Ազգային ժողովի նախկին պատգամավոր Արման Աբովյանը «Այսօրվա և վաղվա Հայաստանը, ի՞նչ ունենք և ինչին պետք է հասնել» թեմայով քննարկման ժամանակ խոսելով առաջիկայում 2 տարով Հայաստանում Եվրամիության դիտորդական առաքելության աշխատանքների մասին, անդրադարձավ նաև ՌԴ ԱԳՆ-ի երեկ տարածած հայտարարությանը։
«Հայաստանի և հայ ժողովրդի առաջ այսօր պարզ խնդիր է դրված՝ ապրելու և չապրելու խնդիր»,- ասաց «Այլընտրանքային նախագծեր խմբի» համահիմնադիր, ԱԺ նախկին պատգամավոր Վահե Հովհաննիսյանն այսօր կազմակերպված «Այսօրվա և վաղվա Հայաստանը, ի՞նչ ունենք և ինչին պետք է հասնել» թեմայով քննարկման ժամանակ։
Ժամանակակից հաջողակ պետություններն ու հասարակությունները զգալիորեն հիմնված են կայացած ինստիտուտների վրա, որոնցում անհատների դերը, թեև կարևոր, բայց որոշիչ չէ։ Տասնյակ տեսություններ ու հարյուրավոր աշխատություններ կան, որոնք ապացուցում են ինստիտուտների արդյունավետության ու պետության որակի միջև ուղիղ կախվածությունը։ Բայց կան նաև արժանահավատ վկայություններ, որ ինստիտուցիոնալ կայացածությունը՝ որպես հաջողության գրավական, գործում է հարաբերականորեն ստանդարտ, համեմատաբար հանգիստ պայմաններում։
168 TV-ի «Ռեվյու» հաղորդաշարի եթերում Աուդիտորների պալատի նախագահ Նաիրի Սարգսյանն անարժանահավատ որակեց ՊԵԿ-ի հրապարակած 1000 խոշոր հարկատուների ցանկը՝ շեշտելով՝ Կառավարությունը զբաղված է թվանկարչությամբ։
Գիտության մեջ կա էպիֆենոմեն հասկացություն, որը նշանակում է պատճառահետևանքային պատրանք։ Այսպես են բնորոշում այն իրավիճակները, երևույթները կամ մարդկանց, ովքեր ամենատարբեր գործոնների ազդեցությամբ պատճառը շփոթում են հետևանքի, հետևանքը՝ պատճառի հետ։
Արցախի հանրապետական հիվանդանոցի քիթ-կոկորդ-ականջաբան Հերմինե Զարգարյանն ասում է՝ այս օրերին հասկացել են, որ վերմակը պետք է բրդից լինի, պետք է նորմալ բանջարանոց ունենալ, հարազատի տուն պետք է այցելել լիքը սրտով, դատարկ ձեռքով, ունենալ հարմար կոշիկներ` երկար քայլելու համար, հագուստ ընտրել ոչ թե մոդայիկ, այլ տաք: Իմանալ, թե ինչպես ստեղծել նոր ճաշատեսակներ՝ համադրելով հնարավոր առկա բաղադրիչները:
«ՀՀ-ն խնդիրն ամբողջությամբ և հաջողությամբ բարդել է ռուսների վրա և ընդհանրապես չի ցանկանում զբաղվել Բերձորի խնդրով: Իսկ իրականում՝ իշխանությունները շատ լուրջ քայլեր կարող էին ձեռնարկել և շատ լուրջ աշխատանք կարող էին տանել միջազգային հանրության հետ՝ դիվանագիտական խողովակներով, պառլամենտական դիվանագիտության գործունեության ընթացքում: Բայց, ցավոք սրտի, ականատես եղանք նրան, որ իշխանությունները նման ցանկություն չունեցան և գործուն քայլերի էլ, ըստ էության, չդիմեցին»,- մանրամասնեց նա:
168.am-ի հետ զրույցում Արցախյան երեք պատերազմների մասնակից, ռազմական փորձագետ Մարտին Եսայանն ասաց, որ արցախահայությունն ավելի վատ ու դաժան օրեր է տեսել 90-ականներին, երբ որևէ բան չուներ, բայց հաղթահարել է ու ունեցել ազատագրված հայրենիք։ Հետևաբար՝ արցախցին այս վիճակն էլ կհաղթահարի։
Սարսափելի պատերազմից հետո՝ Ավագյանները հույս ունեին, որ նոյեմբերի 9-ի եռակողմ հայտարարությունը կպահպանվի: Հայրենի Շեխերում են թողել ամեն ինչ՝ տուն, մեքենա, ընտանի կենդանիներ, հողամաս: Վախենում են մտածել, որ շրջափակումը կտևի շատ ավելի երկար, քանի որ ներքին ռեսուրսները անսահմանափակ չեն: Հումանիտար ճգնաժամը խորանում է ժամ առ ժամ՝ ստեղծելով սովի վտանգ և խախտելով բազմաթիվ իրավունքներ:
«Եվրոպական ինտեգրացիա» ՀԿ նախագահ Նաիրա Կարապետյանն այն կարծիքին է, որ BBC Hard Talk-ին տված հարցազրույցում Արցախի պետնախարար Ռուբեն Վարդանյանի ամենակարևոր ուղերձն այն էր, որ Արցախի հիմնահարցը չի փակվել, Արցախի ինքնորոշման իրավունքի միջազգային ճանաչումը դեռ օրակարգում է, և Արցախն առանձին սուբյեկտ է, որն ապրում է ժողովրդավար սկզբունքներով, պատրաստ է հարևանների հետ բարիդրացիական հարաբերությունների, բայց միայն փոխադարձ հարգանքի սկզբունքի հիման վրա:
«Իրավիճակը մեզ մոտ նորմալ է, դեռ կարողանում ենք խնդիրները հաղթահարել, պարզապես սննդի պակաս կա»,- 168.am-ի հետ զրույցում ասաց Ստեփանակերտի տուն-ինտերնատի տնօրեն Արա Պողոսյանը։
«Գազամատակարարման վերականգնման դեպքում անպայման պետք է կառուցվեն գազապաստարաններ, որպեսզի լինի գազ կուտակելու հնարավորություն: Ինչ վերաբերում է էլեկտրաէներգիային՝ Քարվաճառի հիմնական էներգետիկ համակարգերը մնացել են թշնամու վերահսկողության տակ, էլեկտրաէներգիան անցնում է այն ճանապարհով, որը ՀՀ այս իշխանությունները նվիրել են թուրքերին, և իրավիճակն այս դեպքում առավել խնդրահարույց է»:
Արցախի Հանրապետության արտաքին գործերի նախկին նախարար Կարեն Միրզոյանը մեծ ական է համարում գործող իշխանությունների այն մոտեցումը, թե իրենք ոչինչ անել չեն կարող Արցախի հարցում, և, որ Արցախն ինքը պետք է բանակցի Ադրբեջանի հետ:
Արցախը հայտնվել է բավականին բարդ վիճակում. Արցախում ապրող մեր հայրենակիցները, որոնք ավելի վաղ կոմպրոմիսի էին գնացել Արայիկ Հարությունյանի հետ՝ իմանալով, թե ո՞ւմ են պատկանում ցանքատարածությունները՝ Հորադիզից մինչև Սանասար, կամ ինչո՞ւ այնտեղ ինժեներական աշխատանքներ չէին տարվում, հիմա հայտնվել են աղետալի վիճակում։
Ինչպեսև սպասվում էր, նոր՝ 2023 թվականը խոստանում է հարուստ լինել քաղաքական իրադարձություններով։ Բացառություն չէ նաև Անդրկովկասը, որտեղ վաղուց ընթանում է չասված պայքար տարբեր երկրների միջև տնտեսական և քաղաքական ազդեցության համար։ Երբեմն պատահում է նաև, որ պետությունների ղեկավարներն իրենք են հայտարարում ինչ-որ գործողությունների մասին։
Հայաստանի մարդու իրավունքների առաջին պաշտպան, «Ընդդեմ իրավական կամայականության» հասարակական կազմակերպության գործադիր տնօրեն Լարիսա Ալավերդյանը ԵԽ բանաձևը համարում է բացառապես քաղաքավարության դրսևորում և դրանից մեծ ակնկալիքներ չունի:
2022 թվականի հոկտեմբեր-նոյեմբեր ամսից արդեն պարզ էր՝ Ադրբեջանի հետ խաղաղության պայմանագրի կնքման հարցում Հայաստանի իշխանությունը մտել է այլընտրանքային խաղի մեջ՝ ինչպես Ռուսաստանի, այնպես էլ Արևմուտքի հետ՝ ուժեղացնելով Ալիևին։
Փաստաբան Արա Ղազարյանը կարծում է, որ օրերս Եվրոպական խորհրդարանի ընդունած «Լեռնային Ղարաբաղի շրջափակման մարդասիրական հետևանքները» բանաձևը մատնանշում է ԵՄ քաղաքականությունն այդ հարցում:
Հունվարի 19-ին՝ ժամը 01:30-ի սահմաններում հրդեհ էր բռնկվել Գեղարքունիքի մարզի Ազատ գյուղի տարածքում տեղակայված ՀՀ ՊՆ N զորամասի ինժեներասակրավորային վաշտի կացարանում:
Հայաստանի զինված ուժերի 15 զինվորի զոհվելը ցույց տվեց Հայաստանի իշխանության «բարդակ» և փնթի վիճակը։ Այո՛, 15 զինվորի մահվան պատասխանատուները պետք է պատժվեն, բայց չեմ կարծում, որ սրանք՝ այս իշխանությունը, այնքան քաղաքական կամք կունենա, որ կպատժի ինքն իրեն. չէ՞ որ մեր զոհերը հետևանքն են այն ելակային քաղաքականության, որը վարում է Նիկոլ Փաշինյանը։
«Արցախը 40 օր է, ինչ շրջափակված է: Միայն կասեմ, որ սա բացառապես Նիկոլ Փաշինյանի և Արցախի բոլոր այն պաշտոնյաների խաղերն են, ովքեր 44-օրյա պատերազմից սկսած այս ամենը պլանավորած տանում են առաջ»,- այսօր «Հենարան» մամուլի ակումբում ասել է ՀԿ ԵԿ փոխնախագահ Աշոտ Անդրեասյանը՝ հավելելով, որ մի քանի օր առաջ ՌԴ արտգործնախարար Լավրովի հայտարարությունը լսել են և տեղեկացել են, որ Բերձորի միջանցքի խնդիրն առաջիկա օրերին կլուծվի:
ՀՀԿ խորհրդի անդամ Հայկ Դերզյանն այն կարծիքին է, որ ո՛չ Գեղարքունիքի զորամասում տեղի ունեցած ողբերգական դեպքերի, ո՛չ սեպտեմբերյան պատերազմի, ո՛չ 44-օրյա պատերազմի վերաբերյալ հարցերի պատասխանները գործող իշխանությունների օրոք չեն տրվելու:
Արցախը Հայաստանի և արտաքին աշխարհի հետ կապող միակ ճանապարհն ադրբեջանցի կեղծ բնապահպանները, 39 օր է, փակ են պահում:
39 օր Ադրբեջանի կողմից շրջափակման մեջ գտնվող Արցախում տնտեսական կյանքը կանգ է առել. դա բացասական հետևանք է ունենալու նաև Հայաստանի տնտեսության վրա, որովհետև Արցախի տնտեսությունը լիարժեք ինտեգրված է Հայաստանի տնտեսությանը, իսկ, եթե հիշենք նաև, որ 2020 թվականին Արցախում գտնվող տնտեսական տարածքներն անցան Արդբեջանին, որի ՀՀ տնտեսության վրա բացասական հետևանքների մասին բազմաթիվ մասնագետներ բարձրաձայնեցին, ապա պարզ է դառնում, որ այս շրջափակումը ևս հերթական հարվածն է հասցնելու նաև Հայաստանի տնտեսությանը։
«Այսինքն՝ մենք այս պահին ցանկանում ենք, ոչ թե՝ մի բան ուտենք, այլ ուզում ենք ճանապարհը բացվի, սրա տակ որևէ այլ բան չպետք է դիտարկենք, այլ ոչ թե սպասենք տալոնի և գնանք ձու ստանալու հերթ կանգնենք։ Բլոկադան միայն արցախյան խնդիր չէ, սա հայկական հարց է։ Արցախում գիտակից խավը գտնում է, որ Հայաստանը չպետք է գնա զիջումների հենց այս բլոկադայի համար, պայմաններն ինչքան էլ սուղ լինեն, Հայաստանը դա մեր տարածքն է, մենք Արցախում ենք ապրում, և ինչպես Արցախն է մեր տարածքը, այնպես էլ՝ Սյունիքը։ Նկատի ունեմ, որ սա մեր հողն է, ու մենք բոլորս պետք է ոտքի կանգնենք»,- հավելեց մեր զրուցակիցը։
Տուրիզմի հայկական ֆեդերացիայի նախագահ Մեխակ Ապրեսյանը 168.am-ի հետ զրույցում հաստատեց հավաստի աղբյուրներից ստացած մեր տեղեկություններն առ այն, որ ադրբեջանական հերթական պրովոկացիան է հերթական անգամ շրջանառվել է ITB BERLIN 2023 ցուցահանդեսի շրջանակներում. կազմակերպիչները տրվել են այդ պրովոկացիաներին՝ հայկական տուրիստական ընկերություններից գրավոր պահանջելով ցուցահանդեսին չներկայցնել Արցախը:
«Առաջիկայում Լաչինի միջանցքի հարցը կկարգավորվի։ Երեկ կամ նախօրեին տեղի է ունեցել հանդիպում Ադրբեջանի ներկայացուցչի և Ղարաբաղի ներկայացուցիչների միջև՝ ռուսական զորախմբի հրամանատարի մասնակցությամբ: Կարծում եմ, որ առաջիկայում այդ հարցը կկարգավորվի»,- այսօր հրավիրված ասուլիսի ընթացքում ասաց Ռուսաստանի արտգործնախարար Սերգեյ Լավրովը։
Թշնամու կողմից Արցախի շրջափակման 38-րդ օրը մարդիկ դժվարություններ հաղթահարելով՝ շարունակում են պայքարել հանուն իրենց հողում ապրելու։
Ռեֆորմիստների կուսակցության նախագահ Վահան Բաբայանի կարծիքով՝ սեպտեմբերյան ագրեսիային հաջորդած միջազգային արձագանքներն ինչ-որ առումով կարողացան զսպել ադրբեջանական նմանատիպ ռազմական ագրեսիաների փորձերը: Ըստ նրա՝ հենց սա է դրդել թշնամուն նախաձեռնել այլ բնույթի գործողություններ՝ ինչպես, օրինակ, էկոակտիվիստների օպերացիան:
Ռեֆորմիստների կուսակցության նախագահ Վահան Բաբայանն արձանագրում է՝ Բերձորի միջանցքի շրջափակումը գեոքաղաքական միջոցառում է, որի շրջանակներում Ալիևը փորձում է վերջնականապես լուծել Լեռնային Ղարաբաղի հարցը:
