5-րդ օրն է, ինչ Հայաստանի անմիջական հարևանությամբ շարունակվում է Իրան-Իսրայել ոչ կոնտակտային պատերազմը։
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրերն ԱՄՆ Սթենֆորդի համալսարանի քաղաքագիտության դոկտոր Արթուր Խաչիկյանն ու Ֆրանսիայի Paris-Panthéon-Assas համալսարանի միջազգային իրավունքի դոկտոր, փաստաբան, Մարդու իրավունքների միջազգային ֆեդերացիայի նախկին գլխավոր քարտուղար, ֆրանսահայ Րաֆֆի-Ֆիլիպ Կալֆայանն են։
«Թրամփը գրառմամբ ուղղակիորեն սպառնում է Իրանին՝ ասելով՝ Թեհրանը պետք է տարհանվի, այսինքն՝ բաց տեքստով ասում է, որ ԱՄՆ-ը մտնելու է պատերազմի մեջ: Ավելին, իրանական և իսրայելական մամուլը տեղեկատվություն հրապարակեց, որ ամերիկյան և բրիտանական ռազմանավերը և ռազմական ինքնաթիռներն ընդհուպ մոտենում են իրանական սահմանին: Սա է արևմտյան դեմոկրատիան»,- 168TV-ի «Ռեվյու» հաղորդման ընթացքում ասաց նա՝ շեշտելով, որ «արևմտյան դեմոկրատիա» գործիքով փորձելու են Իրանում իշխանափոխություն իրականացնել:
168TV-ի «Ռեվյու» հաղորդաշարի հյուրն է Իրանի խորհրդարանի նախկին պատգամավոր Ռոբերտ Բեգլարյանը։
«Ամերիկացիները հմուտ ստախոսներ են»,-այս մասին այսօր հրավիրած մամուլի ասուլիսում հայտարարեց ՀՀ-ում ԻԻՀ դեսպան Մեհդի Սոբհանին, անդրադառնալով ՀՀ-ում ԱՄՆ դեսպանատան տարածած հաղորդագրությանը։
ՀՀԿ ԳՄ անդամ Էդուարդ Շարմազանովի կարծիքով՝ Փաշինյանի և նրա թիմակիցների կողմից Հայ Առաքելական եկեղեցու դեմ հարձակումը «չարիքի հեղափոխության վերջին փուլն է», և ըստ նրա՝ կա՛մ կմնա Հայաստանի Երրորդ Հանրապետությունը, կա՛մ Նիկոլ Փաշինյանը կբերի Էրմենիստանի կամ վիլայեթացման գաղափարը:
«Չունենք տվյալներ ու թիվ, որ Իրանից Հայաստան իրանցիներ են ժամանել»,- այս մասին այսօր մամուլի ասուլիսի ընթացքում ասաց ՀՀ-ում ԻԻՀ արտակարգ և լիազոր դեսպան Մեհդի Սոբհանին։
«ԱՄՆ նախագահը կարծես սատկած ձի վարելու ընթացքի մեջ է»,- այս մասին այսօր հրավիրած մամուլի ասուլիսում հայտարարեց ՀՀ-ում ԻԻՀ դեսպան Մեհդի Սոբհանին՝ անդրադառնալով ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփի սպառնալիքին՝ տարհանել Թեհրանը, թուրք-ադրբեջանական հնարավոր մասնակցությանն Իրանի դեմ պատերազմին, ինչպես նաև Սյունիքի շուրջ հնարավոր զարգացումներին։
Թուրքական բանակի նախկին գնդապետը պատմել է, որ ՆԱՏՕ-ն և ԱՄՆ-ը ակտիվորեն օգնում են Իսրայելին: Այս մասին գրում են ադրբեջանական տելեգրամ ալիքները:
«Այս գործողությունների առաջին օրերը մեզ համար ինչ-որ չափով անակնկալ էին, սակայն դրանից հետո Իրանը փորձեց համարժեք պատասխան տալ Իսրայելին, կարողացավ իր պաշտպանական և հարձակման համակարգը կարգի բերել։ Ինչ մակարդակով Իսրայելը հարձակվում է Իրանի վրա, նույն մակարդակով Իրանը պատասխանում է։ Իսրայելը հարձակվեց Իրանի միջուկային օբյեկտների վրա, և դրա համար Իրանն էլ նույն ոճով հարձակում կատարեց, կրկնում եմ՝ Իրանը հարկադրված պատերազմի մեջ է»։
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրն APRI-Հայաստան գիտահետազոտական կենտրոնի փորձագետ, պատմական գիտությունների թեկնածու, միջազգայնագետ, իսրայելագետ Սերգեյ Մելքոնյանն է։
«Իրանի համար փրկությունը միջուկային զենք ունենալն է. չունեցավ, այս պատերազմը շարունակվելու է, որին զուգահեռ՝ կա վտանգ Իրանը ներսից պայթեցնելու։ Կարծում եմ՝ առաջին հարվածը կհասցվի Իրանի Ատրպատականին, ինչն արդեն լրջագույն խնդիր է ստեղծելու մեզ համար, քանի որ այդ տարածքը Հայաստանի հետ սահմանակից է»,- ասաց Բալասանյանը։
168TV-ի «Թրիգեր» հաղորդաշարի հյուրը ռուս քաղաքագետ, Կովկասի և Մերձավոր Արևելքի երկրների հարցերով փորձագետ Ստանիսլավ Տարասովն է:
«Վերելք» տեղեկատվական-վերլուծական կենտրոնի քաղաքական մեկնաբան Հայկ Խալաթյանն այն կարծիքին է, որ Իրան-Իսրայել պատերազմի պայմաններում շատ բարդ է Իրանի վիճակը, որովհետև Իսրայելն ունի շատ երկրների աջակցությունը, որոնք փաստացի մասնակից են կոնֆլիկտի, իսկ Իրանը փաստացի միայնակ է այս պատերազմում:
Իսրայելում՝ Երուսաղեմի հայ համայնքում իրավիճակն այս պահին հանգիստ է, Իրան-Իսրայել ռազմական գործողությունների էպիկենտրոնում այլ քաղաքներ են։ Այս մասին 168.am-ի հետ զրույցում ասաց Հայ դատի Երուսաղեմի հանձնախմբի ատենապետ Հակոբ Սևանը։
Արդեն չորրորդ օրն է՝ Հայաստանի անմիջական հարևանությամբ լայնածավալ պատերազմ է ծավալվում Իրանի Իսլամական Հանրապետության ու Իսրայելի միջև։
«Գործող իշխանությունների քայլերը, իրականում, ողջամտության սահմանում չեն, որ կարողանանք ասել, թե իրենք ինչ պետք է անեն ստեղծված իրավիճակում,- 168․am-ի հետ զրույցում նշեց վերլուծաբան, միջազգային հարցերով փորձագետ Արմեն Մանվելյանը՝ արձանագրելով,- Իսկ այսօր բավականին վտանգավոր զարգացումներ են տարածաշրջանում, թուրք-ադրբեջանական զորավարժություններ են իրար հաջորդում, Իրան-Իսրայել հակամարտության ֆոնին բավականին ակտիվացել են Թուրքիան ու Ադրբեջանը: Շաբաթներ առաջ թե՛ ԱՄՆ պետքարտուղար Մարկո Ռուբիոն, թե՛ ՌԴ պաշտպանության նախարար Բելոուսովը նշեցին որոշակի լարվածության մասին, և նույնիսկ Սյունիքի մասին հիշատակվեց»։
«Դասեր» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրերը քաղաքական վերլուծաբան, «Կամուրջ» հասարակական նախաձեռնության համահիմնադիր Արման Աբովյանն ու քաղաքագետ Հրանտ Միքայելյանն են։
168TV-ի «Ռեվյու» հաղորդման ընթացքում քաղաքական գիտությունների դոկտոր Արթուր Խաչիկյանի հետ զրուցել ենք Իրան-Իսրայել պատերազմի, տարածաշրջանի և Հայաստանի վրա դրա հնարավոր ազդեցության թեմայով:
«Ձեր իշխանությունն ընդհանրապես հասկանո՞ւմ է՝ պետությունն ինչ է, այո՞, թե՞ ոչ: Եթե ավելի մանրանանք և խորանանք ներքին հարցերին, ձեր բարոյականության չափանիշների մեջ եթե խորանանք, ապա այնտեղ այնքա՜ն հարցեր կան՝ այո, թե ոչ-ի պատասխաններ ստանալու: Այդ իրենք պետք է մեր հարցերին պատասխանեն, ոչ թե ինքը տանը նստած՝ հարցեր տա, մի հատ էլ ասի՝ հարցիս պատասխանեք: Դու ո՞վ ես, որ հարց տաս, դու հլա մի հատ էս ժողովրդի հարցերին պատասխանի, որ խաբել ես 7 տարի»,- ասաց նա:
«Ուշադրություն դարձնենք, որ Իսրայելը մեծացրել է հարվածների աշխարհագրությունը, իսկ Իրանը զգուշացրել է ԱՄՆ-ին ու Ֆրանսիային, Մեծ Բրիտանիային, որ Իսրայելին աջակցության դեպքում թիրախավորելու է Մերձավոր Արևելքում այդ երկրների ռազմական օբյեկտները, Իրանը սպառնում է նաև միջուկային փորձարկում իրականացնել, Հորմուզի նեղուցը գուցե փակվի, այդ մասին ևս խոսվում է, սա լայնամասշտաբ ու բավականին ծանր բախում է, որը դեռ կշարունակի լուրջ հետևանքներ ունենալ»,- ասաց վերլուծաբանը։
Քաղաքագետ Դավիթ Հարությունովն այս պատերազմում տարածաշրջանային այլ դերակատարների ներգրավվածության մասին 168․am-ի հարցադրումներին ի պատասխան՝ նկատեց, որ Իրանը մինչ այս արդեն իսկ չեզոքացրել էր Իրանի այն դաշնակիցներին, որոնք պոտենցիալ ունեին ներգրավվելու։
«Բանակցություններ էին տարվում, բայց դրանք չէին տալիս այն արդյունքը, որն ուզում էր Իսրայելը։ Նման հարձակմամբ Իսրայելի ղեկավարությունը ցույց տվեց, որ շատ խորը հետախուզական աշխատանքով նախաատրաստված օպերացիայով կարող է փորձել Իրանին պարտադրել հրաժարվել միջուկային հզորություններից»,- ասաց Արթուր Մարտիրոսյանը։
Իսրայելը լուսադեմին ավիահարվածներ է հասցրել Իրանի տարածքին: Թիրախում են հայտնվել Թեհրանը, Թավրիզը և այլ քաղաքներ: Ըստ լուրերի` սպանվել են բարձրաստիճան իրանցի զինվորականներ, ինչպես նաև միջուկային հարցերով զբաղվող ֆիզիկոսներ: Իրանի գերագույն առաջնորդ այաթոլլա Ալի Խամենեին երկրի քաղաքացիներին ուղղված իր ուղերձում Իսրայելի կողմից Իրանի վրա հարվածները հանցագործություն է անվանել՝ ասելով, որ Իսրայելը կբախվի «դառը և սարսափելի ճակատագրի»։ ԱՄՆ-ը շտապեց հայտարարել, որ Իսրայելը միակողմանի գործողություններ է սկսել, և, որ ԱՄՆ-ը ներգրավված չէ Իրանի դեմ հարվածներին։
Ռուս արևելագետ Ստանիսլավ Տարասովը 168.am-ի հետ զրույցում ասաց, որ Իսրայելը կարողացավ Թրամփի նկատմամբ ճնշումներով և ժամեր առաջ Իրանին հասցված հարվածներով տապալել Իրանի ու ԱՄՆ-ի միջև սկսված բանակցային գործընթացը, որը պետք է շարունակվեր կիրակի օրը Մասկատում։ Նրա խոսքով, արդեն ակնհայտ է, որ իրավիճակը գտնվում է լայնածաված ռեգիոնալ պատերազմի շեմին, և Իրանի, Իսրայելի հետագա գործողություններից շատ բան է կախված լինելու։
Անվտանգային և ռազմական հարցերով փորձագետ Հայկ Նահապետյանը, խոսելով Իրան-Իսրայել լարվածության հնարավոր զարգացումների և Հարավային Կովկասին, մասնավորապես՝ Հայաստանին սպասվող սպառնալիքների մասին, նկատեց՝ առայժմ հրթիռակոծումներ են, լայնածավալ ռազմական գործողություններ կլինեն այն ժամանակ, երբ հրթիռակոծումներից հետո ցամաքային զորքերը փորձեն մի քանի պետությունների տարածքից մտնել Իրանի տարածք։
Իսրայելն աննախադեպ հարվածներ է հասցրել Իրանին՝ թիրախավորելով նրա միջուկային ծրագիրը և բարձրաստիճան զինվորականներին․ Իրանի պետական լրատվամիջոցները հաղորդում են՝ զոհվածների թվում են բարձրաստիճան զինվորականներ և միջուկային գիտնականներ։ Ի դեպ, ԱՄՆ պետքարտուղար Մարկո Ռուբիոն տեղեկացրել է՝ ԱՄՆ-ի կողմից հարվածներին որևէ ներգրավվածություն կամ օգնություն չի եղել։
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը քաղաքագիտության դոկտոր, ԱՄՆ Լիհայի համալսարանի պրոֆեսոր Արման Գրիգորյանն է։
Նիկոլ Փաշինյանին չի՛ հաջողվելու Ադրբեջանի հետ կնքել Խաղաղության պայմանագիր. չի՛ լինելու նման պայմանագիր, որովհետև ադրբեջանական կողմից արվող հայտարարություններն են հենց այդ մասին վկայում. օրինակ՝ այս տարվա մարտին հայտարարեցին, որ «Խաղաղության պայմանագրի» տեքստի համաձայնեցումն ամենևին էլ չի նշանակում բոլոր խնդիրների լուծում. 168 TV-ի «Ռեվյու» հաղորդաշարի եթերում նման տեսակետ հայտնեց ՀԱԿ փոխնախագահ Արամ Մանուկյանը։
ԳԱԱ Արևելագիտության ինստիտուտի նախկին տնօրեն, ակադեմիկոս, թուրքագետ Ռուբեն Սաֆրաստյանն այս ամենը հավանական չի համարում՝ շեշտելով, որ Իրանի համար այդ ամենն ունի նաև ռազմավարական նշանակություն։
