Նիկոլ Փաշինյանը պատասխանատվությունից կարող է խուսափել միայն այն պարագայում, երբ գոյություն չունենան այն ինստիտուտներն ու կառուցակարգերը, որոնք կարող են նրան պատասխանատվության ենթարկել։ Այսինքն՝ երբևէ պատասխանատվությունից խուսափելու միակ տարբերակը ներկայիս սահմանադրական, իրավական տեսքով Հայաստան պետության չգոյությունն է, որին էլ ուղղված է Նիկոլ Փաշինյանի ողջ քաղաքականությունը։
Արցախի ամբողջական հանձնումից հետո արդեն մի քանի օր է՝ բռնի տեղահանված կապույտ անձնագիր ունեցող մեր հայրենակիցները գալիս են Հայաստան՝ տառացիորեն անցնելով տառապանքի ուղիներով:
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը «Կոնցեռն Դիալոգ» փաստաբանական գրասենյակի կառավարիչ-գործընկեր, միջազգային իրավունքի մասնագետ Արամ Օրբելյանն է։
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը քաղաքական վերլուծաբան Արմեն Բաղդասարյանն է:
«Հայաստանն արդեն այդ ճակատագիրն ունեցել է, Արցախը Հայաստանի անբաժան ու ամենաթանկագին մասն էր, այնպես որ՝ Հայաստանի հետ արդեն իսկ պատահել է: Արցախը օտար մարմի՞ն էր. Արցախը Հայաստանն էր, հեչ պետք չէր գոռալ՝ «Արցախը Հայաստան է, և վերջ», բայց Արցախը Հայաստան էր: Հիմա այն, ինչ պատահել է, այդ Ցեղասպանությունը, պատահել է Հայաստանի՛ հետ»,- նշեց նա:
«Թավշյա» իրադարձություններից մեկ տարի անց, երբ արտերկրյա վոյաժների ժամանակ սփյուռքի հայ համայնքներում հիմնականում սիրով էին ընդունում «թավշյա» ժպիտով իշխանություններին, անսպասելիորեն լինում էին նաև չնախատեսված դրվագներ։
«Եթե նման բան չի եղել, թող այսօրվա իշխանությունը հերքի: Չեն հերքում, որովհետև եթե հերքեն, ռուսական կողմն այնպիսի փաստեր կբերի, որ կպայթեցնի մեր հասարակությունը,- նշեց նա և հավելեց,- Իհարկե, մեր հայրենակիցները վրդովվում են, ասում են՝ ՌԴ-ն հզոր պետություն է, գիտեր, որ Նիկոլը կմերժեր, որովհետև ՌԴ-ին այստեղից հեռացնելու խնդիր ունի, իրենք չունեի՞ն արդյոք պլան Բ: Ես այդ հարցադրմանը համամիտ եմ»:
Նույնիսկ Կոնգրեսի անդամները, որոնց հետ ես կապի մեջ եմ, ասում են՝ Ադրբեջանի դեսպանն ամեն օր գալիս է, գրասենյակից գրասենյակ է գնում, լոբբի է անում (մի բան, ինչի կարիքն այսօր Ադրբեջանը չունի. իրենք արդեն իրենց ուզածն անում են ուժով, բռնարարքներով. այդ աշխատանքի կարիքն ունի հայկական կողմը, որովհետև մենք օգնության, մարդկանց կարեկցանքի ու հասկացողության կարիքն ունենք), բայց երբեք չենք տեսել ՀՀ դեսպանին ՄԱԿ-ի շենքում:
Ժողովրդական խոսքն ասում է՝ հողը խաբար չտա։ Բայց այս անգամ տալու է։ Ու խաբարը՝ գերեզմանատեր ու անշիրիմ նահատակներին, լինելու է դատաստանի մասին։ Հողը նրանց է հասցնելու իրենց սպանողներին կյանքի դատապարտելու մասին խաբարը։
Մինչ Եվլախում մեկնարկել էր Լեռնային Ղարաբաղի և Ադրբեջանի ներկայացուցիչների հանդիպումը, Ադրբեջանը, խախտելով հրադադարի մասին պայմանավորվածությունը, Ստեփանակերտի հարակից տարածքներից հրաձգային տարբեր զինատեսակներից կրակում է նաև Ստեփանակերտի ուղղությամբ:
ՀՀ ԶՈՒ գլխավոր շտաբի նախկին պետ, նախկին գլխավոր ռազմական տեսուչ, գեներալ-գնդապետ Մովսես Հակոբյանը 168.am-ի հետ զրույցում անդրադառնալով Արցախում Ադրբեջանի սանձազերծած պատերազմին, ցեղասպան քաղաքականությանը՝ նկատեց, որ երկու տարի անընդմեջ ասել է՝ ՀՀ վարած քաղաքականությունը բերելու է սրան:
Երևանի ավագանու սեպտեմբերի 17-ի ընտրություններում իրականում արձանագրվեցին ոչ թե արդյունքներ, այլ հակաարդյունք։ Խոսքը ոչ միայն, իսկ ավելի ճիշտ, ոչ այնքան՝ ստացված տոկոսների հասցեատերերի անուններն ու ազգանուններն են, քաղաքական բովանդակությունն ու հայհոյախոսությունը, որքան ընտրություններին մասնակցության աննախադեպ ցածր ցուցանիշը՝ 28.5 տոկոս։
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը «Պառլամենտարիզմի զարգացման միջազգային կենտրոնի», «GM Legal» փաստաբանական գրասենյակիհամահիմնադիր, սահմանադրագետ Գոհար Մելոյանն է։
«Այս պարագայում, երբ Նիկոլ Փաշինյանի աշխարհաքաղաքական արժեքը բավականին նվազել է (երբ բոլորը հասկանում են, որ նրա «այո»-ն կամ ստորագրությունը դեռ չի նշանակում, որ ինչ-որ բան կիրականացվի Արցախում), բնականաբար, դա ազդելու էր նաև hայաստանյան ներքին դաշտի վրա:
«Դեռ օրն առջևում է։ Երևանցիներին խնդրում եմ գալ ու քվեարկել Երևանի ապագայի համար։ Ժողովրդի մոտ ընդհանուր ապատիա կա։ Ես քվեարկել եմ, որ կարողանանք հետ բերել այս իշխանությունների գողացած հույսը»,-լրագրողների հետ զրույցում ասաց Երևանի քաղաքապետի թեկնածու, «Ազգային առաջընթաց» կուսակցության ցուցակը գլխավորող նախկին քաղաքապետ Հայկ Մարությանը։
Ասֆալտների, համերգների, դպրոցների ու մանկապարտեզների` իշխանությունների օրակարգին զուգահեռ՝ Արցախում 120.000 հայ շարունակում է շրջափակման մեջ մնալ, ՀՀ ինքնիշխան սահմաններն ամենօրյա ռեժիմով շարունակում են թիրախավորվել թշնամու կողմից:
Հայաստանի անունից իշխանությունը ներկայացնող մեկ կամ մի քանի անձանց որոշմամբ պետությունը ներքաշվել է ծայրահեղ վտանգավոր ավանտյուրայի՝ հակառուսական հիստերիայի մեջ։ Ամեն պահի պատերազմի բռնկման սպառնալիքի ներքո ապրող պետության համար դա հղի է լրջագույն հետևանքներով։ Կարևոր, բայց տվյալ դեպքում երկրորդական են հարցերը՝ որքանով է հակառուսականությունն արդարացված կամ հիմնավոր, որքանով է իրեն իրապես ոչ դաշնակցային երկրի նման պահում Ռուսաստանը, և այլն։ Դրանք բոլորը քննարկելի հարցեր են, բայց ոչ այն պայմաններում, երբ թշնամական զորքերն աքցանի մեջ են առել Հայաստանը։
Պատասխանատվության զգացումը ենթադրում է դիրքորոշում, գործողություն, այն դեպքում, երբ անպատասխանատվությունը պասիվ, անգործունակ վիճակ է:
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը Հայաստանի հանրապետական կուսակցության (ՀՀԿ) Գործադիր մարմնի (ԳՄ) անդամ, պաշտպանության նախարարի նախկին առաջին տեղակալ Արտակ Զաքարյանն է։
Արցախում կատարվող ողբերգությունը Հայաստանում գիտակցվում է ոչ ամբողջապես կամ գոնե ոչ բոլորի կողմից։ Խոսքը միայն իշխանության մասին չէ, որն ամբողջությամբ Արցախը հանձնել է Ադրբեջանին և հիմա զբաղված է դրա փաթեթավորմամբ։ Խոսքը նաև միայն ընդդիմության մասին չէ, որը թեև փորձեր է անում հանուն Արցախի պայքարի համար, բայց դեռևս շոշափելի հաջողության չի հասնում։ Խոսքն ավելի լայն համատեքստում հասարակության մասին է՝ իր բոլոր շերտերով, իշխանականներով ու ընդդիմադիրներով, չեզոքներով ու անտարբերներով, մտահոգներով ու անդարդներով։
Այս բոլոր գործոնները բազմապատկում են Հայաստանի թշնամիների կողմից պատերազմ սանձազերծելու գայթակղությունը։ Նրանք հասկանում են, որ այդ պատերազմը մղելու են ոչ թե Հայաստան պետության, այլ հայ ժողովրդի դեմ, որովհետև պետությունն իր հետ նույնացրած իշխանությունն իր բոլոր քայլերով մոտեցնելու է պարտությունը։ Եվ եթե պետությունը/իշխանությունը չի պատրաստվում պատերազմի, գոնե բնազդային տագնապից ելնելով՝ դրան պետք է պատրաստվի հասարակությունը՝ մինչև հնարավոր պատերազմը փոխելով այն իշխանությանը, որն իրականություն է դարձրել նման մղձավանջը։
Հակառուսականության այս աննախադեպ ալիքի գեներացումը վկայում է նոր պատերազմի բարձր հավանականության մասին։ ՀՀ «իշխանությունների» առջև իրենց արտաքին շեֆերի կողմից դրված է հստակ պրոպագանդիստական խնդիր պատերազմի դեպքում վերահաստատել այն դրույթը, որ Մոսկվան ի վիճակի չէ ապահովել Հայաստանի անվտանգությունը։
«Սեպտեմբերի 2-ի հավաքին մասնակցել եմ, և մեր ժողովրդին սկսեցի պաշտել: Չի՛ կարող ժողովրդի կամքը վերջնական հաղթանակի չհասնել՝ անկախ իշխանական նկրտումներից. այդպես եղավ 88 թվականին, երբ կոմունիստական վարչակարգն էր իշխում, այդպես կլինի, հավատում եմ՝ ապագայում»,- ասաց հրապարակախոսը:
Վերջին երկու օրվա ընթացքում ուժգնանում է սոցիալական ցանցերում տարբեր օգտատերերի, քաղաքագետների, վերլուծաբանների, ինչպես նաև ռազմական փորձագետների կողմից ներկայացվող տեղեկատվական հոսքը՝ կապված հայ-ադրբեջանական սահմանին (Վայոց Ձորի, Գեղարքունիքի և Սյունիքի հատվածներում) Ադրբեջանի կողմից ռազմական զինտեխնիկայի կուտակումների հետ։
Քաղտեխնոլոգ Վիգեն Հակոբյանը սեպտեմբերի 2-ին կազմակերպված «Հանուն Արցախի» հանրահավաքը հաջողված է համարում՝ ինչպես մասնակցության ծավալի, այնպես էլ՝ բովանդակության առումով:
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը Հայաստանի հանրապետական կուսակցության (ՀՀԿ) Գործադիր մարմնի անդամ, Ազգային ժողովի (ԱԺ) նախկին փոխնախագահ Էդուարդ Շարմազանովն է։
«Արցախի սեղմվող օղակը» թեմայով քննարկման ժամանակ միջազգայնագետ Սուրեն Սարգսյանը նկատեց, որ թեև դիվանագիտության մեջ հնարավորություններ կան, սակայն լուծումներ գտնողներ, իրականացնողները պետք է համապատասխան կարողություններ, գիտելիք, փորձ ունենան: Ըստ նրա, սակայն, վերջինը մեր մասին չէ:
Իշխանության սոցիալական հենարանը կազմում են այն շերտերը, որոնք հայրենիք, ինքնություն, Արցախ, արժանապատվություն և այլ ոչ ստամոքսային մատերիաներին վերաբերվում են ալենսիմոնյանաբար: Այդ խավերի տրամադրությունները, հաշտվողականությունն ու անտարբերությունը բոլոր հնարավոր միջոցներով գովազդվում է իշխանության քարոզչամիջոցների, այդ թվում՝ հանրային լրատվամիջոցների կողմից, և ստեղծվում է կեղծ տպավորություն, թե մեր հասարակությունն ամբողջությամբ բաղկացած է Նիկոլ Փաշինյանի ջանին մեռնող ու Ավինյանի ցավը տանող գոյացություններից:
Իշխանության մարտահրավերը կեղտոտ գործարք է՝ ողջ մնալու դիմաց մարդկային կերպից հրաժարվելու մասին: Եվ վայելելու այդ մասին հավաստող ՀՀ քաղաքացու անձնագիրը՝ մինչև կհասնի առևանգվելու ժամը:
Տաբուներ, սրբություններ, ավանդույթ չունեցող հասարակությունը չափազանց կառավարելի է, և նրանից գործնականում կարելի ստանալ այն ամենը, ինչն անհրաժեշտ է կառավարողներին: Այդ արդյունքն ապահովելու համար ամենևին պարտադիր չէ չգրված կանոնների այդ համակարգից դուրս դնել ողջ հասարակությանը: Բավական է, որպեսզի տաբուներ, սրբություններ, ավանդույթ ու հիշողություն չունենան որոշումներ կայացնողները կամ նրանց հիմնական մասը, այսինքն՝ առաջին հերթին՝ պետության քաղաքական ու բյուրոկրատական վերնախավը: Հայաստանում հիմա հենց այդպիսի ժամանակներ են:
