Մարդկությունն իր հազարամյա պատմությունը ձևավորել է պայքարի միջոցով։ Տարբեր ցեղախմբերի միջև բախումները ժամանակի ընթացքում ձևափոխվել են պատերազմների արդեն տարբեր պետությունների միջև։ Մարդկության պատմությունը դա ոչ թե խաղաղության, այլ պատերազմների պատմություն է, որն ընթացել է առանց ընդմիջման Երկիր մոլորակի վրա մարդ տեսակի հայտնվելուց հետո։
Անշարժ գույքի շուկայում տարին մեկնարկել է առք ու վաճառքի գործարքների կրճատումով։ Ավելի քիչ գույք է վաճառվել, այդ թվում՝ նաև բնակարան, քան նախորդ տարի։
Հիմա Նիկոլ Փաշինյանը գործնականում զբաղված է ոչ թե Արցախի հիմնախնդրի լուծման հայանպաստ տարբերակներ որոնելով (նա փաստացի համաձայնել է Ալիևի թեզին, որ Լեռնային Ղարաբաղի հարց այլևս գոյություն չունի), այլ ընդամենը ժամանակ ձգելով, ինչի համար, ի թիվս այլ քայլերի, անձամբ, սեփական ընտանիքի անդամների, քաղաքական թիմի ծաղրածուների միջոցով զբաղեցնում է հասարակությանը։ Դ
Այդ գաղափարի հեղինակ Հոբսն այն հիմնավորում էր պարզորոշ կերպով՝ քաղաքացիական պայմանագիրը և որպես դրա հետևանք առաջացող պետությունն անհրաժեշտ է, որպեսզի հասարակության մեջ չգործի «բոլորն ընդդեմ բոլորի» (bellum omnium contra omnes) բանաձևը։
Այլ երկրների քաղաքացիների կողմից անցած տարի Հայաստանում անշարժ գույքի ձեռքբերման ակտիվություն է նկատվել։ Պաշտոնական տվյալներով, նրանք 363-ով ավելի շատ գույք են գնել, քան նախորդ տարի։ Խոսքն ինչպես բնակարանների, այնպես էլ՝ այլ անշարժ գույքի մասին է։
Հայաստանը կարող է հայտնվել միջազգային պատժամիջոցների տակ։ Կան կասկածներ, որ արտաքին առևտրի շրջանառությունների այն կտրուկ աճերը, որոնք արձանագրվում են որոշ երկրներում, այդ թվում՝ նաև Հայաստանում, ռուս-ուկրաինական հակամարտությունից հետո, պայմանավորված են պատժամիջոցները շրջանցելու միջոցով վերարտահանումներ իրականացնելով։
2018թ․ իշխանության գալուց հետո Նիկոլ Փաշինյանը՝ ամենևին ոչ պատահականորեն ձեռնամուխ եղավ Հայ Առաքելական եկեղեցու դեմ արշավին, որը շարունակվում է մինչև օրս։ Դրա զուգահեռ, կրկին իշխանության գալուց ի վեր, հեղինակազրկվեց բանակն ու զինվորականությունը։
Հարավային Կովկասում և հատկապես հայ-ադրբեջանական հարաբերությունների և Արցախյան հիմնահարցի շուրջ գլոբալ՝ Ռուսաստան-Արևմուտք առճակատումն անընդհատ նորանոր դրսևորումներ է ստանում:
Նիկոլ Փաշինյանի գոյությունը Հայաստանի իշխանության ղեկին ինդուլգենցիա է բոլորի համար՝ ցանկացած հանցանք գործելու ու պատասխանատվության չենթարկվելու իմաստով։ Իսկ «հայկական ժողովրդավարությունը», որ ժողովրդավարածաղրանք է, իրականում հրաշալի միջավայր է նմանների համար։
Հայաստան-Ադրբեջան «խաղաղության պայմանագրի» բանակցություններն առցանց ձևաչափով կամ օնլայն ռեժիմով անցկացնելու մասին Ադրբեջանի արտգործնախարարի հայտարարությունը (Բայրամովը, իհարկե, արդեն ասել է, թե դա այդքան էլ արդյունավետ չէ, բայց տվյալ դեպքում, կարևոր չէ), բացի այդ երկրի հետ վարվող ստվերային գործընթացի մասին հերթական բացահայտումից, նաև խիստ խորհրդանշական իմաստ է պարունակում։ Դա ողջ այն ողբերգականության խորհրդանշականությունն է, որում Հայաստանն ապրում է Նիկոլ Փաշինյանի իշխանության գալուց հետո։
Հայաստանի ներկայիս խորը քաղաքական ճգնաժամի գլխավոր պատճառներից մեկն այն է, որ իշխանությունը՝ Նիկոլ Փաշինյանի գլխավորությամբ, դարձել է հանրային-քաղաքական կյանքում գործնականում միակ օրակարգ թելադրող սուբյեկտը։
Ծառաներին ոչ ոք չի սիրում, առավել ևս՝ նրա տերերը, քանի որ առաջինը նրան են զոհաբերում՝ Գրիգոր Զոհրապին չփրկեց Թալեաթին ծառայելու ցանկությունը, իսկ Կևորկովը (ԼՂԻՄ-ի նախկին ղեկավար) ցմահ դատապարտվեց իր իսկ տերերի կողմից, ում անմնացորդ ծառայում էր։ Սակայն այս ծառայամտության վտանգն առաջին հերթին սպառնում է պետությանը և այն ազգին, որտեղ դրանք գերակա են։
Փետրվարի 20-ից Հայաստանի Հանրապետությունում պաշտոնապես իրենց առաքելությունը սկսեցին ԵՄ դիտորդները, որից ժամեր անց ապատեղեկատվություն և սադրանքներ արձանագրվեցին հայ-ադրբեջանական սահմանին և Արցախյան շփման գծում:
«Ախմախություն-մարսողություն» մեխանիզմը Նիկոլ Փաշինյանը կիրառել է նաև արտաքին քաղաքական հարաբերություններում՝ Պուտինին չդիմավորելը որպես «ինքնիշխանության մարմնավորում» ներկայացնելուց ու Եվրամիությանն ուղղված ծաղրից (ձեր առաջարկած օգնության չափ գումար կստանանք մեր մի քանի օլիգարխներին «թափ տալով»)՝ մինչև հակաչինական կրոնաքաղաքական շարժումներին անդամակցություն…
Հայկական ինքնության հարցը մշտապես եղել է հանրային-քաղաքական օրակարգում, բայց հատկապես 44-օրյա պատերազմից հետո դարձել է կենսական նշանակության խնդիր։ Պատերազմը մեզանից խլել է ոչ միայն մեր հազարավոր զավակներին ու Արցախի զգալի հատվածը, այլև հարվածել է նաև մեր անհատական ու հավաքական ինքնությանը, որը դեռևս գտնվում է կամ առնվազն պետք է գտնվի վերարժևորման, վերաիմաստավորման փուլում։
Մեր հանրային-քաղաքական դիսկուրսի հիմնարար թերություններից մեկը դրանում քննադատական մտածողության գրեթե իսպառ բացակայությունն է՝ այդ հասկացության անգամ ամենալայն իմաստով։
Թուրքիայում և Սիրիայում տեղի ունեցած ավերիչ երկրաշարժերը ՀՀ իշխանություններին մղեցին աննախադեպ հումանիտար քայլերի Թուրքիայի հանդեպ: Այդ ժեստերի գագաթնակետը, թերևս, ՀՀ ԱԳ նախարարի որոշումն էր` անձամբ մեկնել Անկարա՝ ցավակցելու իր թուրք պաշտոնակից Չավուշօղլուին, ինչպես նաև այցելել աղետի գոտի, որտեղ դեռ շարունակում են իրենց աշխատանքները հայ փրկարարները, թեև, ըստ տարբեր աղբյուրներում տարածվող տեղեկությունների, շատ երկրներից Թուրքիա մեկնած փրկարարներն արդեն վերադարձել են իրենց հայրենիք: Սա Թուրքիայի հանդեպ այս օրերին ցուցաբերված առաջին նմանատիպ դիվանագիտական մոտեցումը չէ հակամարտող երկրի կողմից:
Նիկոլ Փաշինյանի իրականացրած արտաքին քաղաքականության ամենահաստատուն հատկանիշն անկայունությունն է։ Հայաստանի իրականացրած արտաքին քաղաքականությունը սիտուատիվ դիվանագիտություն է՝ շաբաթվա կենտ օրերին հետապնդվող արտաքին քաղաքական մի կողմնորոշումը շաբաթվա զույգ օրերին միանգամայն հակադիր կողմնորոշմամբ փոխարինելու հաջորդականությամբ։
Մինչ Ադրբեջանը գրեթե երկու ամիս համառորեն շարունակում է փակ պահել Արցախ տանող ճանապարհը, տարեսկզբին Թուրքիան հանկարծ որոշեց բացել հայ-թուրքական սահմանը՝ Հայաստանի հետ օդային բեռնափոխադրումների համար։
Իշխող «Քաղաքացիական պայմանագիր» խմբակցության մի շարք պատգամավորներ՝ Կենտրոնական բանկի համաձայնությամբ, օրենսդրական փոփոխություններ են առաջարկել «Արժութային կարգավորման և արժութային վերահսկողության մասին» օրենքում, որով ուզում են արգելել տարադրամով հիպոթեքային վարկերի տրամադրումը Հայաստանի քաղաքացիներին։
Ռուսաստանից ուշագրավ դիվանագիտական հայտարարությունների ու շեշտադրումների պակաս չկա։ Վերջին շրջանում այդ հայտարարություններում կա հայ-ռուսական հարաբերություններում առկա լարվածության ու ճգնաժամի մեծ հետքը, որում կորում է ՌԴ իրական դիրքորոշումը Լեռնային Ղարաբաղի կարգավիճակի հարցում։
Բոյկոտն ընդհանրապես քաղաքական գործունեության ձևերից մեկն է։ Դրանով կարող են զբաղվել ընդդիմադիր քաղաքական ուժերը, իշխանությունը նույնպես կարող է բոյկոտել որևէ իրադարձություն, անգամ պետությունները՝ միջազգային հարաբերություններում, երբեմն բոյկոտում են համաշխարհային այս կամ այն կառույցի աշխատանքը կամ որևէ միջոցառում։
Այս երեք իշխանությունների թողած հավաքական ինստիտուցիոնալ հիշողությունը, կրկին, բոլոր թերություններով հանդերձ, հաղթական հիշողություն էր, որը պարունակում էր ազգային արժանապատվություն և հպարտություն։ Բոլոր թերություններով հանդերձ։
2023թ. հունվարին 168.am-ը գրել էր, որ ՀՀ ՊՆ-ում քննարկում են կանանց կամավոր ժամկետային զինվորական ծառայության անցնելու հարցը: Մեր հարցին՝ ովքե՞ր են մասնակցել այդ քննարկմանը, կամ արդյո՞ք ռազմական ոլորտի փորձագետներ հրավիրվել են, ՊՆ-ից փակագծեր չէին բացել, միայն հայտնել էին, որ տարբեր ստորաբաժանումների ներկայացուցիչներ են ներկա եղել:
Չնայած նրան, որ Հայաստանում աղքատությունը խորացել է, ինչի հիմնական պատճառն այն է, որ մարդկանց եկամուտները չեն հասցնում համատարած թանկացումների հետևից, Նիկոլ Փաշինյանը չի դադարում խոսել աշխատավարձերի «աստղաբաշխական» աճերի մասին՝ փորձելով տպավորություն ստեղծել, որ աշխատավարձերի տեսքով մարդիկ անհամեմատ ավելի շատ եկամուտներ են ստացել, քան արձանագրված գնաճն է։
168․am-ի հարցին, թե ի՞նչ է քննարկվել այս հեռախոսազրույցների ընթացքում, և արդյո՞ք գտնվել է լուծում Լաչինի միջանցքում ստեղծված ճգնաժամին, ռուս քաղաքական վերլուծաբան Ալեքսանդր Սկակովն ասաց, որ դատելով երկու հաղորդագրությունների բառապաշարից, իրավիճակի կարգավորման որևէ հստակ տեսլական չկա, և այն հայկական կողմի, այսինքն՝ Երևանի հետ չի քննարկվում։
Մեր օրերի ամենալուրջ խնդիրներից մեկն անհամաչափությունն է՝ բառի ուղիղ և փոխաբերական իմաստներով։ Մենք ապրում ենք միաժամանակ մի քանի իրականություններում, որոնք հաճախ ոչ միայն ընդհանրություններ չունեն, այլև հակասում են իրար, ավելի հաճախ՝ մեկը ապրում է մյուսի հաշվին։
Նիկոլ Փաշինյանի իշխանության բազմաթիվ առանձնահատկություններից մեկը Հայաստանի ապասուբյեկտայնացմանը զուգահեռ՝ սեփական անձի գերսուբյեկտայնացումն է։
Ես բավականին անկեղծ եմ, ուղղամիտ ու միամիտ այնքան, որ եթե մի օր գայթակղվեմ ու խղճիս կամ ազգիս դեմ մեղանչեմ, չկասկածեք.
Անցած տարվա հոկտեմբերի վերջին Հայաստանի պետական պարտքը հատեց 10 մլրդ դոլարի շեմը։ Հաջորդող 2 ամիսներին այն արագորեն մոտեցավ 11 միլիարդին։
