«Ինքն այդ տղաներին մատաղ է արել միայն մի նպատակով, որ կարողանա նորից վերընտրվել։ Հոկտեմբերին կարող էր կանգնեցնել պատերազմը, բայց չի արել, որ իրեն դավաճան չասեն։ Հետևապես, ինքն իր կյանքում մի բան է լավ արել՝ եթե ժամանակին լավ հոդված էր ծախում, ապա հիմա՝ երկիրը»,- ասաց Ազգային ժողովի «Պատիվ ունեմ» խմբակցության ղեկավարը։
Մանհեթենի կենտրոնում գտնվող «Թուրքական տանը» (Turkish House, «Тюркеви») 36-հարկանի երկնաքերում կայացել է Էրդողանի առաջին հանդիպումը իրանցի պաշտոնակից Մասուդ Փեզեշքիանի հետ: Այն տևել է ընդամենը մեկ ժամ, սակայն փորձագետներն ուշադրություն են դարձրել, որ գործընկերները երկխոսել են թուրքերենով, որում որոշակի բազմիմաստ սիմվոլիզմ է նկատվում։
«Այս պայմաններում է, որ հակառակորդը պարտադրելու է Հայաստանին ճնշումներ՝ շարունակելով Հայաստանից տարածքներ պոկելու քաղաքականությունը։ Իհարկե, Փաշինյանը փորձում է խաղաղության քողի ներքո հասնել նրան, որ ադրբեջանական զորքը դուրս գա Հայաստանից, բայց Ադրբեջանի ղեկավարի հայտարարությունները խոսում են այն մասին, որ խաղաղության գործընթացը խաբկանք է, իսկ սահմանագծման և սահմանազատման անվան տակ Ադրբեջանը կտիրանա ՀՀ այն տարածքներին, որոնք ուզում է»,- ասաց նա։
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը APRI գիտահետազոտական կենտրոնի փորձագետ, պատմական գիտությունների թեկնածու, միջազգայնագետ, իսրայելագետ Սերգեյ Մելքոնյանն է։
Ռուսաստանից ու Իրանից ներկրում ենք գազ, որոշ ժամանակ առաջ Ադրբեջանից հայտարարություններ էին հնչում, որ ապագայում խաղաղության հաստատման դեպքում կարող է Հայաստանը գազ ներկրել նաև Ադրբեջանից: Այս մասին սեպտեմբերի 18-ին Համաշխարհային հայկական գագաթнաժողովի ժամանակ հայտարարեց Նիկոլ Փաշինյանը՝ չիբացառելով, որ Հայաստանն Ադրբեջանից նույնպես կարող է գազ ներկրել։
168.am-ի «Թրիգեր» հաղորդաշարի հյուրը ռուսաստանաբնակ քաղաքագետ Կարինե Գևորգյանն է:
«Ոչ հեռու ապագայում քննարկման հարց է դառնալու հայ-իրանական սահմանից ռուսներին հեռացնելու հարցը. չի բացառվում, որ նաև հայ-թուրքական սահմանից ռուսական ռազմաբազան հեռացնելու հարցը դրվի»,- ասաց պատգամավորը՝ շեշտելով՝ Փաշինյանն առաջիկա ընտրություններում ժողովրդին ոչ թե իրական խաղաղություն, այլ այդ մասին թղթի կտոր է վաճառելու, որը կլինի «ոչ մի բանի մասին թուղթ»։
«Ադրբեջանն այս նուրբ փուլը շատ լավ է հասկանում, ուստի ձգձգում է՝ փորձելով ստանալ հնարավորն ու անհնարը, հատկապես, երբ չկան միջնորդներ, չկան զսպման արդյունավետ մեխանիզմներ, և գործընթացն արտաքին ազդեցության տարրերով, սակայն ընթանում է նաև իր տրամաբանությամբ ու իր խնդիրներով։ Ուստի երբեմն՝ կառավարելի, սակայն նաև անկառավարելի այս գործընթացով ռեգիոնն առայժմ հեռու է խաղաղության իրական օրակարգից»,- ասում է նա։
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը պատմական գիտությունների դոկտոր, թուրքագետ Վահրամ Տեր-Մաթևոսյանն է։
Թե ինչո՞ւ է Արարատ Միրզոյանը Խաղաղության պայմանագիրը համարում Հայաստանի սահմանները գծող թուղթ՝ այն պարագայում, երբ, ըստ Նիկոլ Փաշինյանի, չկա երաշխիք, որ այդ պայմանագրի ստորագրումից հետո էլ Ադրբեջանը Հայաստանի նկատմամբ տարածքային պահանջներ չի ներկայացնի, ավելին, ըստ Փաշինյանի, տարածքային պահանջներ էլի կլինեն, 168TV-ի «Ռեվյու» հաղորդաշարի եթերում փորձեցինք պարզել բանակցային գործի մասնագետ, կոնֆլիկտաբան Արթուր Մարտիրոսյանից։
Նախիջևանյան ուղղությունն այս փուլում, կարելի է ասել, որ ադրբեջանական կողմի համար ամենակարևոր և գերակա ուղղություն է։ Եթե ամիսներ առաջ Տավուշի ուղությունն էլ էր նրանց համար կարևոր և առաջնային, ապա հիմա, երբ հայկական կողմն այդ ուղղությամբ իրականացրել է Ադրբեջանի պահանջը և հանձնել ռազմավարական կարևոր նշանակության հատվածները, ու, ըստ էության, այդ հատվածում կազմաքանդել անվտանգային ողջ ճարտարապետությունը, Ադրբեջանի համար նախիջևանյան ուղությունը դարձել է միակը:
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը ակադեմիկոս, պատմական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր, թուրքագետ Ռուբեն Սաֆրաստյանն է։
Որքան էլ Իրանը խոսի իր տարածքով Ադրբեջանն ու Նախիջևանը կապող «Արաքսի միջանցքի» շուտափույթ գործարկման մասին, փորձի ժամանակ շահել, դիվանագիտական հնարքներ կիրառել, «Զանգեզուրի միջանցքին» որպես այլընտրանք դիտարկել այդ ճանապարհը, այնուհանդերձ, Սյունիքով անցնող միջանցքային տրամաբանությամբ երթուղի ունենալու ակնկալիքը շարունակում է օրակարգային մնալ և՛ արևմտյան դերակատարների, և՛ Թուրքիայի ու Ադրբեջանի, և՛ Ռուսաստանի աշխարհաքաղաքական ծրագրերում։
Մինչ ՀՀ իշխանությունները լծվել են շուրջ չորս տարի առաջ Ռուսաստանի և Ադրբեջանի հետ ստորագրած եռակողմ նոյեմբերի 9-ի հայտարարության տեքստի 9-րդ կետի մեկնաբանությանը, ուշագրավ շփումներ ու հանդիպումներ են տեղի ունենում գործընթացի շուրջ։
ԱԺ նախկին պատգամավոր Նաիրա Կարապետյանն այն կարծիքին է, որ խաղաղության պայմանագրի համաձայնեցված կետերը և տոկոսները թե՛ Հայաստանի, թե՛ Ադրբեջանի իշխանությունների կողմից պարբերաբար մատնանշելը վկայում է այն մասին, որ տեղի ունեցողը քաղաքական բլեֆ է:
Հայաստանը ներկայացնող Նիկոլ Փաշինյանը սեպտեմբերի 11-ին Ազգային ժողովում հայտարարեց՝ չկա երաշխիք, որ Ադրբեջանի հետ «Խաղաղության պայմանագիր» ստորագրելուց հետո ադրբեջանական կողմն այլևս տարածքային պահանջներ չի ներկայացնի։
Վրացի քաղաքական վերլուծաբան Իրակլի Մենաղարիշվիլին մեզ հետ զրույցում, անդրադառնալով թեմային, ասաց, որ, բնականաբար, գուցե կողմերն ինչ-որ փուլում համաձայնության էին եկել այս հարցին անդրադառնալ համաձայնագրի ստորագրումից հետո, սակայն ՌԴ-ն, որն առաջարկում է դառնալ համաձայնագրի կնքման միջնորդ, ստիպված է կողմերին ինչ-որ ծառայություն մատուցել։ «Այլապես ինչո՞ւ է կողմերին հարկավոր ՌԴ մասնակցությունը գործընթացին։
«Փաշինյանը պատրաստվում է 2026 թվականի ընտրություններին. արտաքին խաղացողների հետ արդեն ձեռք է բերել պայմանավորվածություն, որ մինչև 2026թ. լինելու է իշխանության: Արտաքին աշխարհը Եվրոպա, Ռուսաստան, Թուրքիա ընկերակցությունն է, որ նրանք չեն աջակցելու որևէ ընդդիմադիր, հականիկոլական շարժման, թույլ են տալու Փաշինյանին մինչև 2026 թվականը մնալ իշխանության և մասնակցել 2026թ. ընտրություններին: Հետևաբար, Փաշինյանն ուզում է 2026թ. ընտրություններին իր ընտրազանգվածին վաճառել, որ՝ ես ձեզ խաղաղություն եմ բերել»
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկի Սեյրանյանի հյուրը Հայաստանի հանրապետական կուսակցության (ՀՀԿ) Գործադիր մարմնի (ԳՄ) անդամ, ՀՀ պաշտպանության նախարարի նախկին առաջին տեղակալ Արտակ Զաքարյանն է։
«Կա նաև Փաշինյանի կողմից կառուցողականություն ցուցադրելու միտում, բայց փորձել գտնել տրամաբանություն այս գործընթացի մեջ՝ հնարավոր չէ, որովհետև Ադրբեջանի ԱԳՆ-ի արձագանքում բացահայտվում են այն բոլոր խնդիրները, որոնք դրված են բանակցային սեղանի շուրջ,- 168 TV-ի «Ռեվյու» հաղորդաշարի եթերում ասաց Բեքարյանը՝ հավելելով,- Վերջին մուրացիկի պես մուրում է փաստաթուղթ. էդպես լավ չի, թող ասի՝ կետադրական նշանների հարցում խնդիր չունենք, եկե՛ք ստորագրենք, էլ ի՞նչ 13 կետ»։
«Կան ուժեր, որոնք ավելի ռազմավարական են մտածում, գտնում են, որ այսպիսի խաղերը կարող են բերել Թուրքիայի և Արևմուտքի ուժեղացման և թույլ չտալ, որ հետո նորից, ցանկության դեպքում ՌԴ-ն վերադառնա տարածաշրջան: Բայց կարծիք կա, որ եթե Ուկրաինայում հաղթեն, ապա դրանից հետո ՌԴ-ն այլ դիրքերից է հանդես գալու և նոր խաղի կանոններ է ստեղծելու»:
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկի Սեյրանյանի հյուրը քաղաքագետ, «Դեմոկրատական այլընտրանք» կուսակցության նախագահ Սուրեն Սուրենյանցն է։
Կովկասի և Թուրքիայի հարցերով փորձագետ, Թեհրանի Հայ Դատի hանձնախմբի նախագահ Իսակ Յունանեսյանն այն կարծիքին է, որ վերջին օրերի Իրանի ակտիվությունը փաստում է՝ Հայաստան-Իրան սահմանի՝ «կարմիր գիծ» լինելու վերաբերյալ արված հայտարարությունները լոկ խոսքեր չեն:
«Հիմա նման բան են ասում մարդիկ, որոնք նուռը ձեռքներին սելֆիներ էին անում իրենց ասած Ակնայում, մեզ քննադատում էին փոխզիջումների համար։ Ի՞նչ եք սպասում մի «քաղաքական» ուժից, որն իր կոտրած ձեռքով ստորագրել է Պրահայի փաստաթութը, որով Արցախը մտել է Ադրբեջանի կազմի մեջ,- ասաց Շարմազանովը՝ այդ քայլը լավ արարք համարողներին հարցնելով,- Բա որ լավ եք արել, 5000 զոհ ինչո՞ւ տվեցիք, իսկ կարո՞ղ է հաջորդիվ էլ ասեք՝ լավ ենք արել, որ 5000 զոհ ենք տվել»։
Հայաստանը, իշխանությունների ապաշնորհության ու անհեռատես արտաքին քաղաքականության հետևանքով, դուրս է մնացել տարածաշրջանային էներգետիկ ծրագրերից՝ զիջելով երբեմնի ունեցած առավելությունները։
«Իրանն այս հարցում չունի մեծ գործընկերներ. Ռուսաստանի հետ չունի ադեկվատ հարաբերություն, քանի որ Ադրբեջանի նկատմամբ Իրանի և Ռուսաստանի հարաբերությունները տարբեր են։ Եթե իրանական կողմը փորձի թույլ չտալ այդ տարածքով Ադրբեջանի հարձակումը Հայաստանի դեմ՝ առանց Փաշինյանի խնդրանքի, կխախտի միջազգային նորմերը, իսկ որ Հայաստանի ղեկավարը նման խնդրանքով Իրանին չի դիմի, պարզ է»։
«Իրանը պաշտպանում է իր շահերը, և ես չեմ բացառում, որ եթե ՌԴ անմիջական ակտիվ մասնակցությամբ հանկարծ այդ «զանգեզուրյան միջանցք»-ի ծրագիրն իրականացվի, Իրանը կարող է, ինչպես շատ դեպքերում են ասում, վերականգնել պատմական արդարությունը, որը, ըստ որոշ իրանցիների՝ խախտվել է 1828 թվականի Թուրքմենչայի պայմանագրով, երբ իրենք այս տարածքները զիջել են Ռուսաստանին… Չի բացառվում, որ Հայաստանը վերածվի հարավկովկասյան Սիրիայի»:
«Թե ինչո՞ւ այսպիսի լուծում առաջարկվեց, պատասխանը շատ պարզ է. դա ի սկզբանե եղել է Ադրբեջանի առաջարկը։ Ադրբեջանը կարողացավ այս հարցում համոզել Արևմուտքին և վաճառել այս օրակարգը նաև Ռուսաստանին»,- ասաց Մելքոնյանը՝ ընդգծելով՝ Ադրբեջանն իր արտաքին քաղաքականությամբ ստեղծել է մի իրավիճակ, որ Սյունիքով միջանցք տալով՝ շահագրգռված են և՛ Արևմուտքը, և՛ Ռուսաստանը, որովհետև Ադրբեջանի հաշվարկը հետևյալն է.
Հայաստանը մասնակցելու է հոկտեմբերի 22-24-ը Կազանում անցկացվելիք BRICS-ի (ԲՐԻՔՍ) գագաթնաժողովին, որին մասնակցելու են նաև Ադրբեջանն ու Թուրքիան՝ Ալիևի ու Էրդողանի մակարդակով։ ՀՀ մասնակցության մասին նախօրեին հայտնեց ՀՀ արտաքին գործերի փոխնախարար Մնացական Սաֆարյանը, հաղորդելով նաև, որ ՀՀ-ն նաև ԱՊՀ գագաթնաժողովին է մասնակցելու։ Իսկ ՌԴ նախագահի մամուլի քարտուղար Դմիտրի Պեսկովն էլ հայտնել է, որ Հաղթանակի 80-ամյակի կապակցությամբ […]
Ամառային շոգերին սեզոնային հանգստից հետո Հայաստանի ներքաղաքական կյանքը վերադառնում է իր սովորական ռիթմին, և Նիկոլը Նիկոլ չէր լինի, եթե չփորձեր հենց սկզբից օրակարգեր ձևավորել գալիք ամիսների համար: Հանրային ուշադրության հորմոնալ ասեղի կարիքը չէր բավարարվում հեծանիվ-լոբի-TikTok ձևաչափով, և կոնտենտի, իրական բովանդակության վակուումը նա փորձեց լցնել վերջին ասուլիսով:
