#Հարավային Կովկաս

«Ներկայումս Հայաստանն ու Ադրբեջանն արտակարգ հնարավորություն ունեն խաղաղության համաձայնագիր կնքելու համար»,- այս մասին Բրուքինգսի ինստիտուտում իր ելույթի ժամանակ հայտարարել է ԱՄՆ պետքարտուղար Էնթոնի Բլինքենը՝ պատասխանելով Հարավային Կովկասի մասին հարցին։ Պետքարտուղարի խոսքով, դա վերջ կտա տասնամյակներ շարունակվող հակամարտությանը։

Հայ-թուրքական, այսպես կոչված, կարգավորման գործընթացում վերջին շրջանում նորությունների, Հայաստանի ու Թուրքիայի հատուկ բանագնացների միջև հանդիպումների բացակայության, նախկինում ձեռք բերված պայմանավորվածությունների չիրականացման և ամենաբարձր մակարդակով Թուրքիայի կողմից նախապայմանների հռչակման ֆոնին հունիսի 18-ին Նիկոլ Փաշինյանը սեփական նախաձեռնությամբ հեռախոսազրույց ունեցավ Ռեջեփ Թայիբ Էրդողանի հետ։ ՀՀ կառավարության փոխանցմամբ, Փաշինյանը շնորհավորել է Թուրքիայի նախագահին Կուրբան Բայրամի առթիվ, իսկ Թուրքիայի նախագահը նրան է շնորհավորել գալիք Վարդավառի՝ Հիսուս Քրիստոսի Պայծառակերպության տոնի առթիվ։

«Արևմուտքը որևէ ինքնուրույն քայլ չի հանդուրժելու իրեն հավատարմության երդում տված երկրների կողմից։ Ես, իհարկե, կարծում եմ, որ Արևմուտքը կորուստներ է կրելու նման քաղաքականության հետևանքով»,- նկատեց նա։

«5 հարց՝ Արմեն Աշոտյանին» հեռակա զրույցի շրջանակներում ՀՀԿ փոխնախագահ, քաղբանտարկյալ Արմեն Աշոտյանը դարձյալ պատասխանել է քաղաքացիների հարցերին:

«Նման հյուպատոսություն Սյունիքում ունի նաև Իրանը։ ՌԴ-ն ցանկանում է բացել հյուպատոսարան ինչպես Սյունիքում, այնպես էլ Ղարաբաղում։ Կարծում եմ՝ սրանք ՌԴ-ի կողմից առանցքային որոշումներն են, որոնք արտացոլում են ՌԴ հետաքրքրությունները և ռեգիոնից չհեռանալու որոշումը»,- նկատեց վերլուծաբանը։

ՌԴ ԱԳ նախարարությունը սկսում է զգուշացնել Հայաստանին ՆԱՏՕ-ի և ԱՄՆ-ի հովանու ներքո անցնելու հետևանքների մասին։ Комсомольская правда-ի հետ զրույցում ՌԴ փոխարտգործնախարար Միխայիլ Գալուզինը հայտարարել է, որ Հայաստանի անցումն ԱՄՆ-ի և ՆԱՏՕ-ի «հովանոցի» տակ անհնարին կդարձնի Ռուսաստանի Դաշնության հետ և ՀԱՊԿ-ի շրջանակներում միասնական պաշտպանական տարածքի պահպանումը։

Թեհրանում բանակցություններ են վարել Իրանի Իսլամական Հանրապետության արտաքին գործերի նախարարի պաշտոնակատար Ալի Բաղերի Քանին և ՌԴ ԱԳ նախարարի՝ ՀՀ և Ադրբեջանի միջև հարաբերությունների կարգավորման հարցով հատուկ ներկայացուցիչ Իգոր Խովաևը։ Այս մասին հայտնում է IRNA-ն։

ԱՄՆ-ը աջակցում է ՀՀ-Ադրբեջան տևական խաղաղության հաստատման ջանքերին։ Հայ-ամերիկյան ռազմավարական երկխոսության հանդիպման մեկնարկին այս մասին հայտարարեց ԱՄՆ պետքարտուղարի Եվրոպայի և Եվրասիայի հարցերով օգնական Ջեյմս Օ’Բրայենը։

Այսօր ՀՀ-ն ու ԱՄՆ-ը նոր համաձայնագիր կստորագրեն։ Այս մասին այսօր հայ-ամերիկյան ռազմավարական երկխոսության հանդիպման մեկնարկին հայտարարեց ԱՄՆ պետքարտուղարի Եվրոպայի և Եվրասիայի հարցերով օգնական Ջեյմս Օ’Բրայենը։

Ռուս քաղաքական վերլուծաբան Անդրեյ Արեշևի գնահատմամբ՝ հայտարարությունն ուշագրավ էր և ցույց էր տալիս, թե Արևմուտքն աշխարհաքաղաքական որ ռեգիոններին է ուշադրություն դարձնում։ Նա մատնանշեց, որ, ինչպես կարելի էր սպասել, հայտարարության առաջին բաժնում շուրջ չորս կետ նվիրված էր Ուկրաինային, իսկ Հարավային Կովկասին հետագա բաժիններից մեկում՝ մի քանի նախադասություն միայն։

Ռուսական և ադրբեջանական ԶԼՄ-ներն ակտիվորեն լուսաբանում են Երևանի կենտրոնում՝ Հանրապետության հրապարակում, Բագրատ սրբազանի առաջնորդությամբ մեկնարկած բազմամարդ հանրահավաքը։ Ռուսական ՏԱՍՍ գործակալությունը գրում է, որ Երևանի Հանրապետության հրապարակում ընթացող ընդդիմության հանրահավաքը սկսվեց աղոթքով և Հայաստանի օրհներգի համատեղ կատարմամբ։ «Միջոցառումը, որին մասնակցում է մի քանի տասնյակ հազար մարդ, հեռարձակվում է տեղական լրատվական ԶԼՄ-ների կողմից։ Դրանից հետո մոնիտորը ցուցադրել է հատուկ ջոկատայինների գործողությունները քննադատող մի պատմություն։

ԱՄՆ պետքարտուղարի Եվրոպայի և Եվրասիայի հարցերով օգնական Ջեյմս Օ’Բրայենը հունիսի 10-12-ը կայցելի Հայաստան։ Այս մասին  հաղորդում է ԱՄՆ Պետքարտուղարությունը։ Համաձայն օրակարգի՝ Օ՛Բրայենը հանդիպելու է կառավարության բարձրաստիճան պաշտոնյաների հետ՝ քննարկելու Նահանգների աջակցությունը Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև խաղաղության համաձայնագրի ճանապարհի առաջընթացին, ներառյալ՝ Ալմա Աթայի հռչակագիրը՝ որպես սահմանազատման հիմք օգտագործելը:

Օրերս ՀՀ ԱԺ-ում ԱԳ նախարարության 2023 թվականի բյուջեի կատարողականի թեժ դրվագներով քննարկման ժամանակ հանկարծակիորեն պարզվեց, որ Թուրքիան իբրև թե չունի որևէ պահանջ ՀՀ-ից։ ՀՀ ԱԳ նախարար Արարատ Միրզոյանը, փորձելով գովաբանել Թուրքիային և հայ-թուրքական անպտուղ, երկար դադարներով բանակցային գործընթացը, կարելի է ասել, պաշտպանել Թուրքիայի իշխանություններին հայաստանյան ընդդիմությունից, հայտարարել է, թե Թուրքիայի կողմից պահանջներ չկան իրենց ուղղված։

«Սա նշանակում է, որ թե՛ Արևմուտքի, թե՛ եվրասիական ռեգիոնի համար Ադրբեջանը կարևոր երկիր է դարձել և հենց այդ դերակատարությամբ։ Իհարկե, ինչ-որ պահի կրկին վրա է հասնելու ընտրություն կատարելու ժամանակը, որից Ադրբեջանն այդքան խուսափում է, սակայն որևէ աշխարհաքաղաքական կենտրոնի չմիանալու քաղաքականությունը ոչ միշտ է ընկալելի»,- նկատեց Տարասովը՝ հավելելով, որ այն դեռ ստացվում է, սակայն խնդրահարույց է ապագա զարգացումների տեսանկյունից։

Նախօրեին Ռուսաստանը հայ-ռուսական հարաբերություններում ուշագրավ՝ Ռուսաստանին ոչ բնորոշ, քայլ է արել։ ՌԴ ԱԳՆ փոխանցմամբ, մայիսի 24-ին ՀՀ-ում ՌԴ արտակարգ և լիազոր դեսպան Սերգեյ Կոպիրկինը խորհրդակցությունների նպատակով ՌԴ է կանչվել։ Պաշտոնական այլ մեկնաբանություններ այս մասով Ռուսաստանից դեռ չեն հնչել, հայտնի չէ, թե կոնկրետ ի՞նչ նպատակով և ե՞րբ Երևան կվերադառնա դեսպան Կոպիրկինը։

«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը ՀՅԴ Բյուրոյի անդամ, ֆրանսահայ կազմակերպությունների համակարգող խորհրդի նախագահ Մուրադ Փափազյանն է։

Նիկոլ Փաշինյանի իշխանությունը շարունակում է ակտիվորեն աշխատել արևմտյան հետախուզական ծառայությունների հետ։ Այսօր հայտնի դարձավ, որ Փաշինյանը հանդիպել է ԱՄՆ Կենտրոնական հետախուզական վարչության (ԿՀՎ) ղեկավարի տեղակալ Դեյվիդ Քոհենի հետ։ ՀՀ Կառավարության փոխանցմամբ՝ քննարկվել են՝ ինչպես Հայաստան-ԱՄՆ երկկողմ, այնպես էլ՝ միջազգային օրակարգին վերաբերող հարցեր: Այլ մանրամասներ պաշտոնական հաղորդագրությունում չեն փոխանցվում:

«Գոյատևման և կործանման պատմական խաչմերուկում Հայաստանի ժողովուրդն իրավունք ունի խաղաղ ճանապարհով որոշել իր ճակատագիրը»,-այս մասին «X»-ի իր էջում գրել է հեղինակավոր իրանցի վերլուծաբան Ահմադ Քազեմին՝ անդրադառնալով Հայաստանի ներքաղաքական իրադարձություններին և, մասնավորապես, Բագրատ սրբազանի առաջնորդած համաժողովրդական շարժմանը։

• Արևմուտքին պետք է միայն մեկ բան՝ կայունություն տարածաշրջանում, իրենց էներգետիկ խնդիրների լուծում, և այլն: Եթե իրավիճակը փոխվի տարածաշրջանում, արևմտյան ծրագրերին խանգարեն, գուցե ինչ-որ փոփոխություն անեն, բայց նրանց առջև առայժմ նման խնդիր չկա դրված, իսկ Ռուսաստանի համար առայժմ Հայաստանն առաջնահերթություն չէ, թեև ուշի ուշով հետևում են զարգացումներին։

«Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև կայուն և համապարփակ կարգավորումը մնում է ԵԱՀԿ առաջնահերթությունը։ Երկխոսությունն ու դիվանագիտությունը միակ ճանապարհն է, մենք համոզված ենք, որ կառուցողական երկխոսությունը հավասարների միջև, որոնք առաջնորդվում են պրագմատիզմով և ազնվությամբ, անփոխարինելի է համապարփակ և տևական կարգավորման հասնելու համար»։

Լեմկինի ցեղասպանության ինստիտուտը շփոթված և անհանգստացած է 2024 թվականի ապրիլի 24-ին՝ Հայոց ցեղասպանության զոհերի հիշատակի օրը վարչապետ Փաշինյանի հայտարարության ասպեկտներով, ինչպես նաև Փաշինյանի համախոհ Հովիկ Աղազարյանի տված վերջին հարցազրույցով, որը կասկածի տակ է դնում Թուրքիային հետապնդելու Հայաստանի իրավական հիմքը, ինչպես նաև ցեղասպանության զոհերի ցուցակի կազմման վերաբերյալ բանավեճերով: Դրա մասին ասված է Լեմկինի ինստիտուտի՝ NEWS.am-ին փոխանցած հայտարարությունում:

«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում  Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը քաղաքական վերլուծաբան Հակոբ Բադալյանն է։ 

168.am-ի հետ զրույցում վրացի քաղաքական մեկնաբան Կախա Գոգոլաշվիլին ասաց, որ չի բացառվում, որ «օտարերկրյա գործակալների» մասին օրինագիծը Ռուսաստանի կողմից վրացական իշխանությունների վրա ճնշումների արդյունք է։

Արցախից ռուս խաղաղապահների դուրսբերման որոշմանը և Ալիևի՝ ՌԴ կատարած այցին գրեթե զուգահեռ՝ ՌԴ ԱԳՆ-ն ուշագրավ հայտարարություն տարածեց՝ շեշտը դնելով 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ի եռակողմ հայտարարության վրա։

«Թե ինչով կավարտվի հայաստանյան ընդվզումը՝ բարդ է ասել, սակայն դա ունի հստակ պատճառ ու հիմք»,- այս մասին 168.am-ի հետ զրույցում ասաց ռուս փորձագետ Վլադիմիր Եվսեևը՝ անդրադառնալով Հայաստանում ստեղծված ներքաղաքական իրավիճակին ու ողջ հանրապետությունում տեղի ունեցող բողոքի գործողություններին, ճանապարհների փակմանը։

Ռուսաստանի արտաքին գործերի նախարար Սերգեյ Լավրովը նախարարության կոլեգիայի նիստ է անցկացրել «Հարավային Կովկասում ռուսական շահերի առաջխաղացման մասին» թեմայով:

Խաղաղապահ ուժերի հեռացումը նշանակում է նաև տեսանելի ապագայում Արցախ վերադառնալու հեռանկարի սառեցում 150.000 մեր հայրենակիցների համար։ Այս քայլը նաև լրջագույն վտանգ է առաջացնում հայկական հոգևոր մշակութային ժառանգության համար Արցախում՝ Դադիվանքից, Գանձասարից, Ամարասից սկսած։

Կառավարության որոշմամբ լուծարվում է «Էներգաիմպեքս» ՓԲԸ-ն:

«Զրուցել ենք այդ հանդիպման վերաբերյալ ՀՀ իշխանությունների հետ»,- այս մասին այսօր Երևանում հրավիրված ասուլիսի ընթացքում ասաց Հայաստանում Իրանի դեսպան Մեհդի Սոբհանին՝ անդրադառնալով Բրյուսելում կայացած-ԵՄ-ԱՄՆ հանդիպմանը։

Քաղաքական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր, էներգետիկ անվտանգության փորձագետ Վահե Դավթյանը տելեգրամյան իր ալիքում գրում է.
«Մերձավոր Արևելքում էսկալացիայի խորացումը կարող է էապես փոխել տարածաշրջանային (ներառյալ՝ Հարավային Կովկասը) տրանսպորտային-լոգիստիկ համակարգը: