«Ինձ լավ եմ զգում և, իհարկե, շարունակելու եմ հացադուլը»,- 168.am-ի հետ զրույցում ասաց ազատամարտիկ Խաչիկ Ավետիսյանը, որը ապրիլի 20-ից հացադուլ է հայտարարել ի պաշտպանություն 17 քաղբանտարկյալների:
Այսօր Աշտարակի ոստիկանություն է հրավիրվել ազատամարտիկ, «Կոռնիձոր» ջոկատի հրամանատար Արա Խուդավերդյանը՝ Կոռնիձորի Արոն, ով նաև «Հիմնադիր խորհրդարանի» անդամ է:
Իրավապաշտպանը համոզված է, որ Թուրքիայի կողմից Ցեղասպանության ճանաչումը նաև էական դեր կունենա հայ-ադրբեջանական հարաբերությունների վրա: «Շատ ստերեոտիպեր, տարբեր տեսակի նախապաշարումներ, որ ունեն Ադրբեջանում Հայաստանի և հայերի նկատմամբ, նաև հիմնված է այդ ժխտողական քաղաքականության վրա: Ես կարծում եմ՝ առաջին հերթին՝ Թուրքիայի ճանաչումը կարող է մեծ դեր ունենալ հայ-ադրբեջանական հարաբերությունների բարելավման վրա»:
Այսօր Շահումյան հրապարակի այգում SOAD հայտնի ռոք խմբի համերգին սպասում էին նաև երկու իտալուհի տարեց կանայք: 168.am-ի հետ զրույցում կանանցից մեկը՝ Մարիան, պատմեց, որ ինքը սոցիոլոգ է և օրերս է Իտալիայից եկել Հայաստան՝ հիմնականում Հայոց ցեղասպանության 100-ամյա տարելիցի համար: Նա նշեց, որ շատ է հետաքրքրված Հայաստանով և հատկապես՝ Ցեղասպանության հարցով:
168.am-ի հետ զրույցում ռադիոհաղորդավարը խոսելով Ցեղասպանության 100-ամյա տարելիցի միջոցառումների մասին՝ ասաց, որ միայն SOAD-ի Հայաստան գալն արդեն մեծ քայլ է դեպի առաջ. «Իսկ մյուս միջոցառումները, կարծում եմ, լավ մակարդակի վրա են, ուղղակի ես ուզում եմ, որ մենք ոչ միայն այսպիսի վատ դեպքերի ժամանակ նման լավ բաներ անենք, այլև տարվա մնացած օրերին և տոներին ավելի լավ բաներ անենք»:
Մարդու իրավունքների միջազգային ֆեդերացիայի նախագահի տեղակալ, Թուրքիայում գործող Մարդու իրավունքների գործադիր խորհրդի անդամ Յուսուֆ Ալաթաշի կարծիքով՝ հայ-թուրքական երկխոսության համար առաջին քայլը Ցեղասպանության ընդունումն է Թուրքիայի կողմից, իսկ երկրորդը՝ սահմանների բացումը: Այսօր լրագրողներից մեկը թուրք իրավապաշտպանին հարցրեց՝ Դուք խոսում եք սահմանների բացման անհրաժեշտության, Հայոց ցեղասպանության ճանաչման մասին, բայց չեք խոսում հողերի վերադարձման, ֆինանսական հատուցման մասին, արդյոք Ձեր ասածները բավարա՞ր են, որպեսզի Թուրքիան ճանաչի իր մեղքը և անհրաժեշտ քայլերը կատարի Հայաստանի հանդեպ:
Երեկ ՀՀ նախագահ Սերժ Սարգսյանը հայտարարել էր՝ եթե Թուրքիան հայ-թուրքական արձանագրությունները վավերացնի, Հայաստանը պատրաստ է վերադառնալ այդ հաշտեցման գործընթացին:
Թուրք իրավապաշտպանը կարծում է, որ նախևառաջ պետք է առանց պայմանների սահամանները բացվեն, և պետք է ընդունվի այն, որ խնդիրը մարդակային խնդիր է. «Այո, կարևոր է, թե մնացվածն ինչ են ասում, բայց ես այդքան էլ չեմ կարծում, որ Թուրքիան պետք է ինչ-որ քայլ անի ուրիշ պետությունների արած քայլերով: Թուրքիան պետք է դա անի՝ իր ներքին մղումներից ելնելով և Թուրքիան ունի այդ ուժը: Ես կարծում եմ, որ շատ անհրաժեշտ է, որպեսզի այս երկու պետությունների՝ Թուրքիայի և Հայաստանի միջև երկխոսություն սկսվի»:
Ռ. Մեհրաբյանի խոսքով՝ այսօր ԱՄՆ-ը, «ի տարբերություն մեր, այսպես կոչված՝ ռազմավարական դաշնակցի», իր ռազմավարական դաշնակցին «հիմար» իրավիճակի մեջ չի գցում:
«Ապրիլի 12-ին, երբ Հռոմի պապի մասնակցությամբ Վատիկանի սոուրբ Պետրոս տաճարում տեղի ունեցավ այդ պատմական պատարագը, Հռոմի պապի կողմից արվեց պատմական հայտարարությունը, համաշխարհային մամուլում մի աննախադեպ հրապարակումների ալիք սկվեց, որը շատ նման էր Այվազովսկու 9-րդ կտավին»,- այսօր լրագրողների հետ հանդիպման ժամանակ նման տեսակետ հայտնեց «Քաղաքական և միջազգային հետազոտությունների հայկական կենտրոնի» փորձագետ Ռուբեն Մեհրաբյանը՝ նկատելով, որ այդ ալիքը լրացուցիչ խթան ստացավ Հռոմի պապի հայտարարությունից հետո:
«Իսկ ընդհնարապես հայ ժողովրդի իրավունքները վերականգնելու կամ Արևմտյան Հայաստանը վերադարձնելու մասով՝ մեծ մասը չի հավատում դրան, ու ամեն օր այդ հավատը կամաց-կամաց կորչում է: Չգիտեմ՝ ինչի համար, ուժերի վստահության խնդիր կա՞ կամ չիգիտեմ՝ ինչ կա: Ես չեմ ուզում՝ այդպես լինի: Թուրքի հույսը նա է, որ Ցեղասպանության 150-ամյակին այս «հիշում եմ և պահանջում եմ» լոզունգից կմնա միայն «հիշում եմ», իսկ 200-ամյակին այդ «հիշում եմ»-ն էլ չի մնա»,- նկատեց Վ. Սիսիլյանը:
«Ես ուզում եմ ևս մեկ անգամ շեշտել, որ մենք ոչ թե ասել ենք՝ կտրականապես չենք միանալու, այլ ասել ենք, որ որպես կառույց՝ «Հիմնադիր խորհրդարանը» դեմ է հացադուլներին և նստացույցերին՝ որպես պայքարի մեթոդ»,- 168.am-ի հետ զրույցում պարզաբանելով օրերս ազատամարտիկների նախաձեռնած հացադուլին միանալու հետ կապված իր հայտարարությունը և այդ հայտարարության արձագանքները՝ նման տեսակետ հայտնեց «Հիմնադիր խորհրդարանի» անդամ Կարո Եղնուկյանը:
«Տեխնիկական անվտանգության առումով ակնհայտ վտանգ կա ապրիլի 23-ի, 24-ի օրերին, քանի որ կիզակետային օրեր են, երբ հարձակումներն ուժեղանում են»: Այս մասին այսօրվա ասուլիսում հայտարարեց տեղեկատվական անվտանգության հարցերի փորձագետ Սամվել Մարտիրոսյանը՝ ավելացնելով, թե առաջիկա օրերին կայքերի վրա կարելի է սպասել զանգվածային հարձակումներ, սակայն դրանք «այնքան էլ լուրջ պետք չէ ընդունել»: Նրա խոսքով՝ թիրախային հարձակումներ կարող են կատարվել լրատվական և Ցեղասպանության վերաբերյալ բովանդակություն կրող կայքերի վրա:
Մեդիափորձագետ Սամվել Մարտիրոսյանը չի կարծում, որ Google-ը կփոխվի Doodle-ի այդ օրը
«Ես կարդացել եմ այդ մասին սոցցանցերում՝ 30 ազատամարտիկ Շուշիի առանձնակի գումարտակից կոչ են անում հավաքվենք և մեր աջակցությունը հայտնենք, տղաներին ազատենք: Ես գալիս եմ այստեղ այդ նպատակով և տեսնում եմ՝ այստեղ տարբեր քաղաքական լոզունգներ են առաջ տանում,աշարհաքաղաքական հարցեր են բարձրացնում: Ի՞նչ է, մոռացա՞ն ինչի համար ենք հավաքվել: Ես այդ կոչով եմ եկել, ոչ թե եկել եմ Հիմնադիր խորհրդարանի կոչով, այլ Շուշիի առանձնակի գումարտակի 30 ազատամարտիկներիկոչով եմ եկել»:
Միակ հատվածը, որ որևիցե մեկը կարող էր թյուրիմացաբար հասկանալ, որ Ալավերդի քաղաքը անվանվել է գյուղ` այն դրվագն է, երբ երկրորդ սերիայի մոտ 7:30-րդ րոպեին դերասանուհի Ա. Կիրակոսյանը՝ մարմնավորելով Հայարփիի կերպարը, նշում է, որ «Ալավերդիում մազերս ավելի լավ կսարքեին», այնուհետև 10:00-րդ րոպեին նա ասում է «քեֆին մեր տանեցիքին էլ գյուղից կկանչեի»:
50 ազատամարտիկների փոխարեն այսօվանից հացադուլ է անելու միայն Խաչիկ Ավետիսյանը: Հիշեցնենք, որ անցյալ ուրբաթ՝ ի պաշտպանություն ՀԽ կալանավորված անդամների կազմակերպված հանրահավաքի ժամանակ ազատամարտիկ Խաչիկ Ավետիսյանը հայտարարել էր, որ իրենք 50 ազատամարտիկներով այսօրվանից Ազատության հրապարակում հացադուլ են սկսելու՝ պահանջելով ազատ արձակել ՀԽ անդամներին:
«Որովհետև լինելու է և՛ 101-րդ ամյակը, լինելու է և՛ 111-րդ ամյակը, լինելու է գործընթաց, որը շատ տրամաբանական է, որ չի կարող ավարտ ունենալ, պարզապես այլ քաղաքական, և, ինչո՞ւ չէ, նաև միջազգային իրավական դաշտում դա տեղի կունենա: Թե ինչ ֆորմատ կլինի, և ինչ մոտեցումներ կունենա, առաջին հերթին՝ հայական կողմը, ես կարծում եմ՝ դա նաև պետք է դառնա առարկա բավականին լայն քննարկումների, դիսկուրսների՝ քաղաքական ուժերի մակարդակով՝ և՛ հասարակական, և՛ սփյուռքի համայնքներում»:
«Հիմա Եվրամիությունը Թուրքիային կոչ է անում բացել Հայաստանի հետ սահմանը, այսինքն՝ բացի այն, որ սա կարող է ճնշում հանդիսանալ Թուրքիայի վրա՝ Ցեղասպանության ճանաչման հարցում, կարող է նաև մի շարք այլ խնդիրներ լուծել»,- ասում է Աղասի Ենոքյանը:
Քիչ առաջ մեկնարկել է Հիմնադիր խորհրդրանի կազմակերպած բողոքի ակցիան: Սայաթ Նովա փողոցում ոստիկանների և ակցիայի մասնակիցների միջև բախումներ տեղի ունեցան: Ակցիայի մասնակիցները ցանկանում են փողոցի երթևեկելի մասով՝ ամբողջ երկայնքով պարզել իրենց պաստառներն ու երթն այդպես անցկացնել, սակայն ոստիկանները թույլ չեն տալիս:
Ազատության հրապարակում ի պաշտպանություն «Հիմնադիր խորհրդարանի» կալանավորված անդամների ելույթ ունեցավ կալանավորված ժիրայր Սէֆիլյանի եղբայրը՝ Թորոս Սէֆիլյանը:
Քիչ առաջ Ազատության հրապարակում ի պաշտպանություն «Հիմնադիր խորհրդարանի» կալանավորված անդամների ակցիայի ժամանակ ելույթ ունեցավ նաև «Հիմնադիր խորհրդարանի» անդամ Գարեգին Չուգասզյանի եղբայրը՝ Լևոն Չուգասզյանը։
Ազատության հրապարակում ի պաշտպանություն «Հիմնադիր խորհրդարանի» կալանավորված անդամների բողոքի ակցիայի ժամանակ ելույթ ունեցավ նաև ԱԻՄ առաջնորդ Պարույր Հայրիկյանը։ Նա հայտարարեց, որ իր ներկայնությունը վկայում է այն մասին, որ թեև իրենք մարտավարական հարցերում տարակարծություններ ունեն «Հիմնադիր Խորհրդարանի» հետ, բայց մարդու իրավունքների հարցերում բոլորս պետք է միասին լինենք։ Նա տեղեկացրեց նաև, որ երեկ չորս կուսակցությունների ղեկավարների հանդիպման ժամանակ, որոնցնից մեկը ԱԻՄ-ն է՝ որոշում է կայացվել, որ չխոչընդոտեն այն կուսակցականներին, որոնք ուզում են մասնակցել նմանատիպ հավաքների։
Ազատության հրապարկում ի պաշտպանություն «Հիմնադիր խորհրդարանի» կալանավորված անդամների բողոքի ակցիայի ժամանակ ազատամարտիկ Խաչիկ Ավետիսյանը հայտարարեց, որ երկուշաբթի օրը, ժամը 14։00-ին իրենք 50 ազատամարտիկներով Ազատության հրապարակում սկսելու են հացադուլ և նստացույց։
Այս պահին Ազատության հրապարակում սկսվել է ի պաշտպանություն «Հիմնադիր խորհրդարանի» կալանավորված անդամներ Գարեգին Չուգասզյանի, Ժիրայր Սէֆիլյանի, Պավել Մանուկյանի, Գևորգ Սաֆարյանի և Վարուժան Ավետիսյանի բողոքի ակցիան, որին հաջորդելու է երթը:
Գ.Եղիազարյանի հարցին՝ այսինքն՝ եթե Էդուարդ Նալբանդյանը չգնար, Հռոմի պապը պատարագ չէ՞ր տա, Ա. Արշակյանն այսպես արձագանքեց. «Եթե դուք էլ այստեղ չլինեիք, այս վեճը չէր լինի, ուրիշ բան կխոսեինք: Ձեր ներկայությունը օրակարգ է ձևավորում: Եթե Միքայել Միանասյանը չլիներ, Էդուարդ Նալբանդյանը չլիներ, Սերժ Սարգդյանը չլիներ, կլիներ Օսկանյանը, նա էլ իր խնդիրները կլուծեր: Այսինքն՝ այդ մարդկանց ջանքերի շնորհիվ այդ օրը տեղի ունեցավ մեզ համար շատ ցանկալի ակցիա»:
«Թուրքիան միշտ է մտահոգված եղել, և ամեն տարի ապրիլին գործուղղում է որևէ պաշտոնյայի Ամերիկա, որպեսզի կանխի հնարավոր բանաձևերի ընդունումը Կոնգրեսում, կամ՝ նախագահի կողմից Ցեղասպանություն բառն օգտագործելը»,- այսօր լրագրողների հետ հանդիպման ժամանակ ասաց ԱԺ պատգամավոր, Արտաքին հարաբերությունների հարցերով մշտական հանձնաժողովի փոխնախագահ Ալեքսանդր Արզումանյանը:
ԳԽ նախկին պատգամավոր Ազատ Արշակյանն էլ հայտարարեց, որ ինքը և Գուրգեն Եղիազարյանը, մեղմ ասած, հակառակորդներ են. «Մենք իսկական հակառակորդներ ենք: Կարծում եմ՝ հակասեմիտիզմը հիվանդություն է, ծանր հիվանդություն է, հարակավոր է բուժվել: Հրեաներ չեն, դրանք Օսմանյան Թուրքիայի ղեկավարներն են եղել, որոնք կազմակերպել են քրիստոնյաների, մասնավորապես՝ մեր Ցեղասպանությունը, ունեցել են շահ դրանից»:
Թուրքիան դեռևս չի կարողանում հաշտվել այն մտքի հետ, որ այլևս այս տարածաշրջանի ամենակարևոր դերակատարներից չէ, և այդ հին հիշողություններով է առաջնորդվում:
«20-րդ դարի առաջին ցեղասպանությունը պատուհասել է ձեր իսկ` հայ ժողովրդին»,- ասաց նա։ 168.am-ը սփյուռքահայ գործարար Վահագն Հովնանյանի դստեր՝ հագուստի դիզայներ Նինա Հովնանյանի կարծիքը հարցրեց տեղի ունեցածի մասին, որը բոլորը գնահատում են` որպես պատմական և աննախադեպ երևույթ:
