ԱՄՆ-Իրան բանակցային 6-րդ ռաունդին ընդառաջ քաղաքական-դիվանագիտական հարթությունում իրավիճակն էականորեն լարվել է։ Նախ հիշեցնենք, որ Օմանի արտգործնախարար Բադր ալ-Բուսաիդին հայտարարել է, թե ԱՄՆ-ի և Իրանի միջև միջուկային թղթապանակի շուրջ բանակցությունների 6-րդ փուլը կկայանա Մասկատում կիրակի օրը՝ հունիսի 15-ին։
Վերջին մի քանի շաբաթների ընթացքում իրանական կողմն ակտիվորեն անդրադառնում է Իրանի դերին ռեգիոնալ կապուղիների ապաշրջափակման գործընթացում։
Ադրբեջանը և Թուրքիան Նախիջևանում պատրաստվում են լայնամասշտաբ զորավարժությունների: Խոսքը համակարգչային աջակցությամբ «Անխախտ եղբայրություն-2025» հրամատարաշտաբային և մարտական հրաձգությամբ «Մուստաֆա Քեմալ Աթաթուրք-2025» տակտիկական զորավարժությունների մասին է:
Ռեգիոնալ երկրների ղեկավարների միջև ինտենսիվ շփումներ են ծավալվում, այս դեպքում՝ հեռախոսազանգեր։
«Աշխարհաքաղաքական իրավիճակը գտնվում է է՛լ ավելի մեծ էսկալացիայի շեմին»,- 168TV-ի «Դիպլոմատ» հաղորդաշարի եթերում ասաց ԱՄՆ Սթենֆորդի համալսարանի քաղաքագիտության դոկտոր Արթուր Խաչիկյանը՝ անդրադառնալով ուկրաինական պատերազմում ստեղծված իրավիճակին՝ Կիևի ահաբեկչական հարձակումներին ՌԴ տարածքում, ստամբուլյան գլոբալ բանակցություններին ու էսկալացիայի ռիսկերին:
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը պատմական գիտությունների թեկնածու, թյուրքագետ Վարուժան Գեղամյանն է։
Տեղական արտադրողին պաշտպանելու անվան տակ կառավարությունը որոշել է կրկին բարձրացնել ներմուծվող ցեմենտի պետական տուրքը։ Եթե հիմա 1 տոննայի համար ներմուծողները վճարում են 2 հազար դրամ պետտուրք, այսուհետ կվճարեն 8 հազար դրամ՝ 4 անգամ ավելի, քան վճարում էին։
Օրերս Թուրքիայի ԱԳ նախարար Հաքան Ֆիդանն աշխատանքային այց էր կատարել Մոսկվա, որտեղ, ի թիվս այլ հանդիպումների ու բանակցությունների, ՌԴ ԱԳ նախարար Սերգեյ Լավրովի հետ քննարկեց Հարավային Կովկասի հարցը։
• Ադրբեջանը Հայաստանի տարածքում ցանկանում է ստեղծել Ադրբեջանի Ինքնավար Հանրապետություն՝ ադրբեջանցիներով բնակեցված։ Դրա նպատակը Հայաստանը ոչ կենսունակ պետություն դարձնելն է։ Ադրբեջանցիները որոշել են, որ միակ աշխատող ռեալ երաշխիքը, որ Հայաստանը երբևէ չի փորձի վերադարձնել 2020-2023թթ․ կորցրածի գոնե մի մասը, նրան թույլ, ոչ կենսունակ պետություն դարձնելն է։
Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Էրդողանը Լաչինից վերադարձի ճանապարհին, օդանավում պատասխանելով լրագրողների հարցերին, անդրադարձել է նաև Ադրբեջանի պահանջած, այսպես կոչված, «Զանգեզուրի միջանցքի» մասին հարցին՝ հայտարարելով, որ ակնկալում են Իրանի աջակցությունը։
Մենք երեկ անդրադարձել ենք օկուպացված Լաչինի օդանավակայանի բացման փաստին, ինչպես նաև դրա ռազմավարական նշանակությանը, որ այն Ադրբեջան-Թուրքիա-Պակիստան համատեղ ուղերձ է տարածաշրջանին և հնարավորություն է տալիս Ադրբեջանին իր դաշնակիցների հետ վերահսկել Հայաստանի, Իրանի հյուսիսային սահմանները:
Չնայած Իրանի Իսլամական Հանրապետությունը վերջին ամիսներին Ադրբեջանի հետ հարաբերությունների կայունացման գործընթաց է սկսել, շարունակում է կոշտ հայտարարություններ անել, այսպես կոչված, «Զանգեզուրի միջանցք» թուրք-ադրբեջանական պրոյեկտի վերաբերյալ՝ նույնպիսի կոշտ գնահատականներ ակնկալելով պաշտոնական Երևանից։
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը ՀՀ Ազգային ժողովի (ԱԺ) «Պատիվ ունեմ» խմբակցության ղեկավար, Հայաստանի հանրապետական կուսակցության (ՀՀԿ) Գործադիր մարմնի (ԳՄ) անդամ Հայկ Մամիջանյանն է։
«Դասեր» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրերը Սթենֆորդի համալսարանի քաղաքագիտության դոկտոր Արթուր Խաչիկյանն ու հասարակական-քաղաքական գործիչ, Լեհաստանում Հայաստանի նախկին դեսպան Էդգար Ղազարյանն են։
Մինասյանի դիտարկմամբ՝ գործող իշխանությունները «շպագատ են իջել» իրենց իշխանությունը պաշտպանելու նպատակով. «Ով կերաշխավորի իրենց իշխանությունը՝ նրանք այդ օտարերկրյա ուժերի հետ էլ կհամագործակցեն, միայն թե իշխանությունը պահպանեն»:
«Գերտերություններն ասում են՝ եթե առանց մեզ ինչ-որ բան անեք՝ չի ստացվի: ԵԱՀԿ ՄԽ բալանսավորված ինստիտուտ էր, և իրենք եթե ինչ-որ բան ասում էին, դա բալանսավորված էր»,- 168TV-ի «Ռեվյու» հաղորդման ընթացքում ասաց նա՝ ընդգծելով, որ խնդիրը ոչ թե հարթակն է, այլ՝ ով է շահառուն, ով ինչ է ստանալու այդ գործընթացից:
«Վերելք» տեղեկատվական-վերլուծական կենտրոնի քաղաքական մեկնաբան Հայկ Խալաթյանն այն կարծիքին է, որ Լավրովի այցն ու ռուսական կողմի հայտարարությունները որոշակի մեսիջ էին ոչ միայն Հայաստանի իշխանություններին, այլև հասարակությանը:
«Այն, որ ՌԴ ԱԳՆ պաշտոնական էջում Հայաստան այցի հիմնական նկար դրվում է Լավրովը՝ Արարատի ֆոնին, սա ուղերձ է, որ ՀՀ իշխանությունը՝ նիկոլական ռեժիմը, ամեն ինչ անում է Հայաստանի Երրորդ Հանրապետությունը, որի կարևոր խորհրդանիշներից մեկը Արարատն էր, ավարտին հասցնելու համար: Սա ուղերձ էր, որ այն, ինչ անում է Փաշինյանը՝ իր արտաքին տերերի թելադրանքով, անընդունելի է Ռուսաստանի համար»,-168TV-ի «Ռեվյու» հաղորդման ընթացքում ասաց քաղաքական գործիչ Նաիրա Զոհրաբյանը:
Ադրբեջանն ու Իրանն Արցախում մայիսի 18-ից համատեղ զորավարժություններ են սկսել։ Ադրբեջանի ՊՆ-ի հաղորդմամբ՝ մայիսի 18-ին զորավարժություններին մասնակցող իրանական անձնակազմի ղեկավարը և մյուս մասնակիցներն Ադրբեջան են ժամանել՝ «Արաքս-2025» համատեղ զորավարժություններին մասնակցելու համար։ Հաղորդվում է, որ տեղի է ունեցել հանդիպում զորախմբերի ղեկավարների և երկու երկրների այլ բարձրաստիճան ներկայացուցիչների միջև։ Հանդիպմանը ներկայացվել է զորավարժության նպատակների, սցենարի և անցկացման […]
Ռուսաստանը Հայաստանի դեմ հիբրիդային պատերազմ վարելու անհրաժեշտություն չունի։ Բավական է միայն, որ Ռուսաստանն օգտագործի իր սոցիալական գործիքներից երկուսը՝ գազի գին ու Լարսի անցակետ, օգտագործի, ևՀայաստանում այնպիսի սոցիալական լարվածություն կառաջանա, որ ոչ մի բանի կարիք չի լինի։
«Ռուսաստանի, Ադրբեջանի և Իրանի էներգետիկ համակարգերի միավորման նախագծի տեխնիկատնտեսական հիմնավորման ավարտի վերաբերյալ ՌԴ էներգետիկայի փոխնախարար Ե. Գրաբչակի հայտարարությունը կարևոր փուլ է նշանավորում ՛«յուսիս-Հարավ» տարանցիկ էլեկտրաէներգետիկ միջանցքի ձևավորման գործում:
168TV-ի «Ռեվյու» հաղորդաշարի հյուրն է միջազգայնագետ Գրիգոր Բալասանյանը։
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը քաղաքագիտության դոկտոր, ԱՄՆ Լիհայի համալսարանի պրոֆեսոր Արման Գրիգորյանն է։
«Մենք մեր ակնկալիքները չպետք է գերագնահատենք, ոչ մեկն էլ ոչինչ չի անելու, բոլորն էլ հաշվի են նստելու ռեալ իշխանության հետ, ով իշխանության է՝ իր հետ են խոսում, մնացածի հետ աշխատում են: Քաղաքական գործիչների մի ամբողջ խուրձ կա, որ երկու րոպեն մեկ ասում է՝ ես Մոսկվայից «դաբրո» ունեմ, ասես Կրեմլի դիմաց մի կրպակ կա, վրան գրված է՝ «դաբրո», գնում են, այդտեղից թուղթ են բերում, իրենց թվում է, որ իրենք Հայաստանում իշխանության կարող են գալ»:
Իրանի Իսլամական Հանրապետության ու Ադրբեջանի միջև ուշագրավ շփումները շարունակվում են։ Ինչպես երևում է, վերջերս ԻԻՀ նախագահ Մասուդ Փեզեշքիանի մեծ պատվիրակությամբ այցն Ադրբեջան արդյունքներ է տվել, և կողմերի միջև համագործակցության նոր մեխանիզմներ են հաստատվում։
168.am-ի հետ զրույցում ռուս վերլուծաբան Ալեքսանդր Խրամչիխինն ասաց, որ Փաշինյանն ու Ալիևն, ամենայն հավանականությամբ, կընդունեն Կրեմլի հրավերը։ Սակայն, ըստ նրա, ծրագրված լուրջ հանդիպման նախաձեռնությունը ռուսական կողմից այդ միջոցառումների շրջանակում քիչ հավանական է, քանի որ այս տարի Հաղթանակի 80-ամյակի միջոցառումներն այլ մասշտաբ ու ծավալ ունեն։
Հայաստանը, որպես ինքնիշխան երկիր, անկասկած, ունի բոլոր իրավունքները՝ զարգացնելու հարաբերություններ՝ ում հետ ցանկանում է։ Դրա հետ մեկտեղ, մենք ողջամտորեն ակնկալում ենք, որ մեր հայ դաշնակիցները թույլ չեն տա Արևմուտքում գտնվող ռուսատյաց ուժերին՝ օգտագործել իրենց հրաշալի երկիրը տարածաշրջանում Ռուսաստանի հետ առճակատման «երկրորդ ճակատ» բացելու համար, ինչպես նաև չեն խաթարի իրենց մասնակցությունը եվրասիական ինտեգրման դինամիկ զարգացող գործընթացներին:
Օրերս ավարտվեց Հայաստանում լայնորեն քննարկված Իրանի Իսլամական Հանրապետության նախագահ Մասուդ Փեզեշքիանի այցն Ադրբեջան։ Այն, ադրբեջանական ԶԼՄ-ների, քաղաքագետների կարծիքների համաձայն, անցավ բավականին դրական մթնոլորտում։
«Իրանի գործադրած դիվանագիտական ջանքերն առայժմ բավարար են, որ «Զանգեզուրով միջանցքը» չբացվի։ Ի դեպ, Ռուսաստանն այս հարցում ավելի շատ հարմարվողական դիրքորոշում ունի։ Ռուսաստանը մտածում է, որ, եթե այս տարածաշրջանում Արևմուտքի դերակատարում չկա, դա արդեն լավ է։ Ռուսաստանը չի մտածում, որ հանձնում է Հարավային Կովկասը Թուրքիային, որովհետև Ռուսաստանն ուղղակի չի կապում Թուրքիային Արևմուտքի հետ, ինչը, ըստ իս, շատ կոպիտ սխալ է։ Ռուսաստանը փորձում է համակերպվել Հարավային Կովկասում փոփոխված ստատուս-քվոյի հետ՝ այդ փոփոխված համակարգում փորձելով առաջ տանել իր շահերը»:
«Հուսալի, հեռուն գնացող համաձայնագիր աշխարհակարգի փլուզման ու ՀՀ-ում հնարավոր ներքին ապակայունացման ֆոնին Հայաստանի ու Ադրբեջանի միջև հնարավոր չէ: Երաշխավորներ չկան, անհասկանալի է Փաշինյանի դիրքորոշումը»,- այս մասին 168TV-ի «Դիպլոմատ» հաղորդման ընթացքում ասաց արևելագետ, քաղաքագետ Կարինե Գևորգյանը՝ անդրադառնալով Հայաստանի շուրջ զարգացող միջազգային իրավիճակին ու վտանգներին:
