Աշխարհ

Լոս Անջելեսում Հայոց ցեղասպանության 100-ամյա տարելիցին նվիրված բազմամարդ երթին Ադամ Շիֆֆի հետ մասնակցել են հայ համայնքի բազմաթիվ ներկայացուցիչներ, այդ թվում` Հարություն Փամբուկչյանը` Ձախ Հարութը:

Առաջին նախատատիկիս անունը Նարտուի Նարցիսյան էր, ով ինձ խնամել է մինչև ութ տարեկան, ուստի ես նրա հետ շատ երկար ժամանակ եմ անցկացրել: Նրա ողջ ընտանիքին ոչնչացրել են իր աչքերի առաջ. նրա ծնողներին, մեծ եղբայրներին և քույրերին գլխատել են: Կենդանի էին մնացել Նարտուին և նրա փոքր քույրը՝ Ալիսը, որի պատվին անվանակոչել են իմ փոքր քրոջը:

«Հայ-թուրքական հարաբերություններում Ռուսաստանի միջնորդությունը հույս չի ներշնչում»,- 168.am-ի հետ զրույցում ասաց թուրք քաղաքական վերլուծաբան, թուրքական «Թարաֆ» օրաթերթի սյունակագիր ՉենգիզԱքթարը:

BBC-ն, The Guardian-ը և արտասահմանյան մի շարք այլ հեղինակավոր լրատվամիջոցներ վերջին մի քանի օրերին, մասնավորապես` այսօր, մի քանի հրապարակումներով անդրադարձել են Հայոց ցեղասպանության 100-ամյա տարելիցին:

Մոսկվայաբնակ գրող ադրբեջանցի Էդուարդ Բագիրովը 2013 թվականին, իր ձևակերպմամբ, «Մոսկվայի ադեկվատ ադրբեջանցիների անունից» ցավակցել էր հայ ժողովրդին Հայոց ցեղասպանության կապակցությամբ, ինչն Ադրբեջանում բացասական բուռն արձագանքների առիթ էր դարձել: Այս տարի ևս Բագիրովն արտահայտել է իր վերաբերմունքը՝ Facebook-յան էջում ցավակցական ուղերձ հրապարակելով:

«Թուրքիայի նկատմամբ ԵՄ ազդեցության լծակները նվազել են»,- այս մասին 168.am-ի հետ զրույցում ասաց Եվրոպական խորհրդարանի փոխնախագահ Ռիչարդ Չառնեցկին` անդրադառնալով հայ-թուրքական հարաբերություններին և դրանց կարգավորման հարցում ԵՄ-ի դերակատարությանը: Նա նշեց, որ վերջին 9-10 տարիների ընթացքում նվազել է Թուրքիայի ցանկությունը՝ միանալ Եվրոպական միությանը, ինչն իր հերթին՝ նվազեցնում է հայ-թուրքական հարաբերություններին միջամտելու՝ ԵՄ-ի ազդեցությունը:

Փորձագետ Սամվել Մարտիրոսյանը իր ֆեյսբուքյան էջում գրում է. «Ադրբեջանական և թուրքական հաքերները ավարտել են ‪#‎opGenocide‬ օպերացիան։

2012-ի սկզբին էր, երբ 38 մարդկանց կմախքներ են հայտնաբերվել Դիարբեքիրի շրջանի Իչքալե կոչվող տեղամասում վերականգնողական աշխատանքների ժամանակ: Այն տարածքը, որտեղ հայտնաբերվել էին մնացորդները, Ւչքալեում Սարայքափի բանտի բակն էր, որը կառուցվել էր 1880-ականներին Սուլթան Աբդուլհամիթ 2-րդ-ի օրոք: Բանտը հայտնի է նրանով, որ 1915-ի գարնանն այնտեղ են աքսորել, ապա սպանել Դիարբեքրիրի հայ համայնքի ներկայացուցիչներին:

Ցեղասպանության հուշահամալիր այցելած նախագահներն ու պատվիրակությունները մեծ հարգանք են առաջացնում այդ երկրների հանդեպ: 168.am-ի հետ զրույցում ասաց քաղաքագետ Երվանդ Բոզոյանը՝ ավելացնելով, թե ճիշտ չէ գնահատականներ տալ նախագահների ելույթներին, չնայած ամենամարդկայինն ու հուզականը Ֆրանսիայի նախագահի ելույթն էր:

Հայոց ցեղասպանության 100-րդ տարելիցի ոգեկոչման օրը Լիբանանի հայ համայնքի տասնյակ հազարավոր ներկայացուցիչներ դուրս են եկել երթի Բեյրութի հյուսիսային հատվածում: Ակցիայի մասնակիցները կրել են հայկական դրոշներ և անմոռուկի պատկերով սպիտակ պաստառներ:

Թուրքիայի վարչապետ Ահմեդ Դավութօղլուն, հետևելով իր ղեկավար Էրդողանին, գրեթե մեկամյա դադարից հետո Հայոց ցեղասպանության հիշատակի օրվան ընդառաջ բավական կանխատեսելի հայտարարություն արեց եւ ապրիլի 20-ին ցավակցություն հայտնեց 1915թ. Հայոց ցեղասպանության բոլոր սարսափները վերապրած օսմանահպատակ հայերի ժառանգներին:

«Այն ժամանակ, որ թուրքը ցեղասպանություն է ընդունել, մերոնք տեր չկանգնեցին: Նրանք պետք է մաքրեին, որ այսօր այս փաստերի դեմ չկանգնեին: Հիմա խելացի ձևով, եթե ճանապարհը բացեն, շարժ լինի, ամեն ինչ կլավանա ու նրանք իրենցից անկախ կթողնեն ու կգնան, մեր երկիրը կթողնեն մեզ»,- այսօր Ծիծեռնակաբերդում Հայոց ցեղապանության զոհերի հիշատակին հարգանքի տուրք մատուցելուց հետո 168.am-ին ասաց ազատամարտիկ, հրամանատար Աբոն՝ պատասխանելով հարցին՝ եթե Թուրքիան այդքան համարձակություն չունի Ցեղասպանությունը ճանաչելու, ինչպե՞ս կարող է Հայաստանը օգնել, որ ընդունի:

Մեր մոտեցումը հետևյալն է. երբ առևտրային-տնտեսական հարաբերություններն անցում են կատարում բարձր մակարդակի, մենք որոշում ենք կայացնում դեսպանատուն բացելու մասին:

«Հիշողության պարտականությունը խիստ անհրաժեշտ է՝ ապագան կառուցել շարունակելու համար և հատկապես, քանի որ ներկայիս սերունդն այսօր այս վերքերով է ապրում», – ընդգծել է գլխավոր քարտուղարը:

Հայն առաջինն էր, որ զոհվեց Արժանապատվության հեղափոխության ժամանակ:

Գերմանիայի արտգործնախարը համապատասխան փաստաթուղթն ուղարկել է Եվրոպական հանձնաժողովի նախագահ Ժան Կլոդ Յունկերին:

Հանրապետության Նախագահը շնորհակալություն է հայտնել Նախագահ Պուտինին՝ հայ ժողովրդի համար կարևոր նշանակություն ունեցող այս օրը Երևանում՝ մեր ժողովրդի կողքին լինելու համար: Սերժ Սարգսյանը ՌԴ Նախագահին նաև առանձնահատուկ շնորհակալություն է հայտնել երկու օր առաջ իր ուղերձում, իսկ այսօր՝ Ծիծեռնակաբերդի հուշահամալիրում ունեցած ելույթում այնպիսի խոսքեր հնչեցնելու համար, որոնք հուզեցին յուրաքանչյուր հայի հոգին:

Նա տեղեկացրեց, որ ընկերակցության 100 հոգանոց պատվիրակությունը Լիբանանից` «Ոչ, պետք է չմոռանանք երբեք» խորագրով ուխտագնացությունով եկել է Հայաստան, եղել են Արևմտյան Հայաստանում, շրջել կոտորածների վայրերում, անմոռուկներ փակցրել Անիի ավերակներում, Մշո Առաքելոց վանքում, որ այսօր մզիկիթի է վերածվել, Արաքսի ափին շատ մեծ խնկարկություն են արել: Ախթամարի վանքում մասնակցել պատարագի, օդապարիկներ բաց թողել անմոռուկներով:

Այս մասին ռազմական գերատեսչության կոլեգիայի նիստում այսօր հայտարարել է Ռուսաստանի պաշտպանության նախարար, բանակի գեներալ Սերգեյ Շոյգուն:

Այս ժամին մենք ոգեկոչում ենք հայ ժողովրդի հարյուրհազարավոր այն զավակներին, ովքեր մեկ դար առաջ ծրագրված եւ կանոնավոր սպանությունների զոհ դարձան:
Կին թե տղամարդ, երեխա թե ծեր՝ անխտիր տեղահանվեցին, բռնեցին աքսորի ճամփան, առանց որեւէ պաշտպանության ու առանց սննդի քշվեցին տափաստաններ ու անապատներ, ողջ-ողջ այրվեցին, տանջամահ եղան, դաժանաբար ծեծվեցին ու սպանվեցին:Այս ծրագրված եւ հաշվարկված հանցագործությունը հայերին պատուհասեց մեն միակ պատճառով՝ նրանք հայ էին: Նմանապես այն պատուհասեց իրենց բախտակիցներին՝ Պոնտոսի հույներին, ասորիներին կամ արամեացիներին:

Հանդիպման ժամանակ Օլանդը Պուտինին առաջարկել է քննարկել Ուկրաինայի, Իրանի, Լիբիայի ու Սիրիայի հարցերը:

Այսօր Գերմանիայի Բունդեսթագում շուրջ 75 րոպե քննարկում տեղի ունեցավ Հայոց Ցեղասպանության 100-ամյակի առիթով։ Քննարկմանը ներկա էին թե Գերմանիայի Կանցլեր Անգելա Մերկելը, թե Արտաքին Գործերի Նախարար Ֆրանկ-Վալտեր Շտայնմայերը և թե բոլոր խմբակցությունների ղեկավարները, փաստ, որ առավել ևս ընդգծում էր քննարկվող նյութի կարևորությունն ու նրա նկատմամբ ցուցաբերվող ուշադրությունը։

Միջադեպը գրանցվել է Լենինգրադյան պողոտայում:

Հայոց ցեղասպանությունը միայն մեկ ժողովրդի աղետ չէ:

Ցեղասպանության նահատակներին հարգանքի տուրք մատուցելու համար այսօր Ծիծեռնակաբերդի հուշահամալիր էին այցելել Լիբանանի Լոխ քաղաքի ՀՕՄ-ի նեկայացուցիչները: 168.am-ի հետ զրույցում Անաիս Շամնիյանը նշեց, որ խորը զգացումներ ունի. «Ամենամեծ զգացումն այն է, որ հիվանդ, ցավացող ոտքերով ներքևից բարձրացել ենք այստեղ: Հակառակ դժվարություններին՝ ուզեցինք այս զոհողությունն անել: Սա մեծ ուխտագնացություն էր մեզ համար»:

«Այսօր լրանում է Հայոց ցեղասպանության 100-րդ տարին: Ես հպարտ եմ այժմ ասել, որ ես եղել եմ Հայաստանում: Ես տեսել եմ հուշարձաններն ու մարդկանց, ովքեր փրկվել են, և ես այնքան հպարտ եմ, որ Հայաստանի բնակիչներն այդքան ուժեղ են: Ես տխրում եմ, որ արդեն 100 տարի անց ոչ բոլորն են ճանաչել, որ 1.5 մլն մարդ է սպանվել: Բայց ես հպարտանում եմ այն փաստով, որ ես փոփոխություն եմ տեսնում, և ես ուրախ եմ, որ շատ մարդիկ սկսել են ճանաչել ցեղասպանությունը: Մենք չենք հանձնվելու, մենք բոլորի կողմից շոտով ճանաչված կլինենք»,- նշել է Քիմ Քարդաշյանը:

Նախագահները շրջայցից հետո գրառումներ են կատարել Պատվավոր հյուրերի մատյանում:

Նա մանրամասնել է, որ դա մասնավորապես վերաբերվում է գազային ոլորտի նախագծերին:

«Ավստրալիայի և Նոր Զելանդիայի ժողովրդի անունից ներողություն եմ խնդրում ողջ հայ ժողովրդից` Հայոց ցեղասպանությունը ճանաչելու քաջությունը չունեցող իմ ղեկավարների համար: Ես այստեղ եմ` ասելու ձեզ, որ մենք մտածում ենք, չնայած մեր քաղաքական գործիչների ամոթի: Հիշում եմ և պահանջում»: Նման բովանդակությամբ պաստառով այսօր Ծիծեռնակաբերդի հուշահամալիր էր այցելել Նոր Զելանդիայի և Ավստրալիայի քաղաքացի, գրող Լեն Ուիսքը:

Զորահանդեսը մայիսի 9-ից տեղափոխվել է մայիսի 7-ին: