Նորից գազի թեման հիմնական է։ Ավելի ստույգ՝ գազի գինը։ Սպասելի էր։ Անցած տարվա հունվարի 1-ից պարզ չէ, թե ով էր վճարելու 15 դոլարով «աճած» գինը։ Ենթադրվում էր, որ «Գազպրոմ Արմենիան» ներքին ռեսուրսներ կգտնի։ Հիմա պարզվեց, որ չի գտել։ Ավելին՝ անցած տարի աշխատել է առանց ներդրումների, առանց կապիտալ նորոգումների։
Սահմանադրական դատարանը կրկին վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի ուշադրության կենտրոնում է։ Նա հերթական անգամ փնտրում է մեղավորների՝ արդարացնելու համար այս կամ այն բարձրագոչ հայտարարության անարդյունավետ իրականացումը․ այս դեպքում՝ իր հակակոռուպցիոն տապալված քաղաքականության համար մեղադրելով Սահմանադրական դատարանին։
Հրայր Թովմասյանի տան խուզարկությամբ Նիկոլը ոչ թե տրորեց կարմիր գիծը, այլ ամբողջովին ապականեց այն։ Վերջապես նա արեց իր այդքան տենչացած «աննախադեպը»՝ ինչպես հենց Հրայր Թովմասյանը նշեց, վերջին 200 և ավելի տարիների ընթացքում համաշխարհային պատմության մեջ դեպք չի եղել, որ հետապնդման ենթարկվի բարձրագույն դատական մարմնի ղեկավարը։
Երեկ Նիկոլ Փաշինյանը հերթական «լայվում» փորձում էր արդարացնել Ամանորին պետական բյուջեի հաշվին կատարված ճոխ ծախսերը։ Խոսքը 271 մլն դրամի մասին է, չհաշված, որ 326 մլն դրամ էլ հատկացրել էր Երևանի քաղաքապետարանը։
Լիովին ակնհայտ է, որ Պուտինը չի պատրաստվում որևէ տեղ հեռանալ: Ինձ թվում է, որ 2008-2009 թվականների իրադարձությունները սովորեցրին Պուտինին, որ նույնիսկ այնպիսի կերպարը, ինչպիսին Դմիտրի Անատոլևիչ Մեդվեդևն էր, 100%-անոց երաշխիք չէ ցնցումներից և ալիքներից իշխանության վերադարձման ճանապարհին, քանի որ նույնիսկ Մեդվեդևի օրոք որոշակի ինտրիգ առաջացավ, որքան էլ որ դա ծիծաղելի է հնչում: Սա նշանակում է, որ վարչապետի պաշտոնի զբաղեցումը կրկին անհուսալի է դիտարկվում, և որքան տեսնում ենք՝ մեր ընկերների փորձը ևս շատ ուսանելի է:
Անցած տարի այս օրերին Նիկոլ Փաշինյանը մեծ շուքով մասնակցում էր Դավոսի միջազգային տնտեսական համաժողովին՝ հույս ունենալով, որ «թավշյա հեղափոխությունից» հետո ներդրողները ոգևորված՝ պիտի շտապեն Հայաստան։ Այս տարի վարչապետն այլևս Դավոս չի գնացել։ Այս անգամ դավոսյան տնտեսական համաժողովին մեկնել է նախագահ Արմեն Սարգսյանը։ Հիմա հերթը նախագահինն է։
2020 թվականի հունվարի 15-ին տեղի ունեցավ իրադարձություն, որը կարելի է համարել պատմական։ Այդ օրը Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինը հնչեցրեց ՌԴ Դաշնային խորհրդին ուղղված իր հերթական ելույթը։ Եվ չնայած Պուտինի ելույթները միշտ էլ իրենց մեջ կարևոր շեշտադրումներ են պարունակել, սակայն քչերն էին պատկերացնում, որ այն լինելու է հեղափոխական։
Այդպես էլ պարզ չդարձավ, թե ինչո՞ւ են նյարդայնանում: Մի՞թե վատ է, որ Հայաստանը երկար ժամանակ ակնառու նվաճումներ է ունեցել: Մի՞թե վատ է, որ Հայաստանը այս կամ այն ժամանակ լուրջ առաջընթաց է գրանցել, և, որ իրական տնտեսական հաջողությունները բարձր գնահատականի են արժանացել ամբողջ աշխարհի կողմից, և ժողովուրդն էլ սկսել էր լավ ապրել:
ՀՀ-ում Իրանի Իսլամական Հանրապետության (ԻԻՀ) դեսպանատան բարձրաստիճան ներկայացուցիչների՝ քաղաքական ու մշակութային կցորդների այցը «ՎԵՏՕ» շարժման գրասենյակ գործող իշխանությունները փորձում էին անտեսել, թեպետ այցն ինքնին «Բաց հասարակության հիմնադրամներ» (Սորոսի) կազմակերպության դեմ պայքարող շարժման գրասենյակ բավականին հետաքրքրություն հարուցող էր:
«Գլխավոր վարկածն այն է, որ Վլադիմիր Պուտինը տեղափոխվելու է Պետական խորհուրդ, և դա այնքան ակնհայտ տեղափոխություն և սխեմա է, որ կարծում եմ՝ մի փոքր կասկածելի է այս մոդելի պարզությունը: Ըստ իս, մեզ անակնկալներ են սպասվում»,- այս մասին «168 Ժամի» հետ զրույցում ասել է ռուս վերլուծաբան Վադիմ Դուբնովը՝ անդրադառնալով ռուսաստանյան ներքաղաքական փոփոխություններին: Նրա կարծիքով՝ ներկայումս իրապես անցել են իշխանության նոր կառուցվածքի ձևավորման աշխատանքներին, ինչը կարելի է համարել ավանդական իշխանության փոխանցման փուլ բոլոր երկրներում:
Ակնհայտ է, որ կառավարության քայլերի շարունակությունը կախված է լինելու ոչ թե ընդունված որոշման հիմնավորվածությունից ու անհրաժեշտությունից, այլ այն հանգամանքից, թե որքան մարդաշատ կլինեն բողոքի ակցիաներն առաջիկայում: Դա է պահանջում պոպուլիզմի կանոնը, որին անշեղորեն հետևում է Նիկոլ Փաշինյանը:
Վերջին անգամ գազի սակագինը Հայաստանում վերանայվել է իշխանափոխությունից մեկ տարի առաջ՝ 2017թ.։ Այն ժամանակ սակագինը նվազեց գազամատակարար ընկերության նախաձեռնությամբ։ Դրան նախորդող տարում ևս գազը էժանացավ։
Կառավարությունն իր գործունեության մասին հասարակությանը հաշվետու լինելիս հաճախ (նույնիսկ կարելի է ասել նաև՝ առավելապես) ներկայացնում է վիճակագրական թվային տվյալներ (արձանագրված արդյունքներ) տարբեր ոլորտների վերաբերյալ։
Հայաստանի և Ադրբեջանի ԱԳ նախարարներն ամենայն հավանականությամբ առաջիկայում կհանդիպեն ԵԱՀԿ ՄԽ հովանու ներքո: Օրերս Ադրբեջանի ԱԳ նախարար Էլմար Մամեդյարովը նշել էր, որ այս ամսվա վերջին նախատեսված է Հայաստանի և Ադրբեջանի արտաքին գործերի նախարարների հանդիպում, սակայն հանդիպման վայրն ու ժամանակը դեռ հստակեցված չեն:
Արդեն մի քանի օր է՝ գյուղացի անասնապահները բողոքի ակցիաներ են իրականացնում ՀՀ կառավարության դիմաց՝ պահանջելով հրաժարվել պարտադիր սպանդանոցային մորթի անցնելու մասին որոշումից: Երեկվա ակցիան բազմամարդ էր, ուստի իշխանությունները մեծ թվով ոստիկաններ ու կարմիր բերետավորներ էին կենտրոնացրել Կառավարության շենքի մոտ:
Համաձայն այդ փոփոխության՝ այսուհետ, անկախ աշխատավարձի չափից` կլինի բարձր, թե ցածր, բոլորը վճարելու են համահարթ՝ 23% եկամտահարկ: Այս փոփոխությունն իր վրա, իհարկե, չի զգա վարձու աշխատողների 65%-ը, այսինքն՝ մոտ 390.000 մարդ, քանզի մինչ այդ էլ մինչև 150.000 դրամ ամսական աշխատավարձ ստացողները 2019թ.-ին վճարում էին իրենց աշխատավարձի 23%-ը:
Անշտապ ամփոփվում է տնտեսական տարին: Տնտեսության իրական հատվածում աշխարհացունց փոփոխություններ չեղան: Ի տարբերություն պաշտոնական տնտեսական վիճակագրության, ուր անզուսպ ու անդադար հրաշագործության փորձեր են արվում: Իրական տնտեսությունն արձանագրում է այն, ինչ պատշաճ է զարգացման նման որակ ունեցող տնտեսություններին: Օրինակ, շինարարության ոլորտի աճը համարյա ողջ 2019-ի ընթացքում 4-4.5 տոկոս էր: Հետևաբար՝ պաշտոնական վիճակագրությունն այս ոլորտում արժանահավատ էր ընկալվում: Ճանապարհաշինության մասին քաղաքական բարձր հայտարարությունների կողքին հետաքրքիր էր դիտարկել շինարարության ծավալների վիճակագրությունը:
Կառավարությունն ամեն ինչ անում է՝ տպավորություն ստեղծելու համար, որ իշխանափոխությունից հետո Հայաստանի տնտեսությունը «Կովկասյան վագրի» թռիչք է կատարել։ Դրսում հոդվածներ են պատվիրում «հեղափոխության պտուղների», «վագրային թռիչքների» վերաբերյալ, ներսում՝ խոսում տարածաշրջանային ու համաշխարհային մակարդակով արձանագրված տնտեսական ու սոցիալական աննախադեպ հաջողությունների մասին։
Կառավարությունը տևական ժամանակ բանակցություններ էր վարում Հայաստանին մատակարարվող ռուսական գազի գնի շուրջ։ Բանակցությունները հանգեցրին նրան, որ սպասվում է ներքին սակագների բարձրացում։
Պետեկամուտների կոմիտեն որոշել է փոխել բյուջեի հարկային եկամուտների կատարողականի մատուցման ձևը։ Հարկային եկամուտների կատարողականը ներկայացնելիս ՊԵԿ նախագահը առաջնորդվում է ոչ թե կառավարության կողմից ճշգրտված պլանով, այլ պետական բյուջեով հաստատված ցուցանիշներով։
Երեկ ՀՀԿ Գործադիր մարմնի նիստին ՀՀ երրորդ նախագահ, ՀՀԿ ղեկավար Սերժ Սարգսյանն անդրադարձել ԱԱԾ նախկին տնօրեն Գեորգի Կուտոյանի մահվան դեպքին: «168 Ժամի» աղբյուրների փոխանցմամբ՝ Ս. Սարգսյանը բավականին ծանր է ընդունել Գ. Կուտոյանի մահվան լուրը, որին, մասնագիտական և մարդկային որակները գնահատելով՝ նշանակել էր ԱԱԾ տնօրենի պաշտոնում:
Երեկ Երևան քաղաքի Պարույր Սևակի փողոցի բնակարաններից մեկում հայտնաբերվել է ԱԱԾ նախկին պետ 39-ամյա Գեորգի Կուտոյանի դին՝ հրազենային վիրավորումով: Այս լուրը ժամը 15:00-ին հայտնել է Քննչական կոմիտեի խոսնակը՝ ֆեյսբուքյան իր էջի միջոցով՝ հետևյալ բովանդակությամբ. «Քիչ առաջ Երևան քաղաքի Պարույր Սևակի փողոցի բնակարաններից մեկում հայտնաբերվել է ԱԱԾ նախկին պետ Գեորգի Կուտոյանի դին՝ հրազենային վիրավորումով:
Եվրոպայի անվտանգության և համագործակցության կազմակերպության (ԵԱՀԿ) նախագահող երկրի պարտականությունները 2019-ին նախագահությունն իրականացրած Սլովակիայից անցել են Ալբանիային։ ԵԱՀԿ-ում Սլովակիան հանդես էր գալիս «Դեպի մարդն ուղղված նախագահություն» կարգախոսով։ Նրա առաջնահերթություններն էին. գոյություն ունեցող հակամարտությունների կարգավորումը և ծագող հակամարտությունների կանխարգելումը, արդյունավետ մուլտիլատերալիզմը և մոլորակի անվտանգ ապագայի ապահովումը։ Բրատիսլավան առանձնակի ուշադրություն էր հատկացնում Ուկրաինայի արևելքում իրադրության կարգավորման գործընթացին՝ հանդես գալով տարատեսակ նախաձեռնություններով:
«Նախագահությունը ԵԱՀԿ-ում բացառիկ հնարավորություն է՝ նախագահությունը ստանձնող երկրի համար ցուցադրել սեփական դիվանագիտական և քաղաքական պաշարը, հմտությունները՝ հարաբերվելու այս կամ այն երկրի հետ, փոփոխել իրավիճակ հակամարտության գոտիներում, լինել նախաձեռնողական՝ օգտագործելով այդ հարթակը երկրի հեղինակությունը բարձրացնելու համար: Առանձնապես նշանակություն չունի, թե ինչ երկկողմ հարաբերություններ կան, օրինակ, Ալբանիայի և Հայաստանի միջև. ԵԱՀԿ նախագահությունը ստանձնելով՝ Ալբանիան ստանձնում է ԵԱՀԿ օրակարգը, դրա առաջնահերթությունները, որի ցանկում նաև ջանքերն են ԼՂ հակամարտության կարգավորման ուղղությամբ»
Անցած տարվա տնտեսական զարգացումների վերջնական արդյունքները դեռևս հայտնի չեն։ Ամեն դեպքում, պաշտոնական վիճակագրության ցուցանիշները վկայում են, որ 2019թ. տնտեսական աճը սպասվածից բարձր կլինի։
Ոչ մի հասարակագետի ու այլ փիլիսոփայի ձևակերպում այդքան դիպուկ չի նկարագրում ամանորյա տրամադրությունները, որքան պոետի՝ «Իմ թախիծը լուսավոր է» արտահայտությունը: Ամանորին բնորոշ թախիծը հավանաբար տարեվերջ-տարեմուտ երևույթով է պայմանավորված: Իսկ թախիծին լույս, հավանաբար, սպասումն է հաղորդում: Աննուղղելի ու լավատեսական սպասումը:
Տարվա ավարտին հաշված օրեր են մնացել, և ժամանակն է գնահատել կառավարության արածն ու չարածը։ Հատկապես որ, սա «հեղափոխական» կառավարության գործունեության առաջին լիարժեք տարին է։
Նիկոլ Փաշինյանի պատկերացումները բյուջեի վերաբերյալ շատ մակերեսային են, կամ նա միտումնավոր թաքցնում է իրականությունը։ Բյուջեն կազմված է ոչ միայն եկամուտներից, այլև ծախսերից։ Այնպես որ, բյուջեի կատարման մասին դատում են ոչ միայն եկամուտներով, այլև ծախսերով։ Ու երբ վարչապետը խոսում է բյուջեի գերակատարումից, լավ կլինի անդրադառնա նաև ծախսերին։ Այդ դեպքում կստացվի, որ բյուջեն ոչ միայն չի գերակատարվել, այլև թերակատարվել է։
Տարեվերջին ընդառաջ՝ տնտեսական ակտիվության ցուցանիշը Հայաստանում բարելավվում է ու բարելավվում։ Արդեն հայտնի են նաև այս տարվա 11 ամիսների տվյալները։ Ու դրանց համաձայն՝ տնտեսական ակտիվությունը Հայաստանում հասել է ընդհուպ 7,5 տոկոսի։
Միջին աշխատավարձն այս տարի Հայաստանում ավելացել է 5,9 տոկոսով։ Վերջին տվյալներով՝ այն կազմում է շուրջ 178.000 դրամ։ Չնայած մեկ անգամ չի հայտարարվել այս կամ այն ոլորտում աշխատավարձերի աննախադեպ բարձրացումների մասին, այնուհանդերձ պարզորոշ երևում է, որ դրա ազդեցությունը միջին աշխատավարձի վրա մեծ չէ։
