Ապրիլի 24-ին ընդառաջ ամերիկյան քաղաքական, փորձագիտական, լրագրողական որոշ շրջանակներ ավելի ու ավելի ակտիվ են սկսում անդրադառնալ Սպիտակ տան կողմից Հայոց ցեղասպանության հնարավոր ճանաչման հարցին:
Արցախյան երկրորդ ողբերգական պատերազմից հետո ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի աշխատանքի վերսկսման անհրաժեշտության մասին ամիսներ շարունակվող խոսակցությունների և թվացյալ նախապատրաստական աշխատանքների ֆոնին՝ Բայդեն-Պուտին հեռավար «փոխհրաձգությամբ» Ռուսաստան-ԱՄՆ դիմակայությունը նոր փուլ է թևակոխում:
ԱՄՆ նորընտիր նախագահ Ջո Բայդենի հաստատական պատասխանը լրագրողի հարցին, թե մարդասպա՞ն է արդյոք ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինը, փոթորկել է միջազգային հարաբերությունները, և այն բացառիկ իրադարձություն է նույնիսկ Վաշինգտոն-Մոսկվա ճգնաժամային հարաբերությունների դեպքում։
«Այս ամենի հետ է կորոնավիրուսն իր տնտեսական վտանգներով։ Պատերազմը ևս տնտեսական մեծ հարված հասցրեց, ամիսներ են անցել պատերազմից, այս ամենը հասկանալի է, ներքաղաքական անկայունությունը՝ ևս, ուստի ավելի ձեռնտու է բանակցությունները հետաձգել և հետագայում կայուն լուծում տալ։ Քիչ չեն եղել դեպքերը, որ Ռուսաստանը հենց այդպես էլ վարվել է՝ երկարաձգել է գործող գները՝ հետաձգելով հարցի քննարկումը։ Պետք է հասկանալ, որ տնտեսական խնդիրներ կան նաև Ռուսաստանում»,- ասաց նա։
168․am-ի հետ զրույցում ռուս քաղաքագետ Ստանիսլավ Տարասովն ասաց, որ կարող է միայն հիմնվել պաշտոնական խողովակով տարածված պարզաբանման վրա, սակայն չի էլ կարող բացառել, որ սա տրամադրությունները ստուգելու, փորձարկելու, կողմերին միմյանց մոտեցնելու փորձ է, քանի որ շատ ավելի լուրջ թեմաներ քննարկվում են բանակցային սեղանի շուրջ։
Ռուսական գազը մոտ երեք շաբաթ Հայաստան կմատակարարվի Ադրբեջանի տարածքով։ Այս մասին տեղեկացնում է «Գազպրոմ էքսպորտը»: «Հյուսիսային Կովկաս-Անդրկովկաս» գազատարի պլանային կանխարգելիչ և վերանորոգման աշխատանքների ընթացքում ռուսական գազը սպառողներին կմատակարարվի Ադրբեջանի տարածքով: «Գազպրոմ էքսպորտ» ՍՊԸ-ն և Ադրբեջանի պետական նավթային ընկերությունը մարտի 16-ին կարճաժամկետ պայմանագիր են կնքել Ադրբեջանի տարածքով ռուսական գազի փոխադրման համար»,- նշված է ընկերության հաղորդագրության մեջ։
«Սակայն մտավախություններ կային դրանից անմիջապես հետո, որ այդ հայտարարությունը կդրվի կասկածի տակ, որոշ խնդիրներով ու վերապահումներով դա ներկայումս ընդունվեց, քանի որ այն ապահովել է հրադադար կողմերի միջև։ Պետք է հաշվի առնել նաև, որ ոչ բոլոր գործընթացներն են մեզ համար ակնհայտ ու հրապարակային։ Ուստի լիովին հասկանալի է, թե ինչպես են ցանկանում վերագործարկել ՄԽ աշխատանքը, դեռ տեսանելի չէ, ակնհայտ է, որ այդ ուղղությամբ ջանքեր ներդրվում են, և կուլիսում ինչ առաջարկներ են արվում, դժվար է գուշակել։
Սկսվել է ԵԱՀԿ գործող նախագահ, Շվեդիայի արտգործնախարար Անն Լինդեի այցը տարածաշրջան, որի առանցքը Ղարաբաղյան հակամարտությունն է և 44-օրյա պատերազմական գործողությունների դիվանագիտական ծանր հետևանքները։
«Ուզում եմ շեշտել վստահության կառուցման միջոցների անհրաժեշտությունը հակամարտության կարգավորման հարցում»,- այս մասին այսօր Երևանում ասաց ԵԱՀԿ գործող նախագահ, Շվեդիայի ԱԳ նախարար Անն Լինդեն՝ հանդես գալով հայտարարությամբ ԵԱՀԿ Շվեդիայի նախագահության առաջնահերթությունների մասին ՀՀ ԱԳ նախարար Արա Այվազյանի հետ առանձնազրույցից հետո։ Նշենք, որ ԵԱՀԿ գործող նախագահն այցով տարածաշրջանում է։ Նախօրեին նա Բաքվում էր, որտեղ հանդիպումներ ունեցավ Ադրբեջանի նախագահի ու ԱԳ նախարարի հետ։
Նա ուշադրություն հրավիրեց այն հանգամանքի վրա, որ օրերս ՌԴ-ի և Թուրքիայի նախագահները մասնակցեցին թուրքական «Ակույու» ատոմակայանի երրորդ էներգաբլոկի հիմնարկեքին՝ ցույց տալով, որ հարաբերությունները կարող են լինել կոնֆլիկտային և համագործակցային, ինչը բացառիկ օրինակ է։
Ուշագրավ է նաև այն հանգամանքը, որ Միշելը երեք երկրներում էլ խոսել է տարածքային ամբողջականության սկզբունքից, դրանով իսկ փորձել խոցել Ռուսաստանին՝ իր այցին հաղորդելով հակառուսական վեկտոր։
«Խոսենք ապագայից» հարցազրույցների հատուկ շարքի շրջանակում շարունակվում է ռուսաստանաբնակ հեղինակավոր գործարար և բարերար, Futures Studio-ի հիմնադիր գործընկեր, «Ճամփաբաժանին» ձեռագրի համահեղինակ Ռուբեն Վարդանյանի առցանց մամուլի ասուլիսը: Այն, ինչպես հայտնի է՝ վարում է Մարկ Գրիգորյանը:
168․am-ի հետ զրույցում ռուս քաղաքական վերլուծաբան Ալեքսանդր Սկակովն ասաց, որ, հաշվի առնելով Ադրբեջանի մոտեցումը, որ ուժն է ծնում իրավունք, Ադրբեջանն աշխատում է հենց այդ ուղղությամբ, և դա տեղի է ունենում պատերազմից հետո ադրբեջանական կողմի կրած հաղթանակի ոգևորության ֆոնին։
Հետպատերազմյան Հայաստանում մինչ իշխանությունը զբաղված է ներքաղաքական ճգնաժամն իր օգտին լուծելու ուղղությամբ, Ադրբեջանն ու Թուրքիան շտապում են ամրապնդել Արցախյան երկրորդ մեծ պատերազմի իրենց հաղթանակները և նույնիսկ առաջ անցնել։
Նա նաև հիշեցրեց, որ պատերազմի օրերին ԱՄՆ նախկին պետքարտուղար Պոմպեոն զրուցում էր հակամարտող երկրների ղեկավարների հետ։ Ըստ նրա, սա գուցե այլ փուլ է տարածաշրջանի համար, և կարող էր լինել շատ ավելի բարձրաստիճան հեռախոսազրույց, սակայն, նրա համոզմամբ, ավելի կարևոր են բովանդակությունն ու քայլերը։
Վերջին մեկ ամսվա ընթացքում ավելի պարզ են ուրվագծվում ԱՄՆ նորընտիր նախագահ Ջո Բայդենի հարավկովկասյան քաղաքականության գլխավոր ուղղությունները։ Բացի այն, որ պետքարտուղար Էնթոնի Բլինքենը մի քանի անգամ հանգամանալից խոսել է Ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորման գործընթացում ԱՄՆ առաջնայնություններից, նրանից, որ ԵԱՀԿ ՄԽ-ում ԱՄՆ համանախագահությունը ջանքեր է ներդնելու խաղաղության կայունության համար և հակամարտության քաղաքական կարգավորման համար։ Մի խումբ կոնգրեսմեններ […]
Պետք է հասկանալ հետևյալը՝ ԳՇ-ն հետաքրքրված էր, որպեսզի փրկի հայկական զորքերը, որոնք ղեկավարության քաղաքական սխալների պատճառով հայտնվել էին փաստացի շրջափակման իրավիճակում, զորքերին փրկելու, իրավիճակը կայունացնելու համար ժամանակ էր հարկավոր։ Այս մասին նոյեմբերի 10-ին խոսել չէր կարելի, քանի որ կային պարտավորություններ, և դրանք իրականացվում էին նաև դեկտեմբերին, և նման հայտարարությունները կարող էին պատերազմի նոր ալիք բարձրացնել։
«Այո, և՛ «Իսկանդերն» էին սխալ զեկուցել, և՛ սխալ էին զեկուցում Ղարաբաղում տիրող իրավիճակի վերաբերյալ պատերազմից առաջ, և՛ դրա ընթացքում և՛ հետո։ Եվ ի վերջո՝ եթե այդքան հաճախ են սխալ զեկուցում, գուցե վատն են խորհրդականնե՞րը»։
«Հայաստանում պատային իրավիճակ է ստեղծվել»,- այս մասին 168․am-ի հետ զրույցում ասաց ՌԴ ԵԱՏՄ ինստիտուտի գործադիր տնօրեն Վլադիմիր Լեպյոխինը՝ անդրադառնալով ՀՀ ներքաղաքական զարգացումներին և դրանցում արտաքին խաղացողների դերակատարությանը։
Կցանկանայի պարզել, թե ի՞նչ կապ ունի ռուսական զենքն այն փաստի հետ, որ Շուշի քաղաքը, որը ես հիանալի կերպով պատկերացնում եմ, բազմաթիվ անգամներ եմ եղել ԼՂ-ում, սկզբունքորեն ուղիղ շտուրմի համար անհասանելի, երեք կողմերից ժայռային լեռնային հատված, ինչպե՞ս կարող էր նման անտաղանդ կերպով կորսվել՝ առանց պայքարի։
ՌԴ Պետդումայի պատգամավոր Կոնստանտին Զատուլինն անդրադարձավ նախօրեին Կրասնոդարի երկրամասի Բելորեչենսկ շրջանում տեղի ունեցած ողբերգական ելքով միջադեպին, որի հետևանքով հայ ՌԴ քաղաքացի է սպանվել։ Զատուլինը վստահեցրեց, որ ազգամիջյան բախումներ Ռուսաստանում թույլ չեն տրվի։ Նա նշեց, որ ակումբում միջադեպը կենցաղային հողի վրա է տեղի ունեցել և ընդգծված հայ-ադրբեջանական հակամարտության բնույթ չի կրում։
«Պարոն Փաշինյանի ստեղծած քաոսից ելքերը շատ տարբեր կարող են լինել, և երևակայությունը կարող է տարբեր սցենարներ ուրվագծել»:
Այս օրերին Ռուսաստանից զարմանքով են հետևում այն իրադարձություններին, որոնք ծավալվում են Հայաստանի Հանրապետությունում, և էլ ավելի մեծ զարմանքով ընկալում այն հայտարարությունները, հաղորդագրությունները, որոնք հնչում են պաշտոնական Երևանից։
Չնայած ծանրակշիռ ու հիմնավոր քննադատություններին, որ իշխանական պատգամավորները լքել են ԵԱՀԿ ԽՎ ձմեռային նստաշրջանի իրենց «խրամատը» հանուն Նիկոլ Փաշինյանի փետրվարի 25-ի հանրահավաքի՝ ԵԱՀԿ ԽՎ հայաստանյան պատվիրակության ղեկավարն այսօր փորձեց ապացուցել, թե ակտիվ մասնակցել են նստաշրջանի աշխատանքներին, ավելին, ամենաակտիվ պատվիրակություններից մեկն են եղել։
«Նրանք մեր երկիրը տարան ծրագրավորված պարտության, իսկ հիմա էլ դիվանագիտակա ճակատում ամեն ինչ անում են, որ այդ պարտությունն ամրագրվի»:
Ռուսաստանում ուշի ուշով հետևում են հայաստանյան ներքաղաքական զարգացումներին, որոնք ծավալվում են Փաշինյանին ուղղված ՀՀ ԳՇ հրաժարականի պահանջից հետո:
«Փաշինյանի արտահայտությունները ստվեր են գցում ՀՀ ողջ բանակի վրա»,- այս մասին 168.am-ի հետ զրույցում ասաց ՌԴ առաջին կարգի պետական խորհրդական, ռուսական «Ռեգնում» լրատվական գործակալության գլխավոր խմբագիր Մոդեստ Կոլերովը՝ անդրադառնալով ռուսական «Իսկանդեր» հրթիռային համակարգերի արդյունավետության վերաբերյալ Նիկոլ Փաշինյանի աղմկահարույց մեկնաբանություններին:
«Հայաստանյան հասարակության մեծ մասը դեպրեսիայի մեջ է, ինչը նրանց թույլ չի տալիս կանգնել իշխանության կամ ընդդիմության կողքին»,- այս մասին 168.am-ի հետ զրույցում ասաց ռուս քաղաքական վերլուծաբան Վադիմ Դուբնովը՝ անդրադառնալով հայաստանյան ներքաղաքական զարգացումներին:
168.am-ը ՀՀ-ում ԵՄ պատվիրակություն գրավոր հարց ուղղեց՝ արդյո՞ք նախատեսվում է Շառլ Միշելի այց Հայաստան և Ադրբեջան ևս, եթե այո, ապա ե՞րբ և ի՞նչ օրակարգով: Մեզ պատվիրակությունից պատասխանեցին, որ այց Հայաստան չի նախատեսվում:
«Սպասելի էր այն, ինչ արեցին զինվորականները»,- այս մասին 168.am-ի հետ զրույցում ասաց ռուս քաղաքագետ Անդրեյ Արեշևը՝ անդրադառնալով այսօրվա ՀՀ ներքաղաքական զարգացումներին, մասնավորապես՝ ՀՀ ԳՇ տարածած հայտարարությանն ու Նիկոլ Փաշինյանի արձագանքին:
