#Արցախի շրջափակում

«Ե՛վ ռուսը, և՛ եվրոպացին, և՛ ամերիկացին մեզ ձեռք են առնում. Դարձել ենք իզգոյ: Բոլորս գիտենք, որ վերջին տարիներին գլոբալ աշխարհն ուզում է օպտիմալանալ, փոքր երկրները մտնեն մեծ երկրների տակ, և այստեղ մենք ունենք երկու տարբերակ՝ կա՛մ Ռուսաստան, կա՛մ Թուրքիա: Երբ ասում էին, որ քաղաքապետարանը բարձրախոսներ է բերում, որպեսզի մարդկանց առավոտներն արթնացնեն երաժշտության տակ, ես սարսափեցի, ասացի՝ սրանք հաստատ նամազ են ուզում մեր ջանին կապեն»։

«Եթե անգամ իմ ակտիվության պատճառով իմ նկատմամբ ճնշումներ լինեն, ինձ համար հայրենիքից թանկ ոչինչ գոյություն չունի՝ ո՛չ անձնական գործերը, ո՛չ ֆիլմերը, ո՛չ դերերը, որոնք ես կստանամ կամ չեմ ստանա: Եթե այսպես շարունակենք, վաղը ոչ մեկս անելիք չենք ունենա՝ ո՛չ մեր բնագավառում, ո՛չ այլ բնագավառում: Այսինքն՝ մենք այսօր նախ պետք է պայքարենք բոլորս հայրենիք ունենալու, հայրենիքը պահպանելու համար, որպեսզի հետո նոր կարողանանք հանգիստ ամեն մեկս զբաղվել մեր գործով»,- 168TV-ի «Ռեվյու» հաղորդման ընթացքում ասաց դերասան, ռեժիսոր Տիգրան Նալչաջյանը:

168.am-ի հետ զրույցում Արցախի Հանրապետության Մարտունի քաղաքի ղեկավար Ազնավուր Սաղյանը շեշտեց, որ ապրելով շրջափակման պայմաններում՝ որևէ բնակչի մտքով չի անցնում լքել Արցախը։

«Իր այցելությունները միայն փողի վատնում են: Ինձ համար առավել տարօրինակ է, որ այս ճգնաժամային օրերին, երբ բոլորս աշխարհով մեկ փորձում ենք հասկանալ, թե ինչ կարող ենք անել, որպեսզի Լաչինի միջանցքը բացվի, Արցախն ու Հայաստանը կարողանան դիմագրավել մարտահրավերներին, Զարեհ Սինանյանը չփորձեց մի խելացի պատգամ փոխանցել, ուղղություն տալ Սփյուռքին:

«Միամտություն կլինի կարծել, որ եթե մենք մեզ այլ կերպ դրսևորենք, Ադրբեջանը կփոխի իր մտադրությունները: Ադրբեջանը միշտ էլ առիթ գտնելու է՝ էլ ավելի խստացնելու իր մոտեցումները: Դրա համար, բազմիցս իշխանություններից պահանջել ենք՝ երբևէ չտրվել Ադրբեջանի պահանջներին, որովհետև այս ամենի հիմքում ընկած է նրանց միակ նպատակը՝ հայաթափել Արցախը, Արցախին տալ Նախիջևանի կարգավիճակ և Նախիջևանի բախտին արժանացնել»:

«Կին ազատամարտիկների միության» նախագահ, գնդապետ Աիդա Սերոբյանը պատահական չի համարում, որ Արցախում դիվերսիան տեղի ունեցավ սպարապետ Վազգեն Սարգսյանի ծննդյան օրը:

ՀՀԿ արտաքին հարաբերությունների հանձնաժողովի ղեկավար Լիլիթ Բեգլարյանն օրերս է վերադարձել Հելսինկիից, որտեղ ԵԺԿ երիտասարդական կազմակերպության խորհրդի հավաքի ընթացքում միաձայն ընդունվեց Ադրբեջանի կողմից Լաչինի միջանցքի շրջափակումը դատապարտող բանաձև։

Իրանագետ, Միջին Արևելքի հարցերի փորձագետ Հարութ Արթին Առաքելյանն այն կարծիքին է, որ Նիկոլ Փաշինյանը փորձում է Հայաստանը դնել հորիզոնական տնտեսական ուղիների վրա, իսկ այդ ուղիները, ըստ նրա՝ անցնում են հիմնականում թուրքալեզու երկրներով:

Ադրբեջանի իշխանությունն իր առաջ մի շարք նպատակներ է դրել, որոնք վերաբերում են՝ ինչպես Արցախում 850 հազար ադրբեջանցու բնակեցնելուն, այնպես էլ՝ Արցախն Ադրբեջանին ինտեգրելուն, որով էլ կփակվի Արցախի ինքնորոշման իրավունքի հարցն առհավետ։

«Այդ ընտրություններում իշխանությունն այնքան ռեսուրս է օգտագործել, որ դժվար է ասել, թե ընտրություններն արդար են եղել։ Ակտիվ մասնակից եմ եղել ընտրական գործընթացներում։ Օրինակ. նախընտրական շրջանում ժողովուրդը մի ուրիշ վերաբերմունք ուներ «Հայաստան» դաշինքի նկատմամբ, բայց ընտրություններից հետո ինձ համար անակնկալ էր նման արդյունքները։ Դրա համար եմ ասում, պետական ռեսուրսի օգտագործումն աննախադեպ է եղել»,- եզրափակեց Մեխակ Մխիթարյանը։

«Փլվող աշխարհակարգում երաշխավոր չես կարող գտնել։ Ոչ ոք չի կարող լինել երաշխավոր. Արևմուտքը ևս չի կարող երաշխավոր լինել, որպեսզի Ադրբեջանը չգնա էսկալացիայի, հետևապես՝ այդ ի՞նչ են բանակցում, հարց է։ Դե՛, եթե համարձակություն ունեք, կանգնեք, ասեք՝ ի՞նչ եք բանակցում, ասեք բառ-բառ։ Մի՞թե այնքան ուղեղ չունեք, որ հասկանաք՝ Արցախը հանձնելով՝ կռիվը բերում եք Սյունիք։ Կանգնե՛ք և ասեք, ինչ եք ստորագրում, ասեք, որ Ադրբեջանի սրտի փաստաթուղթը ստորագրելով՝ դուք կլինեք վերջին իշխանությունը»,- ասաց Հայրապետյանը։

Օրերս Newmag հրատարակչությունը հայ ընթերցողին ներկայացրեց արգենտինահայ գրող Մագդա Թախտաճյանի «Ռոջավա» վեպը: Այս առիթով գրքի հեղինակը Հայաստանում է, և 168TV-ի «Ռեվյու» հաղորդման ընթացքում զրուցել ենք նրա հետ: Քանի որ Մագդա Թախտաճյանը հայերեն չի խոսում, իսպաներենից հայերեն թարգմանության հարցում օգնել է թարգմանչուհի Սվետլանա Մարտիրոսյանը:

«Սամվել Բաբայանը 100 օրից դուրս չի գա. սա հենց ադրբեջանական պլանն է, որը ցանկանում են իրագործել հայի ձեռամբ, հատկապես, որ Բաբայանը պահանջում է իրեն տալ ուժային կառույցները։ Սամվել Բաբայանը Նիկոլ Փաշինյանի կողմից ուղարկվել է Արցախ՝ այն վերջնականապես ադրբեջանականացնելու համար։ Կարող է լինել մի իրավիճակ, որ Բաբայանը փորձի արցախցիներին համոզել, որ պետք է համակերպվել ադրբեջանցիների հետ ապրելու մտքի հետ, ինչպես Փաշինյանն է անում Հայաստանում՝ խաղաղության հաստատման մասին լոկ խոստումներով»,- ասաց փորձագետը։

ՀՀԿ խորհրդի անդամ Հայկ Դերզյանն այն կարծիքին է, որ Հայաստանի իշխանությունները ոչ թե նպատակ են դրել փրկել Արցախում ապրող 120 հազար հայերին, այլ նպատակ են դրել վարկաբեկել Ռուսաստանին:

Արցախի ԱԺ «Արդարություն» խմբակցության պատգամավոր Մետաքսե Հակոբյանն այն կարծիքին է, որ Արցախում որոշում կայացնողն Արայիկ Հարությունյանն է, իսկ Հայաստանում՝ Նիկոլ Փաշինյանը, և, որ Արցախի նախագահն Արցախի ապաշրջափակմանն ուղղված քայլերն անում է այնպես, ինչպես դա հարմար կլինի ՀՀ իշխանություններին:

Մոսկվայում Ադրբեջանի Միլի Մեջլիսի նախագահի հետ հանդիպման ժամանակ Ռուսաստանի խորհրդարանի Ստորին պալատի՝ Պետդումայի խոսնակ Վյաչեսլավ Վոլոդինը հայտարարել է, որ Եվրախորհրդարանի և ԵԽԽՎ ներգրավումը ղարաբաղյան հակամարտության լուծման գործընթացում նոր խնդիրներ կստեղծի. «Այն մարդիկ, որ ցանկանում են Եվրամիությունն ու Եվրոպայի խորհրդի խորհրդարանական վեհաժողովը ներգրավել այս հարցում՝ Ուկրաինայի, Հարավսլավիայի, այլ երկրների օրինակից ելնելով, պետք է 10 անգամ մտածեն և ծանրութեթև անեն, թե ինչով կարող է ավարտվել այդ ամենը»:

168 TV-ի «Ռեվյու» հաղորդաշարի եթերում «Հայկական նախագծի» համահիմնադիր, «Ապրի» վերլուծական կենտրոնի գիտաշխատող, պատմական գիտությունների թեկնածու Սերգեյ Մելքոնյանն ընդգծեց՝ Արցախում սահմանադրական նման փոփոխությունը կբացառի այնտեղ առկա երկիշխանությունը, և, փաստացի, եթե Ռուբեն Վարդանյանի դիրքերը մնան կայուն, կստացվի, որ Արցախում կա կոնսենսուս պայքարելու շուրջ, կա կոնսենսուս, որ չեն բանակցելու Ադրբեջանի կազմում իրենց որևէ կարգավիճակի շուրջ, ինչը, ի դեպ, անընդունելի չէ Արայիկ Հարությունյանի համար։

2015 թվականին 1988-ի արցախյան շարժման համատեքստում մի առիթով այն ժամանակ Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնի Եկեղեցական հայեցակարգային հարցերի գրասենյակի տնօրեն Տ. Բագրատ եպիսկոպոս Գալստանյանը, զերծ մնալով քաղաքագիտական մեկնաբանություններից և գնահատականներից, նշել էր, որ այդ օրերին զգացմունքը զիջեց ռազմավարությանը, և գրեթե անիրականանալի տարածքային նկատվող պահանջը վերածվեց ճիշտ գնահատված ազգերի ինքնորոշման պայքարի: 

«Հայաստանի իշխանությունները պարզ ասել են, որ Արցախի խնդիրները պետք է լուծեն Ադրբեջանը և Ռուսաստանը: Այս իշխանություններն Արցախի թեման իրենց համար վաղուց փակել են: Նրանք Արցախի ապագան չեն կապում ենթադրյալ խաղաղության խայմանագրի ստորագրման հետ»,- 168TV-ի «Ռեվյու» հաղորդման ընթացքում ասաց Ադրբեջանի հարցերով փորձագետ Արմինե Ադիբեկյանը:

168.am-ի հետ զրույցում Արցախի Հանրապետության գյուղատնտեսության նախարար Հրանտ Սաֆարյանն ասել էր, որ Արցախում այս պահին գյուղատնտեսական աշխատանքներն ընթանում են նախատեսվածից զգալիորեն քիչ ծավալներով, որոշ տեղերում էլ դադարեցված են։

«Կարծես Հայաստանը ոչ մի կապ չունի այս ամենի հետ, միջազգային հանրությունն էլ դատապարտվում է դատարկ կոչերով: Թե՛ կառավարության  նիստերին, թե՛ ԱԺ նիստերին որևէ կերպ Արցախի հարցը չի բարձրաձայնվում, ուստի միջազգային հանրությունից ի՞նչ ակնկալել, նրանք կասեն՝ որպես ստորագրող կողմ՝ դուք ի՞նչ եք անում:

168 TV-ի «Ռեվյու» հաղորդաշարի եթերում, անդրադառնալով Փաշինյանի այս բացահայտմանը, Հանրապետական կուսակցության Գործադիր մարմնի անդամ Գագիկ Մինասյանը նշեց՝ եթե Հայաստանի կողմից քիչ թե շատ դիվանագիտական աշխատանք լիներ, կամ լիներ հայկական շահը և ոչ թե՝ թուրք-ադրբեջանականը սպասարկող իշխանություն, ապա Հայաստանը չէր հայտնվի այն վիճակում, որում է՛ հիմա։

«Բազմիցս ասել ենք, որ այս կառավարիչները, որոնք կան ՀՀ-ում, հրաժարվել են Արցախից: Դրա մասին բացահայտ խոսում է և՛ Ռուսաստանը, և՛ ՀՀ վարչապետի աթոռը զբաղեցնող անձը, և՛ ադրբեջանցիները, որ Պրահայում Նիկոլ Փաշինյանը եկել է համաձայնության»,- 168TV-ի «Ռեվյու» հաղորդման ընթացքում ասաց ՀՀԿ խորհրդի անդամ Տիգրան Վարդանյանը:

«Երբ դու ընդունում ես մի փաստաթղթի հնարավոր տարբերակ, ըստ որի՝ պաշտոնական Ստեփանակերտի և պաշտոնական Բաքվի փոխհարաբերությունները պետք է լինեն տեղական ինքնակառավարման մարմնի ներկայացուցիչների և կենտրոնական իշխանության ներկայացուցիչների միջև հարաբերությունների տրամաբանության շրջանակում, և ինչ-որ միջազգային երաշխիքներ պետք է լինեն այդ հարաբերությունները տեսանելի մակարդակի դուրս բերելու, դա նշանակում է, որ ընդունել ես Ադրբեջանի սուվերենությունն Արցախի նկատմամբ»,- շեշտեց նա:

«Կա՞ պատմության մեջ գեթ մեկ դեպք, երբ եվրոպացի մի զինվոր եկել և մեր սահմանն է պաշտպանել։ Եթե Ռուսաստանը համարում եք մեր ոխերիմ թշնամին, իսկ ռուս խաղաղապահներն էլ իրենց գործառույթը չեն կատարում, այդ դեպքում ինչո՞ւ Ադրբեջանը զենքով չի գրավում Ստեփանակերտը, եթե չի գրավում, նշանակում է, որ պետք է Հայաստանն աշխատի այդ երկրի հետ. առաջարկի ռուսական և ադրբեջանական կողմերին կնքել տարածաշրջանային կապուղիների վերաբերյալ պայմանագիր, որով կսահմանվեն այն անցագրային ռեժիմները, որոնցով պետք է գործեն այդ կապուղիները»։

«Սինանյանը ստում է, թե ձու են նետել. Փափազյանը նույնիսկ այդտեղ չի էլ եղել: Ի դեպ, նա արդեն հայց է ներկայացրել դատարան. պետք է իշխանության ներկայացուցիչները գան դատարան և ներկայացնեն իրենց փաստերը: Մինչև հիմա ոչ մի փաստ չեն ներկայացրել։ Եթե նման բան լիներ, իրենք անմիջապես կներկայացնեին ժողովրդին տեսանյութերով, կամ նկարներով, գրություններով:

Արցախի ԱԺ «Արդարություն» խմբակցության ղեկավար Դավիթ Գալստյանն այն կարծիքին է, որ Ադրբեջանի կողմից Արցախի տոտալ շրջափակման 53 օրերի ընթացքում արցախյան հիմնախնդրի վերաբերյալ ավելի շատ են խոսել միջազգային հարթակներում, քան Նիկոլ Փաշինյանի իշխանության գալու օրվանից սկսած:

Արցախի շրջափակման 53-րդ օրը մեկ անգամ ևս ապացուցում է՝ Հայաստանի իշխանությունն Արցախը ճանաչել է Ադրբեջանի մաս, ուստի դրանով պայմանավորված է լվացել իր ձեռքերն Արցախից.  հենց դա է պատճառը, որ Փաշինյանը Պրահայում ձեռք բերած պայմանավորվածություններով այնպես  է պաշտպանում Ադրբեջանի շահերը, ինչը նույնքան ջանասիրությամբ երբեք չի արել Ադրբեջանի ղեկավարը։

Արցախի Հանրապետության Քաշաթաղի շրջանի Աղանուս համայնքի ղեկավար Արտակ Աբրահամյանն Ադրբեջանի կողմից Արցախը շրջափակելուց մեկ օր անց՝ 2022 թվականի դեկտեմբերի 13-ին, Մոսկվայից վերադարձել էր Հայաստան՝ իր հնարավորությունների սահմաններում Արցախին օգնելու համար։

«Օրեր առաջ Ադրբեջանում քննարկվում էր, այսպես կոչված, Արևմտյան Ադրբեջանի խորհրդի կողմից ընդունված մի հայեցակարգ, որտեղ հստակ ամրագրված էր ադրբեջանցիների վերադարձի պահանջը և այլն: Ակնհայտ է, որ նման հայեցակարգերն առանց իշխանությունների մասնակցության չեն լինում, սրանք ուղղակի մարդիկ չեն, ովքեր 1988թ. հեռացել են Հայաստանից և հիմա որոշել են հավաքվել և հայեցակարգ ընդունել իրենց վերադարձի պահանջի մասին: