«Հիմա նման բան են ասում մարդիկ, որոնք նուռը ձեռքներին սելֆիներ էին անում իրենց ասած Ակնայում, մեզ քննադատում էին փոխզիջումների համար։ Ի՞նչ եք սպասում մի «քաղաքական» ուժից, որն իր կոտրած ձեռքով ստորագրել է Պրահայի փաստաթութը, որով Արցախը մտել է Ադրբեջանի կազմի մեջ,- ասաց Շարմազանովը՝ այդ քայլը լավ արարք համարողներին հարցնելով,- Բա որ լավ եք արել, 5000 զոհ ինչո՞ւ տվեցիք, իսկ կարո՞ղ է հաջորդիվ էլ ասեք՝ լավ ենք արել, որ 5000 զոհ ենք տվել»։
Հայաստանը, իշխանությունների ապաշնորհության ու անհեռատես արտաքին քաղաքականության հետևանքով, դուրս է մնացել տարածաշրջանային էներգետիկ ծրագրերից՝ զիջելով երբեմնի ունեցած առավելությունները։
«Իրանն այս հարցում չունի մեծ գործընկերներ. Ռուսաստանի հետ չունի ադեկվատ հարաբերություն, քանի որ Ադրբեջանի նկատմամբ Իրանի և Ռուսաստանի հարաբերությունները տարբեր են։ Եթե իրանական կողմը փորձի թույլ չտալ այդ տարածքով Ադրբեջանի հարձակումը Հայաստանի դեմ՝ առանց Փաշինյանի խնդրանքի, կխախտի միջազգային նորմերը, իսկ որ Հայաստանի ղեկավարը նման խնդրանքով Իրանին չի դիմի, պարզ է»։
«Իրանը պաշտպանում է իր շահերը, և ես չեմ բացառում, որ եթե ՌԴ անմիջական ակտիվ մասնակցությամբ հանկարծ այդ «զանգեզուրյան միջանցք»-ի ծրագիրն իրականացվի, Իրանը կարող է, ինչպես շատ դեպքերում են ասում, վերականգնել պատմական արդարությունը, որը, ըստ որոշ իրանցիների՝ խախտվել է 1828 թվականի Թուրքմենչայի պայմանագրով, երբ իրենք այս տարածքները զիջել են Ռուսաստանին… Չի բացառվում, որ Հայաստանը վերածվի հարավկովկասյան Սիրիայի»:
«Թե ինչո՞ւ այսպիսի լուծում առաջարկվեց, պատասխանը շատ պարզ է. դա ի սկզբանե եղել է Ադրբեջանի առաջարկը։ Ադրբեջանը կարողացավ այս հարցում համոզել Արևմուտքին և վաճառել այս օրակարգը նաև Ռուսաստանին»,- ասաց Մելքոնյանը՝ ընդգծելով՝ Ադրբեջանն իր արտաքին քաղաքականությամբ ստեղծել է մի իրավիճակ, որ Սյունիքով միջանցք տալով՝ շահագրգռված են և՛ Արևմուտքը, և՛ Ռուսաստանը, որովհետև Ադրբեջանի հաշվարկը հետևյալն է.
Հայաստանը մասնակցելու է հոկտեմբերի 22-24-ը Կազանում անցկացվելիք BRICS-ի (ԲՐԻՔՍ) գագաթնաժողովին, որին մասնակցելու են նաև Ադրբեջանն ու Թուրքիան՝ Ալիևի ու Էրդողանի մակարդակով։ ՀՀ մասնակցության մասին նախօրեին հայտնեց ՀՀ արտաքին գործերի փոխնախարար Մնացական Սաֆարյանը, հաղորդելով նաև, որ ՀՀ-ն նաև ԱՊՀ գագաթնաժողովին է մասնակցելու։ Իսկ ՌԴ նախագահի մամուլի քարտուղար Դմիտրի Պեսկովն էլ հայտնել է, որ Հաղթանակի 80-ամյակի կապակցությամբ […]
Ամառային շոգերին սեզոնային հանգստից հետո Հայաստանի ներքաղաքական կյանքը վերադառնում է իր սովորական ռիթմին, և Նիկոլը Նիկոլ չէր լինի, եթե չփորձեր հենց սկզբից օրակարգեր ձևավորել գալիք ամիսների համար: Հանրային ուշադրության հորմոնալ ասեղի կարիքը չէր բավարարվում հեծանիվ-լոբի-TikTok ձևաչափով, և կոնտենտի, իրական բովանդակության վակուումը նա փորձեց լցնել վերջին ասուլիսով:
«Համաձայնեցվում է տարածաշրջանային «3+3» ձևաչափով հաջորդ հանդիպման ժամկետը՝ արտգործնախարարների մակարդակով»,-ռուսական ԶԼՄ-ներին այս մասին ասել է Ադրբեջանում Ռուսաստանի դեսպան Միխայիլ Եվդոկիմովը։ Ռուս դիվանագետը հայտարարել է, թե տարածաշրջանում արտաքին միջամտություն հարկավոր չէ, և Հարավային Կովկասի պետություններն իրենք պետք է լուծեն եղած խնդիրները, ուստի որպես արդյունավետ հարթակ՝ նա նշել է «3+3»-ը։ Այս ֆոնին նա մտահոգիչ է որակել Հայաստանի վարած արտաքին քաղաքականությունը՝ ասելով, թե դա մտահոգություն է առաջացնում։
Իրանի 14-րդ կառավարության կազմը ձևավորված է: Մասնավորապես, Աբբաս Արաղչիին վստահվեց Իրանի ԱԳ նախարարի պաշտոնը, ով որպես ԻԻՀ նախագահի հատուկ բանագնաց՝44-օրյա պատերազմի թեժ օրերին՝ հոկտեմբերին,ղարաբաղյան հարցի կարգավորմանիրանական տարբերակն էրքննարկել հակամարտող կողմերի հետ և ոչ միայն: Գեներալ-մայոր Ազիզ Նասիրզադեն դարձավ Իրանի պաշտպանության նախարար, մինչ այդ նա զբաղեցնում էր երկրի զինված ուժերի գլխավոր շտաբի պետի առաջին տեղակալի պաշտոնը:
ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինի՝ Երևանի և Բաքվի միջև բանակցություններն առաջ մղելու ջանքերի ֆոնին կրկին ակտիվացել է թեման, թե ինչ դիրքորոշում ունի Ռուսաստանն առանցքային հարցերից մեկի՝ ՀՀ տարածքով Ադրբեջանը Նախիջևանին կապող ճանապարհի վերաբերյալ։
Ադրբեջանի հարցերով փորձագետ, պատմական գիտությունների թեկնածու Տաթևիկ Հայրապետյանի կարծիքով՝ պաշտոնական Բաքուն հստակ Հայաստանի հանդեպ կիրառում է ուժի սպառնալիքի քաղաքականություն, որն ինչ-որ իրավիճակներում հավասարազոր է ուժի կիրառմանը:
ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինի՝ Ադրբեջան կատարած այցից օրեր անց՝ օգոստոսի 27-ին, Ադրբեջանի արտգործնախարար Ջեյհուն Բայրամովն այցելել է Թուրքիա։
«Պարզից էլ պարզ է, որ վիճակն ավելի է լարվում, մենք հետզհետե ի դեմս Ռուսաստանի՝ ոչ թե փորձում ենք թեկուզ թղթով ամրագրված դաշնակցային հարաբերությունները զարգացնել, պահել, գուցե այլ ճանապարհներ գտնել, այլ…Մարդամեկին այս իշխանություններից արդեն ՌԴ-ում դեսպան են ընդունել, ինչը նշանակում է, որ թե՛ Երևանում, թե՛ Մոսկվայում գոհ են երկկողմ հարաբերությունների մակարդակից:
Ռազմական փորձագետ Դավիթ Ջամալյանն անհեթեթություն է որակում այս օրերին շրջանառվող այն տեսակետները, թե Ռուսաստանը վերակենդանացրել է «Զանգեզուրի միջանցք»-ի հարցը, և, որ դա բխում է ՌԴ շահերից:
Ադրբեջանը, մի կողմ դնելով իր հետևողական սպառազինվելու փաստը (ընդ որում՝ հարձակողական բնույթի զինատեսակներով), ինչպես նաև՝ Թուրքիայի հետ ռազմատեխնիկական և ռազմարդյունաբերական ծրագրերը, վերջին շրջանում դարձյալ թիրախում է պահում Հայաստանի զինվելու հանգամանքն ու պայմանավորվածությունները:
«Յուրաքանչյուրը փորձում է իր քաշին և իր ազդեցությանը համապատասխան՝ ոչ միայն սեփական դիրքավորում ապահովել, այլև որոշակի ծառայություններ մատուցել իր դաշնակիցներին: Ես կարծում եմ, որ թե՛ Շոյգուի, թե՛ Վլադիմիր Պուտինի այցն Ադրբեջան պայմանավորված էր ոչ միայն տարածաշրջանում ՌԴ դիրքերի ճշտմամբ, այլ նաև ՌԴ-ն ինչ-որ չափով փորձում է երաշխավոր լինել Իրանի առջև՝ առնվազն Ադրբեջանի չեզոքության առումով հնարավոր զարգացումների ժամանակ»,- 168TV-ի «Ռեվյու» հաղորդման ընթացքում ասաց նա:
«Պուտինն ասում է, որ չնայած ռուս-ուկրաինական կոնֆլիկտին, ունեն շահեր և հետաքրքրություններ Հարավային Կովկասում: Կողմերի վերաբերյալ շեշտադրումը խոսում է այն մասին, որ ինչքանով Հայաստանն ու Ադրբեջանը շահագրգռված կլինեն, այդքանով ավելի ակտիվ Ռուսաստանը կմասնակցի տարածաշրջանի գործերին, բայց նույնիսկ հակառակ պարագայում Ռուսաստանն այստեղ կա, ունի հետաքրքրություն, և չնայած՝ իր ապագայի համար շատ կարևոր կոնֆլիկտ է Ուկրաինան, դա չի խանգարում նրան զբաղվել նաև այս տարածաշրջանի հարցերով»,- 168TV-ի «Ռեվյու» հաղորդման ընթացքում ասաց նա:
Ռուս քաղաքական վերլուծաբան Ստանիսլավ Տարասովը 168.am-ի հետ զրույցում ասաց, որ ՌԴ նախագահի այցն Ադրբեջան տեղավորվում է ՌԴ արտաքին քաղաքականությունը դեպի Արևելք փոխադրելու ռազմավարական ընտրության շրջանակում։
«Հենակետ» վերլուծական կենտրոնի փորձագետ Շիրազ Խաչատրյանի դիտարկմամբ, վերջին ամիսների ընթացքում աշխարհում, նաև՝ տարածաշրջանում բազմաթիվ կարևոր իրադարձություններ են տեղի ունեցել, ուստի ՌԴ նախագահի՝ Ադրբեջան կատարած պետական այցը պետք է ոչ թե առանձին դիտարկել, այլ՝ որպես ընդհանուր պրոցեսների շղթայի մի մասնիկ։
Մոտ մեկ շաբաթ Ադրբեջանը քարոզչական դաշտում փորձում էր Իրանի հայացքը սևեռել Հայաստանի վրա՝ առաջ տանելով ՀՀ-ում ԱՄՆ ռազմական ներկայության մասին թեզը, ըստ էության, երկրի ղեկավարության հրահանգով: Եվ անգամ ԱՄՆ դեսպանատան հերքումը չէր բավարարել ադրբեջանական կողմին, նրանք պահանջում էին ՀՀ պաշտպանության նախարարության և Իրանի հերքումը: Հայաստանի պաշտպանական գերատեսչությունը պահպանեց լռությունը, սակայն Իրանն օրեր անց պաշտոնապես արձագանքել է:
«Ալիևը գիտի, որ Հայաստանում Փաշինյանի դեմքով ունի մի վիզավի, որը պատրաստ է զիջումների: Մի կողմից՝ նրանք բեռնաթափում են խաղաղության պայմանագիրը՝ բոլոր կարևոր հարցերը դրանից դուրս թողնելով, մյուս կողմից՝ ամեն ինչ անում են խաղաղության պայմանագիր չստորագրելու համար»,- 168TV-ի «Ռեվյու» հաղորդման ընթացքում ասաց նա:
Մի կողմից՝ Ալիևի հատուկ հանձնարարություններով ներկայացուցիչը հայտարարում է, որ, այսպես ասած, խաղաղության պայմանագրից փոխադարձ համաձայնությամբ հանվել է ապաշրջափակման մասին կետը, ինչը հաստատել է ՀՀ արտաքին գործերի նախարարությունը, մյուս կողմից՝ ադրբեջանական քարոզչական կայքերը, Ադրբեջանի նախկին պաշտոնյաները պնդում են՝ «Զանգեզուրի միջանցքը» բանակցային սխեմայի առանցքային կետերից է:
168.am-ը մեկ անգամ չէ, որ գրել է՝ 2020 թվականի նոյեմբերի 9-10-ի եռակողմ հայտարարությունը, ըստ էության, հրադադարի փաստաթուղթ էր:
«Մարդիկ, ովքեր հիմա հետևելով Փաշինյանին՝ կեր, խմիր, ուրախացիր սկզբունքով են գնում, դա շատ կարճ է տևելու: Այդ զանգվածն էլ պետք է հասկանա՝ ուր ենք գնում: Երբ ադրբեջանցիները սկսեն վերաբնակեցվել Հայաստանում, այդ ժամանակ Հայաստանի սուվերենության, ինքնիշխանության վերջնական խաչը կարող եք քաշել, որովհետև իրենք այլևս այստեղից չեն գնալու»:
ՀՀ ԶՈՒ տեսանելի և անտեսանելի խնդիրները, ցավոք սրտի, շատ են՝ սկսած կառավարման համակարգի կոմպետենտությունից, վերջացրած ԶՈՒ ստորաբաժանումների առջև դրված խնդիրներով։ Ինչքան էլ իշխանության տարբեր դեմքեր խոսեն բանակի բարեփոխումների և այս կամ այն երկրներից զենքեր գնելու մասին, միևնույն է, խնդիրները շարունակում են չլուծված մնալ, կամ լավագույն դեպքում՝ կիսատ լուծում են ստանում։
Հուլիսի 24-ին Iran International կայքը տեղեկություն էր տարածել, թե Հայաստանն ու Իրանը 500 միլիոն դոլարի սպառազինության ձեռքբերման գաղտնի պայմանագիր են ստորագրել։
168.am-ի հետ զրույցում «Հենակետ» վերլուծական կենտրոնի փորձագետ Շիրազ Խաչատրյանը նշեց, որ Ադրբեջանն ու Թուրքիան տարբեր միջազգային հարթակներում միշտ են խոսել «Զանգեզուրի միջանցքի» հատուկ ռեժիմով կարգավիճակի մասին, այլ հարց է՝ ադրբեջանական կողմը կարո՞ղ է լիովին ազդել հայ-թուրքական քննարկումների, որոշումների վրա, թե՞ ոչ։
«Ադրբեջանի ահաբեկչական ռազմաքաղաքական ղեկավարությունը գիտակցում է, որ մարդկության դեմ հանցագործություն կատարելը չի կարող չհանգեցնել պատասխանատվության: Սրան զուգահեռ՝ COP29-ին ընդառաջ Ադրբեջանի ղեկավարությունը ջանում է «մարդասեր» ձևանալ և փորձել խաղալ այն խաղը, որը իրենց թույլ կտա որպես քաղաքական մեծ թատերաբեմում դեռևս որոշ ժամանակ պատասխանատվության չենթարկված և բռնապետության անունը կրող երկիր հանդես չգալ»:
«Հիմա բոլոր ջանքերն ուղղված են նրան, որ մինչև նոյեմբեր որևէ պայմանագիր ստորագրվի. Նախապես նշեմ, որ դա չի լինելու խաղաղության պայմանագիր, լինելու է միջանկյալ պայմանագիր, որտեղ նշված կլինեն ապագա պայմանագրի հիմնական սկզբունքները»,- 168TV-ի «Ռեվյու» հաղորդման ընթացքում ասաց APRI գիտահետազոտական կենտրոնի փորձագետ, պատմական գիտությունների թեկնածու, միջազգայնագետ Սերգեյ Մելքոնյանը՝ ընդգծելով՝ Ալիևը շահագրգռված չէ որևէ փաստաթուղթ ստորագրել, բայց դա պետք է ԱՄՆ-ին:
Կովկասագետ, «Հայկական նախագծի» համահիմնադիր Կարեն Իգիթյանը 168TV-ի «Ռեվյու» հաղորդման ընթացքում անդրադառնալով Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև «խաղաղության պայմանագրի» ստորագրման հնարավորությանը, նշեց, որ Բաքվից հստակ ժամկետներ են նշվել:
