Տպագիր թերթի վերջին համարը

ԱՄՆ Պետդեպարտամենտը մանրամասներ է հաղորդել նոյեմբերի 7-ին Վաշինգտոնում կայացած Միրզոյան-Բլինքեն-Բայրամով բանակցությունների մասին:

Խորհրդարանում  քննարկվում է 2023թ. պետական բյուջեի նախագիծը։ Քննարկումները հիմնականում անցնում են ծույլ, անդեմ մթնոլորտում։ Խորհրդարանական դինջ քննարկումների մասին պատմող լրահոսը, սակայն, բավական աշխույժ է․ այսինչ նախարարության ծախսերն ավելացել են այսքան միլիոն դրամով, այնինչ գերատեսչության ֆինանսավորումը բարձրացվել է այսքան տասնյակ միլիոնով, ուժային այսինչ կառույցի պարգևավճարները կազմելու են այսքան հարյուր միլիոն դրամ…

Նիկոլ Փաշինյանը ֆորմալ և ոչ ֆորմալ ձևաչափերով հասարակությանն առաջարկում է քաղաքացիական պայմանագիր, ոչ այն խմբակույտը, որը հանդիսանում է իշխանության ձևական հենարանը։ Նրա նոր քաղաքացիական պայմանագրի հիմքում ընկած է Հայաստանի՝ որպես պետության ու պետականության, թաղումը՝ բառի ինչպես ուղիղ, այնպես էլ՝ փոխաբերական իմաստներով։

Օրերս Hetq.am-ը տեղեկացրեց, որ Գլխավոր դատախազությունը դատական կարգով վիճարկում է Երևանի կենտրոնում գտնվող «Սիլ պլազա» բիզնես կենտրոնի սեփականաշնորհման օրինականությունը։

Սոչիի եռակողմ բանակցություններից անմիջապես հետո Նիկոլ Փաշինյանը կարճատև աշխատանքային այց կատարեց Իրանի Իսլամական Հանրապետություն: Թեհրանի միջազգային օդանավակայանում նրան դիմավորել էր ԻԻՀ փոխնախագահ Մասուդ Միր Քազեմին:

Ի՞նչ խնդիր է լուծում Նիկոլ Փաշինյանը Երևան-Մոսկվա, Երևան-Բրյուսել, Երևան-Վաշինգտոն ու մնացած ուղղություններով խաղի մեջ․ նա լուծում է Հայաստանի պետակա՞ն շահերի սպասարկման, թե՞ իր իշխանության պահպանման հարցը։

Պետական կառավարման համակարգը ցանկացած պետության ողնաշարն է։ Դա արտահայտվում է ոչ միայն նրանով, որ պետական համակարգն է զբաղվում երկրի հեռանկարային և ընթացիկ կառավարմամբ։ Շատ ավելի կարևոր է այն հատկանիշը, որ նորմալ երկրներում ներքնապես բնորոշ է պետական կառավարման համակարգերին, և որի մասին որևէ փաստաթղթում ֆորմալ առումով որևէ ձևակերպում չի արձանագրվում ու որևէ ամբիոնից չի թմբկահարվում։ Խոսքը պետության, պետականության դիմադրողականության մասին է, որի պահպանումը պետական կառավարման համակարգի գուցե առաջնային առաքելությունն ու գործառույթն է։

Պարզվում է, միկրոձեռնարկատիրական գործունեություն իրականացնողների քանակը Հայաստանում շատ ավելին է, քան կառավարությունը կանխատեսել էր։ Այդ պատճառով որոշել են այնպես անել, որ միկրոձեռնարկատերերի թիվը կրճատվի։

Առաջին հայացքից՝ ոչ մի տարօրինակ բան, քանի որ Ադրբեջանն ու Վրաստանը խոսակցության բավականին հագեցած երկկողմ ու բազմակողմ՝ մասնավորապես տարածաշրջանային օրակարգ ունեն: Սակայն սա վերջին 7 տարիների ընթացքում Ալիևի առաջին այցն էր Վրաստան, ի դեպ՝ աշխատանքային, որը տեղի ունեցավ լիովին անսպասելի:

Հայաստանում գոյություն ունեցող ինստիտուցիոնալ ճգնաժամի աղբյուրներից մեկը քաղաքական պատասխանատվության ինստիտուտի բացակայությունն է։ Պետության և հասարակության հետ կարելի է անել գործնականում ամեն ինչ և դրա համար չկրել քաղաքական պատասխանատվություն։

Մեր հասարակության եթե ոչ մեծ, ապա պատկառելի հատվածը բոլոր երևույթները, դեպքերն ու իրադարձությունները գնահատում է առավելապես անհատական շահի պրիզմայով։ Որևէ երևույթի/իրադարձության նկատմամբ վերաբերմունքն էլ արտահայտվում է ըստ այնմ, թե որքանով է դա նպաստում/խոչընդոտում սեփական, անհատական շահի բավարարմանը։ Այս կաղապարը միանգամից չի ներդրվել հանրային գիտակցության մեջ, դա տարիների, գուցե տասնամյակների թաքնված քարոզչության, հոգեբանական ազդեցության հետևանքն է, որը պարզապես այսօր, այս գոյաբանական օրերին արտահայտվում է շատ ավելի սուր կերպով, քան կլիներ հարաբերականորեն ավելի հանգիստ պայմաններում։

Հայաստան եկած քաղաքացիների հոսքն այս տարի ավելացել է։ Ավելի շատ մարդ է եկել, քան գնացել։ Արձանագրվել է մուտքերի ու ելքերի դրական հաշվեկշիռ։ Բայց դա Հայաստանի քաղաքացիներին չի վերաբերում։

Իրանի ԱԳ նախարար Հոսեյն Ամիր Աբդոլլահիանը երեքշաբթի օրը երեկոյան իրանական հեռուստաալիքներով հեռարձակված «Դիվանագիտության դաշտ» վավերագրական ֆիլմում, որը նվիրված էր 13-րդ կառավարության արտաքին քաղաքականության չպատմված պատմություններին, խոսել է նաև հայ-ադրբեջանական հարաբերությունների ու Իրանի դերի մասին:

Հայաստանի խորքային խնդիրներից մեկը համատարած անհամարժեքությունն է։ Պետությունը ղեկավարում է ոչ ադեկվատ իշխանություն, որն այսօր ցույց է տալիս, թե փորձում է երկիրը դուրս բերել այն ողբերգական վիճակից, որում հայտնվել է հենց իշխանության ոչ համարժեքության պատճառով։

Հայկական քաղաքականության, հանրային հարաբերությունների համակարգի լրջագույն խնդիրներից մեկը ճշմարտության ու հավատի պրոբլեմն է։ Ճշմարտությունը՝ որպես օբյեկտիվ իրականության արտահայտություն, գրեթե տեղ չունի մեր կյանքում։

Այս տարվա սկզբին, երբ միանգամից 20 դրամով բարձրացրեցին բնակչությանը մատակարարվող խմելու ջրի սակագինը, հավաստիացնում էին, որ հաջորդ 10 տարիների համար ունենալու ենք կայուն գնային քաղաքականություն։

Ռուս քաղաքական վերլուծաբան Ալեքսանդր Սկակովն ասաց, որ անկախ ստեղծված իրավիճակից՝ ՌԴ-ն Հարավային Կովկասում տիրապետում է լծակների, ու Աստանայի հանդիպումը երևի թե կարևոր կլինի այն իմաստով, որ Մոսկվան կստանա պատասխան իր առաջարկներին: Ըստ նրա, իսկապես որոշ իմաստով սա կարելի է համարել ուշացած նախաձեռնություն, որը նաև օբյեկտիվ աշխարհաքաղաքական պատճառներ ունի:

Նիկոլ Փաշինյանը վաղուց ապացուցել է, որ եթե որևէ բան անում է, ապա անում է ոչ թե հանուն պետության, այլ սեփական իշխանության։ Նույնը վերաբերում է նաև ոչինչ չանելուն։ Նա խոսում է հանուն իր իշխանության, լռում է հանուն իր իշխանության, ներքաղաքական ու աշխարհաքաղաքական ակրոբատիկայով է զբաղվում հանուն իր իշխանության, և այդպես շարունակ…  Որպես կանոն, այդ ամենը տեղի է ունենում ի հաշիվ պետականության։

Հայաստանն այսօրվա ողբերգական իրավիճակում է հայտնվել, ի թիվս բազմաթիվ այլ գործոնների, նաև այն պատճառով, որ քաղաքականության մեջ շահերը գերակա են դարձել արժեքների նկատմամբ։

Երկու ամիս անընդմեջ Հայաստանից խոշոր արտահանում է իրականացվել դեպի Թուրքիա։ Արտահանվել է գերազանցապես ոսկի։ Ոսկու խոշոր արտահանում է իրականացվել նախ՝ հունիսին, ապա՝ հուլիսին։ Ընդ որում՝ հուլիսին, նախորդ ամսվա համեմատ, ոսկու արտահանումն ավելացել է։

Հայ-ադրբեջանական սեպտեմբերյան պատերազմից հետո Հայաստան-Ադրբեջան բանակցային գործընթացում գլխավոր միջնորդի դերակատարությունը Բրյուսելից անցավ  Վաշինգտոնին: Սեպտեմբերի 20-ին Նյու Յորքում ԱՄՆ պետքարտուղար Բլինքենի միջնորդությամբ, հոկտեմբերի 2-ին Ժնևում կրկին արևմտյան միջնորդությամբ Միրզոյան-Բայրամով հանդիպումներ տեղի ունեցան, նախօրեին՝ հոկտեմբերի 4-ին, ամերիկյան կողմի նախաձեռնությամբ, տեղի ունեցավ ՀՀ ԱԳ նախարար Արարատ Միրզոյանի, ԱՄՆ պետքարտուղար Էնթոնի Բլինքենի և Ադրբեջանի ԱԳ նախարար Ջեյհուն Բայրամովի հեռախոսազրույցը:

168.am—ի տեղեկություններով, «Պատիվ ունեմ» խմբակցության ղեկավար Հայկ Մամիջանյանը հոկտեմբերի 9-15-ն ԱԺ պատվիրակության կազմում մասնակցելու է Ստրասբուրգում կայանալիք ԵԽԽՎ հերթական նստաշրջանի աշխատանքներին:

Նիկոլ Փաշինյանը Հայաստանը ղեկավարում է «մեկ պատուհանի» սկզբունքով, որի իմաստն այն է, որ բավարարում է արտաքին բոլոր խաղացողների պահանջները։ Տարբեր խորությամբ, տարբեր հաճախակիությամբ, բայց բավարարում է։ Նա գործնականում տալիս է այն, ինչ իրենից պահանջում են։ Բայց իրավիճակի նրբությունն այն է, որ նա, դիմադրելով կամ ոչ, այլոց տալիս է իրեն չպատկանողը՝ Արցախը, Հայաստանի տարածքները, ինքնիշխանությունը, ճանապարհները, և այդպես շարունակ։

Վերին Լարսի ճանապարհը, որը Հայաստանն արտաքին աշխարհին կապող միակ ցամաքային գործող երթուղին է, հեղեղումների հետևանքով վնասվելուց հետո, այս անգամ հաջողվեց շուտ վերականգնել։ Բայց դա չի նշանակում, որ նման փլուզումներ կամ այլ իրավիճակներ առաջիկայում չեն լինելու։ Լարսով բեռնափոխադրումներ իրականացնելը վերջին շրջանում չափազանց դժվարացել է։ Ու դրա համար էլ տարեսկզբին կառավարությունը որոշեց կազմակերպել նաև լաստանավային փոխադրումներ։

2018թ.-ի հեղափոխությունից հետո կրթության ոլորտում հայտարարված առաջին փոփոխություններից մեկն այն էր, որ 9-րդ և 12-րդ դասարանի աշակերտները պետք է կենտրոնացված քննություններ հանձնեն։ Այդ փոփոխության նպատակն այն էր, որ պատասխանատվության ենթարկվեն այն ուսուցիչները և տնօրենները, որոնց աշակերտները ցածր արդյունք են ցուցաբերում։ Նախարարության այս նպատակն այնքան էլ լավ չընդունվեց դպրոցների կողմից, քանի որ այն դիտարկվեց՝ որպես պատժիչ նախաձեռնություն։ Բայց հասկանալի պատճառներով, գրեթե բոլորը ողջունեցին այս նախաձեռնությունը։

Հայաստանում կրկին թևածում է արտահերթ խորհրդարանական ընտրությունների անցկացման թեման։ Դատելով թեման շրջանառողների մերձիշխանական պատկանելությունից, այդ հարցը փորձում է քաղաքական օրակարգ բերել Նիկոլ Փաշինյանը։ Իսկ դա նշանակում է, որ արտահերթ ընտրությունները նա համարում է իր իշխանությունը երկարաձգելու ու ավելի ամրապնդելու հնարավորություն։

Համացանցը ողողված է եղջերուներին կերակրող Նիկոլ Փաշինյանի կադրերով։ Ոմանք հիանում են, ավելի շատերը՝ ծաղրում, երրորդները՝ ցասում են ապրում, առավել զգուշավորները տարակուսում են՝ հերթական ի՞նչ հակապետական քայլից կամ զիջումից է իր բուրժուական հանգստի կադրերով փորձում շեղել Նիկոլ Փաշինյանը հանրության ուշադրությունը։

Վերջին շրջանում Կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի (ԿԳՄՍ) նախարարությունը հանդես է գալիս բազմաթիվ առաջարկներով, որոնց իրագործումը հսկայական ֆինանսական և  այլ ռեսուրսներ է պահանջում։

«Թուրքիայում, ամենայն հավանականությամբ, մտածում են, որ շտապելու որևէ բան չունեն, իսկ Հայաստանում մտածում են, որ Բաքուն ու Անկարան ինչ-որ փուլում գուցե այդքան սերտ չհամագործակցեն, և իսկապես բանակցությունները տեղի ունենան առանց նախապայմանների, սակայն Թուրքիայի և Ադրբեջանի դեպքում դա մի փոքր անհասկանալի հասկացություն է, քանի որ դա չափազանց սերտ, սերտաճած քաղաքականություն է, քանի որ Թուրքիայի ու Ադրբեջանի տարածաշրջանային շահերը նույնական են»:

Հոգեբանական արտագաղթը միգրացիայի ամենաքայքայիչ տեսակներից է, երբ մարդը՝ ֆիզիկապես գտնվելով սեփական երկրում, մտովի իրեն համարում է այլ երկրի բնակիչ։ Այդ հոգեվիճակում հիմա ապրում են Հայաստանի տասնյակ, գուցե հարյուր-հազարավոր քաղաքացիներ, որոնց մի մասը դեռևս չի արտագաղթում տեխնիկական անհնարինության պատճառով, որոշ հատվածն էլ, այդուհանդերձ, հույս ունի, որ այս մղձավանջը կավարտվի։