Շատ պարզ է պատասխանը՝ սա պատահեց, որովհետև այդ պետական սահմանն ընդհանրապես անպաշտպան է: Սա է գլխավոր պատճառը: ՀՀ պետական սահմանների մնացած բոլոր հատվածներում նույնպիսի իրավիճակ է, և հակառակորդը պարզապես դեռ չի որոշել այդ սահմանները ևս առաջ տալ: Իսկ նա դա անընդհատ է փորձելու անել, անընդհատ փորձելու է օգտվել իրավիճակից, շահարկել իր հաղթանակը՝ ընդլայնելով իր հնարավորությունները:
Մի բան ակնհայտ է, որ վերջին մի քանի, հատկապես՝ հինգ տարիների ընթացքում, Թուրքիայի ագրեսիվ և հավակնոտ գործողությունները, մասնավորապես՝ Մերձավոր Արևելքում, Արևելյան-Միջերկրածովյան տարածաշրջանում և, իհարկե, Հարավային Կովկասում, որի գագաթնակետը եղավ Արցախյան պատերազմը և պատերազմի արդյունքները՝ որպես թյուրք-ադրբեջանական տանդեմի հաջողություն, որակապես փոխել է ուժային հավասարակշռությունը բոլոր նշածս տարածաշրջաններում:
Վերջին օրերին ՀՀ ինքնիշխան տարածքի նկատմամբ, Սյունիքի և Գեղարքունիքի մարզերի ուղղությամբ ադրբեջանական ԶՈՒ-ի ձեռնարկած ոտնձգությունները միջազգային-դիվանագիտական արձագանք են ստանում:
«168 Ժամ»-ի հետ զրույցում Իսրայել-Հայաստան միջազգային հասարակական ֆորումի համանախագահ Ալեքսանդր Ցինկերը՝ անդրադառնալով վերջին օրերին վերսկսված Իսրայել-Համաս ռազմական դիմակայությանը, նախ ասաց, որ Երուսաղեմում վերջերս տեղի ունեցած անկարգություններն անմիջականորեն կապված էին Պաղեստինյան ինքնավարությունում նախատեսված ընտրությունների հետ: Նրա խոսքով, ՊԻ ղեկավար Մահմուդ Աբբասի որոշմամբ՝ ընտրությունները հետաձգվել են անորոշ ժամանակով, ինչը շատ տհաճ նորություն էր Համասի ղեկավարության համար, որը, ըստ հարցումների, կարող էր հաղթել ընտրություններում և իշխանության գալ ոչ միայն Գազայի հատվածում, այլև ընդհանուր առմամբ Պաղեստինյան ինքնավարությունում:
Մամուլում տեղեկություններ են շրջանառվում, թե ԻԻՀ-ում ՀՀ դեսպան Արտաշես Թումանյանը հետ է կանչվում Երևան: «Հրապարակ» օրաթերթը մասնավորապես գրել է, որ թեմայի վերաբերյալ տեղեկատվությունն իրարամերժ է։
Վրաստանի վարչապետ Իրակլի Ղարիբաշվիլին սկսել է իր առաջին արտասահմանյան այցերը՝ որպես երկրի վարչապետ, և առաջին կանգառը Բաքուն էր, երկրորդը՝ Երևանը: Մայիսի 12-ին Վրաստանի վարչապետ Իրակլի Ղարիբաշվիլիի գլխավորած պատվիրակությունը կայցելի Հայաստան։
«168 Ժամ»-ի հետ զրույցում ռուս քաղաքագետ Ալեքսանդր Սկակովն ասաց, որ Ղարաբաղյան հակամարտության գոտում և դրա շուրջ իրադարձությունները, որոշումները կազդվեն կամ ռուս-թուրքական բևեռից, կամ արևմտյան, այսինքն՝ Միացյալ Նահանգների: Նրա որակմամբ, Ռուսաստանն ու Թուրքիան, միմյանց հետ ունենալով խնդիրներ բոլոր գոտիներում, ունեն ընդհանուր շահեր՝ «պաշտպանվել» Արևմուտքից կամ պայքարել Արևմուտքի դեմ, շահեր՝ տուրիզմ, էներգետիկ և տնտեսական համագործակցություն:
Գաղտնիք չէ, որ ՌԴ ղեկավարության համար Հայրենական Մեծ պատերազմում հաղթանակն առանձնահատուկ պատմաաշխարհաքաղաքական նշանակության թեմա է, և հաղթանակի տոնակատարությունները ևս առանձնակի շքեղությամբ ու քաղաքական փաթեթավորմամբ են աչքի ընկնում, որոնց անբաժանելի մասն են դարձել ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինի՝ նախկին ԽՍՀՄ մաս կազմող երկրների առաջնորդների հետ շնորհավորական հեռախոսազանգերը:
Պուտին-Էրդողան հեռախոսազրույցից ժամեր անց տեղի ունեցած ՌԴ ԱԳ նախարար Սերգեյ Լավրովի այցը Երևան մի շարք ուշագրավ նյուանսներ բացահայտեց ներկայումս ընթացող բանակցություններից:
Օրերս ՌԴ ԱԳ նախարար Սերգեյ Լավրովի Երևան կատարած աշխատանքային այցի շրջանակում մի կարևոր հուշագիր ստորագրվեց, որը մնաց Ղարաբաղյան հակամարտության հետպատերազմյան իրողությունների ստվերում։ Հայաստանում մայիսի 6-ին գտնվող ՌԴ արտգործնախարարը հայտարարել էր, որ ՀՀ-ի և ՌԴ-ի միջև «Կենսաբանական անվտանգության ապահովման հարցերով» փոխըմբռնման հուշագիր է ստորագրվել։ Նա նշել էր, որ դրա իրականացումը թույլ կտա շոշափելի արդյունքի հասնել այդ զգայուն ու ակտուալ ոլորտում հետագա համագործակցության մեջ, ինչպես նաև ամրապնդել կենսաբանական անվտանգության ընդհանուր միջավայրը։
Արցախյան հակամարտության կարգավորման գործընթացի, դրա ձևաչափի ու բովանդակության շուրջ աշխարհաքաղաքական տարաձայնությունները դիմակայության նոր փուլ են թևակոխում:
Այսօր ՀՀ կատարած աշխատանքային այցի շրջանակում ՌԴ ԱԳ նախարար Սերգեյ Լավրովն անդրադարձավ Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևի՝ Հայաստանին Զանգեզուրի միջանցք պարտադրելու սպառնալիքներին:
«Պետք չէ ներկայումս քաղաքականացնել գործընթացը, այն ընթանում է բավականին բարդ»,- այս մասին այսօր Երևանում ասաց ՌԴ ԱԳ նախարար Սերգեյ Լավրովը՝ անդրադառնալով ԵԱՀԿ ՄԽ գործունեության վերաբերյալ հարցին:
«Հայ-ռուսական հարաբերությունները կարևոր գործոն է խաղաղության և կայունության համար Հարավային Կովկասում»,- այս մասին այսօր Երևանում ՌԴ ԱԳ նախարար Սերգեյ Լավրովի պաշտոնական այցի շրջանակում տեղի ունեցող մամուլի ասուլիսի ընթացքում ասաց ՌԴ ԱԳ նախարարը՝ անդրադառնալով երկկողմ հարաբերություններին:
«Խնդիրն այն է, որ Ադրբեջանը, որպես հաղթող կողմ, շտապում է՝ հաշվի առնելով նաև այն հանգամանքը, որ հաղթանակի շնորհիվ Ալիևն ամրապնդել է իր դիրքերը, իսկ Հայաստանում հակառակն է տեղի ունենում, ուստի պայմանավորված ներքաղաքական զարգացումներով, հայկական կողմը տեխնիկական պաուզա է վերցրել, քանի որ ներքաղաքական անորոշ իրավիճակը չի կարող որևէ ազդեցություն չունենալ եռակողմ աշխատանքի վրա, ու հատկապես ապաշրջափակման շուրջ բանակցությունները դանդաղել են, ըստ էության, շարունակվում են զրոյական արդյունավետությամբ»,- ասաց նա:
Վաղը մեկնարկում է ՌԴ ԱԳ նախարար Սերգեյ Լավրովի հետպատերազմյան հերթական այցը տարածաշրջան, որի շրջանակում մայիսի 5-6-ը նա լինելու է Երևանում, իսկ մայիսի 10-11-ը՝ Բաքվում: Այցը կազմակերպվում է աշխարհաքաղաքական ու լոկալ մի շարք ուշագրավ զարգացումների ֆոնին՝ ԵԱՀԿ ՄԽ արևմտյան համանախագահները ջանում են վերսկսել ԵԱՀԿ ՄԽ աշխատանքը, ԱՄՆ վարչակազմը կոշտ, միևնույն ժամանակ՝ ճկուն քաղաքականություն է վարում ՌԴ-ի, Թուրքիայի և Իրանի ուղղությամբ, Բայդենը ճանաչել է Հայոց ցեղասպանությունը, ռուս-իրանական և իրանաչինական հարաբերություններում նոր իրողություններ են ի հայտ գալիս:
«168 Ժամ»-ի թղթակցի հետ զրույցում ռուս արևելագետ Ալեքսեյ Մալաշենկոն ասաց, որ ՌԴ ԱԳ նախարարի այցը հակամարտ երկրներ կարևոր է, քանի որ տեղի է ունենում ռուս-թուրքական հարաբերությունների համար նոր իրավիճակում: «Այսինքն՝ վերջին այցերը տեղի էին ունեցել պատերազմից հետո, երբ այն դեռ նոր էր ավարտվել, դա էր տարածաշրջանի նոր իրավիճակը, որում որևէ երկիր, բացի Ռուսաստանից, դեռ դիրքավորված չէր»:
Կազանում նախօրեին ավարտվեց ԵԱՏՄ միջկառավարական խորհրդի աշխատանքը։ Նիստի ավարտին ԵՏՀ-ի և Ուզբեկստանի միջև համագործակցության հուշագիր ստորագրվեց, իսկ դրա շրջանակում քննարկվեցին ԵԱՏՄ արդիական խնդիրներն ու հարցերը։ Նախատեսվում է ԵԱՏՄ միջկառավարական խորհրդի հաջորդ նիստն անցկացնել Ղրղըզստանի Հանրապետությունում՝ Իսիկ-Կուլում։
«Նախ Լավրովը, ով կանգնած է հրադադարի և նոյեմբերյան, հունվարյան հայտարարությունների ակունքում, խնդիր ունի հետևել դրանց իրականացման ընթացքին, որը ներառում է բոլոր սուր անկյունների քննարկում, այդ թվում՝ Զանգեզուրի միջանցքի, ռուսական խաղաղապահ առաքելության հարցերը և առաջիկա բանակցությունները եռակողմ ձևաչափով։ Դրանք անհարթ չեն անցնում, կան տարաձայնություններ, որոնք թույլ չեն տալիս առաջ ընթանալ հայտարարությունների կատարման ուղղությամբ։ Կա գերիների հարցը Երևանի համար, որն ամրագրված է, այս հարցը ևս քննարկվելու է։
Ռուս քաղաքական վերլուծաբան Ֆյոդոր Լուկիանովը մեզ հետ զրույցում, անդրադառնալով ներկայումս տարածաշրջանում և աշխարհում տեղի ունեցող փոփոխություններին, ասաց, որ ներկայումս ծավալվող աշխարհաքաղաքական տարերայնությունը կանխատեսելի էր:
Հայաստան-Իրան ցամաքային հաղորդակցությունը Մեղրիի սահմանային անցակետով շարունակում է փակ մնալ: 168.am-ի հարցմանն ի պատասխան՝ ՀՀ ԱԳՆ-ից հայտնեցին, որ ՀՀ քաղաքացիների և օտարերկրացիների համար Իրանի հետ օդային հաղորդակցությունը բաց է, իսկ ցամաքային հաղորդակցության դեպքում կա արգելք իրանական կողմից բոլոր օտարերկրյա քաղաքացիների համար՝ պայմանավորված կորոնավիրուսային համավարակով:
«Դեռ հասկանալի չէ, թե ինչպես կառարկայանա այս ցանկությունը, բայց այն, որ Մակրոնի հետ Մոսկվան աշխատում է, նշանակում է, որ ինչ-որ բան է պատրաստվում: Վերադառնալով Բայդենին՝ նշեմ, որ Բայդենի ճանաչման պատճառներից մեկն էլ Ղարաբաղյան հարցն է, դրանով նրանք նաև բարդացրին Անկարայի ու Երևանի միջև երկխոսությունը: Թվում է, որ Փաշինյանի օգտին է խաղացել Վաշինգտոնը, թեև կարող է հետո այլ բան ստացվել: Ամեն դեպքում, վստահաբար, Թուրքիայի և Հայաստանի մերձեցման հարցում պաուզա կառաջանա: Ադրբեջանն էլ գուցե ցանկանա համերաշխություն հայտնել Թուրքիային, այստեղ ամեն ինչ փոխկապակցված է»,- նշեց ռուս վերլուծաբանը:
Ապրիլի 24-ին ԱՄՆ նախագահ Ջո Բայդենի կողմից Հայոց ցեղասպանության ճանաչումն ու «ցեղասպանություն» եզրույթի բազմակի կիրառումն ԱՄՆ աշխարհաքաղաքական «մուտքը» կամ դրա փորձն էր հարավկովկասյան տարածաշրջան, որը Հայաստանի համար լի է մի շարք բացասական, դրական, ինչպես նաև՝ անկանխատեսելի աշխարհաքաղաքական հետևանքներով:
Ադրբեջանը, ըստ ամենայնի, առաջիկայում որևէ կարգավիճակով չի մասնակցի ԵԱՏՄ միջկառավարական խորհրդի աշխատանքներին: Այս մասին այսօր լրագրողների հետ կարճ հանդիպման ընթացքում ասաց ՀՀ ԱԳ նախարար Արա Այվազյանը՝ անդրադառնալով մայիսի 29-30-ին Կազանում կայանալիք ԵԱՏՄ միջկառավարական խորհրդի նիստին Ադրբեջանի մասնակցության հարցին:
«Վստահ եմ, որ ՀՀ-ԵՄ հարաբերություններում ավելին կարող է արվել»,- այս մասին այսօր ՀՀ կատարած այցի ընթացքում ասաց Լիտվայի ԱԳ նախարար Գաբրիելյուս Լանդսբերգիսը՝ անդրադառնալով ՀՀ-ԵՄ հարաբերություններին:
«Հայոց ցեղասպանության ճանաչումը և դատապարտումը կարևոր է ոչ միայն ճշմարտության և պատմական արդարության, այլև հայ ժողովրդի ֆիզիկական անվտանգության առումով»,- այս մասին այսօր Լիտվայի ԱԳ նախարարի Երևան կատարած այցի շրջանակում կազմակերպված մամուլի ասուլիսի ընթացքում ասաց ՀՀ ԱԳ նախարար Արա Այվազյանը՝ անդրադառնալով ԱՄՆ նախագահ Ջոզեֆ Բայդենի կողմից Ցեղասպանության ճանաչմանն ու Թուրքիայի նախագահի արձագանքին:
ԱՄՆ նախագահ Ջո Բայդենի վարչակազմում ԱՄՆ Միջազգային զարգացման գործակալության (USAID) ղեկավարի պաշտոնում առաջադրված, ՄԱԿ-ում ԱՄՆ նախկին դեսպան Սամանտա Փաուերը թվիթերյան իր միկրոբլոգի էջում Բայդենի կողմից Ցեղասպանության պաշտոնական ճանաչումից հետո մի շարք անձնական մտորումներով է կիսվել։
Միջազգային հանրությունն արդեն ճանաչել է այս Ցեղասպանությունը։ Պատմական այս փաստի հարցում որևէ կասկած չկա, և կասկած չկա նաև այն հարցում, թե ով է եղել զոհը, ով՝ դահիճը: Ամենամեծ մարտահրավերն այսօր մնում է Թուրքիայի կողմից այս Ցեղասպանության խիստ ու ազնիվ չվերագնահատելու ու չճանաչելու իրողությունը։ Մինչ օրս Թուրքիան չի ճանաչում այդ ժամանակ տեղի ունեցած անարդարությունը։ Ուստի ես շարունակում եմ հորդորել Թուրքիայի կառավարությանը՝ քննադատաբար նայել անցյալին և պատմությանը, ճանաչել և վերամշակել այն: Դա համատեղ ապագայի լավագույն ճանապարհն է:
Հայոց ցեղասպանության 106-րդ տարելիցն այս տարի հայ ժողովուրդը դիմավորում է տարածաշրջանում նոր՝ Հայաստանի Հանրապետության և Արցախի համար աննախադեպ ծանր աշխարհաքաղաքական իրողությունների պայմաններում:
«Պետք է հասկանալ նաև, թե ինչ իրողություններ են տարածաշրջանում և կոնկրետ այդ գոտում՝ Սյունիքի անվտանգության ապահովման մի մասը ստանձնելու է Ռուսաստանը, ինչպես հասկացանք վերջին մի շարք հարցազրույցներից հետո: Նույնիսկ առանց դրա Հայաստանը ՀԱՊԿ անդամ է և օգտվում է ՀԱՊԿ-ում իր բոլոր իրավունքներից:
