«Ռուսաստանն ու Իրանը չեն կարողանալու զսպել հնարավոր էսկալացիան Հարավային Կովկասում»,- այս մասին 168TV-ի «Դիպլոմատ» հաղորդման ընթացքում ասաց Սթենֆորդի համալսարանի քաղաքագիտության դոկտոր Արթուր Խաչիկյանը՝ անդրադառնալով ՀՀ ներքին ու արտաքին մի շարք զարգացումների:
ՀՀ առաջին նախագահը բազմաթիվ հարցերին ի պատասխան՝ նշեց, որ հիմա դրա ժամանակը չէ: Սակայն հակիրճ նա նշեց, որ ելք միշտ կա:
Ռուս վերլուծաբան Ֆյոդոր Լուկիանովը 168․am-ի հետ զրույցում ասաց, որ կուսակցական նիստի շրջանակում նման ձևաչափով ԵՄ անդամակցության թեմայի շրջանառումը նշանակում է, որ այն դառնալու է ընտրություններից հետո այդ ուժի ընտրվելուց հետո ՀՀ արտաքին քաղաքական ռազմավարական նպատակ։
ԱՄՆ առաջնորդ Դոնալդ Թրամփը սեպտեմբերի 25-ին Սպիտակ տանը կհյուրընկալի Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիբ Էրդողանին: Այցի նախաշեմին Դոնալդ Թրամփը հայտարարել է, որ ակնկալում է առևտրային և ռազմական համաձայնագրեր կնքել Անկարայի հետ։
Այսօր իշխող Քաղաքացիական պայմանագիր կուսակցության 7-րդ համագումարի ընթացքում Փաշինյանը ներկայացրեց կուսակցության հռչակագիրը՝ ՔՊ-ն հռչակում է Հայաստանի 4–րդ Հանրապետության հաստատումը՝ որպես առաջիկա ռազմավարական անելիք։
Փաշինյանն ասաց, որ լրագրողները կարող են հետևել քվեարկության ընթացքին, ՔՊ-ն չունի դիմակ, որ պատռվի։ Նրա որակմամբ, ՔՊ-ի ընտրությունները կեղծված չեն եղել, այլ եղել են վատ կազմակերպված, որտեղ ձայների հաշվարկի հետ կապված խառնաշփոթ է եղել։
«Ես ուզում եմ հիշեցնել, որ 2018 թվականից՝ որպես վարչապետ, հրաժարական եմ տվել երկու անգամ: Ինչո՞ւ, որ կուսակցությունն էլ ընտրություն ունենա, ժողովուրդն էլ: Ժողովուրդն իր ընտրությունը կատարել է: Ես ժողովրդի արած ընտրությունը քամահրանքի չեմ ենթարկի, դա բացառվում է»:
Չնայած Ալյասկայում Պուտին-Թրամփ բանակցություններում տեսանելի առաջընթաց չարձանագրվեց, Ուկրաինայի շուրջ Ռուսաստանն ու Միացյալ Նահանգները միմյանց քաղաքականության վերաբերյալ զուսպ մոտեցումները շարունակում են: Ամերիկյան կողմը շարունակում է խուսափել Ռուսաստանին կատաղի քննադատության ենթարկելուց՝ չտեղավորվելով արևմտյան մեյնստրիմային քարոզչության շրջանակում: Թեև, պետք է նաև նշել, որ Թրամփը վերջին շրջանում ժամանակ առ ժամանակ խոսում է նաև Պուտինից հիասթափության մասին, քանի որ չի հաջողվում հասնել խաղաղության:
Վրաստանը կրկին փորձում է առաջ մղել հարավկովկասյան համագործակցության եռակողմ ձևաչափը։ Վրաստանի արտաքին գործերի նախարար Մակա Բոչորիշվիլին Վրաստանի Առաջին ալիքի «Ակտիվ թեմաներ Մակա Ցինցաձեի հետ» հաղորդման ժամանակ հայտարարել է, որ Վրաստանը ռազմավարական գործընկերություն ունի իր երեք հարևանների՝ Ադրբեջանի, Հայաստանի և Թուրքիայի հետ։
Միացյալ Նահանգների նախագահ Դոնալդ Թրամփը, զբաղված լինելով միջազգային օրակարգի առանցքային հարցերով, ինչպիսին է իրավիճակն Ուկրաինայի ու Եվրոպայի, մասնավորապես՝ Լեհաստանի շուրջ, շարունակում է անդրադառնալ Վաշինգտոնում օգոստոսի 8-ին Նիկոլ Փաշինյանի ու Իլհամ Ալիևի հետ բանակցություններին ու ձեռք բերված պայմանավորվածություններին՝ շեշտելով դրանցում իր բացառիկ դերակատարությունն ու պայմանավորվածությունների պատմական լինելը։
Հայաստանի՝ ԵՄ անդամակցության մշուշոտ հեռանկարն է՛լ ավելի անտեսանելի է դառնում միջազգային վերջին զարգացումների կոնտեքստում: Նախօրեին news.am–ի հետ զրույցում Հայաստանում ԵՄ պատվիրակության ղեկավար Վասիլիս Մարագոսը, անդրադառնալով հարցին, թե առաջիկա տարիներին Եվրամիությանը միանալու հնարավորություն կա՞, պատասխանել է, թե ԵՄ-ին միանալու կանոնները շատ հստակ են, կան չափանիշներ, պետք է լինի անդամ պետությունների միջև կոնսենսուս, թեկնածու երկրները պետք է դիմեն։
Մինչ Բաքվում Ադրբեջանի պաշտպանության նախարար Զաքիր Հասանովն ընդունում է Թուրքիայի զինված ուժերի գլխավոր շտաբի պետ Սելջուկ Բայրաքթարօղլուին և նրա գլխավորած պատվիրակությանը՝ քննակելու երկկողմ ռազմական համագործակցության խորացման հետ կապված հարցեր, Երևանում Նիկոլ Փաշինյանը բանակի, անվտանգության վերաբերյալ նոր թեզեր է դնում շրջանառության մեջ՝ պնդելով՝ ՀՀ-ին պետք է ոչ թե մարտունակ, այլ պաշտպանունակ բանակ։
Ռուս վերլուծաբան Անդրեյ Արեշևը 168․am-ի հետ զրույցում ասաց, որ բանակցությունների այս ձևաչափը վերածվել է ժողովրդական դիվանագիտության հարթակի, որի շրջանակում հանդիպումները ծառայում են կողմերի միջև վստահության ամրապնդմանը։
Հայաստան-Թուրքիա հարաբերությունների կարգավորման գործընթացում Թուրքիայի հատուկ ներկայացուցիչ Սերդար Քըլըչն այսօր հայ-թուրքական սահմանի Մարգարայի անցակետով ժամանեց Հայաստան: Անցակետում նրան դիմավորել է Երևանի բանագնաց Ռուբեն Ռուբինյանը:
Ռուս վերլուծաբան Ալեքսանդր Խրամչիխինը 168․am-ի հետ զրույցում ասաց, որ այդ հարթակի լուծարման գործընթացում ինչ ասես՝ արդեն կարելի է հայտարարել՝ դրանք ծառայեցնելով ռեգիոնալ ներկայիս օրակարգերին։
Մինչ Վաշինգտոնյան պայմանավորվածություններից հետո ադրբեջանական կողմը կրկին օրակարգ է բերել «Զանգեզուրի միջանցք» եզրույթը՝ առաջարկելով նույնիսկ «Թրամփի ուղին» անվանել Իլհամ Ալիևի անունով, «Թրամփի ուղու» հարցերի մանրամասները բանակցելու նպատակով ամերիկյան պատվիրակությունը ռեգիոնում է։
Ռուսաստանը, Իրանն ու Թուրքիան ժամանակ առ ժամանակ անդրադառնում են ռեգիոնալ խորհրդատվական «3+3» հարթակին, դրա կարևորությանն ու այդ հարթակի գործունեությունն ակտիվացնելու անհրաժեշտությանը։ Նախօրեին ՄԳԻՄՕ-ի դասախոսների և ուսանողների առջև ելույթի ընթացքում ՌԴ ԱԳ նախարար Սերգեյ Լավրովը հույս է հայտնել, որ «3+3» ձևաչափով Հարավային Կովկասի պետությունների և նրանց երեք հարևանների, այդ թվում՝ Ռուսաստանի միջև փոխգործակցությունը շուտով կվերականգնվի։
«Սա թույլ է տալիս ենթադրել, որ սահմանները կբացվեն միայն համաձայնագրի ստորագրումից հետո։ Այլ նոր դիրքորոշումներ կարծես թե չկան»,- նկատեց նա։
«Ըստ իս, հայկական կողմի ձեռքբերումը Վաշինգտոնում այն էր, որ երթուղին կկոչվի Թրամփի ուղի և ոչ՝ միջանցք կամ մեկ այլ նմանատիպ անվանում, ուստի եթե զանգահարեն Թրամփին, Թրամփը պետք է անվանումների հա՞րցը լուծի, կամ հորդորի չօգտագործե՞լ այս կամ այն տերմինը, հետո էլի կօգտագործվի, ամեն անգամ այս հարցով հնարավո՞ր է զանգահարել Սպիտակ տուն։ Սա պարզապես ցույց է տալիս, որ այս պայմանավորվածություններն իրականում այնքան էլ ամուր չեն, և նման զանգերի առիթներ դեռ շատ կարող են լինել։ Բայց այդ տերմինի կիրառումը, կրկնեմ, շղթայական ձևով խախտում է այն տրամաբանությունը, որը դրված էր և փորձ էր արվում ներկայացնել։
Չնայած հանգամանքին, որ ԵՄ անդամակցության ցանկությունից հետո ՀՀ-ն ցանկություն է հայտնել միանալ ՇՀԿ-ին, ՌԴ փոխվարչապետը շարունակում է խոսել հայ-ռուսական հարաբերություններում ԵՄ անդամակցության բացասական միտումներից։
ՀՀ-ում իր դիվանագիտական առաքելությունն ավարտող Իրանի Իսլամական Հանրապետության դեսպան Մեհդի Սոբհանին հարցազրույց է տվել, որտեղ փորձել է բացել վաշինգտոնյան պայմանավորվածությունների մանրամասները, որոնք իրանական կողմին հասանելի են դարձել կամ ներկայացվել է ՀՀ իշխանությունների կողմից։
2025 թվականի սեպտեմբերի 1-ին ԵԱՀԿ Մշտական խորհուրդը որոշում ընդունեց ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի և դրա հետ կապված կառույցների փակման վերաբերյալ։
Վաշինգտոնում օգոստոսի 8-ին ստորագրված Փաշինյան-Թրամփ-Ալիև հռչակագրից ու Սյունիքով «Թրամփի ուղի» ձևավորելու պայմանավորվածությունից հետո կարճ ժամանակ՝ մոտավորապես մեկ ամիս անց, Ադրբեջանը կրկին սկսեց շրջանառել, այսպես կոչված, «Զանգեզուրի միջանցք» տերմինը:
Նիկոլ Փաշինյանն աշխատանքային այցով Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետությունում է, որտեղ ընթանում են ՇՀԿ գագաթնաժողովը ՇՀԿ+ ձևաչափով և դրա շրջանակում այլ միջոցառումներ։
ՇՀԿ հարթակում, որտեղ վերջին օրերին ակտիվ հանդիպումներ են տեղի ունենում ՇՀԿ անդամ և դիտորդ երկրների ղեկավարների միջև՝ դրանց վրա սևեռելով միջազգային հանրության ուշադրությունը, կարծես նոր «կրքեր» են հասունանում։ Հնդկաստանը կրկին դեմ է արտահայտվել Շանհայի համագործակցության կազմակերպությանն Ադրբեջանին լիիրավ անդամակցության տրամադրմանը։ Ադրբեջանական և ռուսական ԶԼՄ-երի փոխանցմամբ, այս մասին հայտնում է AnewZ-ը։
168.am-ի հետ զրույցում ռուս վերլուծաբան Կոնստանտին Սիմոնովն ասաց, որ հանդիպումն ընդհանուր առմամբ կարելի է գնահատել դրական՝ առանց բեկումների, ինչը կարելի էր սպասել։ Ըստ նրա, արդեն առաջընթաց է, որ չեղան կոշտ հայտարարություններ, և կողմերն ընդհանուր առմամբ ընդգծեցին, որ շարունակելու են խոսակցությունը։
«Թրամփը փորձեց հանդիպումը ներկայացնել որպես «առաջընթաց», բայց իրականում արդյունք չկար։ Ընդհակառակը, Պուտինը կարողացավ ստանալ այն պատկերը, որ նա ԱՄՆ նախագահի հետ բանակցում է հավասարի մակարդակով»,- նշում է հեղինակավոր ԶԼՄ-ն։
Այսօր Ալյասկայում սպասվում է տարվա աշխարհաքաղաքական գլխավոր իրադարձություններից մեկը․ հանդիպում են Վլադիմիր Պուտինն ու Դոնալդ Թրամփը։ Թրամփ-Պուտին հանդիպումը տեղի կունենա Էլմենդորֆ-Ռիչարդսոն ռազմաբազայում՝ Երևանի ժամանակով՝ 23:30-ին, թարգմանիչների մասնակցությամբ:
Վաշինգտոնում օգոստոսի 8-ին Փաշինյանի, Ալիևի ու Թրամփի եռակողմ հռչակագրին ու ավելի լայն՝ հանդիպումներին և պայմանավորվածություններին առաջինն արձագանքեց հարևան Իրանի Իսլամական Հանրապետությունը։
«Ռուսաստանը Հարավային Կովկասում այս փուլում շեշտը կդնի տնտեսական համագործակցության վրա, կորպորացիաները կփորձեն դիրքավորվել նոր ձևավորվող դասավորություններում»,- այս մասին 168TV-ի «Դիպլոմատ» հաղորդման ընթացքում ասաց ռուս վերլուծաբան Անդրեյ Արեշևը՝ անդրադառնալով Վաշինգտոնում Փաշինյան-Ալիև-Թրամփ հանդիպման արդյունքներին:
