Պետք է գան ուժեր, որոնք ի գին ամեն զոհողության՝ երկիրը կդարձնեն երկիր, ոչ թե բուտաֆորիա. Տ. Միքայել արքեպիսկոպոս Աջապահյան
Մինչև 44-օրյա պատերազմը՝ 2020 թվականը, Նիկոլ Փաշինյանն Անկախության հռչակագրի օրվա իր ուղերձում ամենակարևոր հաղթանակն էր համարում Արցախյան փառապանծ ազատամարտը, պատերազմից հետո արդեն՝ հաղթանակների մասին հիշատակումը դառնում է պակաս կարևոր, և Փաշինյանը սկսում է խոսել դաշնակիցների հետ շփումների, անվտանգության, հարևանների հետ կարգավորված հարաբերություններ ունենալու մասին:
Անցյալ տարի, օրինակ, նա վստահեցնում էր, թե՝ «անկախությունը նման է աստվածաշնչյան տասը մնասի առակին, որի խորհուրդը հետևյալն է. ով ունի, նրան կտրվի, իսկ ով չունի, նրանից նույնիսկ իր ունեցածը կվերցվի», իսկ այս տարի ավելի հակված է տեսակետին, որ այդ անկախությունն արդեն իսկ կորցնելու ճանապարհն ենք բռնել:
«Անկախության հռչակագրով որդեգրեցինք մի բանաձև, որը 20-րդ դարասկզբին մեզ արդեն իսկ բերել էր անկախության կորստի»,- այս տարվա իր ուղերձում շեշտել է Նիկոլ Փաշինյանը:
Բայց սա էլ ամենը չէ. ըստ նրա՝ Հռչակագրի տեքստի քննական վերլուծությունը ցույց է տվել, որ «մենք, ի վերջո, ընտրել ենք այնպիսի խոսույթ և բովանդակություն, որի հիմքում դրված է մեզ Խորհրդային Միության մաս դարձրած բանաձևը. խոսքը տարածաշրջանային միջավայրի հետ կոնֆրոնտացիոն խոսույթի մասին է, որ մեզ անընդհատ կոնֆլիկտների մեջ էր պահելու մեր հարևանների հետ»:
Ասել է թե՝ Հռչակագրում Լեռնային Ղարաբաղի, Ցեղասպանության մասին հիշատակումները հրահրում են կոնֆլիկտներ:
Տ. Միքայել արքեպիսկոպոս Աջապահյանը Նիկոլ Փաշինյանի այս մոտեցումները բնական է համարում, քանի որ կարծում է՝ այս իշխանությունը կատարում է «իր տերերի հրամանները»:
«Իշխանությունը կատարում է օտար իշխանությունների կամքն ու թելադրանքը, որը չի կատարվել ոչ միայն նախկին իշխանությունների կողմից, այլև Սովետական Միության տարիներին: Սա 100 տարի անց արևմտյան պետությունների կամքի արտահայտությունն է՝ Ցեղասպանությունը մատնել մոռացության, պարփակում միջազգային, այսպես կոչված, ճանաչված սահմանների մեջ և դանդաղ մահ,- 168.am-ի հետ զրույցում մանրամասնեց հոգևորականը, ապա շեշտեց,- 1990 թ. օգոստոսի 23-ի հռչակագրի բոլոր դրույթներով այսօր ձախողված, տապալված վիճակ է, որը պետք է փորձել արդարացնել ինչ- որ ձևով՝ ինչն էլ անում է օրվա իշխանությունը: Ոչ մի տարօրինակ բան չկա: 33 տարի անց այդ հռչակագրի բոլոր դրույթները ձախողված են, կործանված են, մսխված են, և բոլոր իշխանություններն էլ իրենց լուման ունեն այդ տապալման մեջ, բայց առավելևս՝ անշուշտ, այս իշխանությունը»:
Անելիքներին անդրադառնալով՝ հոգևորականը շեշտեց գործող իշխանություններին ազգային ուժերով փոխարինելու անհրաժեշտությունը:
«Ազգային ուժերը պետք է գան, դնեն մեկ կողմ փող աշխատելու, տուն պահելու ցանկությունը և սկսեն երկիր կառուցել, որովհետև 33 տարիներին լճացում է գնացել, ու երկիրը մսխել ենք: Պետք է գան ուժեր, որոնք ի գին ամեն զոհողության՝ պետք է գան, երկիրը դարձնեն երկիր, ոչ թե բուտաֆորիա»:
