Չնայած ուկրաինական ճակատում մղվող պատերազմին ու մեդիափորձագիտական շրջանակների զբաղվածությանը, Ռուսաստանի մեդիաքաղաքական դաշտն ուշի ուշով հետևում է ՀՀ ներքաղաքական կյանքում ծավալվող իրադարձություններին։
«Փաշինյանի դեմ բողոքի թեման զարմանալի օրինակ է քաղաքական պատմության մեջ, թե իրապես որքան թույլ իշխանությունը, չգիտես ինչի վրա հենվելով, պահպանվում է»,- այս մասին 168.am-ի հետ զրույցում ասաց ռուս քաղաքական և անվտանգային ոլորտի վերլուծաբան, միջազգայնագետ Գրիգորի Տրոֆիմչուկը՝ անդրադառնալով հայաստանյան ներքաղաքական զարգացումներին:
«Մենք հասկանում ենք, թե ինչ ցավ է ապրում հայ ժողովուրդը Ղարաբաղյան երկրորդ պատերազմում պարտվելու հետևանքով»,- այս մասին 168․am-ի հետ զրույցում ասաց ռուս քաղաքական վերլուծաբան Ստանիսլավ Տարասովը՝ անդրադառնալով Հայաստանի ներքաղաքական իրադարձություններին։
«Պարոն Փաշինյանի ու նրա կառավարության անմտածված հայտարարություններն ու քայլերն ամրապնդում են ընդդիմության դիմադրության շարժումը, որն այլևս դուրս է եկել «Հայաստան» ու «Պատիվ ունեմ» դաշինքների ընտրազանգվածի սահմաններից: Բողոքական ալիք են ներքաշվում բավականին լուրջ սոցիալական շերտեր»,- այս մասին 168.am-ի հետ զրույցում ասաց ռուս կովկասագետ Անդրեյ Արեշևը՝ անդրադառնալով հայաստանյան ներքաղաքական զարգացումներին:
Իրավապահ մարմինները և ոստիկանական ուժերը պետք է հարգանք ցուցաբերեն բոլոր համապատասխան օրենքների նկատմամբ և դրանց համապատասխան դրսևորեն վարվելակերպ։ Իրավունքի գերակայության նկատմամբ հավատարմությունը վերաբերելի է ոստիկանությանը ճիշտ այնքանով, որքանով հասարակության յուրաքանչյուր անդամին։ Ոստիկանության ոլորտի բարեփոխումների ուղղված ԵՄ աջակցությունը, ի լրումն այլ հարցերի, կենտրոնացել է նաև քաղաքականության վարման վրա և ոստիկանության գործողությունների համապատասխանությանը իրավունքի պահանջներին:
Նախօրեից ընդդիմադիր մի շարք ուժերի փողոցային խաղաղ անհնազանդության քաղաքացիական գործողությունների ընթացքում ՀՀ ոստիկանության ծառայողները ցուցարարների նկատմամբ անհամաչափ ուժ են կիրառում: Դրանց հետևանքով որոշ ցուցարարներ նույնիսկ մարմնական վնասվածքներ են ստացել:
«Երևանում բերման է ենթարկվել Փաշինյանի դեմ բողոքի ակցիա իրականացնող շուրջ 200 ցուցարար»,- ռուսական Ria Novosti կայքի գլխագրերում հայաստանյան իրադարձություններն են վերոնշյալ վերնագրով:
«Ինչքան որ հայն ապրեր Շուշիում, ադրբեջանցին ռիսկ չէր անի գար, մտներ, ապրեր Շուշիում»,- այս մասին Ֆրանսիայի հրապարակում լրագրողների հետ ճեպազրույցում ասաց Շուշիի քաղաքապետ Արծվիկ Սարգսյանը:
«Այսօր՝ մայիսի 1-ին, մեկնարկում է իրական համապետական շաբաթօրյակը՝ պետք է մեր երկիրը մաքրենք քաղաքական աղբից: Համաձա՞յն եք»,- Ֆրանսիայի հրապարակում հավաքված քաղաքացիներին այս խոսքերով դիմեց ՀՀ ԱԺ «Պատիվ ունեմ» խմբակցության պատգամավոր Հայկ Մամիջանյանը:
ՀՀ-ում ԱՄՆ դեսպանատունը զգուշացում է տարածել այսօրվա հանրահավաքից առաջ՝ ԱՄՆ քաղաքացիներին տեղեկացնելով, որ մեծ բազմությունն անկանխատեսելի է:
Մինչ Նիկոլ Փաշինյանը պատրաստվում է բացել իր հայտարարած, այսպես կոչված, Խաղաղության դարաշրջանի «վերջին դուռը», Խաղաղության համաձայնագիր կնքելով Ադրբեջանի հետ, ավելի գլոբալ նպատակ ունենալով արմատապես փոխել Հարավային Կովկասի գեոպոլիտիկ պատկերը, աշխարհաքաղաքական օղակը սեղմվում է Նիկոլ Փաշինյանի Ղարաբաղյան քաղաքականության շուրջ։ Խաղաղության համաձայնագիր կնքելու նպատակի շուրջ Նիկոլ Փաշինյանի հետ ներկայումս միակամ են Ադրբեջանը, Թուրքիան և հավաքական Արևմուտքը, որը, ինչպես ԱԺ-ում իր վերջին «դրամատիկ» ելույթի ընթացքում բացահայտեց Նիկոլ Փաշինյանը, Հայաստանից պահանջում է իջեցնել Արցախի կարգավիճակի նշաձողը:
Արցախի կարգավիճակի հարցում նշաձողն իջեցնելու մասին Նիկոլ Փաշինյանի աղմկահարույց հայտարարությունից հետո բարձրացած ներքաղաքական բողոքի ալիքի ու Արցախում անհանգստությունների ֆոնին տեղի ունեցավ Արցախի նախագահ Արայիկ Հարությունյանի և նրա գլխավորած պատվիրակության առաջին այցը Երևան, որից 168.am-ին որոշ բանակցային մանրամասներ են հայտնի դարձել:
«ԿԲ-ն, իմ գնահատմամբ, պարտավոր էր գոնե վերջին մեկ ամսում 550-600 մլն դոլար գնել, թույլ չտալ, որ դոլարի փոխարժեքը 500-ից դառնա 440»,- այս մասին 168.am-ի հետ զրույցում ասաց ՀՀ նախկին վարչապետ Հրանտ Բագրատյանը՝ անդրադառնալով դոլարի փոխարժեքի անկման պատճառներին ու իրավիճակը կարգավորելու քայլերին, որոնք պետք է նախաձեռներ ՀՀ ԿԲ-ն:
Միացյալ Նահանգները բանակցություններ է վարում Ադրբեջանի և Հայաստանի հետ՝ կանխելու այն քայլերը, որոնք կհանգեցնեն հակամարտության վերսկսմանը։ Այս մասին նախօրեին հայտարարել է ԱՄՆ պետքարտուղար Էնթոնի Բլինքենը Կոնգրեսի Ներկայացուցիչների պալատի արտաքին հարաբերությունների հանձնաժողովում լսումների ժամանակ, երբ նրան խնդրել են մեկնաբանել Լեռնային Ղարաբաղի շուրջ ստեղծված իրավիճակը։
Մինչ հայաստանյան հանրությունն ու քաղաքական դաշտը կլանված է Հայաստանում ծավալվող ներքաղաքական զարգացումներով, որոնք ուղղված են Արցախի շուրջ սպասվող գործընթացների կանխմանը, աշխարհաքաղաքական կենտրոնները, մասնավորապես՝ Արևմուտքը, շարունակում է ուշագրավ ակտիվություն ցուցաբերել Հայաստանի շուրջ:
Ապրիլի սկզբից Վրաստանի ԱԳ նախարար նշանակված Իլիա Դարչիաշվիլին իր օտարերկրյա առաջին այցը կատարեց Ադրբեջան: Ապրիլի 27-ին Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը, ընդունելով Վրաստանի ԱԳՆ նորանշանակ ղեկավար Իլիա Դարչիաշվիլիին, ասել է, որ հետհակամարտային շրջափուլում Ադրբեջանի, Վրաստանի ու Հայաստանի միջև եռակողմ ձևաչափով փոխգործակցության համար լավ հնարավորություններ կան, և ադրբեջանական կողմը պատրաստ է դրան:
Նախօրեին Ստրասբուրգում մեկնարկած Եվրոպայի խորհրդի խորհրդարանական վեհաժողովի (ԵԽԽՎ) գարնանային նստաշրջանի լիագումար նիստի ընթացքում բանավեճ ծագեց ինչպես հայ, ադրբեջանցի ու թուրք պատվիրակների, այնպես էլ՝ հայ պատվիրակների ու ԵԽԽՎ նախագահ Թինի Քոքսի միջև:
«Նույն փուլում մարտի 6-ին ԼՂ գազամատակարարումը դադարեցվեց՝ թողնելով 150 հազար մարդու առանց ջեռուցման՝ գետնի վրա 1,5 մետր ձյան և աննախադեպ ցրտի պայմաններում: Միջազգային ճնշման ներքո Ադրբեջանը վերականգնեց գազամատակարարումը մարտի 19-ին և երկու օրից կրկին այն դադարեցրեց: Սա էթնիկ զտման դասական օրինակ է:
Խաղաղության համաձայնագրի կնքման շուրջ Հայաստան-Ադրբեջան բանակցային գործընթացն աշխարհաքաղաքական կռվախնձորի է վերածվում:
Ռուս արևելագետ Վիկտոր Նադեին-Ռաևսկին մեզ հետ զրույցում նշեց, որ Ռուսաստան-Արևմուտք սառը պատերազմական հարաբերությունների ընթացքում ակնկալվում էր, որ աշխարհաքաղաքական մրցակցությունը նոր տեսք կունենա տարբեր ռեգիոններում։ Ըստ նրա, սովորաբար կովկասագետները հպարտությամբ էին նշում, որ չնայած ՌԴ-Արևմուտք սրացումներին, ԵԱՀԿ ՄԽ-ն պահպանում է իր կենսունակությունը։
«ՌԴ-ն հասկանում է, որ ուկրաինական ճակատում իրավիճակը կարող է երկարաձգվել, ու դիվանագիտական լիակատար պասիվությունը կարող է մեծ կորուստների պատճառ դառնալ: Ուստի կարծում եմ, որ աշխատանքում որոշ բաներ փոխվում են, ՌԴ-ն ինքը դժվարությամբ հարմարվում է նոր իրողությունների ու կփորձի գործել այդ պայմաններում, բնականաբար, չզիջելով իր դիրքերը ու շահերը ռեգիոնում»,- նկատեց նա:
«Հայ-ռուսական բանակցությունները բովանդակային նորություններ չէին պարունակում»,- այս մասին 168.am-ի հետ զրույցում ասաց ռուս քաղաքական վերլուծաբան Ֆյոդոր Լուկիանովը՝ անդրադառնալով Փաշինյանի ՌԴ կատարած երկօրյա պաշտոնական այցին:
«Նիկոլ Փաշինյանը, ով չունի խորը քաղաքական սկզբունքներ, մարդ, ում համար կարևոր է իշխանությունը, ու հանուն այդ իշխանության նա կկատարի այդ պատմական առաքելությունը, ու դրա վրա խաղադրույքներ են անում Մոսկվան ու աշխարհը: Նրան է վստահված երկիրն ազատել միֆերից ու կարծրատիպերից, և իրողություններից ելնելով՝ տհաճ, անցանկալի որոշումներ կայացնել: Սա շատ բարդ է, փորձել է դա անել Լևոն Տեր-Պետրոսյանը, սա երկրորդ փորձն է, տրագիկոմեդիկ է, որ սա պետք է անի Նիկոլ Փաշինյանը»,- ասաց Դուբնովը:
«Թուրքիայի գլխավոր պահանջը՝ ԵՄ անդամակցության, այս փուլում ևս աննկատ մնաց ԵՄ-ի համար, կարելի է ասել՝ անտեսվեց»,- այս մասին մեզ հետ զրույցում ասաց թուրք վերլուծաբան Չենգիզ Աքթարը՝ անդրադառնալով Թուրքիայի վերջին ամսվա արտաքին քաղաքական շեշտադրումներին ու հայ-թուրքական նորմալացման գործընթացի խնդիրներին:
Հայ-ռուսական դիվանագիտական հարաբերությունների հաստատման 30-ամյակի շրջանակում սկսվում է Նիկոլ Փաշինյանի առաջին պաշտոնական երկօրյա այցը Ռուսաստանի Դաշնություն:
168.am-ի հետ զրույցում վրացի քաղաքագետ Կախա Գոգոլաշվիլին կարծիք հայտնեց, որ բանակցային գործընթացն արդեն վերաֆորմատավորվել է, և ակնհայտ է, որ բանակցային գործընթացը Խաղաղության համաձայնագրի շուրջ ընթանալու է ԵՄ հովանու ներքո, քանի դեռ ՌԴ-ն այլ որոշումներ չի կայացրել:
Իրադարձություններն առավել ակտիվ լուսաբանում են Minval և Apa կայքերը։
Ռուս կովկասագետ Ստանիսլավ Տարասովը 168.am-ի հետ զրույցում ասաց, որ ամենևին զարմացած չէ այդ ելույթից, քանի որ ավելի վաղ էլ պնդում էր, որ ՀՀ իշխանությունները «հանձնել են» Արցախի շահը։
«Ես չգիտեմ, թե ով է այն միջազգային հանրությունը, որին հղում է անում Փաշինյանը: Ես մտավախություն ունեմ, որ երբ նա և Ալիևը դիմում են միջազգային հանրությանը, նրանք ներառում են իրենց «դաշնակից» Պուտինին: Հաջորդ քայլերը կախված չեն միջազգային հանրությունից. Դրանք Հայաստանի և Ադրբեջանի պատասխանատվությունն են։ Բաքուն և Երևանը պետք է անդրադառնան այս խնդիրներին ուղղակիորեն և երկկողմանի»:
Թուրքիայում 2023թ. սպասվող ընտրություններին ընդառաջ և աշխարհաքաղաքական փոփոխությունների ներկայիս փուլում Թուրքիան ավելի ակտիվ դիվանագիտական աշխատանք է սկսել մի շարք ուղղություններով, որոնցից մեկն ուկրաինական իրադարձությունների թատերաբեմն է, մյուսը՝ Հարավային Կովկասը:
