Մինչ ԱՄՆ-ն թևակոխում է նախագահական ակտիվ ընտրապայքարի փուլ ուշագրավ զարգացումներով, Ռուսաստանը հայ-ադրբեջանական բանակցություններում ներգրավման փորձ է անում։ Նախօրեի ամենշաբաթյա բրիֆինգի ընթացքում ՌԴ ԱԳՆ պաշտոնական ներկայացուցիչ Մարիա Զախարովան հայտարարեց, որ ՌԴ-ն պարտավորվել է, և դա գրված է Մոսկվայի ստորագրած փաստաթղթում, ամեն կերպ աջակցել Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև խաղաղության հասնելուն։
Միացյալ Նահանգներում՝ Հայաստանի ու Ադրբեջանի ԱԳ նախարարների բանակցությունների տապալման, իսկ Լոնդոնում՝ Փաշինյան-Ալիև հանդիպման չեղարկման ֆոնին Ռուսաստանը հայտարարում է՝ պատրաստ է իր հարթակը տրամադրել Ադրբեջանի և Հայաստանի ներկայացուցիչների միջև բանակցությունների համար։
ԵՄ ԱԳ նախարարների խորհուրդն օրերս Հայաստանի վերաբերյալ երկու որոշում ընդունեց, որոնք ՀՀ արևմտամետ շրջանակներում հերթական էյֆորիկ տրամադրությունների պատճառ են դարձել։
Բաքվի վերահսկողության տակ անցած հայկական Շուշիում «մեդիա ֆորումում» Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը համոզմունք է հայտնել, թե, այսպես կոչված, «Արևմտյան Ադրբեջանի» ադրբեջանական բնակչությունն ի վերջո կվերադառնա «հայրենիք», ինչի համար բավարար է Երևանի համապատասխան քաղաքական կամքը։ Հերթական անգամ նա Հայաստանի Հանրապետությունը, որի հետ իբրև թե պատրաստվում է, այսպես կոչված, Խաղաղության համաձայնագիր ստորագրել, անվանում է Արևմտյան Ադրբեջան։
«Ազդեցության հաստատումը տեղի է ունենում քայլ առ քայլ։ Բարեփոխումների անվան ներքո ԱՄՆ-ը ներթափանցում է տվյալ երկրի բոլոր ոլորտներ սեփական աշխարհաքաղաքական ծրագրերի իրագործման համար։ Սրա փոխարեն՝ Արևմուտքը մի քանի սպառազինություն կվաճառի և կստեղծի ՀՀ-ի անվտանգությունն ապահովելու, ՀՀ-ին զինելու, ուժեղացնելու պատրանք։ Դա Արևմուտքն անում է Ուկրաինայի դեպքում շատ պատկերավոր կերպով»,- ասաց նա։
Հուլիսի 18-ին Լոնդոնում մեկնարկած Եվրոպական Քաղաքական համայնքի 4-րդ գագաթնաժողովի շրջանակում Փաշինյան-Ալիև հանդիպման հնարավորության տապալումն ու դրան զուգահեռ՝ ադրբեջանական սրվող՝ ՀՀ սահմանադրական փոփոխությունների պահանջը գուցե հայ-ադրբեջանական գործընթացը փակուղի մտցնի։ Վաշինգտոնում ԱՄՆ պետքարտուղար Բլինքենի միջնորդությամբ Միրզոյան-Բայրամով անարդյունք բանակցություններից հետո փաստորեն կողմերին չհաջողվեց բարձրաստիճան հանդիպում ունենալ ԵՔՀ գագաթնաժողովի շրջանակում։
«Ռոսսելխոզնադզորը»՝ Ռուսաստանի անասնաբուժական և բուսասանիտարական վերահսկողության դաշնային ծառայությունը, Հայաստանից Ռուսաստան արտահանվող պտուղ-բանջարեղենի ապրիլ-հունիս խմբաքանակներում խախտումներ է արձանագրել ու ժամանակավոր սահմանափակումներ կիրառելու որոշում կայացրել։
Եվրոպացի փորձագետ Սյուզան Ստյուարտը մեզ հետ զրույցում ասաց, որ սա թեթև եվրոպական ձևաչափ է, որը հնարավորություն է տալիս լայնաֆորմատ շփումներ կազմակերպել, նախաձեռնություններով հանդես գալ, ապահովել կապ ԵՄ անդամ երկրների ու անդամակցության ցանկություն ունեցող, սերտ հարաբերությունների ձգտող երկրների հետ։ Այս առումով, նրա խոսքով, այս գագաթնաժողովում առանձնահատուկ կարևոր են Արևելյան գործընկերության մաս կազմող երկրները՝ հատկապես Մոլդավան, Ուկրաինան, Հայաստանը, Ադրբեջանն ու Վրաստանը։
Ռուս փորձագետը ուշագրավ է համարում նաև այն, որ Ադրբեջանը չընդունեց Երևանի առաջարկը՝ համաձայնագիրը ստորագրել արդեն իսկ համաձայնեցված հարցերի շրջանակում։ «Այս մերժումը Բաքվի կողմից նշանակում էր, որ Բաքվի բոլոր պահանջները կատարված չեն, և Բաքուն այլ ակնկալիքներ ունի։ Չի բացառվում նաև այն, որ Ադրբեջանը չի ցանկանում համաձայնագիր ստորագրել ԱՄՆ միջնորդությամբ։ Հարցերն իսկապես շատ են, որոնք վերաբերում են թե ռեգիոնին, թե աշխարհաքաղաքականությանը, և թե կողմերի դիրքորոշումներին»,- ընդգծեց նա։
«Սահմանադրությունն ավելին է, քան իրավական փաստաթուղթ»,- այս մասին այսօր «ՀՀ Սահմանադրության փոփոխությունները՝ օրվա հրամայական» թեմայով քննարկման ժամանակ ասաց ՀՀ-ում ԵՄ պատվիրակության համագործակցության բաժնի ղեկավար Ֆրանկ Հեսսը՝ անդրադառնալով Սահմանադրության կարևորությանը։
ԱՄՆ նախկին նախագահ Դոնալդ Թրամփի նկատմամբ մահափորձը Փենսիլվանիայի Բաթլեր քաղաքում նախընտրական հանրահավաքի ժամանակ ցնցել է ողջ աշխարհը, ինչպես նաև խառնել ԱՄՆ նախընտրական բոլոր խաղաքարտերը։
«Սակայն Վաշինգտոնի շտապողականությունը կապ ունի՝ ինչպես աշխարհաքաղաքականության, այնպես էլ՝ ամերիկյան ընտրությունների անկանխատեսելիության հետ, որը ստիպում է կողմերին ինտենսիվ համոզել։ Այցերը ՀՀ կապ ունեն այդ ցուցադրական աշխատանքի հետ»,- ասաց մեր զրուցակիցը։
«Վերջին շրջանում ռեգիոն այցելեց ԱՄՆ շուրջ երեք փոխպետքարտուղար, ռեգիոնալ երկրները հրավիրվեցին ՆԱՏՕ-ի գագաթնաժողովի, պետքարտուղարի կողմից կազմակերպվեց նախարարական հանդիպում, կա ամենօրյա աշխատանք հայ-ադրբեջանական գործընթացի ուղղությամբ և շատ հստակ ուղերձ, որ խաղաղություն պետք է հաստատվի, որ աշխարհաքաղաքական ճանապարհները հնարավոր դառնան։ Իսկ այդ ճանապարհները կթուլացնեն ՌԴ-ի ազդեցությունը ևս մի քանի մակարդակով»,- ասաց նա։
168.am-ի հետ զրույցում թուրք վերլուծաբան Ջենգիզ Աքթարն ասաց, որ Մակրոն-Էրդողան հանդիպման օրակարգում Հարավային Կովկասի, մասնավորապես՝ ՀՀ-Ադրբեջան Խաղաղության համաձայնագրի թեմայի ընդգրկումն ինչ-որ անսպասելի բան չէ, քանի որ հնարավոր համաձայնագիրն իր հետ բերելու է ռեգիոնալ փոփոխություններ։
Ըստ նրա, սովորաբար, երբ բանակցություններից, հանդիպումներից առաջ խաղադրույքները մեծանում են, նման արդյունքով հանդիպումն անհաջողություն է։
Մինչ ԱՄՆ-ը Հարավային Կովկասում պայքարում է ազդեցության հավելյալ մակարդակի համար, շարունակելով բարձրաստիճան ինտենսիվ այցերը՝ հատկապես Հայաստանի Հանրապետություն, իրանական կողմը ևս «ձեռքերը ծալած» չի նստում։
«Չեմ կարող ԱՄՆ Պետդեպարտամենտից առաջ ընկնել իրավական գնահատականի մասով»,- այս մասին այսօր Երևանում լրագրողների հետ զրույցում ասաց ԱՄՆ Միջազգային զարգացման գործակալության ղեկավար Սամանթա Փաուերը՝ պատասխանելով հարցին, թե ԼՂ ժողովրդի իրավունքների պաշտպանությունն ինչպե՞ս է տեսնում, և արդյոք Արցախում տեղի ունեցածը կանվանի՞ էթնիկ զտում։
«Այստեղ եմ, քանի որ Հայաստանը հնարավորության պատուհան ունի՝ կառուցելու բարեկեցություն, ամրապնդելու իր ժողովրդավարությունը և հասնելու այն խաղաղությանը, որի մասին մարդիկ այսքան երկար ժամանակ երազել են։ ԱՄՆ ՄԶԳ-ն պատրաստակամ է օգնել Հայաստանին առավելագույն օգուտ քաղել հնարավորության այս պատուհանից»,- այս մասին այսօր Երևանում լրագրողների հետ զրույցում հայտարարեց ԱՄՆ ՄԶԳ ղեկավար Սամանթա Փաուերը՝ ամփոփելով իր այցը Հայաստանի Հանրապետություն։
Ռուս քաղաքական վերլուծաբան Ֆյոդոր Լուկիանովը 168.am-ի հետ զրույցում ասաց, որ ԱՄՆ-ը չի կարող բաց թողնել հնարավորությունը՝ հանդիպում կազմակերպել այն դեպքում, երբ ԱԳ նախարարներին ՆԱՏՕ-ի գագաթնաժողովին հրավիրելու գլխավոր նպատակը ոչ թե ՆԱՏՕ-ն է, այլ հայ-ադրբեջանական օրակարգը և Հարավային Կովկասը։
«Նման միջոցառումները, զորավարժությունները, պայմանագրերը ծառայում են նրան, որպեսզի առանց անդամակցության՝ Արևմուտքի կողմից փոքր պատասխանատվությամբ, ռեգիոններում լուծվեն հարցեր՝ ի օգուտ ՆԱՏՕ-ի, ԵՄ-ի, ԱՄՆ-ի»։
Հուլիսի 2-ից Հայաստանում է Ամերիկայի Միացյալ Նահանգների հանրապետական սենատոր Ռոջեր Վիքերի գլխավորած պատվիրակությունը։
«Նման երկրները փոքր ռեգիոններում իրենց շահերն առաջ մղելու համար ոչնչի առջև կանգ չեն առնում, շեշտակիորեն առաջ են մղում իրենց օրակարգը։ Հարավային Կովկասում ԱՄՆ քաղաքական առաջնահերթությունները հայտարարված են, դրանք ԱՄՆ-ի թիրախներն են և ոչ թե հարավկովկասյան երկրների ապագան։ Ուստի Իրանի համապատասխան պաշտոնյաները խոսում են Իրանի փորձառության և Իրանի կարծիքի մասին, որը հիմնված է փաստերի վրա»,- ասաց վերլուծաբանը։
Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը, ով Ղազախստանի նախագահ Կասիմ Ժոմարտ Տոկաևի հրավերով այս օրերին Աստանայում է՝ մասնակցելու է Շանհայի համագործակցության կազմակերպության գագաթնաժողովին, բավականին ուշագրավ և ըստ էության աշխարհաքաղաքական նշանակության երկկողմ և եռակողմ հանդիպումներ է ունենում այս հարթակում։
«168 Ժամ»-ի հետ զրույցում ռուս ռազմական վերլուծաբան Ալեքսանդր Խրամչիխինը նշեց, որ ԱՄՆ-ը Հայաստանին ու Ադրբեջանին ՆԱՏՕ-ի միջոցառման է հրավիրել հենց տեղում հանդիպում կազմակերպելու նպատակով։
«Եվրաինտեգրումը սկսվել է շատ փոքր քայլերից, դա նույնիսկ ԵՄ-ի հետ հարաբերությունների մասին չի եղել, այլ ԵԽ-ի»,- այս մասին «ՀՀ-ԱլԳ-ԵՄ. գործընկերության մարտահրավերները և հնարավորությունները» խորագրով քննարկման ժամանակ ասաց ԱԺ եվրոպական ինտեգրման հարցերի մշտական հանձնաժողովի ղեկավար Արման Եղոյանը:
«Զանազանեցումը շատ կարևոր է ՀՀ-ի դիմակայունության համար՝ դիվերսիֆիկացիան թե տնտեսության և թե անվտանգության ոլորտում»,- այս մասին այսօր հայտարարեց ՀՀ ԱԽ քարտուղար Արմեն Գրիգորյանը «ՀՀ-ԱԼԳ-ԵՄ․ Մարտահրավերներն ու հնարավորությունները» վերտառությամբ ֆորումի ընթացքում։
ԱՄՆ-ը պետքարտուղար Բլինքենի մակարդակով ճանաչում է Հարավային Կովկասում Ադրբեջանի «առանցքային դերն» ապագա ռեգիոնալ գործընթացներում և սպասում ռեգիոնալ-տրանսռեգիոնալ կապուղիների բացմանը։
«Ներկայումս Հայաստանն ու Ադրբեջանն արտակարգ հնարավորություն ունեն խաղաղության համաձայնագիր կնքելու համար»,- այս մասին Բրուքինգսի ինստիտուտում իր ելույթի ժամանակ հայտարարել է ԱՄՆ պետքարտուղար Էնթոնի Բլինքենը՝ պատասխանելով Հարավային Կովկասի մասին հարցին։ Պետքարտուղարի խոսքով, դա վերջ կտա տասնամյակներ շարունակվող հակամարտությանը։
Փորձելով կատարել ՀՀ արտաքին քաղաքականությունում ռազմավարական նշանակության քայլ՝ շրջադարձ դեպի Արևմուտք, հայտարարելով ԵՄ անդամակցության ցանկության մասին՝ ՀՀ իշխանություններն իրականում չգիտեն՝ արդյոք ԵՄ-ում պատրա՞ստ են ընդունել Հայաստանին։
«Սա շարունակական քայլերի հաջորդականություն է, գուցե չհաջողվի, սակայն չնկատել, որ Արևմուտքի ազդեցությունը տասնամյակների հակամարտության գոտում աճել է, և այս հրավերով ԱՄՆ-ը նաև դա է ամրագրում՝ ցույց տալով, որ եթե ՀՀ-ն ունի որոշում՝ խորացնել հարաբերություններն Արևմուտքի հետ, Արևմուտքը պատրաստ է նույնն անել նաև Ադրբեջանի դեպքում։ Սրա նպատակն էլ ռեգիոնն ամբողջությամբ «վերցնելն է», ոչ թե մաս-մաս»,- նման կարծիք հայտնեց վերլուծաբանը։
