«Ընդհանուր առմամբ, տպավորություն կա, որ իրավիճակը գնում է լարման, ինչը մարտահրավեր է նաև Հարավային Կովկասի համար»,- ասաց Վիկտոր Նադեին-Ռաևսկին:
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը քաղաքագետ Հրանտ-Մելիք Շահնազարյանն է։
Հարցազրույցում ներկայացված տարբեր դրվագներ հատկապես ուշագրավ են՝ հայաստանյան գործընթացների հետ նմանությունների առումով։
168TV-ի «Թրիգեր» հաղորդաշարի հյուրը ՀՀ Ազգային ժողովի 7-րդ գումարման պատգամավոր, «Կամուրջ» քաղաքացիական նախաձեռնության համահիմնադիր Արման Աբովյանն է։
Հայ ժողովրդին խնդրում են հավատալ, որ Վաշինգտոնի հայտարարություններից հետո խաղաղությունն արդեն հաստատվել է։ Սակայն «Վաշինգտոնյան խաղաղությունը» հակամարտության ավարտը չէ, այլ տարածաշրջանային անորոշության նոր փուլի սկիզբ։ Հայաստանը կրկին հայտնվել է այնպիսի իրավիճակում, որտեղ իր աշխարհաքաղաքական օրակարգը թելադրվում է։ Թյուրքական ռիսկերը չեզոքացնելու ջանքերը՝ անտեսելով պատմականորեն խորը աշխարհաքաղաքական այլ շահերը, ստեղծում են ոչ թե կայունություն, այլ բախման նոր գծեր։
ԱՄՆ նախագահի օգնական և Ուկրաինայի հարցերով հատուկ նախագահական բանագնաց Քիթ Քելլոգը Fox News-ին տված հարցազրույցում հաստատել է, որ նախագահ Դոնալդ Թրամփը թույլատրել է Ուկրաինային իրականացնել հեռահար հարվածներ Ռուսաստանի տարածքում։
«Դասեր» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը «Ջենեսիս Արմենիա» ուղեղային կենտրոն-հիմնադրամի տնօրեն, քաղաքական գիտությունների թեկնածու, դոցենտ Աբրահամ Գասպարյանն է։
Հայաստանից հեռացող Իրանի դեսպան Մեհդի Սոբհանին նախօրեին հրաժեշտի ասուլիս ունեցավ՝ ընդհանուր առմամբ իր առաքելությունը Երևանում գնահատելով հաջող։
Վերջին մի քանի օրերի ընթացքում ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփի հռետորաբանության փոփոխությունն Ուկրաինայի շուրջ տիրող իրավիճակի հարցում լայն քննարկումների առիթ է դարձել աշխարհում։
Չէի պնդի, որ Թրամփը ցանկանում է պատերազմի աշխարհագրության լայնացում ու էսկակացիայի մեծացում։
«Ռուսաստանն ու Իրանը չեն կարողանալու զսպել հնարավոր էսկալացիան Հարավային Կովկասում»,- այս մասին 168TV-ի «Դիպլոմատ» հաղորդման ընթացքում ասաց Սթենֆորդի համալսարանի քաղաքագիտության դոկտոր Արթուր Խաչիկյանը՝ անդրադառնալով ՀՀ ներքին ու արտաքին մի շարք զարգացումների:
«Հիմա ստացվում է՝ դու խոստովանում ես, որ 5000 հոգի զոհվեցին, որովհետև պետք էր, որ զոհվեին, և «ազատեիր» Հայաստանը Ռուսաստանի՞ց: Դրանից հետո էլ համագումարին կանգնում ես, չոքում ես, իբր հարգանքի տուրք ես մատուցում. Ո՞ւմ, այն մարդկանց, որոնց փաստացի ուղարկել ես մահվան՝ քո քաղաքական նպատակներին հասնելու համա՞ր»:
ԱՄՆ առաջնորդ Դոնալդ Թրամփը սեպտեմբերի 25-ին Սպիտակ տանը կհյուրընկալի Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիբ Էրդողանին: Այցի նախաշեմին Դոնալդ Թրամփը հայտարարել է, որ ակնկալում է առևտրային և ռազմական համաձայնագրեր կնքել Անկարայի հետ։
«Նիկոլ Փաշինյանի վեջը չէ՝ ում նստեցնի: ՔՊ-ի պատգամավորները կարո՞ղ է իր համար ավելի բարդ պրոբլեմ են, քան, ասենք, Սամվել Կարապետյանին կամ Սրբազաններին կալանավորելը, Աշոտյանին 2.5 տարի բանտում պահելը: Նա կհայտարարի, որ ՔՊ պատգամավորները կոռուպցիոներներ են, կամ, ասենք՝ 5 հոգով տեռորիստական ակտ էին որոշել իրականացնել, կտանի կնստացնի, մյուսներին էլ կասեն՝ էս էիք ուզո՞ւմ: Մենք առաջարկում ենք իմպիչմենտի փաթեթ, որը ժողովրդին հնարավորություն կտա գալ և միանալ այս պրոցեսին»:
Չնայած Ալյասկայում Պուտին-Թրամփ բանակցություններում տեսանելի առաջընթաց չարձանագրվեց, Ուկրաինայի շուրջ Ռուսաստանն ու Միացյալ Նահանգները միմյանց քաղաքականության վերաբերյալ զուսպ մոտեցումները շարունակում են: Ամերիկյան կողմը շարունակում է խուսափել Ռուսաստանին կատաղի քննադատության ենթարկելուց՝ չտեղավորվելով արևմտյան մեյնստրիմային քարոզչության շրջանակում: Թեև, պետք է նաև նշել, որ Թրամփը վերջին շրջանում ժամանակ առ ժամանակ խոսում է նաև Պուտինից հիասթափության մասին, քանի որ չի հաջողվում հասնել խաղաղության:
Վրաստանը կրկին փորձում է առաջ մղել հարավկովկասյան համագործակցության եռակողմ ձևաչափը։ Վրաստանի արտաքին գործերի նախարար Մակա Բոչորիշվիլին Վրաստանի Առաջին ալիքի «Ակտիվ թեմաներ Մակա Ցինցաձեի հետ» հաղորդման ժամանակ հայտարարել է, որ Վրաստանը ռազմավարական գործընկերություն ունի իր երեք հարևանների՝ Ադրբեջանի, Հայաստանի և Թուրքիայի հետ։
Միացյալ Նահանգների նախագահ Դոնալդ Թրամփը, զբաղված լինելով միջազգային օրակարգի առանցքային հարցերով, ինչպիսին է իրավիճակն Ուկրաինայի ու Եվրոպայի, մասնավորապես՝ Լեհաստանի շուրջ, շարունակում է անդրադառնալ Վաշինգտոնում օգոստոսի 8-ին Նիկոլ Փաշինյանի ու Իլհամ Ալիևի հետ բանակցություններին ու ձեռք բերված պայմանավորվածություններին՝ շեշտելով դրանցում իր բացառիկ դերակատարությունն ու պայմանավորվածությունների պատմական լինելը։
Մինչ Բաքվում Ադրբեջանի պաշտպանության նախարար Զաքիր Հասանովն ընդունում է Թուրքիայի զինված ուժերի գլխավոր շտաբի պետ Սելջուկ Բայրաքթարօղլուին և նրա գլխավորած պատվիրակությանը՝ քննակելու երկկողմ ռազմական համագործակցության խորացման հետ կապված հարցեր, Երևանում Նիկոլ Փաշինյանը բանակի, անվտանգության վերաբերյալ նոր թեզեր է դնում շրջանառության մեջ՝ պնդելով՝ ՀՀ-ին պետք է ոչ թե մարտունակ, այլ պաշտպանունակ բանակ։
Հայաստան-Թուրքիա հարաբերությունների կարգավորման գործընթացում Թուրքիայի հատուկ ներկայացուցիչ Սերդար Քըլըչն այսօր հայ-թուրքական սահմանի Մարգարայի անցակետով ժամանեց Հայաստան: Անցակետում նրան դիմավորել է Երևանի բանագնաց Ռուբեն Ռուբինյանը:
Ռուս վերլուծաբան Ալեքսանդր Խրամչիխինը 168․am-ի հետ զրույցում ասաց, որ այդ հարթակի լուծարման գործընթացում ինչ ասես՝ արդեն կարելի է հայտարարել՝ դրանք ծառայեցնելով ռեգիոնալ ներկայիս օրակարգերին։
Մինչ Վաշինգտոնյան պայմանավորվածություններից հետո ադրբեջանական կողմը կրկին օրակարգ է բերել «Զանգեզուրի միջանցք» եզրույթը՝ առաջարկելով նույնիսկ «Թրամփի ուղին» անվանել Իլհամ Ալիևի անունով, «Թրամփի ուղու» հարցերի մանրամասները բանակցելու նպատակով ամերիկյան պատվիրակությունը ռեգիոնում է։
«Որևէ նշան չեմ տեսնում, որ Թուրքիան պիտի գնա սահմանների բացման, կամ՝ Հայաստանի հետ դիվանագիտական հարաբերությունների հաստատման, քանի դեռ Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև ստորագրված չի ֆորմալիզացված փաստաթուղթ, խաղաղության պայմանագիր։ Այսինքն՝ ես կարծում եմ, որ իրենք կխոսեն, ինչ-որ հնում ձեռք բերված, բայց դեռևս չկատարված փոքր պայմանավորվածություններ գուցե կատարվեն, կամ՝ մասնակի կատարեն, կամ գուցե հռչակագրային տոնայնությամբ արձանագրեն հայ-թուրքական հարաբերություններում առկա առաջընթացի մասին, բայց լուրջ տեղաշարժեր, քանի դեռ Երևանի և Բաքվի միջև ստորագրված պայմանագիր չկա, ես չեմ սպասում»։
«Ըստ իս, հայկական կողմի ձեռքբերումը Վաշինգտոնում այն էր, որ երթուղին կկոչվի Թրամփի ուղի և ոչ՝ միջանցք կամ մեկ այլ նմանատիպ անվանում, ուստի եթե զանգահարեն Թրամփին, Թրամփը պետք է անվանումների հա՞րցը լուծի, կամ հորդորի չօգտագործե՞լ այս կամ այն տերմինը, հետո էլի կօգտագործվի, ամեն անգամ այս հարցով հնարավո՞ր է զանգահարել Սպիտակ տուն։ Սա պարզապես ցույց է տալիս, որ այս պայմանավորվածություններն իրականում այնքան էլ ամուր չեն, և նման զանգերի առիթներ դեռ շատ կարող են լինել։ Բայց այդ տերմինի կիրառումը, կրկնեմ, շղթայական ձևով խախտում է այն տրամաբանությունը, որը դրված էր և փորձ էր արվում ներկայացնել։
«Դասեր» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրերը Լեհաստանում Հայաստանի Հանրապետության նախկին դեսպան, հասարակական-քաղաքական գործիչ Էդգար Ղազարյանն ու քաղաքագետ, «Դեմոկրատական այլընտրանք» կուսակցության նախագահ Սուրեն Սուրենյանցն են։
«1992 թվականից գործող ՄԽ գործունեության նպատակներն էին՝ խաղաղության գործընթացի առաջմղումը՝ ԵԱՀԿ բազմազգ խաղաղապահ ուժերի տեղակայման միջոցով, հակամարտության կարգավորման համար համապատասխան շրջանակի ապահովումը՝ Մինսկի խմբի կողմից աջակցվող բանակցային գործընթացի միջոցով, զինված հակամարտության դադարեցման մասին համաձայնագրի կնքմանը հասնելը․․․։ Եվ, փաստորեն, այս ձևաչափից հրաժարումը հրաժարում է Արցախյան հակամարտությունից, Արցախյան հարցից՝ իր բոլոր կոմպոնենտներով»,- 168․am-ի հետ զրույցում նշեց Գոհար Մելոյանը։
Իշխանության ներկայացուցիչների հռետորաբանության մեջ ձևավորվել է մի հակասություն, որը դժվար է բացատրել։ Այո, մի քանի ամիս առաջ նրանք պնդում էին, թե Հայաստանի դեմ հիբրիդային պատերազմ վարում է հենց Ռուսաստանը, այժմ նույն իշխանությունը հայտարարում է, որ Ռուսաստանը եղբայրական երկիր է։ Այս տրամաբանության մեջ ստացվում է, որ Հայաստանը եղբայրական հարաբերություններ է պահպանում մի երկրի հետ, որն իր դեմ վարում է պատերազմի ամենաբարդ ձևերից մեկը՝ հիբրիդայինը:
ՀՀ-ում իր դիվանագիտական առաքելությունն ավարտող Իրանի Իսլամական Հանրապետության դեսպան Մեհդի Սոբհանին հարցազրույց է տվել, որտեղ փորձել է բացել վաշինգտոնյան պայմանավորվածությունների մանրամասները, որոնք իրանական կողմին հասանելի են դարձել կամ ներկայացվել է ՀՀ իշխանությունների կողմից։
2025 թվականի սեպտեմբերի 1-ին ԵԱՀԿ Մշտական խորհուրդը որոշում ընդունեց ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի և դրա հետ կապված կառույցների փակման վերաբերյալ։
«Վերելք» տեղեկատվական-վերլուծական կենտրոնի քաղաքական մեկնաբան Հայկ Խալաթյանը չի հավատում, թե վաշինգտոնյան գործընթացները կբերեն խաղաղության:
Թուրքագետ Տիրան Լոքմագյոզյանն Էրդողանի այս դիրքորոշումը բնական է համարում՝ նկատելով, որ այս ճանապարհն առաջին հերթին պետք է թուրք-ադրբեջանական տանդեմին՝ Թուրանը կազմելու համար, ապա նաև՝ Արևմուտքին՝ սեփական նկրտումների համատեքստում։