Այս բոլոր գործոնները բազմապատկում են Հայաստանի թշնամիների կողմից պատերազմ սանձազերծելու գայթակղությունը։ Նրանք հասկանում են, որ այդ պատերազմը մղելու են ոչ թե Հայաստան պետության, այլ հայ ժողովրդի դեմ, որովհետև պետությունն իր հետ նույնացրած իշխանությունն իր բոլոր քայլերով մոտեցնելու է պարտությունը։ Եվ եթե պետությունը/իշխանությունը չի պատրաստվում պատերազմի, գոնե բնազդային տագնապից ելնելով՝ դրան պետք է պատրաստվի հասարակությունը՝ մինչև հնարավոր պատերազմը փոխելով այն իշխանությանը, որն իրականություն է դարձրել նման մղձավանջը։
Վերջին շաբաթներին Հայաստանի մարզերն ընկած, ասֆալտ չափագրող Նիկոլ Փաշինյանը եռացող տարածաշրջանում գլոբալ աշխարհաքաղաքական տեկտոնիկ ցնցումների ֆոնին հայաստանյան դպրոցներում աշխարհացունց «խնդիր» է նկատել: Պարզվում է, Հայաստանի դպրոցներում, ուր ինքն այցելել է, մոտ 6 դպրոց ընդհանուր առմամբ, ամեն տեղ Հայաստանի Հանրապետության պետական օրհներգը տարբեր տոնայնությամբ են երգել աշակերտները:
Հայաստանում ստեղծված իրավիճակից ելքի, որպես դրա առաջնային նախապայման՝ իշխանափոխության մասին քննարկումները, անկախ դիտանկյունների տարբերությունից, հանգում են առաջնորդի անձի խնդրին: Քաղաքական դիսկուրսը հիմնականում ծավալվում է «Ո՞վ կարող է գլխավորել ընդդիմադիր պայքարը», «Ո՞վ է ի վիճակի համախմբելու հասարակությանը», «Ո՞վ կարող է փոխարինել Նիկոլ Փաշինյանին» և նմանատիպ այլ հարցերի առաջադրման ու պատասխաններ չգտնելու կամ գտնված պատասխաններով չգոհանալու տիրույթում:
ՀՀԿ ԵԿ ղեկավար Հենրիխ Դանիելյանն այն կարծիքին է, որ Նիկոլ Փաշինյանը ներկայացնում է թուրքական շահը, չի սպասարկում հայկական օրակարգ:
Քաղտեխնոլոգ Վիգեն Հակոբյանը սեպտեմբերի 2-ին կազմակերպված «Հանուն Արցախի» հանրահավաքը հաջողված է համարում՝ ինչպես մասնակցության ծավալի, այնպես էլ՝ բովանդակության առումով:
Պետդումայի պատգամավորի կարծիքով՝ Նիկոլ Փաշինյանը սխալ է վարվում ԼՂ բնակիչների հանդեպ. «Խոսում է Մոսկվան» ռադիոկայանի եթերում Պետդումայի ԱՊՀ գործերով, եվրասիական ինտեգրման և հայրենակիցների հետ կապերի հանձնաժողովի նախագահի առաջին տեղակալը դատապարտել է հանրապետության ղեկավարի գործողությունները։
ՌԴ արտգործնախարարության պաշտոնական ներկայացուցիչ Մարիա Զախարովան պատասխանել է Նիկոլ Փաշինյանի այն հայտարարությանը, թե անվտանգության առումով միայն 1 կենտրոնից հանրապետության կախվածությունը ռազմավարական սխալ էր։ Ճեպազրույցի ժամանակ Զախարովան հայտարարել է, որ պետք է կարողանալ սեփական արարքների համար պատասխան տալ, ոչ թե անդադար ու ամեն առիթի ժամանակ մեղավորներ փնտրել։
Եթե Ջալալ Հարությունյանին Քննիչ հանձնաժողովը պատրաստ է լսել, ապա Միքայել Արզումանյանի դեպքում կարծես թե նման պլաններ դեռ չկան, և այստեղ խնդիրը բնավ Արզումանյանի կարգավիճակը չէ:
Լաչինի միջանցքը, անշուշտ, մի օր բացվելու է և վերականգնվելու է ոչ միայն քաղաքացիների, այլև բեռների տեղաշարժը։ Բայց այն բանից հետո, երբ Նիկոլ Փաշինյանն Արցախը ճանաչել է Ադրբեջանի կազմում և Ադրբեջանի մաս, ինչին հաջորդեց Հակարիի կամրջի երկկողմանի փակումն ու ադրբեջանական անցակետի տեղադրումը, այն գործելու է բոլորովին այլ ռեժիմով։
«La Repubblica»-ին տված հարցազրույցում Նիկոլ Փաշինյանը հայտարարել է, որ ՌԴ խաղաղապահ ուժերը չեն կատարում եռակողմ հայտարարության իրենց ստանձնած առաքելությունը, ինչը լուրջ մտահոգության առիթ է: Ըստ Փաշինյանի՝ Ռուսաստանն ինքն է հեռանում մեր տարածաշրջանից. «Մի օր կարող ենք արթնանալ և տեսնել, որ Ռուսաստանն այստեղ չէ: Լաչինի միջանցքը, որ պետք է լիներ ռուս խաղաղապահների հսկողության տակ, նրանց հսկողության տակ չէ. երկու պատճառ կարող է լինել՝ կա՛մ ՌԴ-ն չի կարողանում պահել հսկողություն Լաչինի միջանցքի նկատմամբ, կա՛մ չի ուզում, երկուսն էլ մեր տեսակետից խնդրահարույց է»:
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը Հայաստանի հանրապետական կուսակցության (ՀՀԿ) Գործադիր մարմնի անդամ, Ազգային ժողովի (ԱԺ) նախկին փոխնախագահ Էդուարդ Շարմազանովն է։
Օրեր առաջ մամուլը գրելԼ էր, որ Երևանի ավագանու ընտրություններից հետո Նիկոլ Փաշինյանը պատրաստվում է էապես փոխել կառավարության կազմը, և իրենց պաշտոններին հրաժեշտ կտան առանցքային մի քանի նախարարներ:
Հադրութի և Շուշիի կորուստը դավաճանության արդյունք էր, դա ռազմական բուն գործողությունների հետ որևէ կապ չունի: Դրանք հանձնվել են այնպես, ինչպես Քարվաճառը, Լաչինը, ինչպես Խաչենի ամբողջ դաշտավայրը: Այսինքն, այն, ինչ իրենք ծախսել էին, իրենք պիտի 5 անգամ Ղարաբաղը գրավեին: Բայց Ադրբեջանը, ունենալով Թուրքիայի, Իսրայելի, Պակիստանի, վարձկանների օժանդակությունը, չի կարողացել զուտ ռազմական գործողությունների արդյունքում մեծ և ամբողջական լուծել իր առջև դրված խնդիրը: Բայց մարդիկ չեն փորձում սա հասկանալ, խոսում են միայն՝ պարտվեցինք, փախանք…
Արցախում իրենց պատճառով մարդիկ սովամահ են լինում, իսկ Հայաստանի իշխանությունները քեֆ-ուրախության մեջ են, վայելում են կյանքն ու իշխանության բարիքները։ Եղածով չեն բավարարվում, պետության հաշվին միլիոնավոր դոլարներ են ծախսում, դրսից մարդիկ են բերում՝ քեֆ-ուրախությունները ճոխացնելու համար։
Վախը կարևոր զգացում է` որպես պաշտպանական ռեակցիա: Ոչնչից չվախենալը ոչ թե խիզախության, այլ անխելքության նշան է: Բայց վախը, ինչպես և ցանկացած ապրում, առողջ է միայն չափի մեջ: Վախենալ և լինել վախեցած` միանգամայն տարբեր երևույթներ են: Հայաստանն ահա, ապրում է ոչ թե բնական ու առողջ վախերի ու դրա վրա խարսխված քաղաքականության, այլ մշտական վախեցածի վիճակում: Որովհետև վախեցած է Հայաստանը ներկայացնողը: Նա վախենում է անգամ դպրոցահասակ երեխաներից, ում պայուսակները ստուգվում են քարոզչական արշավանքներից առաջ:
Պատկերացնել կարելի է նրա վախի մակարդակը: Ընդդիմության այսօրվա հանրահավաքից առաջ, հասկանալով, որ հազարավոր քաղաքացիներ են մասնակցելու, նախ՝ իշխանությունները փորձում էին խոչընդոտել ինտերնետ կապի միացումներին, իսկ, ահա, հանրահավաքի ողջ ընթացքում անջատել են Ազատության հրապարակի լույսերը: Հազարավոր քաղաքացիներ Ազատության հրապարակում մթության մեջ են, տարածքը լուսավորվում է գործող սրճարանների լույսերով…
Նիկոլ Փաշինյանը երկրի կառավարման ղեկին է արդեն մոտ հինգուկես տարի։ Նա ավերել է՝ ինչ հնարավոր է, մահեր ու սուգ է բերել տասնյակ-հազարավոր հայկական օջախներ, ինչպես բառախաղ անելով խոստանում էր՝ «անծուխ Հայաստան» է բերել։ Բայց այսքանից հետո դեռ դժգոհում է, որ իր արածը չի գնահատվում։ Իր պես հանճարեղ գործիչն արժանի չէ հայ ժողովրդին ղեկավարելու, Հայաստանի պես խղճուկ երկիրը փոքր է իր հնարավորությունների համար, նա տիեզերական մասշտաբի գործիչ է։
Ինքը չի ուզում, մենք ուզում ենք, տեսնենք՝ ում ուզածը կլինի. Սարգսյանը՝ Փաշինյանի հրաժարական չտալու մասին
«Արցախի իշխանությունների հրաժարականը դեռ 2020թ. նոյեմբերի 9-ի հրադադարից հետո պետք է լիներ, սակայն 3 տարի պետք եղավ, որպեսզի իշխանություններն իրենք համոզվեն, որ այլևս հնարավոր չէ նրանց պաշտոնավարումը»,- 168TV-ի «Ռեվյու» հաղորդման ընթացքում, անդրադառնալով Արցախի նախագահ Արայիկ Հարությունյանի հրաժարականին, ասաց Արցախի Հանրապետության ԱԺ «Արդարություն» խմբակցության պատգամավոր Մետաքսե Հակոբյանը:
Մյուս տարի՝ 2024թ. հունիսին ավարտվում է Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանում (ՄԻԵԴ) Հայաստանից ներկայացված դատավոր, նախկին օմբուդսման Արմեն Հարությունյանի պաշտոնավարման ժամկետը, և արդեն սեպտեմբերին ՄԻԵԴ-ում Հայաստանը կներկայացնի այլ դատավոր, քանի որ Արմեն Հարությունյանն իր պաշտոնը ստանձնել է հենց սեպտեմբերին:
Արցախյան ներքին քաղաքական զարգացումների և, մասնավորապես, Արցախի Հանրապետության նախագահ Արայիկ Հարությունյանի հրաժարականի հայտարարության, հայկական պետության նախկին նախագահ Բակո Սահակյանի, իրենց բնորոշմամբ՝ «մարդկանցից» Սամվել Շահրամանյանի՝ երկրի ղեկավարի պաշտոնում ընտրվելու հեռանկարը ծանր են տարել իշխանություններն ու իշխանամերձ գործիչները:
Ադրբեջանագետ Արմինե Ադիբեկյանն Արցախում տեղի ունեցող գործընթացների հետ լուրջ հեռանկարներ չի կապում` նկատելով, որ Արցախը, ինչպես և Հայաստանը, 2018 թվականից հետո այլևս բանակցությունների սուբյեկտ չեն:
Ադրբեջանի զինուժը վաղ առավոտից թիրախավորել է Սոթքի հատվածում տեղակայված հայկական դիրքերը, կիրառել է տարբեր տրամաչափի հրաձգային զենքեր և ականանետ: Ադրբեջանի ԶՈՒ կրակի հետևանքով հայկական կողմն ունի 2 զոհ, 1 վիրավոր:
Իշխանության սոցիալական հենարանը կազմում են այն շերտերը, որոնք հայրենիք, ինքնություն, Արցախ, արժանապատվություն և այլ ոչ ստամոքսային մատերիաներին վերաբերվում են ալենսիմոնյանաբար: Այդ խավերի տրամադրությունները, հաշտվողականությունն ու անտարբերությունը բոլոր հնարավոր միջոցներով գովազդվում է իշխանության քարոզչամիջոցների, այդ թվում՝ հանրային լրատվամիջոցների կողմից, և ստեղծվում է կեղծ տպավորություն, թե մեր հասարակությունն ամբողջությամբ բաղկացած է Նիկոլ Փաշինյանի ջանին մեռնող ու Ավինյանի ցավը տանող գոյացություններից:
«Այսօր հայության արժանապատվությունը փրկում է արցախցին՝ իր տոկունությամբ: Արցախցին այսօր օրինակ է ծառայում, պետք է վերցնել այդ օրինակը: Ուղղակի պետք է պատկերացնել՝ հաց չկա, երեխադ քաղցած է, ուտելու բան չես կարող տալ երեխայիդ, դա այնքան ծանր ապրում է, որ դրանից այն կողմ կարծես բան չկա, թշնամին հենց դրա վրա էլ իր հույսը դրել է, որ այնքան քաղցած կմնան, որ բոլոր դռները կբացեն, չեն նայի՝ ով է, ինչ է, բայց արցախցին հակառակն է ցույց տալիս: Եվ սա փրկում է հայերի պատիվը: Էմոցիաները վարակելու հատկանիշ ունեն, և ես շատ հույս ունեմ, որ այս մտածելակերպը, արցախցիների այս կայունությունն ու տոկունությունը կփոխանցվի նաև մեզ, և մեր ժողովուրդն այդքան անցանկալի թմբիրից կարող է արթնանալ»,- ասաց նա:
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը պատմական գիտությունների թեկնածու, պատմական ժողովրդագրության մասնագետ Միքայել Մալխասյանն է։
Որքանո՞վ է այսօր «գորշ գայլ» Սամվել Բաբայանը, կամ ո՞վ է այսօր Նիկոլ Փաշինյան-Աննա Հակոբյան զույգի համար գորշ գայլ, և որքանո՞վ է դա հեռանկարային զբաղմունք այսօրվա պայմաններում, ժամանակը ցույց կտա:
Իշխանության մարտահրավերը կեղտոտ գործարք է՝ ողջ մնալու դիմաց մարդկային կերպից հրաժարվելու մասին: Եվ վայելելու այդ մասին հավաստող ՀՀ քաղաքացու անձնագիրը՝ մինչև կհասնի առևանգվելու ժամը:
«120 հազար բնակչություն ունեցող փոքրիկ Արցախը փոխում է տարածաշրջանում Ադրբեջանի և Թուրքիայի խաղաքարտերը, այդ 120 հազար մարդիկ իրենց կյանքի գնով, ազատ տեղաշարժի տոտալ սահմանափակման, սովի եզրին դիմադրում են Ադրբեջանին ու նրա դաշնակիցներին, դրանով փոխում նրանց ծրագրերը: 44-օրյա պատերազմից հետո, նաև պայմանավորված Հայաստանի ղեկավարների հետ ունեցած հարաբերություններով և դիմադրության իսպառ բացակայությամբ, Ադրբեջանը չէր ենթադրում, որ կարող է որևէ տեղ հանդիպել դիմադրության, այն էլ՝ այսպիսի դիմադրության»,- 168TV-ի «Ռեվյու» հաղորդման ընթացքում ասաց ԱԺ «Հայաստան» խմբակցության պատգամավոր Քրիստինե Վարդանյանը:
Այս տրամաբանությամբ նրա հաջորդ բացահայտումը վերաբերելու է Հայոց ցեղասպանությանը, և մի գեղեցիկ օր, բացառված չէ՝ հենց ապրիլի 24-ին, Նիկոլ Փաշինյանը կարող է հայտարարել, որ իրականում 1915թ․ Հայոց ցեղասպանություն տեղի չի ունեցել, դրանք ընդամենը «ողբերգական իրադարձություններ էին Օսմանյան Թուրքիայի տարածքում, որոնք տեղի են ունեցել հայ բնակչության անհնազանդության պատճառով» (կամ որևէ այլ ձևակերպում, որը բովանդակորեն կրկնում է թուրքական քարոզչությունը)։