Տպագիր թերթի վերջին համարը

Դեպորտի կամ հարկադիր վերադարձի դեպքում որոշակի կանոնների պահպանմամբ քաղաքացին վերադարձվում է իր ծագման երկիր, եթե այդ երկրների միջև կա փոխադարձ հետընդունման մասին համաձայնագիր: ԵՄ-ն և Հայաստանը հետընդունման համաձայնագիրը ստորագրել են 2013-ին, որն ուժի մեջ է մտել 2014-ից: Եվ այդ տարվանից մենք արդեն իսկ ստանում ենք հետընդունման հայցեր: Իհարկե, 2012-ից է եղել հետընդունումը, բայց այն ինստիտուցիոնալիզացված չէր, չկար իրավական բազա: 2014-ից արդեն իսկ տեսնում ենք միտման աճ:

Մեր իշխանությունները մշակող արդյունաբերության աճի տվյալները հպարտությամբ հրապարակելով՝ թաքցնում են այս փաստը, որ արդյունաբերության ոլորտի աճն առաջին հերթին՝ ապահովում է հանքարդյունաբերությունը: Հանքարդյունաբերության ծավալն արդյունաբերական արտադրանքի կառուցվածքում կազմում է 67.7 տոկոս:

Աղասի Խանջյանը հայ իրականության մեջ երբևէ եղած ամենասիրված ղեկավարներից մեկն էր։ Խանջյանին սիրում էին բոլորը, քանի որ այդ բարդ ու խառնակ ժամանակներում նա ամեն ինչ անում էր իր ժողովրդի ու հայրենիքի համար։ Պատահականություն չէր, որ վերևում «ինչ-որ» ուժեր դա հասկանում էին ու ամեն ինչ արեցին, որ խաղից դուրս գա Խանջյանը։ Խանջյանին սիրում էին մտավորականները։ Չարենցի նման տիտանը սոնետների մի ամբողջ շարք նվիրեց Խանջյանին..․

Հաջորդ տարի կառավարությունը հարկային եկամուտների ավելացման բավական համեստ ցուցանիշ է դրել պետական բյուջեում։ Այս տարվա ճշգրտված պլանի համեմատ՝ կանխատեսվում է, որ բյուջեի մուտքերը կավելանան 138 մլրդ դրամով։ Այն դեպքում, երբ 2019թ. սպասելիքը 205 միլիարդ է։

«ԵԱՀԿ ՄԽ շրջանակում ընթացող Ղարաբաղյան հակամարտության բանակցությունները պարալիզացված են»,- «168 Ժամի» հետ զրույցում Ռազմավարական և ազգային հետազոտությունների հայկական կենտրոնի (ՌԱՀՀԿ) տնօրեն, քաղաքագետ Մանվել Սարգսյանը՝ անդրադառնալով Ղարաբաղյան հակամարտության բանակցային գործընթացի ներկայիս վիճակին, վերջին միտումներին:

Անցած շաբաթ դպրոցներում արձակուրդ էր։ Սովորաբար արձակուրդի ընթացքում ուսուցիչների համար իրականացվում են տարբեր սեմինարներ, վերապատրաստման ծրագրեր։ Այդ ամենը լավ հնարավորություն է՝ հանդիպելու ուսուցիչների հետ, քննարկելու մասնագիտական հարցեր, հասկանալու ուսուցիչների խնդիրները։ Մի քանի ծրագրերի շրջանակներում ուսուցիչների հետ հանդիպումներից հետո հերթական անգամ համոզվեցի, որ Հայաստանում ունենք շատ լավ ուսուցիչներ, որոնք շարունակում են մնալ աննկատ։

«Հայաստանի Հանրապետության դիրքորոշումը շատ պարզ է եղել՝ Հայաստանը հայտարարել է, որ իր մոտեցումն այդ սկզբունքների վերաբերյալ կախված է լինելու այդ բանակցություններից և պատասխաններից, որից հետո պարզ կդառնա՝ արդյոք դրանք ընդունելի՞ են մեզ համար, թե՞ ոչ: Այսինքն՝ պետք է եզրակացության գան՝ ելնելով այդ պատասխաններից: Այդ պատասխանները չկան, բացատրություն չկա, թե ինչու չկան պատասխաններ: ՄԽ գործընթացը դրա արդյունքում պարալիզացված վիճակում է»:

«168 Ժամի» աղբյուրի փոխանցմամբ՝ Առողջապահության նախարարության որոշ բարձրաստիճան պաշտոնյաներ լուրջ մտահոգություններ ունեն: Այդ պաշտոնյաները, իրենց ապահովագրելու համար, փորձում են վարչապետի աշխատակազմի միջոցով Նիկոլ Փաշինյանին ինֆորմացիա հասցնել Առողջապահության նախարարության աշխատակազմի ղեկավար Արտյոմ Սմբատյանի կողմից արված որոշ գործարքների մասին, որոնք համարում են կասկածելի:

Օրերս Երևանում կայացած ՀԱՊԿ Խորհրդարանական վեհաժողովի նիստի ընթացքում հայ-ռուսական խորհրդարանական հարաբերություններում իրողություններ են տեղի ունեցել, որոնք չեն վրիպել շրջապատի, այդ թվում՝ միջազգային որոշ այլ պատվիրակությունների աչքերից:

Նոյեմբերի 7-ից Կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարության դիմաց նախարար Արայիկ Հարությունյանի հրաժարականը պահանջող ԵՊՀ ուսանողներն ու ՀՅԴ երիտասարդական թևի անդամները երեկ ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանին հանդիպեցին ԱԳՆ-ի մոտ, որտեղ պատրաստվում էր մասնակցել երիտասարդ դիվանագետների երդման արարողությանն ու դիվանագիտական դպրոցի ստեղծման տասնամյակին նվիրված միջոցառմանը: «Արայիկ, հեռացիր» կոչերով նրանք շրջանի մեջ էին վերցրել Նիկոլ Փաշինյանին և պահանջում էին հեռացնել նախարար Հարությունյանին:

Մինչև վերջերս կառավարությունը բավական պասիվ էր արտաքին աղբյուրներից նոր վարկային միջոցների ներգրավման առումով։ Մի պահ նույնիսկ արտաքին պարտքի նվազում արձանագրվեց։ Իհարկե, դա Կենտրոնական բանկի պարտավորությունների կրճատման արդյունք էր, բայց այդ հանգամանքը չէր կարող վրիպել Նիկոլ Փաշինյանի աչքից՝ ևս մեկ անգամ խոսելու «թավշյա հեղափոխության» «աննախադեպ» հաջողությունների մասին։

ԱՄՆ Ներկայացուցիչների տանը Հայոց ցեղասպանության ճանաչման բանաձևի հաստատումից հետո ընդհատակյա գործընթացներ են սկսվել ԱՄՆ Սենատում նմանատիպ բանաձևի հաստատման դեմ: Ինչպես հայտնի է, հոկտեմբերի 29-ին Ներկայացուցիչների պալատը ձայների գերակշիռ մեծամասնությամբ ճանաչեց 1,5 միլիոն հայերի ցեղասպանությունն Օսմանյան կայսրությունում: Օրենսդիր մարմնի երկու ճամբարների` հանրապետականների և դեմոկրատների հեղինակած թիվ 296 բանաձևն ընդունվեց 405 կողմ, 11 դեմ և 3 ձեռնպահ ձայների հարաբերակցությամբ: Փաստաթուղթը, որն օրենքի պարտադիր ուժ չունի, արձանագրում է` Միացյալ Նահանգների կառավարությունը պետք է պաշտոնապես ճանաչի և ոգեկոչի Հայոց ցեղասպանությունը, չմասնակցի այդ փաստի ժխտմանը և խրախուսի Հայոց ցեղասպանության հանրային ըմբռնումը:

Հայ իրականության մեջ հաճախ ենք հանդիպում հետևյալ տենդենցին՝ մենք ղեկավար չսիրող տեսակ ենք և հնարավոր առիթի դեպքում քարը քարի վրա չթողնելով՝ քննադատում ենք ու գամում անարգանքի սյունին։ Ասվածի վառ օրինակը ՀՀ նախկին երկու ղեկավարների նկատմամբ տարվող տոտալ հակաքարոզն է, որին լծված է գործող իշխանության ողջ ագիտպրոպը։ Սակայն, որքան էլ փորձում են վարկաբեկել նախկիններին, միևնույն է, միջազգային դիվանագիտական-քաղաքական լուրջ շրջանակները տեղի ունեցող զարգացումներին հետևում են ուշի ուշով և իրենց կողմից կատարում համապատասխան քայլեր։

Հասարակությունը ևս, որպես օրգանիզմ, ունի իրեն բնորոշ իմուն համակարգ, որը կազմում են հիմնարար բարոյական արժեքները, կրոնական պատվիրանները, բնականոն համակեցության կանոնները և, վերջապես, մշակույթն ու կառավարման համակարգը:

Հայաստանում ԱՄՆ արտակարգ և լիազոր դեսպան Լին Թրեյսիի հանդիպումը ՀՀ երրորդ նախագահ Սերժ Սարգսյանի հետ ակտիվորեն քննարկվում է քաղաքական, փորձագիտական շրջանակներում, սոցցանցերում: Արվում են տարբեր վերլուծություններ ու գնահատականներ՝ սկսած նրանից, որ այդ հանդիպման փաստով ԱՄՆ-ը ՀՀԿ-ին ճանաչում է՝ որպես հայաստանյան քաղաքական կյանքի կարևոր սուբյեկտ, վերջացրած նրանով, որ ինչ-ինչ չբարձրաձայնվող խնդիրների լուծման նպատակով ամերիկյան դիվանագետը հանդիպել է անցած շաբաթ՝ ՀՀ  վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի, ապա՝ նախկին նախագահ Սերժ Սարգսյանի հետ: Այս գնահատականներում, իհարկե, կան ռացիոնալ հատիկներ:

Որևէ կերպ մեր օրակարգից չի կարող դուրս գալ ստվերի դեմ պայքարը. Այս մասին օրերս Պետեկամուտների կոմիտեի՝ Գյումրիում կազմակերպած ռազմավարական պլանավորման աշխատաժողովի ժամանակ հայտարարեց Նիկոլ Փաշինյանը։

Երբ իռլանդական «Ռյան Էյր» փոքր բյուջետային ավիաընկերության՝ մեծ շուքով ու առավել մեծ աղմուկով հայկական շուկա մուտք գործելն ազդարարվեց, համատեղ ասուլիսի ընթացքում, 168.am-ի հարցին, թե որոշ ուղղությունների համար հնարավոր է տոմս ձեռք բերել անգամ 20 դոլարով, բայց Հայաստանում կա օդի տուրքի հարկ, որի գումարը կազմում է մոտավոր 20 դոլար, այդ պարագայում ինչպե՞ս եք 20 դոլարով տոմսեր վաճառելու ՀՀ-ում, նպատակահարմար համարեց պատասխանել հանդիպմանը ներկա Քաղաքացիական ավիացիայի կոմիտեի նախագահ Տաթևիկ Ռևազյանը՝ ասելով. «Ես շուտվանից ասել եմ, որ առաջարկել ենք նոր ուղղությունների համար օդի տուրքը հանենք: Դա ընթացքի մեջ է»:

Այս տարի սպասվող բարձր տնտեսական աճի պայմաններում կառավարությունը հաջորդ տարվա համար բավական ցածր ցուցանիշ է դրել պետական բյուջեի նախագծում։ Ու եթե այն իրականանա, ապա կստացվի, որ ունենալու ենք տնտեսական աճի տեմպի շոշափելի նվազում։

Երբ Նիկոլ Փաշինյանը կառավարության նիստում բարձրացրեց Համաշխարհային բանկի գործարարության դյուրինության վերաբերյալ զեկույցում Հայաստանի դիրքերի թուլացման հարցը, Կենտրոնական բանկի նախագահը շտապեց հայտարարել, որ ցուցանիշները խնդրահարույց են, և իրենք որոշակի անճշտություններ են արձանագրել։

Մեր երկրի բարձրագույն կրթական համակարգի յուրօրինակ գնահատական է Հայաստանում կրթություն ստացող արտասահմանցի ուսանողների քանակը: Իհարկե, միշտ պետք է հաշվի առնել, որ արտասահմանցի ուսանողների զգալի մասը հայեր են: Դա միշտ դիտարկելի է եղել: Տեսեք, օրինակ, 2018/19 ուսումնական տարում մեր երկրի բուհական համակարգում սովորում էր 2 925 արտասահմանցի ուսանող: Ամենամեծ խումբը Ռուսաստանի քաղաքացի ուսանողներն են` 813:

Դեռևս գարնանից Հայաստանի արժութային շուկայում նկատվող տարադրամային հոսքերի ակտիվացումը Կենտրոնական բանկն ու կառավարությունը համառորեն փորձում են բացատրել զբոսաշրջային հոսքերի ավելացմամբ։ Զբոսաշրջության սեզոնն ավարտվեց, բայց արժութային շուկայում նկատված տարադրամային ճնշումը չի իջնում։ Գարնանից այն գտնվում է բարձր դիրքում ու շարունակում է պահպանվել։

Սա այն հարցն է, որում պետք չէ մտածել գումարներ խնայելու մասին։ Մարդկային տաղանդի զարգացման համար կատարվող ցանկացած ծախս ներդրում է, որը ժամանակի ընթացքում տարբեր ձևերով հետ է բերում ներդրված գումարները։

2018թ.-ին ՀՀ կառավարության կազմը ներկայացնելիս վարչապետի պաշտոնը զբաղեցնող Ն. Փաշինյանը վստահության քվե էր խնդրում հանրությունից՝ «թողեք աշխատենք» կարգախոսը թափահարելով: Ի սկզբանե պարզ էր, որ թավշյա կադրերը կաղում են բանիմացության տեսանկյունից, չունեն փորձ և կառավարման ձիրք, սակայն դրանք միայն ծաղիկներն էին՝ հետագա զարգացումների տեսանկյունից: Անցած 1,5 տարվա ընթացքում պարզվեց, որ կառավարության կադրերը ծույլ են, շատ հաճախ՝ լրիվ անտեղյակ իրենց ոլորտներից, պարզվեց նաև, որ նրանցից շատերը սորոսյան գրանտների ակտիվ սպառողներ են, կասկածելի քաղաքական հայրերով:

Տևական ժամանակ է՝ քննարկվում են «Հոկտեմբերի 27»-ի գործի հնարավոր վերաբացման, ՍԴ-ի շուրջ ծավալվող իրադարձություններն ու դրանց տրված միջազգային արձագանքը: Պարբերաբար հնչում են նաև հարցադրումներ, թե որն է այս ամենի շուրջ Սահմանադրության երաշխավորի՝  ՀՀ նախագահ Արմեն Սարգսյանի տեսակետն ու դիրքորոշումը: 168.am-ը գրավոր հարցեր ուղղեց ՀՀ նախագահին

«Համաձայնություն Փաշինյանի մակարդակով չկա, համաձայնությունը դեռ միայն ՀՀ ՊՆ-ի մակարդակով է: Այստեղ նրբություն կա: Սա երկու գերատեսչությունների պատրաստակամությունն է, դա Փաշինյանի գաղափարը չէ, դա ՀՀ ՊՆ-ն է: Ըստ իս՝ նրանք վախով են սպասելու այն բանին, թե կաջակցի՞ արդյոք Փաշինյանն այս նախաձեռնությանը, թե՞ ոչ»:

Թերևս ակնհայտ է, որ իշխանափոխությունը չարդարացրեց հասարակության այն սպասումները, որոնք խոստացել էին իրականացնել գործող իշխանությունները։ Խոսքը հատկապես սոցիալական ոլորտի սպասումների մասին է։ Մարդիկ մտածում էին, որ Նիկոլ Փաշինյանին իշխանության բերելով` կարճ ժամանակ անց լուծվելու են իրենց խնդիրները, կտրուկ բարձրանալու են աշխատավարձերն ու թոշակները, բացվելու են բազմաթիվ նոր և իրական աշխատատեղեր` պայմաններ ստեղծելով սեփական աշխատանքով հոգալու իրենց ընտանիքի ապրուստը։  

Բաքվում մեկնարկել է ԱՊՀ պաշտպանության նախարարների կոմիտեի նիստը, և, ինչպես հայտնի է, դրանից մեկ օր առաջ կարճատև այցով Երևան ժամանեց ՌԴ պաշտպանության նախարար Սերգեյ Շոյգուն: Իրականում ինչո՞ւ է Շոյգուն եկել Երևան, և ի՞նչ է կատարվել այստեղ:

Պետեկամուտների կոմիտեն հրապարակել է այս տարվա 9 ամիսների խոշոր հարկատուների ցանկը։ Ցանկի համաձայն՝ խոշորների վճարներն ավելացել են, սակայն շատ ավելի դանդաղ, քան, պայմանական ասած, փոքր հարկատուներինը։

«Պետության հիմքը գիտությունն է, և դա գիտեին և՛ Հովսեփ Օրբելին, ով եկավ և հիմնեց ԳԱԱ-ն, և՛ աշխարհահռչակ աստղաֆիզիկոս Վիկտոր Համբարձումյանը, ով «ատամներով պահում էր»»:

«Ցավոք սրտի, մենք այս գործընթացներում ոչ թե գործընթացը ղեկավարողն ենք, ոչ թե սուբյեկտ ենք, այլ օբյեկտ ենք, որովհետև, անկախ մեր կամքից, երբեմն հարցն ընդգրկվում է տարբեր պետությունների օրակարգում և հանգուցալուծվում է իրենց նպատակահարմար սցենարով»: