Աննախադեպ ճնշումներ Վրաստանում. մեկ տարվա ընթացքում մամուլի դեմ 600 հարձակում է գրանցվել․ RSF
Անցած տարվա ընթացքում Վրաստանում մամուլի ազատության խախտումները հասել են աննախադեպ մակարդակի։ Այս մասին են վկայում «Լրագրողներ առանց սահմանների» (RSF) կազմակերպության տվյալները: RSF-ը դատապարտում է անկախ լրագրության սպառնալիքի, հետապնդման և քրեականացման միտումնավոր ռազմավարությունը և կոչ է անում իշխանություններին անհապաղ դադարեցնել այս ավտորիտարիզմը:
Նոյեմբերի 22-ի շաբաթ երեկոյան TV Pirveli-ի լրագրող Գիորգի Մամնիաշվիլին անհետացել է Թբիլիսիի Ռուսթավելի պողոտայում տեղի ունեցած ցույցը լուսաբանելուց հետո։ Մի քանի ժամ անց ոստիկանությունը հաստատել է նրա ձերբակալությունը: Նրա փաստաբանը հայտնել է, որ նա ոստիկանության բաժանմունքում ենթարկվել է նվաստացուցիչ վերաբերմունքի։ Երկու շաբաթ առաջ բողոքի երթը լուսաբանելուց հետո ձերբակալվել էին նաև Formula TV-ի լրագրող Լիզա Ցիցիշվիլին և Mediachecker.ge-ի լրագրող Նինիա Կակաբաձեն:
«Այս ձերբակալությունները ցույց են տալիս, թե ինչի է վերածվել Վրաստանն անկախ լրատվամիջոցների համար. երկիր, որտեղ նրանք ամսական գրեթե հիսուն բռնության դեպքերի թիրախ են դառնում», – նշել է իրավապաշտպան կազմակերպությունը։
Ինչպես ընդգծվել է, այն բանից հետո, երբ վարչապետ Իրակլի Կոբախիձեն հայտարարել է Եվրամիության (ԵՄ) հետ անդամակցության բանակցությունների կասեցման մասին, Վրաստանում մամուլի ազատությունը կտրուկ վատթարացել է: 2024 թվականի հոկտեմբերից մինչև 2025 թվականը գրանցվել է մամուլի դեմ 600 հարձակում, այդ թվում՝ կամայական տուգանքներ, ձերբակալություններ, սպառնալիքներ, հավատարմագրման կասեցումներ և այլն:
Չարաշահումների այս աճը վկայում է քաղաքական վերահսկողության աննախադեպ կոշտացման և արագացված խստացման մասին, քանի որ վրացական իշխանություններն ավելի ու ավելի են հեռանում եվրոպական ժողովրդավարական չափանիշներից: «Վրացական իշխանությունները վարում են անկախ լրագրության սպառնալիքի, հետապնդման և քրեականացման քաղաքականություն: RSF-ը կոչ է անում կառավարությանը դադարեցնել ֆիզիկական բռնությունը, սպառնալիքները և հետապնդումները, հետաքննել այդ խախտումները և անհապաղ վերականգնել կասեցված հավատարմագրումները: Վրաստանը չի կարող հավաստիորեն պնդել, որ մոտենում է ԵՄ-ին՝ միաժամանակ ոտնահարելով մամուլի ազատությունը, օրենքի գերակայությունը և բազմակարծությունը: Խախտումներ են գրանցվում ամբողջ երկրում, սակայն դեպքերի ավելի քան երկուերրորդը բաժին է ընկնում Վրաստանի մայրաքաղաք Թբիլիսիին՝ հաստատությունների, լրատվական խմբագրությունների և հաճախ ճնշվող ամենօրյա ցույցերի կենտրոնացման պատճառով», – նշվել է հայտարարությունում:
Հավելվել է, որ իշխանությունները լրագրողներին ավելի ու ավելի են ձուլում ցուցարարների հետ և օգտագործում են հասարակական կարգը պահպանելու համար ենթադրաբար մշակված օրենքներ՝ բողոքի ցույցերի լուսաբանումը խոչընդոտելու համար:
Հեռուստաալիքները լրատվամիջոցների ամենաշատ թիրախավորված խմբերից են, մասնավորապես՝ TV Pirveli-ն, որի անձնակազմն անցյալ տարվա ընթացքում ավելի քան 80 անգամ հարձակման է ենթարկվել:
Այժմ թիրախ են նաև օտարերկրյա լրագրողները: Ֆրանս-գերմանական լրատվամիջոցի անկախ լրագրող Մաքսիմ Հաննակը RSF-ին հայտնել է, որ վերջերս ոստիկանությունը հետապնդել, հետևել և խոչընդոտել է նկարահանումներ կատարել՝ նոր երևույթ, որը ցույց է տալիս ահաբեկման մարտավարության աճող տարածումը: Միջազգային լրագրողներին ուղղված մուտքի արգելքները նույնպես բազմապատկվել են՝ սահմանափակելով ժողովրդավարական անկման անկախ փաստաթղթավորումը։
