«Գլոբալ անվտանգություն և աշխարհաքաղաքական մարտահրավերներ» խորագրով միջազգային համաժողովի շրջանակում լրագրողների հետ զրույցում Սթենֆորդի համալսարանի քաղաքագիտության դոկտոր Արթուր Խաչիկյանը փոխանցեց Ֆրանսիայի ներկայացուցչի խոսքը, քանի որ նա օբյեկտիվ պատճառներով չի ցանկացել ներկայանալ և հրապարակայնացնել իր ելույթը:
Սուրեն Սարգսյանի դիտարկմամբ՝ ամենամեծ մարտահրավերը և խնդիրը, որն առնչվում է նաև Հայաստանին, Իրանի նկատմամբ ԱՄՆ ագրեսիվության աստիճանն է, նաև՝ ներգրավվածության:
«Զանգեզուրի միջանցքին» առնչվող զարգացումների շուրջ 168.am-ը զրուցել է «Հենակետ» վերլուծական կենտրոնի փորձագետ Շիրազ Խաչատրյանի հետ՝ պարզելու՝ արդյո՞ք Միրզոյան-Արաղչի հեռախոսազրույցները նշված թեմայի պատճառով են, և կարո՞ղ ենք ասել, որ «Զանգեզուրի միջանցքի» նախագիծը, որը թուրքական է համարվում, փորձ է արվում գցել Ադրբեջանի «գրպանը»:
«Վրաստանի, ԱՄՆ-ի ընտրությունների, ուկրաինական և Մերձավոր Արևելքի հակամարտությունների ազդեցությունը Հայաստանի անվտանգային իրավիճակի վրա» թեմայով աշխատաժողովի ժամանակ քաղաքագետ, ամերիկագետ Սուրեն Սարգսյանը նշեց, որ ուկրաինական և իրանական ուղղությունները Թրամփի վարչակազմի համար կարևոր են լինելու, դրանք նաև Հայաստանի համար են կարևոր, քանի որ անուղղակի ազդեցություն են ունենալու:
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրն ԱՄՆ Սթենֆորդի համալսարանի քաղաքագիտության դոկտոր Արթուր Խաչիկյանն է։
Ադրբեջանն ու Թուրքիան վերջին օրերին կրկին սկսել են հաճախակի անդրադառնալ, այսպես կոչված, «Զանգեզուրի միջանցքի» թեմային։
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը ՀՀ արտակարգ դեսպանորդ և լիազոր նախարար, քաղաքական վերլուծաբան Վարդան Հակոբյանն է։
ՀՀ-ում տեղակայված ԵՄ դիտորդական առաքելության ճակատագիրն այս տարեվերջին նրանց տեղակայման ժամկետի ավարտից հետո դեռ պարզ չէ։ Եվրամիության դեսպան Վասիլիս Մարագոսը, պատասխանելով «Ազատության» հարցին, ասել է՝ դեռ վերջնական որոշում չկա։
Վաշինգտոնն ու Լոնդոնը համառորեն Հայաստանին մղում են ազգային ինքնասպանության՝ ստիպելով նրան հրաժարվել սեփական ավանդույթներից, արժեքներից և շահավետ տնտեսական կապերից:
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը ՀՀ նախկին վարչապետ, «Ազատություն» կուսակցության նախագահ, «Միասին» շարժման համանախագահ, պրոֆեսոր Հրանտ Բագրատյանն է։
Ամերիկացի ռազմական փորձագետները նշում են՝ իսրայելցի զինվորականներն ու հետախուզությունը, ոչ պակաս, քան Թուրքիան, նպաստեցին Ադրբեջանի կողմից Լեռնային Ղարաբաղի կայծակնային ռազմական նվաճմանը:
44-օրյա պատերազմից հետո ստեղծված անվտանգային իրավիճակում, 2021-2022 թվականներին Ադրբեջանի կողմից ՀՀ ինքնիշխան տարածքների օկուպացիայից հետո Նիկոլ Փաշինյանը չի կարողացել հասնել զորքի հայելային կսմ երկկողմանի հետքաշման (միակողմանի հետքաշում եղել է իր իսկ միանձնյա որոշմամբ և եռակողմ հայտարարության առաջին կետի խախտմամբ), ռազմական և քաղաքական ճանապարհով օկուպացված տարածքների վերադարձման կամ ՀՀ ինքնիշխան տարածքից Ադրբեջանի զորքի հեռացման:
Հայաստանում Իրանի դեսպան Մեհդի Սոբհանին ուշագրավ հարցազրույց է տվել ամերիկան հեղինակավոր New York Times-ին։ Ամերիկյան պարբերականն էլ իր հերթին՝ ոչ պակաս ուշագրավ հոդված է պատրաստել ռեգիոնալ ճանապարհների ապաշրջափակման, մասնավորապես՝ այդ հարցում Սյունիքի կարևորության, Ռուսաստան-Իրան-ԵՄ-ԱՄՆ շահերի մասին՝ այս հարցում փորձելով իրար մոտեցնել Իրանի ու Արևմուտքի շահերը։
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրն էներգետիկայի հարցերով ՄԱԿ-ի ազգային փորձագետ Արա Մարջանյանն է։
«Իսրայելը կարող է ագրեսիվ գործողությունների գնալ Իրանի նկատմամբ, ուստի պրոիսրայելական Թրամփը կարող է խրախուսել Իրանի դեմ ռազմական գործողությունները, ինչի պարագայում իրավիճակը Սյունիքի մասով կփոխվի։ Իրանը նման զարգացման պարագայում չի զսպի Թուրքիային և Ադրբեջանին, և այդ դեպքում մեծ ռիսկ կա, որ Ադրբեջանն ուժով կլուծի Սյունիքի խնդիրն իր համար»,- ասաց Արթուր Խաչիկյանը։
«Աշխարհաքաղաքական կենտրոնների մոտ այս հարցում կա կոնսենսուս, որ այդ պայմանագիրը պետք է ստորագրվի: Ժամկետների վերաբերյալ կան տարաձայնություններ. Մոսկվան ասում է՝ դեռ մի շտապեք, Վաշինգտոնն ասում է՝ ստորագրեք, որովհետև խաղաղություն է պետք տարածաշրջանին: Տեսնենք՝ Թրամփի քաղաքականությունն ինչպիսին կլինի, բայց նվազագույնը ԱՄՆ գործող վարչակազմը ցույց տվեց, որ շատ է շտապում և մեծ ակնկալիքներ ունի հայ-ադրբեջանական պայմանագրի շուտափույթ ստորագրումից»,- ասաց նա:
The Wall Street Journal պարբերականում տեղեկատվության արտահոսք է կազմակերպվել՝ ԱՄՆ նոր արտաքին քաղաքականության նշաններով։ Նշվում է, որ Թրամփը, «չնայած փոխադարձ թշնամանքին», պատրաստում է Իրանի հետ դիվանագիտական պայմանավորվածության սցենարը «գործարքի» մակարդակով և մտադիր է այն իրականացնել մինչև 2025 թվականի հունվարի վերջին նախագահի պաշտոնը պաշտոնապես ստանձնելը:
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը քաղաքագիտության դոկտոր, ԱՄՆ Լիհայի համալսարանի պրոֆեսոր Արման Գրիգորյանն է։
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը «Հայ ազգային կոնգրես» կուսակցության փոխնագահ Լևոն Զուրաբյանն է։
Կապանում «Հայաստան-Իրան. Համագործակցության ընթացքն ու նոր հեռանկարները» խորագրով փորձագիտական եռօրյա համաժողովի շրջանակում լրագրողների հետ զրույցում ՀՀ-ում Իրանի դեսպան Մեհդի Սոբհանին հերթական անգամ հիշեցրել է իր երկրի դիրքորոշումը կոմունիկացիաների բացման հարցում, որ Թեհրանը կողմ է տարածաշրջանում տրանսպորտային հաղորդակցությունների բացմանը, բայց հաշվի առնելով Հայաստանի ինքնիշխանությունն ու տարածքային ամբողջականությունը:
Միջազգային հեղինակավոր ԶԼՄ-ները շարունակում են ակտիվորեն քննարկել ԱՄՆ հանրապետական գործիչ Դոնալդ Թրամփի շռնդալից վերադարձը Սպիտակ տուն։ Ընտրությունների արդյունքները շատերի համար անակնկալ դարձան, ուստի աշխարհաքաղաքական պատերազմական զարգացումների ֆոնին փորձագիտական հանրությունն աշխարհում և ռեգիոնում քննարկում է, թե Թրամփի վերադարձից հետո ով «կհաղթի» և ով «կպարտվի» համաշխարհային առաջնորդներից:
Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներում տեղի ունեցած նախագահական ընտրությունների արդյունքում ԱՄՆ 47-րդ նախագահ ընտրվեց Հանրապետական, ԱՄՆ 45-րդ նախագահ Դոնալդ Թրամփը։
«Մերոնք ամբողջապես տրվել են այդ խաղին՝ դարձել հակառուսական, միայն թե Արևմուտքն իրենց աջակցի։ Սրանք իրենց բրնձային քաղաքականությամբ ուղղակի մակերես են։ Այս իշխանությունը մակերեսի իշխանություն է, խորքային ոչինչ չունի։ Հակառակ պարագայում, ինչպե՞ս է հնարավոր, որ դու անընդհատ գնաս զիջումների, երբ ունես հարյուրով գերիներ, արժանապատվության կորուստ, քո տարածքից 300 քառակուսի կիլոմետր տրված է, երբ քո հակառակորդը քո երկրում է, ի՞նչ խաղաղության մասին կարող ես խոսել»։
Պարզ է, չէ՞, որ Բաքուն չի ցանկանում գնալ հայ-ադրբեջանական կոնֆլիկտի լուծման, այս պահին Ալիևի նպատակը խաղաղության գործընթաց ցույց տալն է, հաջորդ պահին՝ շանտաժն ու ագրեսիան։ Իսկ թե ինչ հաշվարկներով են առաջնորդվում ՀՀ ռազմաքաղաքական ղեկավարները, երբ թշնամու հավանական էսկալացիան գնահատում են գալիք տարվա գարնանը, ես չեմ կարող ասել։
«Հիմա ես հասկանում եմ, որ իրենք ստիպված են այդ հետքայլերն անում, բայց գիտեմ նաև, որ ինչ-որ պահից մի քանի քայլ առաջ են անելու: Բայց հասկանո՞ւմ եք՝ ամեն հետքայլ ավելի է բարդացնելու այդ մի քանի քայլ առաջ գալը։ Այնուամենայնիվ հայ-ռուսական հարաբերությունները, հայ-իրանական հարաբերությունները, այդ հարաբերությունների դաշնակցային բնույթն այլընտրանք չունի»:
«Թուրքիայի իշխանությունները ներկայումս առանձնապես չեն քննադատում ՀՀ իշխանություններին, քանի որ տեսնում են, որ վերջիններս բարյացակամ են տրամադրված, հրաժարվել են բոլոր պատմական խնդիրներից, անցյալից, ինչը եղել է Թուրքիայի տասնամյակների ցանկությունը։ Սակայն ՀՀ նման ծանրակշիռ քայլի դիմաց Թուրքիան նույնիսկ սահմանը չի բացում, սա կրում է դեմոնստրատիվ բնույթ, որպես ճնշման լծակ Հայաստանի նկատմամբ»։
Քաղտեխնոլոգ Արմեն Բադալյանի գնահատմամբ՝ Վրաստանում տեղի ունեցած ընտրությունների արդյունքները շատ կարևոր են ոչ միայն այն պատճառով, որ Վրաստանը Հայաստանի հարևան երկիրն է, այլև ըստ նրա՝ քաղաքական գործընթացների ապագա զարգացումը շատ բանով կախված է այդ արդյունքներից:
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը «Դի-ԷՍ-ԷՅ Խորհրդատվական խումբ» ընկերության գլխավոր տնօրեն, ՀՀ Պետական եկամուտների կոմիտեի (ՊԵԿ) նախկին ղեկավար, տնտեսագետ Դավիթ Անանյանն է։
168.am-ի հետ զրույցում իրանցի վերլուծաբան Կայհան Բարզեգարն ասաց, որ Իսրայելի պատասխանն ուշացավ, քանի որ, չնայած իր ռազմատենչ հայտարարություններին ու արկածախնդիր քաղաքականությանը, Իսրայելը չցանկացավ անել այնպիսի քայլեր, որոնք կապակայունացնեն ռեգիոնալ դրությունն էականորեն։
Արևմուտքի հետ ակտիվ երկխոսության ֆոնին Փաշինյանը մասնակցեց այս, իր էությամբ, հակաարևմտյան միավորման գագաթնաժողովին, ելույթ ունեցավ, դրա շրջանակում ունեցավ բազմաթիվ շփումներ, ինչպես նաև՝ հանդիպեց Իլհամ Ալիևի հետ։
