Այս օրերին աշխարհն ականատես է հիրավի պատմական, բեկումնային աշխարհաքաղաքական զարգացումների, որոնք ծավալվում են Ռուսաստանի, Միացյալ Նահանգների նոր վարչակազմի, Ուկրաինայի ղեկավարության ու եվրոպական երկրների առաջնորդների միջև՝ մի շարք այլ առանցքային դերակատարների ներգրավմամբ։
168TV-ի «Դիպլոմատ» հաղորդման շրջանակում ԱՄՆ Սթենֆորդի համալսարանի քաղաքագիտության դոկտոր Արթուր Խաչիկյանը զրուցել է ԱՄՆ-ում գործունեություն ծավալող տնտեսագետ, բիզնես մենեջմենթի խորհրդատու և Հայկական գիտաշխատողների համագումարի գիտաշխատող Քրիստինե Առաքելյանի (Christine Arakelian) հետ:
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրն «Ապրի Արմենիա» (APRI Armenia) հետազոտական կենտրոնի ավագ փորձագետ Բենիամին Պողոսյանն է։
Համաշխարհային պատմությունը վաղուց է հյուսվել ճանապարհային, լոգիստիկ և ջրային ուղիների շուրջ։ Մետաքսի ճանապարհի վրա վերահսկողության շուրջ ստեղծված կայսրություններից մինչև նացիստական Գերմանիայի կողմից Լեհաստանի վրա հարձակման առիթ դարձած Դանցինգի միջանցք, Պունիկյան պատերազմներից մինչև սևծովյան նեղուցների համար պայքար, Սուեզի պատերազմից մինչև Ֆրանսիայի կողմից Լուիզիանայի վաճառքը Միացյալ Նահանգներին և ռուս-շվեդական պատերազմ։
Մինչ միջազգային հանրությունն ուշադրությունը սևեռել է ԱՄՆ-ՌԴ գլոբալ բանակցությունների մեկնարկային գործընթացի վրա, Ադրբեջանի իշխանություններն օտարերկրյա ակտիվ այցեր են իրականացնում:
«Ռուսաստանի և ԱՄՆ պատվիրակությունների միջև բանակցություններն ավարտվել են, և դրանք լավ են անցել»,- ռուսական լրատվամիջոցների փոխանցմամբ, այս մասին ասել է ՌԴ նախագահի օգնական, ռուսական կողմից բանակցող Յուրի Ուշակովը՝ անդրադառնալով Սաուդյան Արաբիայում 4․5 ժամ տևած Ռուսաստան-ԱՄՆ բանակցություններին։
Այս օրերին միջազգային հանրությունն ուշադրությամբ հետևում է Ռուսաստանի և ԱՄՆ-ի բանակցությունների նախապատրաստման գործընթացին։ Քիչ առաջ Սաուդյան Արաբիայում մեկնարկեցին վերջին մի քանի տարիների ընթացքում Ռուսաստանի և Միացյալ Նահանգների ներկայացուցիչների միջև առաջին ուղիղ բարձր մակարդակի բանակցությունները, որոնք ուղղված են, ըստ էության, հետագա բանակցությունների կազմակերպմանը։
«Եթե բացենք նրա գիրքը, թերթի հոդվածները, որոնք գրել է 1999թ., 2000թ., և այլն, ապա մենք կտեսնենք, որ սա եղել է հետևողական գիծ: Եթե վերլուծենք քաղաքականությունը, այլ ոչ թե հայտարարություններ, ապա կտեսնենք, որ Փաշինյանը միշտ հակաարցախյան դիրքորոշում է ունեցել, բայց երբ 2015-ից սկսեց իշխանության պատրաստվել, նա որդեգրեց պոպուլիստական գիծ՝ հայտարարելով, որ ոչ մի զիջում չի անելու: 2018-ից նրա կադրային քաղաքականությունը ցույց է տալիս, որ Արցախը հանձնելու նպատակ եղել է: Այն, որ Քոչարյանը դա չի ուզում ընդգծել, գուցե իր բնավորությունից, ունեցած տեղեկատվությունից կամ դիրքորոշումից է, բայց ես իմը կարող եմ ասել»:
«Ժամանակս շատ է. Մյունխենյան անվտանգության համաժողովը գրեթե ամբողջությամբ եմ նայել։ Իհարկե, Վենսի ելույթն այդ իմաստով պատմական է»,- հերթական դատական նիստից հետո 168.am-ի հետ ավանդական հարցուպատասխանի ժամանակ նշեց տնային կալանքի ռեժիմում գտնվող ՀՀԿ փոխնախագահ Արմեն Աշոտյանը` անդրադառնալով ԱՄՆ փոխնախագահ Ջեյ Դի Վենսի մյունխենյան աղմկահարույց ելույթի` ժողովրդավարությունից հեռացող Եվրոպայի դրվագին։
ՀՀ երկրորդ նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանը տևական դադարից հետո ասուլիս է հրավիրել: Իր ներածական խոսքից հետո նա պատասխանեց լրագրողների հարցերին:
Ի՞նչ էր մտածում Նիկոլ Փաշինյանը՝ ՌԴ-ն ստանձնեց պարտավորություն՝ Ղարաբաղի անվտանգության համար, հիմա կարելի է թռնել այս հարցից՝ Ռուսաստան, դու ես, Ադրբեջանն է, Ղարաբաղը, ինչ ուզում եք՝ արեք, պարտավորություն ես ստանձնել՝ գնա, պարտավորությանդ տեր կանգնիր: Բայց այսպես միջազգային հարաբերությունները չեն աշխատում: Ինքը մտածեց, որ կարող է ձեռքերը լվանալ, մի կողմ քաշվել և մտնել աշխարհաքաղաքական խաղերի մեջ: Եթե որևէ մեկը մտածում է, թե Ռուսաստանն այն պետությունն է, որին կարելի է այս աստիճանի արհամարհել, չարաչար սխալվում է: Չի լինում այդպես»:
«Ինչո՞ւ Թրամփը զանգեց Արամ կաթողիկոսին, ոչ թե Փաշինյանին։ Եթե զանգեր Փաշինյանին, Արցախ ու էթնիկ զտում բառերը չէր կարողանալու ասել, որովհետև այստեղից կհակադարձեին՝ նման տեղանուն չկա, ու մեսիջը չէր հասնի ամերիկացի հայ ընտրողներին։ Դրա համար շատ հաշվարկված զանգ էր Արամ Ա կաթողիկոսին Թրամփի զանգը»։
«Միակ մեդիաֆայլը, որն ապացուցում է այդ ամենը, հեռախոսով արված ֆոտոն է, լուսաբանող թիմ չի եղել: Սա արդեն ցույց է տալիս, թե ինչ իմիջիայլոց են վերաբերվում Փաշինյանին դրսում: Այդ հանդիպումը երկար ժամանակ փորձել են կազմակերպել, դրան աջակցել են աղանդները, որոնց հետ Փաշինյանը հանդիպեց Վաշինգտոնում, արդյունքում ստացվել է առավելագույնը 10 րոպեանոց առանձնազրույց: Առաջին անգամը չէ, որ Փաշինյանը խաբում է»:
«Սա ինքնին մարտահրավեր է ՀՀ իշխանությունների համար, որոնք փորձում են այդ ճակատում խաղալ։ Մարտահրավերային են նաև շեշտադրումները ժողովրդավարության մասին, որն այցեքարտ է դարձրել ՀՀ իշխանությունը։ Այսինքն՝ լիբերալ ժողովրդավար էլիտաները և նրանց հետևող այլ ուժերն այլևս մտածելու լուրջ հարցեր ունեն»,- ասաց նա։
Միացյալ Նահանգների Միջազգային զարգացման գործակալությունը (USAID), որը համարվում է Նահանգների կառավարության անկախ գործակալություն և պատասխանատու է քաղաքացիական օտարերկրյա օգնության և զարգացման օժանդակության իրականացման համար, սպասում է Թրամփի վերջնագրին։ Իսկ մինչ այդ՝ արդեն մի քանի օր է՝ չի գործում USAID-ի պաշտոնական կայքէջը։
«Այս բնապահպանական թեմաներով ճնշումները նրանք ոչ միայն ուզում են օգտագործել ՀՀ-ի դեմ իրավական գործընթացներ սկսելու նպատակով, այլ նաև դրա տակ կոնկրետ ագրեսիվ նպատակներ կան թաքնված»,- 168TV-ի «Ռեվյու» հաղորդման ընթացքում նշեց նա՝ ընդգծելով, որ ադրբեջանցիներն օրակարգային են դարձնում ՀՀ տարածքից Ադրբեջան հոսող ջրերի թեման, որ իբրև թե ՀՀ տարածքում լեռնահանքային արդյունաբերությունը կեղտոտում է ամբողջ տարածաշրջանը, իրենց ջրերն են աղտոտվում:
Ավելի վաղ էլ Truth սոցիալական ցանցում ԱՄՆ առաջնորդ Դոնալդ Թրամփը մանրամասներ էր հայտնել զրույցից. «Մեզնից յուրաքանչյուրը խոսեց մեր երկրների ուժեղ կողմերի և այն մեծ օգուտի մասին, որ մի օր կունենանք միասին աշխատելու շնորհիվ: Ինչպես երկուսս էլ համաձայնեցինք, մենք ցանկանում ենք վերջ դնել միլիոնավոր մահերին, որ տեղի են ունենում Ռուսաստան-Ուկրաինա պատերազմի հետևանքով: Նախագահ Պուտինն անգամ օգտագործեց իմ քարոզարշավի շատ ուժեղ կարգախոսը՝ «ողջախոհություն»»: Թրամփի խոսքով՝ երկու գերտերությունների առաջնորդները պայմանավորվել են աշխատել միասին սերտորեն, ներառյալ միմյանց երկրներ այցելելը:
Լեհաստանում Հայաստանի նախկին դեսպան Էդգար Ղազարյանը ցինիզմ է համարում Ալեն Սիմոնյանի այն հայտարարությունները, թե արցախցիները կարող էին մնալ կռվել՝ ՀՀ թողած զենքերով, ոչ թե դուրս գալ Արցախից:
«Ըստ էության, իրեն առանձնապես ոչ մի բան չհաջողվեց,- հավելեց նա, ապա անդրադառնալով Վենսի լուսանկարի պատմությանը՝ նշեց,- Չի լինում այնպես, որ լինի հանդիպում, ու փոխնախագահի որևէ ռեսուրսում՝ պաշտոնական որևէ էջում, այդ մասին նշում չլինի։ Ճիշտն ասած, մինչև համար ինձ համար գաղտնիք է մնում, թե ո՞վ է նրանց նկարել, Վենսը չունի այդ նկարը, նրա որևէ էջում չկա նման լուսանկար․ այդ նկարն էքսկլյուզիվ է, միայն Նիկոլն ունի»։
ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփը հայտարարել է, որ դեռ պատրաստ չէ իր փոխարինող նշանակել ԱՄՆ փոխնախագահ Ջեյ Դի Վենսին։ Այս մասին հաղորդում է ռուսական պետական «Ռիա» գործակալությունը։
Փետրվարի 14-16-ը Գերմանիայում կանցկացվի Մյունխենի անվտանգության 61-րդ միջազգային համաժողովը, որին կմասնակցեն երկրների և կառավարությունների ավելի քան 60 ղեկավարներ։ Այնտեղ՝ Մյունխենի Bayerischer Hof հյուրանոցում, համաժողովը կնախագահի Մյունխենի անվտանգության համաժողովի նախագահ Քրիստոֆ Հոյսգենը, իսկ բացումը կիրականացնի Գերմանիայի նախագահ Ֆրանկ-Վալտեր Շտայնմայերը։
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրն «Ամերիկյան հետազոտությունների հայկական կենտրոնի» ղեկավար, ԱՄՆ քաղաքականության հարցերով փորձագետ Սուրեն Սարգսյանն է։
«Նիկոլ Փաշինյանը քաղաքական առումով այլևս փակուղու մեջ է, նա հայտնվել է իր իսկ հյուսած թակարդում և ուստի անում է ցայտնոտային քայլեր, որոնք ավելի են վատթարացնում ոչ միայն իր, այլև, ցավոք, Հայաստանի վիճակը»,- 168TV-ի «Ռեվյու» հաղորդման ընթացքում շեշտեց Զոհրաբյանը՝ վկայակոչելով միջազգային տարբեր կենտրոնների վերլուծություններ՝ 2025-ին Հայաստանի նկատմամբ Ադրբեջանի կողմից ագրեսիայի կանխատեսումներով:
Ամիսներ առաջ նա խոստովանեց, որ 2018թ. սխալվեց՝ հանրությունից թաքցնելով իր անձնական համոզմունքն Արցախի պահպանման աննպատակահարմարության վերաբերյալ։ Օրերս էլ Վաշինգտոնում հայ համայնքի ներկայացուցիչների հետ հանդիպմանը նա հռչակեց, որ 2020թ. պատերազմում կրած պարտությունը թույլ է տալիս ամրացնել Հայաստանի ինքնիշխանությունը։
Թրեյսին Ռուսաստանում ԱՄՆ-ի առաջին կին դեսպանն էր։ Դիվանագետը գիտի ռուսերեն և 2014-ից մինչև 2017 թթ.-ին արդեն զբաղեցրել է Մոսկվայում ամերիկյան դեսպանատան խորհրդական-պատվիրակի պաշտոնը։
ԱՄՆ Սթենֆորդի համալսարանի քաղաքագիտության դոկտոր Արթուր Խաչիկյանը չինական մամուլից հոդված է ներկայացրել, որը նորանոր բացահայտումներ է անում.
«Քո երկրի ղեկավարն այն աստիճանի է դելեգիտիմացվել միջազգային հանրության աչքերում, մարդիկ տեսնում են՝ ինչ է այստեղ տեղի ունենում: Դրա համար սպասել, որ Փաշինյանի հետ ինչ-որ մեկը նստի ու լուրջ հարցեր քննարկի, ուղղակի միամիտ բան է: Փաշինյանն անսկզբունքային մարդ է. նրան ոչ ոք լուրջ չի վերաբերվում ու չի վերաբերվելու, հատկապես՝ Թրամփը»:
Բաքվի շինծու մեղադրանքներով Արցախի ռազմաքաղաքական նախկին ղեկավարության դատավարության ժամանակ Ադրբեջանը «նյութական վնասի» չափ է հրապարակել, որը հասնում է մի քանի միլիարդ մանաթի:
Հայաստանյան քաղաքական շրջանակներն ու փորձագիտական համայնքը շարունակում են ակտիվորեն քննարկել Փաշինյանի աշխատանքային այցը Միացյալ Նահանգներ ու հատկապես հանդիպումը փոխնախագահ Ջեյմս Դեյվիդ Վենսի հետ։ Արդեն երկու օր է, ինչ համացանցը քննարկում է Սպիտակ տան գրասենյակներից մեկում՝ թափթփված գրասեղանի ու ամերիկյան դրոշների առջև, Փաշինյանի ու Վենսի ոչ պաշտոնական լուսանկարը։
Պատկերացրեցի՞ք նրա ասածի ողջ ողբերգականությունն և նրա քարոզիչների ողջ անբարոյականությունը։ Ի դեպ, ֆիքսեք նաև աշխարհի թիվ մեկ և ամենաուժեղ կայսրությունում արված նրա մեկ այլ անհեթեթ հայտարարությունը. «Բացարձակապես տարբեր բաներ են, երբ կայսրության քաղաքացի ես ու երբ անկախ ու ժողովրդավարական երկրի քաղաքացի ես»։ Պատկերացնո՞ւմ եք ամերիկյան վերնախավի դեմքը՝ սա լսելիս»։
