիտության դոկտոր Արթուր Խաչիկյանն է։

Մերձավոր Արևելքում շարունակվող Իսրայել-Գազա մեկամյա թեժ պատերազմն է՛լ ավելի է ընդլայնվում։ Սա հասկանալիորեն սպառնալիքներ է ստեղծում Հայաստանի Հանրապետության համար՝ հաշվի առնելով հակամարտությանն Իրանի անուղղակի մասնակցությունը, ինչպես նաև Իսրայելի ցանկությունը՝ Իրանին ներքաշել ավելի լայն պատերազմի մեջ։

Չնայած օրերս բարձրագույն ՄԱԿ ԳԱ ամբիոնից Նիկոլ Փաշինյանը մեծ վստահությամբ պնդեց, որ Հայաստանն ու Ադրբեջանը ճանաչել են միմյանց տարածքային ամբողջականությունը, Ադրբեջանի ղեկավարությունը ոչ անսպասելիորեն շարունակում է տարածքային պահանջ հնչեցնել։ «Ղարաբաղի և արևելյան Զանգեզուրի մեր հայրենակիցները, որոնք երբեք չեն տեսել այդ հողերը, ոգևորությամբ և անհամբերությամբ են սպասում վերադարձի օրվան՝ անհամբեր սպասելով Մեծ վերադարձի ծրագրի իրականացմանը»,- հայտարարել է Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը և հավելել՝ «վստահ եմ՝ նույն պատկերը կտեսնենք նաև Արևմտյան Ադրբեջան վերադարձի ժամանակ»։

Դեռևս նախորդ շաբաթ 168.am-ն իր ընթերցողներին տեղեկացրել էր, որ Նիկոլ Փաշինյանի սրտի դատավորներից հանրահայտ Արտուշ Գաբրիելյանի գլխին սև ամպեր են կուտակվել:

Ի՞նչ կարգի ելույթ պիտի ունենար Փաշինյանը, որ որևէ մեկը նրան լուրջ ընդուներ։ Նրան լուրջ չընդունելու խնդիրն այնքան է խորացել, այնքան երկար տևողություն ունի, որ անգամ լավ տեքստի դեպքում ՄԱԿ-ի ամբիոնը նրան չէր փրկելու։

«Թուրքիան միջնորդության ունակ չէ»,- այս մասին այսօր 168․am-ի հետ զրույցում ասաց APRI գիտահետազոտական կենտրոնի փորձագետ, պատմական գիտությունների թեկնածու, միջազգայնագետ, իսրայելագետ Սերգեյ Մելքոնյանը՝ անդրադառնալով Թուրքիայի նախագահ Թայիբ Էրդողանի այն պնդմանը, թե Փաշինյանն առաջարկել է նպաստել Երևան-Բաքու կարգավորմանը։

«Վրաստանում սպասվող ընտրությունները վերջին 20 տարվա ամենաբարդ ու մրցակցային ընտրություններն են լինելու՝ հնարավոր հետընտրական զարգացումներով»,- այս մասին 168․am-ի հետ զրույցում ասաց վրացագետ Ջոնի Մելիքյանը՝ անդրադառնալով Վրաստանում կայանալիք խորհրդարանական ընտրություններին, դրանց արտաքին քաղաքական հետևանքներին ու ասպեկտներին։

«Միջին միջանցքից խոսելով՝ Փաշինյանը կրկնում է ամերիկացի պաշտոնյաներին»,- այս մասին 168․am-ի հետ զրույցում ասաց Կովկասագետ, «Հայկական նախագծի» համահիմնադիր Կարեն Իգիթյանը՝ անդրադառնալով ՄԱԿ ԳԱ ամբիոնից Նիկոլ Փաշինյանի ելույթի այն հատվածին, որը վերաբերում էր նոյեմբերի 9-ի փաստաթղթի 9-րդ կետին։

«Ես դա չէի համարի, որ ազդելու է Հարիսի թիմի արտաքին քաղաքականության վրա, չեմ կարծում, որ Հարիսի թիմի արտաքին քաղաքականությունը լինելու է այնպիսին, ինչպիսին Բայդենինն է, ընդհանուր շատ գծեր կլինեն, սակայն լինելու է այլ թիմ, այլ վարչակարգ և այլ արտաքին քաղաքականություն»։

«Ջենեսիս Արմենիա» ուղեղային կենտրոն-հիմնադրամի տնօրեն, քաղաքական գիտությունների թեկնածու, դոցենտ Աբրահամ Գասպարյանի կարծիքով՝ Նյու Յորքում գտնվող «Թուրքական տուն»-ը մեծ հաշվով համարվում է թուրքական պետության տարածք, և հակահայկական, հակահունական, ինչ-որ տեղ՝ նաև հակաամերիկյան լոբբինգը հենց այդ շենքում է մշակվում:

Փաշինյանն Ալիևի հետ մտել է մրցավազքի, թե Էրդողանի փոքր եղբայրն ով է: Նրանք էլ են սխալվում, ովքեր ասում են՝ Նիկոլը Հայաստանը տանում է դեպի Արևմուտք, նրանք էլ են սխալվում, ովքեր ասում են՝ Նիկոլը Հայաստանը տանում է դեպի Ռուսաստան. բովանդակային առումով Հայաստան արդեն չկա, կա Էրմենիստան: Նա Հայաստանը տեղավորել է պանթուրքիստական պետության բերանի մեջ:

Ալբանիայի վարչապետ Էդի Ռաման մտադիր է Տիրանա մայրաքաղաքում Բեկթաշի շքանշանի դերվիշների համար ինքնիշխան իսլամական միկրոպետություն ստեղծել, գրում է թուրքական Hürriyet պարբերականը: Եթե ամեն ինչ իր նախագծածով ընթանա, ապա նոր դերվիշական պետությունը կդառնա աշխարհի ամենափոքր պետությունը։ Այս կապակցությամբ Ռաման New York Times-ին ասել է՝ միկրոպետության ստեղծման մասին կհայտարարվի հաջորդ տարի, նրանց նպատակն է՝ առաջ տանել «իսլամի հանդուրժողական տարբերակը, որով հպարտանում է Ալբանիան»: Եվ այսպես, դերվիշները սկսեցին ակտիվանալ Եվրոպայում։ Ի՞նչ է նշանակում դա:

«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում  Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը  APRI գիտահետազոտական կենտրոնի փորձագետ, պատմական գիտությունների թեկնածու, միջազգայնագետ, իսրայելագետ Սերգեյ Մելքոնյանն է։

Մինչ ՄԱԿ ԳԱ «Ապագայի գագաթնաժողովի» ամբիոնից Նիկոլ Փաշինյանը միջազգային հանրությանը դրական մտածողության՝ «positive thinking»-ի դասեր էր տալիս՝ տխրահռչակ «Ապագա կա» կարգախոսը տեղափոխելով այդ հարթակ, ինչպես նաև հեծանիվ քշում Նյու Յորքի փողոցներով, Իլհամ Ալիևը սպառնալիքների հերթական չափաբաժինը տարածեց՝ հրապարակայնորեն պայմաններ թելադրելով և պատերազմով սպառնալով Հայաստանին։

«Դարի գործարքին» մասնակցել են այնպիսի ընկերություններ, ինչպիսիք՝ «Բրիթիշ Պետրոլիումը», «Ամոկոն», «Ստատոյլը», «Լուկոյլը», «Դելտան», և այլք՝ Բրիտանիայից, ԱՄՆ-ից, Ճապոնիայից, Նորվեգիայից, Ռուսաստանից, Սաուդյան Արաբիայից, Թուրքիայից:

ԱՄՆ պետքարտուղար Էնթոնի Բլինքենի՝ Փաշինյանին և Ալիևին ուղղված հեռախոսազանգերից հետո ռեգիոնալ այց կատարեց ԱՄՆ պետքարտուղարի տեղակալ Ջոշուա Հաքի գլխավորած պատվիրակությունը։

Ռուսաստանից ու Իրանից ներկրում ենք գազ, որոշ ժամանակ առաջ Ադրբեջանից հայտարարություններ էին հնչում, որ ապագայում խաղաղության հաստատման դեպքում կարող է Հայաստանը գազ ներկրել նաև Ադրբեջանից:

«Ադրբեջանն այս նուրբ փուլը շատ լավ է հասկանում, ուստի ձգձգում է՝ փորձելով ստանալ հնարավորն ու անհնարը, հատկապես, երբ չկան միջնորդներ, չկան զսպման արդյունավետ մեխանիզմներ, և գործընթացն արտաքին ազդեցության տարրերով, սակայն ընթանում է նաև իր տրամաբանությամբ ու իր խնդիրներով։ Ուստի երբեմն՝ կառավարելի, սակայն նաև անկառավարելի այս գործընթացով ռեգիոնն առայժմ հեռու է խաղաղության իրական օրակարգից»,- ասում է նա։

«Իրանը պաշտպանում է իր շահերը, և ես չեմ բացառում, որ եթե ՌԴ անմիջական ակտիվ մասնակցությամբ հանկարծ այդ «զանգեզուրյան միջանցք»-ի ծրագիրն իրականացվի, Իրանը կարող է, ինչպես շատ դեպքերում են ասում, վերականգնել պատմական արդարությունը, որը, ըստ որոշ իրանցիների՝ խախտվել է 1828 թվականի Թուրքմենչայի պայմանագրով, երբ իրենք այս տարածքները զիջել են Ռուսաստանին… Չի բացառվում, որ Հայաստանը վերածվի հարավկովկասյան Սիրիայի»:

Ի թիվս մի շարք այլ խնդիրների՝ Երևանն ու Բաքուն տարաձայնություններ ունեն ԵԱՀԿ Մինսկի խումբը լուծարելու հարցի վերաբերյալ։ Սա լրջորեն մտահոգում է ադրբեջանական կողմին։ Թուրքիայի ԱԺ պատվիրակության հետ հանդիպման ժամանակ Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևն օրերս հայտարարել է, որ Հայաստանի դիրքորոշումը ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի վերացման հարցում անհասկանալի է։

Սեպտեմբերի 4-ին Հայաստանի արտաքին գործերի նախարարությունը հաստատեց լուրերը, որն ամիսներ շարունակ հերքում էր՝ ապատեղեկատվություն որակելով ընդդիմադիր շրջանակների կողմից տարածվող այն տեղեկությունները, որ փաշինյանական իշխանությունը որոշել է Սյունիքով ճանապարհների վերահսկողությունը տալ արևմտյան կազմակերպության։

Օգոստոսի սկզբին Ադրբեջանի նախագահի հատուկ հանձնարարություններով ներկայացուցիչ Էլչին Ամիրբեկովն «Ազատության» տարածաշրջանային թղթակից Ջոշ Կուչերային տված հարցազրույցում մի քանի գաղտնազերծում էր արել Նիկոլ Փաշինյանի՝ Ալիևի հետ պայմանավորվածությունների վերաբերյալ:

Օգոստոսի 29-ին, թուրքական և ադրբեջանական լրատվամիջոցների փոխանցմամբ, Թուրքիայի պաշտպանության նախարար Յաշար Գյուլերն իր ղեկավարած գերատեսչության շենքում հանդիպում է ունեցել«Ղարաբաղյան պատերազմում զոհվածների ընտանիքների անդամների հետ»:

Այս օրերին ռուսական և հայկական մեդիայում մեծ աղմուկ էին բարձրացրել այն տեղեկությունները, որ Չինաստանի պետական բանկերը զանգվածաբար դադարեցնում են գործառնությունները Ռուսաստանի հետ:

Պաշտպանության նախարարությանը՝ պարզելու, թե «Արծիվ գործընկեր» խաղաղապահ ուժերի զորավարժությունից բացի, ԱՄՆ-ի հետ համատեղ այլ զորավարժություն մոտ ապագայում նախատեսվո՞ւմ է, կամ՝ 2024 թվականին ՀՀ զինված ուժերը միջազգային կամ երկկողմ ի՞նչ զորավարժությունների է մասնակցելու, մասնավորապես, ՆԱՏՕ-ի որևէ զորավարժության մասնակցություն նախատեսվա՞ծ է:

Արցախցիների՝ Արցախ վերադառնալու հարցը Փաշինյանը Հայաստանի պետական շահին դեմ է համարում

Դեռևս օգոստոսի սկզբին Ադրբեջանի նախագահի հատուկ ներկայացուցիչ Էլչին Ամիրբեգովը բացահայտել էր, որ Հայաստանը և Ադրբեջանը փոխադարձ համաձայնությամբ որոշել են հանել կոմունիկացիաների ապաշրջափակման վերաբերյալ կետը երկու երկրների միջև խաղաղության համաձայնագրի նախագծից և տեղափոխել քննարկումն ավելի ուշ փուլ։