Օրերս սկսվել է Արցախից ռուս խաղաղապահների դուրսբերման գործընթացը։ Կրեմլը հաստատեց ավելի վաղ ադրբեջանական մամուլում տարածվող տեղեկությունները, թե ռուս խաղաղապահների անձնակազմն ու զինտեխնիկան դուրս է բերվել Դադիվանքից, որով մեկնարկել է խաղաղապահների դուրսբերման գործընթացը։
1920 թվականի մարտ ամսի կոտորածների արդյունքում սպանվեց մոտ 20 հազար հայ: Այս թիվը, բնականաբար, կարող էր ավելի մեծ լինել, եթե դիմադրություն ցույց չտային հյուծված և զինաթափված հայերը: Սակայն այս իրադարձությունները, պատմական փաստերը ևս ցույց տվեցին, որ անգամ ամենաանհնարին պայմաններում թուրք-ադրբեջանական հրոսակները դիմադրություն ստանալիս նահանջում են: 1920 թվականի Շուշիի դեպքերի ժամանակ տեղի ունեցած այս իրադարձություններն այդ ամենի պատմական փաստերն են:
Օրերս հայտնի դարձավ, որ Նիկոլ Փաշինյան-Օլաֆ Շոլց հեռախոսազրույց է տեղի ունեցել: ՀՀ կառավարության հաղորդագրության համաձայն, քննարկվել են Հայաստան-Գերմանիա համագործակցությանը, ՀՀ-ԵՄ հարաբերությունների հետագա զարգացմանը վերաբերող հարցեր: Հաղորդագրության համաձայն՝ անդրադարձ է կատարվել Հայաստան-Ադրբեջան խաղաղության գործընթացին, և Փաշինյանը նշել է, որ Հայաստանը պատրաստ է գնալ լուծումների 2022 թվականի հոկտեմբերի 6-ին՝ Պրահայում, 2023 թվականի մայիսի 14-ին և հուլիսի 15-ին՝ Բրյուսելում, ինչպես նաև՝ 2023 թվականի հոկտեմբերի 5-ին Գրանադայում համաձայնեցված սկզբունքների հիման վրա:
Մինչ Ուկրաինայի նախագահ Վլադիմիր Զելենսկին օգնության հերթական խմբաքանակն է խնդրում ԱՄՆ-ից՝ խոսելով դրա ձգձգման աղետալի հետևանքների մասին, Արևմուտքը տնտեսական և հումանիտար օգնություն է խոստանում Հայաստանին, որի հարցն առաջիկայում՝ ապրիլի 5-ին, կքննարկվի Բրյուսելում եռակողմ՝ Երևան-Բրյուսել-Վաշինգտոն ձևաչափով։
«RAND» կորպորացիայի վերլուծաբաններ Ջո Հաբերմանի ու Փոլ Քորմերիի հետ զրուցել է ԱՄՆ Սթենֆորդի համալսարանի քաղաքագիտության դոկտոր Արթուր Խաչիկյանը։
Խորհրդային ժամանակաշրջանում, երբ Հայաստանը և Ադրբեջանը մեկ միության կազմում գտնվող երկրներ էին, ստիպված էին ապրել, այսպես կոչված, բարեկամության և խաղաղության պայմաններում: Դրա հիմքում, բնականաբար, ԽՍՀՄ-ի ծանր և երկաթյա ձեռքն էր, մյուս կողմից՝ այդ ամենն իրականացնում էին նաև մշակութային և հասարակական պրոպագանդայով:
ԱՄՆ Սթենֆորդի համալսարանի քաղաքագիտության դոկտոր Արթուր Խաչիկյանը զրուցել է միջազգային իրավունքի մասնագետ, փաստաբան, Paris Pantheon Assas համալսարանի միջազգային իրավունքի դոցենտ հետազոտող, Մարդու իրավունքների միջազգային ֆեդերացիայի նախկին քարտուղար, ֆրանսահայ Րաֆֆի-Ֆիլիպ Կալֆայանի հետ:
«Կարծում եմ՝ այդ դիրքորոշումն ուրվագծվում է, հարցը Ռուսաստանի համար գլոբալ է և ոչ միայն ՀԱՊԿ-ն է։ Ուզում եմ հիշեցնել նաև ՌԴ այն հայտարարությունը, որ ՀՀ-ն չի դիմել ՀԱՊԿ-ին իր անդամակցությունը սառեցնելու նպատակով, և պաշտոնական գործընթաց չի նախաձեռնվել, հայտարարվեց, որ ՌԴ-ն պարզաբանումների է սպասում»։
«Սա մեր կառավարությունը չէ. այս մարդիկ ներկայացնում են ուրիշ պետություն: Ներկայացնում են այն պետությունը, որին չեն հետաքրքրում մեր ժողովրդի շահերը. նրանց ընդամենը պետք է, որ այստեղ ինչ-որ հակառուսական օպերացիա սկսվի»։
Արցախի Հանրապետության նախագահ Սամվել Շահրամանյանի թիկնազորի՝ ձերբակալված աշխատակից Աշոտ Դանիելյանին աջակցող բողոքի ցույցին ներկա էր նաև Արցախի ԱԺ պատգամավոր Նելա Գրիգորյանը:
«Ինչո՞ւ է Ադրբեջանի համար կարևոր փաթեթավորումը, քանի որ 2020 թվականի պատերազմից և նոյեմբերի 9-ի փաստաթղթի ստորագրումից, խաղաղապահների տեղակայումից կարճ ժամանակ անց ադրբեջանական քարոզչությունն ուղղված է եղել խաղաղապահների դեմ, որպեսզի կոնտինգենտն օր առաջ լքի Ղարաբաղը։ Սակայն այս երեք տարիների ընթացքում ակտիվ ու բուռն աշխարհաքաղաքական իրադարձություններ տեղի ունեցան այս հակամարտության շուրջ։
Այսօր Ադրբեջանում մեկնարկել են նախագահական ընտրությունները. ընտրատեղամասերը քվեարկության համար բացվել են ժամը 08:00-ին և կփակվեն ժամը 19:00-ին։
«Երբ խոսվում է զորքերի հետքաշման մասին, խոսքը հայելային հետքաշման մասին է, այսինքն՝ բոլոր թեզերը վերաբերում են երկու կողմերին։ Չկա որևէ կետ, որտեղ գրված է, որ այս պայմանագրով Հայաստանը միակողմանի պարտավորվում է, և այլն»,- խորհրդարանում լրագրողների հետ ճեպազրույցում ասաց Ալեն Սիմոնյանը։
«Եթե ընտանիքում այդ տարվա ընթացքում դժբախտ դեպք է լինում, կորուստ է լինում, մարդկայնորեն ընդունված է, որ այդ Նոր տարին առանձնապես շուքով չի տոնվում: Հայրենիքը, ազգը, ժողովուրդը մեծ ընտանիք է. «մենք»-ի զգացողությունը պետք է լինի, որ ազգը զարգանա, հարատևի»,- 168.am-ի հետ զրույցում հոգեբան Կարինե Նալչաջյանն ահա այս զուգահեռներով է անդրադառնում մայրաքաղաքում տիրող նախատոնական տրամադրություններին:
Դեկտեմբերի 19-ին Նիկոլ Փաշինյանը Հ1-ով Պետրոս Ղազարյանին տված հարցազրույցի ժամանակ հարցին՝ «Ռուսաստանի Դաշնության արտգործնախարարության խոսնակն ասաց, որ նոյեմբերի 9-ի պայմանավորվածությունները մեծ մասամբ հենց Հայաստանի պատճառով չեն կատարվել», պատասխանել է.
ԱԺ նախկին պատգամավոր Նաիրա Զոհրաբյանն իրատեսական չի համարում մինչև տարեվերջ «խաղաղության» պայմանագրի կնքման հավանականությունը՝ այդուհանդերձ արձանագրելով, որ հայկական կողմը հասկանում է՝ դրա ուշացումն ի վնաս ՀՀ ինքնիշխանության է:
«Դա կարող է տարբեր պատճառաբանություններ ունենալ՝ սկսած նրանից, որ Նիկոլ Փաշինյանը ցանկանում է արտաքին քաղաքական վեկտոր փոխել՝ ինչպես նոյեմբերի 9-ից հետո: Կամ՝ ինչպես նոյեմբերի 9-ից հետո անցկացրեց ընտրություններ, որպեսզի այդ փաստաթուղթը մարսի, իսկ այժմ՝ Ղարաբաղի կործանումից հետո է անցկացնում ընտրություններ, որպեսզի այդ կործանումը մարսի ու պատրաստվի նորից նշաձող իջեցնել՝ հայ-ադրբեջանական հարաբերությունների կարգավորման գործընթացում»,- պարզաբանեց նա:
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրն Ազգային ժողովի (ԱԺ) ընդդիմադիր «Պատիվ ունեմ» խմբակցության ղեկավար, ՀՀԿ գործադիր մարմնի անդամ Հայկ Մամիջանյանն է։
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը Հայաստանի Հանրապետության նախկին վարչապետ, «Ազատություն» կուսակցության նախագահ Հրանտ Բագրատյանն է։
Ղարաբաղյան շարժման արդյունքում 1988թ. մայիսին Կարեն Դեմիրճյանը հրաժարական տվեց ՀԿԿ Կենտկոմի առաջին քարտուղարի պաշտոնից և անցավ թոշակի: Չորս տարի անց փաստավավերագրող, հետագայում՝ Կինեմատոգրաֆիստների միության նախագահ Ռուբեն Գևորգյանցը 1991թ. տնային, ոչ պաշտոնական մթնոլորտում տեսագրել է իր զրույցը Կարեն Դեմիրճյանի հետ` մի շարք հարցերի պարզաբանման ակնկալիքով:
ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինն այսօր Սոչիում Վալդայ ակումբի նիստի ժամանակ ասել է, որ Ռուսաստանն օգտագործել է բոլոր իրավական մեխանիզմները Ղարաբաղում մարդասիրական աջակցություն ցուցաբերելու համար: Այս մասին տեղեկանում ենք ria.ru-ից.
ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինն այսօր Վալդայի համաժողում ասել է, որ Հայաստանի կողմից Ղարաբաղն Ադրբեջանի կազմում ճանաչելու մասին տեղեկացել է մամուլից՝ նշելով, որ այդ ժամանակ Ռուսաստանին առանձին չեն ծանուցել։ Այս մասին տեղեկանում ենք ria.ru-ից։
Իրանական կողմում, ընդ որում, իշխանության բոլոր մակարդակներում անխտիր՝ սկսած հոգևոր առաջնորդի գրասենյակից, Իրանի նախագահի աշխատակազմից, և վերջացած տարբեր նախարարություններով, ինչպես նաև՝ փորձագիտական շրջանակներում իշխում է մի կարևոր տրամադրություն՝ տարածաշրջանում ուժերի բալանսը խախտվել է, և թուրք-ադրբեջանական դաշինքը, ըստ էության, ստացել է գերակայություն, ինչը մարտահրավեր է նաև Իրանի անվտանգության համար: Հետևաբար, այս համատեքստում իրանական կողմի դիրքորոշումները շատ հստակ են:
«Ընդդիմությունն այսօր ցանկանում է երկիրը փրկել, փրկել այն, ինչ մնացել է Արցախից: Ասեմ ձեզ՝ դրա հնարավորությունը դեռ կա, դեռ Արցախը փրկելու հնարավորություն կա, մինչև հոկտեմբերի 5-ը, երբ Նիկոլ Փաշինյան կոչվող անձը հանդիպի Ադրբեջանի նախագահի հետ: Մինչ այդ՝ եթե հնարավոր լինի ՀՀ-ում ինչ-որ բան փոխել, հնարավորություն կա Արցախից ինչ-որ բան փրկել»:
«Հայաստանն արդեն այդ ճակատագիրն ունեցել է, Արցախը Հայաստանի անբաժան ու ամենաթանկագին մասն էր, այնպես որ՝ Հայաստանի հետ արդեն իսկ պատահել է: Արցախը օտար մարմի՞ն էր. Արցախը Հայաստանն էր, հեչ պետք չէր գոռալ՝ «Արցախը Հայաստան է, և վերջ», բայց Արցախը Հայաստան էր: Հիմա այն, ինչ պատահել է, այդ Ցեղասպանությունը, պատահել է Հայաստանի՛ հետ»,- նշեց նա:
Լեռնային Ղարաբաղում մարտական գործողությունների ավարտից հետո Հայաստանին և Ռուսաստանին տհաճ հարցեր են սպասում երկու կողմից։ ԼՂ–ի իրադարձությունները մեկնաբանելիս` Տելեգրամի իր ալիքում գրել է հայտնել ռուսաստանցի քաղաքագետ Սերգեյ Մարկեդոնովը։
Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը հայտարարել է, որ Հայաստանի իշխանությունը քաղաքական կոմպետենտություն է ցուցաբերել Ղարաբաղի հետ կապված իրավիճակում:
Իշխանամերձ լրատվամիջոցներից մեկն ասուլիսում Փաշինյանից հետաքրքրվեց՝ արդյո՞ք շարունակում է մնալ 2015 թվականին արտահայտած այն կարծիքին, որ «Ղարաբաղը Հայաստան է, բայց Հայաստանի Հանրապետություն չէ»:
Հունիսի 10-ին Արցախի Հանրապետության մարդու իրավունքների պաշտպան Գեղամ Ստեփանյանը ֆեյսբուքյան իր էջի եթերում անդրադարձել էր Հանրային Հեռուստաընկերության լուրերի թողարկման ժամանակ Արցախի Հանրապետություն անվանումը Լեռնային Ղարաբաղ տերմինով փոխարինելուն։
Մայիսի 1-ին Անթալիայում Թուրքիայի արտգործնախարար Մևլյութ Չավուշօղլուն լրագրողների հետ հարցուպատասխանի ընթացքում անդրադարձել է Լաչինի (Բերձոր) միջանցքում` Հակարիի կամրջի վրա, Ադրբեջանի կողմից անօրինական անցակետի տեղադրմանը:
