Հունիսի 19-23-ին ԵԽԽՎ-ում ամառային լիագումար նստաշրջանի կարևոր կետերից մեկը համատեղ հրատապ քննարկումն էր Ուկրաինայի դեմ ռուսական ագրեսիայի քաղաքական հետևանքների, ինչպես նաև Փարիզում 2024 թվականի Օլիմպիական խաղերին ռուս և բելառուս մարզիկների մասնակցության վերաբերյալ:
«Սակայն այդ դիրքորոշումը բարձրաձայնելու և առաջ մղելու համար քաղաքական ռեսուրս չկա, այն կսրի առանց այն էլ լարված իրավիճակը Ռուսաստանի շուրջ, այս դեպքում արդեն՝ Հարավային Կովկասում էականորեն։ ՌԴ-ն հակված է երկարաձգել այս հարաբերական իրավիճակը, որքան հնարավոր է, սակայն, բնականաբար, կարծում եմ՝ որոշակի փուլում ՌԴ-ն ստիպված կլինի լուրջ քայլերի դիմել և դիրքորոշում հայտնել, դուրս գալով իր ներկայիս պասիվ դիրքերից»,-ասաց Լուկիանովը։
Գրիգոր Մինասյանը նույն անձանց շրջանակում է, որոնք փորձում են ենթարկեցնել դատավորներին. փաստաբան
Ջ. Էվանսն իր խոսքը սկսեց պատմական ակնարկով, վկայություններով, թե երբ են հայերը հայտնվել Արցախում, ապա հիշեցրեց նաև Ստալինի դերակատարության մասին՝ նշելով, որ Արցախը պատմականորեն առանձնահատուկ վայր է եղել, և պատմությունը ևս դա է ցույց տալիս:
«Պետք է կենտրոնանալ 2020-2022 թթ․ համաձայնեցված եռակողմ համաձայնությունների համալիրի իրականացման վրա»,- ընդգծեց Մարիա Զախարովան։
«Երևանին կոչ ենք անում չինքնամեկուսանալ եռակողմ ձևաչափերով աշխատանքից։ Պարզ աշխատանքի դադարը բացասաբար է անդրադառնում տարածաշրջանում իրավիճակի վրա և ընդհանուր առմամբ տանում է էսկալացիայի գետնի վրա։ Իսկ Բաքվին կոչ ենք անում քայլեր ձեռնարկել Լաչինի միջանցքի ամբողջական ապաշրջափակման ուղղությամբ հումանիտար նպատակներից ելնելով և կոչ ենք անում ԼՂ բնակչությանը չդարձնել Երևանի հետ քաղաքական տարաձայնությունների պատանդ»,-ասաց Զախարովան։
«Այս դեպքում Բաքվի ու Անկարայի միջև է գտնվում հարցը, ու ցանկացած դեպքում դա երկու ինքնիշխան երկրների իրավասությունն է։ Սակայն մենք նաև հասկանում ենք տվյալ հարցի զգայունությունը Երևանի համար, անխոս, և գործընկերների հետ մեր շփումներում մենք հաճախակի ուղղորդում ենք հաշվի առնել միմյանց շահերը և կարևորել հետևողական աշխատանքը հայ-ադրբեջանական, ինչպես նաև հայ-թուրքական կարգավորման գործընթացների ուղղությամբ»,-ասաց Զախարովան։
Նախօրեին Մինսկում տեղի ունեցավ Հավաքական անվտանգության պայմանագրի կազմակերպության (ՀԱՊԿ) անդամ երկրների արտգործնախարարների խորհրդի նիստը, որին մասնակցեց ՀՀ ԱԳ նախարար Արարատ Միրզոյանը:
ՌԴ ԱԳՆ պաշտոնական ներկայացուցիչ Մարիա Զախարովան իր ամենշաբաթյա բրիֆինգի ընթացքում անդրադարձավ օրերս Հակարիի կամրջի վրա ռուս խաղաղապահների ներկայությամբ տեղի ունեցած միջադեպին։
Պապիկյանի գլխավորած պատվիրակությունը հունիսի 18-ից աշխատանքային այցով Ֆրանսիայի Հանրապետությունում է՝ Ֆրանսիայի զինված ուժերի նախարար Սեբաստիեն Լըկորնյուի հրավերով։ Մինչ այս պահը տարածված պաշտոնական հաղորդագրությունների համաձայն, Պապիկյանը հունիսի 19-ին «Լը Բուրժե»-ում մասնակցել է «Փարիզի ավիացիոն ցուցահանդեսի» բացման արարողությանը, ինչպես նաև նախատեսվում են այցելություններ ֆրանսիական ռազմարդյունաբերական ձեռնարկությունների ցուցադրական տաղավարներ և հանդիպումներ ընկերությունների ղեկավարների հետ: Նույն օրը Պապիկյանը հանդիպել է Ֆրանսիայի Սենատի արտաքին հարաբերությունների, պաշտպանության և զինված ուժերի հանձնաժողովի նախագահ Քրիստիան Կամբոնի հետ ու քննարկել պաշտպանության բնագավառում հայ-ֆրանսիական համագործակցությանը և տարածաշրջանային անվտանգությանն առնչվող հարցեր: Այցի մասին հավելյալ տեղեկատվություն հայտնի կդառնա բնականաբար դրա ավարտից և ողջ օրակարգի հայտնի դառնալուց հետո։
«Գլխավորն այն է, որ այդ միջնորդությունը նպատակ ունենա ապահովել պայմանավորվածություններ, որոնք կարտացոլեն հայ և ադրբեջանցի ժողովուրդների, պետությունների շահերի հավասարակշռությունը։ Ցավոք սրտի, նրանում, ինչ անում են Միացյալ Նահանգները, ԵՄ-ն, մենք տեսնում ենք ոչ թե ցանկություն՝ օգնելու պայմանավորվել, այլ ցանկություն՝ ներխուժել տարածաշրջան, ցանկություն՝նսեմացնել ՌԴ օրինական շահերը, և ցանկություն՝ հաստատել իրենց որպես ուժեր, որոնք այստեղ կարող են մինչև անգամ որոշիչ դերակատարություն ստանձնել։ Սա Արևմուտքի ընդլայնման ձգտումն է այն ռեգիոններում, որոնք գտնվում են ՆԱՏՕ-ի և ԵՄ-ի անդամ երկրների սահմաններից էականորեն հեռու, և սա քիչ կապ ունի իրավիճակը կայունացնելու ցանկության հետ։ Հուսով եմ՝ մեր գործընկերները Երևանում ու Բաքվում սա հասկանում են, համենայն դեպս, մենք անկեղծորեն նրանց հետ քննարկում ենք տեղի ունեցողը»,-ասաց Լավրովը։
Հիշեցնենք, որ մայիսի 28-ին Լաչինում Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևի ելույթից հետո, որում նա սպառնացել էր արցախահայությանն ու Արցախի իշխանություններին, նշելով, թե ինչ պետք է անեն նրանք Ադրբեջանի համաներմանն արժանանալու համար, ԱՄՆ Պետդեպարտամենտը ոչ թե քննադատել էր այս վերջնագիրը, այլ ողջունել Ալիևի հայտարարությունը։
Ուկրաինական հակահարձակման առաջին երկու շաբաթներին զուգահեռ՝ էականորեն սրվել է իրավիճակը հայ-ադրբեջանական սահմաններին և ղարաբաղաադրբեջանական շփման գծում։
Մինչ Ստեփանակերտը հայտարարում է, որ անհրաժեշտ է վերականգնել միջազգայնորեն ճանաչված բանակցային ձևաչափը, Բաքուն պնդում է, որպատրաստ է Ղարաբաղի շրջանում բնակվող ծագումով հայերին իր քաղաքական, իրավական և սոցիալ-տնտեսական շրջանակներում ինտեգրելու համար։
168.am-ի հետ զրույցում ռուս քաղաքական վերլուծաբան Ալեքսանդր Սկակովն ասաց, որ Վաշինգտոնը չի արել որևէ հայտարարություն կամ քայլ, որը թույլ կտար ԼՂ բնակիչներին վստահել Վաշինգտոնի միջնորդությանը՝ համաձայնելով Վաշինգտոնի ներկայացուցչի ներկայությամբ Բաքվի հետ բանակցությունների։
Ռուս ռազմական վերլուծաբան Ալեքսանդր Խրամչիխինը մեզ հետ զրույցում, մեկնաբանելով ստեղծված իրավիճակը և դրա պատճառները, ասաց, որ հիմնական կողմերը՝ Երևանն ու Բաքուն, ներկայում գործում են առավելապես արևմտյան սցենարով, իսկ Ղարաբաղը, որը գտնվում է ռուս խաղաղապահների պաշտպանության ներքո, առավելապես ռուսական ազդեցության գոտում է, և քանի դեռ այնտեղ են ռուս խաղաղապահները, իրավիճակը կլինի այսպիսին։ Ըստ նրա, բնականաբար, դա ձեռնտու չէ առնվազն ոչ Բաքվին, ոչ Արևմուտքին, և այս հարցը պարզապես բանակցություններով կարգավորելը, ամենայն հավանականությամբ, չափազանց բարդ է թվում։
Ռուս քաղաքական վերլուծաբան Ստանիսլավ Տարասովը մեզ հետ զրույցում ասաց, որ Հայաստանի հարցում Թուրքիան անցնում է «кнут и пряник»-ի քաղաքականությանը։ Ըստ նրա, առաջինը, թերևս, մեծամասնության դեպքում կկիրառվի, քանի որ հասարակության և քաղաքական շրջանակների կողմից հայ-թուրքական հարաբերությունների ներկայիս բովանդակությանը դիմադրությունը մեծ է, իսկ երկրորդ մասով կփորձեն ավելի մեղմ վերաբերվել Փաշինյանի իշխանությանը, այլապես հայ-թուրքական հարաբերություններում ներկայիս տրամադրությունների պայմաններում ոչինչ չի ստացվի։
«Սա շոկային ինֆորմացիա էր, ԱՄՆ-ը այն պետք է մեկնաբանի»,- այս մասին քիչ առաջ լրագրողների հետ զրույցում ասաց ՌԴ ԱԳՆ պաշտոնական ներկայացուցիչ Մարիա Զախարովան՝ անդրադառնալով ԶԼՄ-ներում տարածված լուրերին։
Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիբ Էրդողանի վերընտրությունից և երդմնակալության հանդիսավոր արարողությունից հետո առաջին օտարերկրյա «կանգառը», ավանդույթի համաձայն, Հյուսիսային Կիպրոսն էր, որը ճանաչում է միայն Թուրքիան, ապա՝ Ադրբեջանը։
Վերջին մեկ շաբաթվա ընթացքում հայ-ադրբեջանական սահմանից անհանգստացնող լուրերը չեն դադարում։ ՀՀ Պաշտպանության նախարարությունը հրադադարի խախտման հերթական դեպքի մասին հայտնեց այսօր․ «ժամը 14:15-ին, Ադրբեջանի ԶՈՒ ստորաբաժանումները տարբեր տրամաչափի հրաձգային զենքերից կրակ են բացել Սոթքի հատվածում տեղակայված հայկական դիրքերի ուղղությամբ՝ կիրառելով նաև ականանետ»։
168․am-ի հետ զրույցում ռուս ռազմական վերլուծաբան Պավել Ֆելգենգաուերն ասաց, որ Ադրբեջանն իրեն հարմարավետ է զգում ոչ այնքան բանակցային գործընթացում, որքան ռազմական բաղադրիչը գործի դնելով, որովհետև դրանով է, որ կարողացել է այսքան ժամանակ կոնկրետ արդյունք և առաջընթաց ունենալ։
«Հարավային Կովկասում յուրաքանչյուր կողմ կարող է օգտվել ստեղծված աշխարհաքաղաքական անհավասարակշռությունից ու անկայունությունից, ներկայումս դա Ադրբեջանն է փորձում անել բանակցային գործընթացից իր համար անցանկալի կետերը դուրս թողնելու նպատակով»,- 168.am-ի հետ զրույցում ասաց ռուս վերլուծաբան Ֆյոդոր Լուկիանովը՝ անդրադառնալով Արևմուտքում շարունակվող Հայաստան-Ադրբեջան բանակցային գործընթացի վայրիվերումներին։
168.am-ի հետ զրույցում ռուս վերլուծաբան Ալեքսանդր Խրամչիխինն ասաց, որ չի բացառվում, որ բանակցությունների խափանման պատճառը հենց այդ ելույթն է:
«Կա հստակ տպավորություն, որ Արևմուտքը փորձում է գործընթացն ավարտին հասցնել այս տարի, բոլոր հանդիպումներն ամիսներ առաջ ծրագրվում են՝ դրանով իսկ կողմերին դնելով մի իրավիճակի մեջ, որում նրանք արդեն պարտավորված են բանակցել Արևմուտքում և չունեն օրակարգ Մոսկվայում։ Բայց կրկնեմ, գլխավորը կողմերի համար այն է, որ առանց այդ մի շարք ուղղություններով հանգամանալից աշխատանքի, հնարավոր չէ որակյալ փաստաթուղթ ստորագրել, որն իսկապես արդյունքի կհանգեցնի, դա անհնար է»։
Թուրք վերլուծաբան Ջենգիզ Աքթարը 168.am-ի հետ զրույցում ասաց, որ այս փոփոխություններով Էրդողանը փորձում է երկրաշարժի ու տնտեսական խնդիրների, սոցիալական մեծ դժգոհության ֆոնին տպավորություն ստեղծել, թե համակարգային կերպով փոխվելու է Կառավարությունը, հետևաբար՝ նաև Կառավարության ապահոված արդյունքները։ Սակայն, ըստ նրա, ինչպես կարելի է նկատել, բոլոր առանցքային պաշտոններում նշանակված են հենց Էրդողանի համար վստահելի մարդիկ, որոնք ամենևին էլ նոր չեն կամ անճանաչելի չեն հանրության համար։
168.am-ի հետ զրույցում ռուս քաղաքական վերլուծաբան Ստանիսլավ Տարասովն ասաց, որ ԼՂ կարգավիճակի հարցում պաշտոնական Երևանի մոտեցումները չեն փոխվել պատերազմից հետո, Հայաստանն իրեն քիչ-քիչ հեռացրել է այս հարցից, որի վերջնակետն այն էր, որ ՀՀ իշխանությունները հստակ հայտարարեցին, որ ՀՀ-ն ճանաչում է Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականությունը՝ Լեռնային Ղարաբաղի հետ միասին։
Մայիսի 28-ին Թուրքիայում կայացած նախագահական ընտրությունների երկրորդ փուլում 52,18%-ով իր մրցակցին՝ ընդդիմության ընդհանուր թեկնածու Քեմալ Քըլըչդարօղլուին հաղթելուց հետո, այսօր Ռեջեփ Թայիբ Էրդողանի երդմնակալության հանդիսավոր արարողությունն է։
«Թուրքիան պայման է դրել, որ արձանը պետք է ապամոնտաժվի, և այդ պայմանը չի վերացվելու, վաղը կարող է մեկ այլ պայման ի հայտ գալ։ Էրդողանն այս վերընտրությունից հետո ավելի վստահ է գործելու, և հայ-թուրքական կարգավորում լինելու է միայն Թուրքիայի բոլոր պայմանների կատարումից հետո, իսկ այդ պայմանների շարքում նաև Ադրբեջանի պայմաններն են»,- ասաց վերլուծաբանը՝ շարունակելով, որ հենց դա է պատճառը, որ Թուրքիան չի շտապում, ՀՀ-ի հետ հարաբերությունները կարգավորելու համար շահ չունի։
Նախօրեին Քիշնևում կայացան Փաշինյան-Ալիև-Մակրոն-Միշել-Շոլց բանակցություններ, որոնց արդյունքներով հայտարարություն տարածեցին ԵԽ նախագահ Շառլ Միշելի գրասենյակը, Ելիսեյան պալատը, ՀՀ կառավարությունը։ Հանդիպումից հետո ԵԽ նախագահ Շառլ Միշելն իր հերթին հայտարարել էր, որ այս հանդիպումը լավ նախապատրաստություն էր հաջորդ հանդիպման համար, որը տեղի կունենա Բրյուսելում հուլիսի 21-ին։
Քիշնևում նախօրեին տեղի ունեցած հնգակողմ հանդիպումից հետո հայտնի դարձավ, որ ինտենսիվ բանակցային գործընթացն արևմտյան հարթակում համաձայնեցված բազմամակարդակ հանդիպումներով առաջիկա ամիսներին շարունակվելու է։
