Նախորդ դարում մենք մի քանի տասնամյակ շարունակ երազեցինք անկախության մասին, սակայն այն ստանալուց հետո միայն հասկացանք, թե որքան դժվար է պահպանել այն։ Մեր օրերում ոմանք ուրախ են, որ չեն ապրել խորհրդային ժամանակաշրջանում, չեն տեսել աքսորն ու գնդակահարությունները, չեն տեսել սովի ու համաճարակի մատնված Երևանը։ Այդ տարիների մի շարք գաղտնի էջերը կամ բացահայտված են մասամբ, կամ էլ մնում են առեղծված։
Մինչ կառավարությունը «հեղափոխությունից» հետո հույսով սպասում է, որ ներդրումները կգան Հայաստան, ֆինանսական միջոցների արտահոսքը մեր երկրից մեծ թափով շարունակվում է։ Անցած տարի Հայաստանից դուրս է բերվել գրեթե 1,5 մլրդ դոլար։ Խոսքը միայն քաղաքացիների կողմից և միայն բանկային համակարգով գնացած գումարների մասին է։
Պարզ է, որ կրթության ոլորտում կուտակված խնդիրների լուծման մեկնակետը կառավարման համակարգի բարելավումն է։ Դասագրքերի հեղինակներին, ուսուցիչներին, տնօրեններին մեղադրելը հարցի լուծում չէ։ Եթե նույնիսկ նրանք վատ են աշխատում, ապա լուծումը կառավարման համակարգի բարելավումից պիտի սկսել։ Այս իմաստով ակնկալվում էր, որ հեղափոխությունից հետո Հայաստանի կրթական համակարգում կսկսվեն կառավարման ոլորտի էական բարեփոխումներ։ Կձևավորվի կառավարիչների թիմ, որ կփորձի մասնագետներին համախմբելով՝ բարելավել իրավիճակը։ Ցավոք, այդպես չեղավ։ Բերեմ օրինակներ։
Ադրբեջանում փետրվարի 9-ին կայանալիք արտահերթ խորհրդարանական ընտրություններին ընդառաջ՝ ուշագրավ հայտարարություններ են հնչում, որոնք կարևոր են ոչ միայն՝ հարևան երկրի ներքաղաքական, այլև՝ ԼՂ հակամարտության կարգավորման գործընթացում ադրբեջանական օրակարգի համատեքստում:
Սահմանադրական դատարանի դատավորների վաղ կենսաթոշակային համակարգի ներդրման օրինագիծն ուժի մեջ լինելով՝ դեռ ոչ մի դատավոր այդ «շահավետ» առաջարկից օգտվել չշտապեց։
Գաղտնիք չէ, որ ժամանակակից աշխարհում, պատերազմների վարման տեսանկյունից, ավելի արդյունավետ է դարձել հոգեբանորեն դասալքել, բարոյապես ապականել և մասնատել հակառակորդի հասարակությանը, քան զենքի ուժով կամ դրա սպառնալիքով նվաճել վերջինիս:
Սահմանադրության մեջ փոփոխություններ կատարելու հարցը հանրաքվեի ներկայացնելու՝ խորհրդարանի նախօրեին կայացրած որոշումը, ինչպես նաև՝ այդ հարցի նպատակով հրավիրված նիստում վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի ելույթը, կանխորոշելու են առաջիկա երկու-երեք ամիսների Հայաստանի ապագան։ Մռայլ ապագան։ «Շնաբարո» ապագան ու «վնգստացող» ապագան։
Կառավարությունը հպարտանում է անցած տարվա տնտեսական աճի ցուցանիշով։ Սկսած 2011 թվականից՝ տնտեսական ակտիվության ամենաբարձր ցուցանիշն է արձանագրվել Հայաստանում, ասում է Նիկոլ Փաշինյանը։
Օրերս Ալմաթիում կայացած Եվրասիական միջկառավարական խորհրդի նիստից պարզ դարձավ, որ ԵԱՏՄ-ում մոտենում է ինտեգրացիայի հերթական փուլը: Եվրասիական տնտեսական միության (ԵԱՏՄ) անդամ երկրները քննարկում են որոշ հարցերում վետոյի իրավունքից ազգային կառավարությունների հրաժարվելու հնարավորությունը և դրանով որոշումներ կայացնելու իրավունքի փոխանցումը վերազգային մակարդակ:
Չծանրաբեռնելու համար ձեզ տոկոսային ցուցանիշներով` անցնենք բուն խնդրին։ Եթե հետհայացք գցենք տարեսկզբին արձանագրված ցուցանիշներին, կտեսնենք, որ արդյունաբերության ոլորտի աճը պայմանավորված էր մշակող արդյունաբերությամբ։
Երեկ տպագիր մամուլի մի խումբ խմբագիրներ հանդիպեցին ԱԱԾ նախկին տնօրեն Արթուր Վանեցյանի հետ։ Հանդիպումը տևեց մոտ 2 ժամ, կլուսաբանվի վաղվա թերթերում։ Հանդիպմանը ներկա էր 9 խմբագիր՝ «Առավոտ» թերթի գլխավոր խմբագիր Արամ Աբրահամյանը, «Ազգ» թերթի գլխավոր խմբագիր Հակոբ Ավետիքյանը, «Գոլոս Արմենիի» թերթի գլխավոր խմբագիր Ֆլորա Նախշքարյանը, «168 Ժամ» թերթի գլխավոր խմբագիր Սաթիկ Սեյրանյանը, «Հրապարակ» թերթի գլխավոր խմբագիր Արմինե Օհանյանը, «Ժողովուրդ» թերթի գլխավոր խմբագիր Քնար Մանուկյանը, «Իրատես» թերթի գլխավոր խմբագիր Փիրուզա Մելիքսեթյանը, «Իրավունք» թերթի գլխավոր խմբագիր Հովհաննես Գալաջյանը, «Փաստ» թերթի գլխավոր խմբագիր Արտակ Ճաղարյանը:
Այսօր հրավիրված արտահերթ նիստում Ազգային ժողովը քննարկելու է «Ազգային ժողովի կանոնակարգ», «Հանրաքվեի մասին», «Սահմանադրական դատարանի մասին» սահմանադրական օրենքներում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու, ինչպես նաև Սահմանադրությունում փոփոխություններ կատարելու վերաբերյալ նախագիծը։
Իշխանափոխությունից հետո սպասվում էր, որ բնակարանային շուկան Հայաստանում կտրուկ ակտիվանա։ Այդ սպասումները կապված էին նրա հետ, որ արտերկրում բնակվող մեր հայրենակիցներն ուր որ է կշտապեն տեղափոխվել և բնակություն հաստատել Նոր Հայաստանում, ինչն էլ թափ կհաղորդի շուկային։ Սակայն «հեղափոխությունից» հետո հայրենադարձության հետ կապված սպասումները չարդարացան։ Ու դա երևում է նաև բնակարանային շուկայի զարգացումներում։ Եթե մարզերում որոշակի ակտիվություն դեռևս կարելի է արձանագրել, ապա Երևանում բնակարանային շուկան «քնած» վիճակում է։
«Նկատելի է, որ տարածված բազմակողմ տեքստը լավ մշակված է և կողմերի համար բավականին անվտանգ, այսինքն՝ կա և տպավորություն, որ քննարկվում են կարևոր հարցեր, որն Ադրբեջանի դիվանագիտական շահերի տիրույթում է, և խոսք է գնում ապագա կարգավորման սկզբունքների ու տարրերի մասին, մարդասիրական օրակարգի մասին, որը Հայաստանի շահերի տիրույթում է, այսինքն՝ երկար բանակցության և խոսակցության արդյունքում հաջողվել է համաձայնության գալ մի տեքստի շուրջ, որը չի վտանգի ներգրավված կողմերին՝ հակասությունների պատճառ դառնալով նրանց հրապարակային հայտարարությունների և քայլերի միջև»,- ասաց Հալբախը:
ԱԺ «Իմ քայլը» խմբակցության պատգամավոր Վահագն Հովակիմյանը, որը մինչև պատգամավոր դառնալը Նիկոլ Փաշինյանին պատկանող օրաթերթի լրագրող էր, նախաձեռնել է փոփոխություններ «Ազգային ժողովի կանոնակարգ», «Հանրաքվեի մասին» և «Սահմանադրական դատարանի մասին» սահմանադրական օրենքներում, որոնցով նախատեսվում է (առանց չափազանցության) վերջ դնել երկրում սահմանադրական կարգին:
Իրականությունը, սակայն, այլ է. Հայաստանը միջազգային հանրության անդամ է (դեռևս) և ունի բազմաթիվ միջազգային պարտավորություններ, ու իշխանության թևերից մեկի կողմից մյուսի նկատմամբ բացահայտ ճնշումների այս քայլերը, տարբեր գնահատականներով՝ իշխանության յուրացման փորձը, չի կարող անհետևանք մնալ: Սակայն Հայաստանի իշխանություններին կարծես դա այնքան էլ չի մտահոգում, և նրանք շարունակում են առաջնորդվել «դուխով», այն դեպքում, երբ վաղուց դրա փոխարեն՝ պետք է գործեին մտքով ու խելքով:
Պետեկամուտների կոմիտեն հրապարակել է անցած տարվա խոշոր հարկատուների ցանկը։ Խոշորների վճարները 2019թ. ընթացքում շարունակել են ավելանալ։ Սակայն ավելի դանդաղ տեմպով, քան փոքրերինը։
Վերջապես վիճակագրական կոմիտեն հրապարակեց տնտեսական ակտիվության տարեկան ցուցանիշը։ Տնտեսության «վագրային թռիչքը», կարելի է ասել, ապահովված է. անցած տարի պաշտոնական վիճակագրությունը Հայաստանում արձանագրել է 7,8 տոկոս ակտիվության աճ։
Հունվարի 22-ին Դավոսի համաշխարհային տնտեսական ֆորումի ժամանակ հրապարակվեց Տաղանդի գլոբալ մրցունակության 2020 թվականի զեկույցը։ Անցած տարվա համեմատ՝ Հայաստանը 1 կետով բարելավել է իր ցուցանիշը։ Եթե 2019 թվականին Հայաստանը 61-րդ տեղում էր, ապա 2020-ին զբաղեցնում է 60-րդ տեղը։ Այս զեկույցը դիտարկում է տաղանդի խնդիրը 6 ցուցիչներով։
Ավտոմեքենաների ներմուծման բումն ավարտվեց։ Եկել է հետևանքները քաղելու ժամանակը։ Հետևանքները դեռ նոր են սկսվելու ու ոչ մեկ ուղղությամբ։ Այն, որ ավտոմեքենաների ներմուծումից բյուջեի եկամուտները կրճատվելու են, չարյաց փոքրագույնն է։ Հետևանքները շատ ավելի ցավոտ են լինելու, և ոչ միայն՝ կառավարության, այլև՝ ներմուծողների, ոլորտում գործունեություն իրականացնողների և բանկային համակարգի համար։
Մենք մտել ենք իմաստաբանական խաղիկների գոտի: Ակնհայտ է, որ կան բնորոշումների տարբերություններ: Հարվարդի դպրոցի համաձայն, յուրաքանչյուր իրավիճակ, որում Դուք փորձում եք ազդել մյուս կողմի որոշման վրա, կամ մյուս կողմը և կամ կողմերը փորձում են ազդել Ձեր որոշման վրա՝ բանակցային է: Թե ինչպես է բնորոշում բանակցությունները վարչապետը՝ ես չգիտեմ, լրագրողների, հասարակական կազմակերպությունների խնդիրն է՝ խնդրել նրան կամ Արտգործնախարարությանը տալ իրենց բնորոշումը, եթե այն, ինչով նրանք զբաղվում են, բանակցություններ չեն: Ըստ իս, պետք չէ այդքան վախենալ «բանակցություններ» տերմինից, ոչ էլ, առավել ևս, բանակցային գործընթացից:
Վերջերս անդրադարձել էի արտահանման խթանման ուղղությամբ՝ իշխող քաղաքական թիմի և գործող կառավարության ծրագրային փաստաթղթերում ներառված դրույթներին (խոստումներին) և դրանց մասով կատարված (կամ չկատարված) քայլերին։
Վարչապետ ընտրվելուց անմիջապես հետո Նիկոլ Փաշինյանը հայտարարեց, որ Հայաստանում այլևս մենաշնորհներ չկան, և, որ իրեն հաջողվել է հաշված րոպեների ընթացքում մենաշնորհներից ազատել շաքարավազի և բանանի շուկաները. «Ես 2017թ. ասացի, որ Հայաստանում շաքարավազի և բանանի մենաշնորհը վերացնելու համար հարկավոր է 15-45 րոպե։ Եվ այո, վարչապետ դառնալուց հետո 40 րոպեի ընթացքում վերացել է բանանի ու շաքարավազի մենաշնորհը, […]
Պետեկամուտների կոմիտեն հրապարակեց տարվա իր բաժին հիմնական փաստաթուղթը: Խոսքը 1000 խոշոր հարկ վճարողների և «նրանց կողմից 2019թ. հարկային տարվա ընթացքում վճարված հարկերի մեծությունների» ցանկի մասին է: Տնտեսությամբ հետաքրքրվողների համար սա կարևոր փաստաթղթերից է: Փաստաթուղթ, որ ներկայացնում է տնտեսության իրական հատվածի պատկերն ու կատարվող գործընթացի դինամիկան: Ներկայացնում է՝ առանց ավելորդ քաղաքական հուզականության:
Մինչ Ժնևում տեղի է ունենում Հայաստանի և Ադրբեջանի ԱԳ նախարարներ Զոհրաբ Մնացականյանի և Էլմար Մամեդյարովի հանդիպումը ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահներ Իգոր Պոպովի (Ռուսաստան), Ստեֆան Վիսկոնտիի (Ֆրանսիա), Էնդրյու Շեֆերի (ԱՄՆ) և ԵԱՀԿ գործող նախագահի անձնական ներկայացուցիչ Անջեյ Կասպրչիկի միջնորդությամբ և մասնակցությամբ, փորձագիտական հանրությունը շարունակում է քննարկել ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի Ղարաբաղյան թեզերը: Օրերս Կապանում տված իր ասուլիսի ընթացքում Նիկոլ Փաշինյանը, մի շարք ուշագրավ մեկնաբանություններ անելով, անդրադարձավ ԼՂ հակամարտության կարգավորման գործընթացին, ՀՀ նախկին նախագահ Սերժ Սարգսյանի թողած «ժառանգությանը» և դրա ընդունելիությանն Արցախի նախագահի բոլոր թեկնածուների համար: Նա մասնավորապես նշեց.
Ժամանակակից աշխարհում միայն հզոր բանակն ու զինտեխնիկան չեն երաշխավորում պետության լիակատար անվտանգությունը և պատերազմում հաջողությունը: Ներկայիս պայմաններում գերտերությունների հիմնական թիրախն է մարդկանց ենթագիտակցությունը, որի կառավարումը դարձել է շատ հասանելի: Դրա մասին են վկայում վերջին տարիներին արաբական աշխարհում և հետխորհրդային երկրներում գրանցված «գունավոր հեղաշրջումները»:
Մեր տեղեկություններով՝ ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի՝ Կապանի ասուլիսի ժամանակ Արցախի բանակցային գործընթացների վերաբերյալ հնչեցրած մոտեցումներն ու մամուլից մեջբերումները բավական լուրջ մտահոգություններ են առաջացրել ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի (ՄԽ) համանախագահների շրջանում։
Երկրում տեղի է ունենում ամեն ինչի ու բոլորի հետևողական արժեզրկում: Արժեզրկվում են Ազգային անվտանգության ծառայությունը, ոստիկանությունը, պետական կառավարման մնացած համակարգերը: Արժեզրկվում է պետությունն ընդհանուր առմամբ ու ամբողջության մեջ, որովհետև այն, ինչ պետության հետ անում է նրա ղեկավարը, այլ կերպ հնարավոր չէ բնութագրել:
Նիկոլ Փաշինյանին հավանաբար թվում է, թե իր հրապարակած «փաստերը» հայտնի կամ հասանելի են միայն իրեն, ու կարող է իրեն թույլ տալ դրանք ներկայացնել և մեկնաբանել այնպես, ինչպես հարմար է գտնում։ Հաճախ հենց դա էլ պատճառ է դառնում, որպեսզի վարչապետը հայտնվի անհարմար դրության մեջ։ Բայց որքան էլ զարմանալի է, նա դասեր չի քաղում։ Ու շարունակում է […]
Կար ժամանակ, երբ կառավարությունը հպարտանում էր, թե իշխանափոխությունից հետո հաջողվել է նվազեցնել պետական պարտքը։ Այլ հարց է, թե դա ինչի արդյունքում էր, բայց այդ ժամանակը այլևս անցյալում է։
