«Եվրոպական կայունության նախաձեռնություն» անկախ հետազոտական կենտրոնը տարիներ առաջ հրատարակել էր «Խավիարային դիվանագիտություն. ինչպես Ադրբեջանը լռեցրեց Եվրոպայի խորհրդին» աղմկահարույց զեկույցը, որով անկախ հետազոտողները բացահայտել էին եվրոպացի բոլոր կաշառակեր պաշտոնյաներին, որոնք ընդգրկված էին ադրբեջանական լոբբիստական խմբում:
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը պատմաբան, ԵՊՀ դոցենտ, պատմական ժողովրդագրության մասնագետ Միքայել Մալխասյանն է:
«Մենք արցախցի՛ ենք, մենք նահանջող չե՛նք, փորձում ենք հաղթահարել այս ծանր իրավիճակը, որը, կարծում եմ՝ ստացվում է»,- 168am-ի հետ զրույցում ասաց Ստեփանակերտի բնակիչ Լեսմոնյա Օհանջանյանը: Արցախը ավելի քան 2 ամիս շրջափակման մեջ է: 120 հազար մարդ, այդ թվում՝ երեխաներ, զրկված են ազատ տեղաշարժվելու, կրթվելու, բավարար սնվելու հնարավորությունից:
Կարսում անցկացվող «Ձմեռ-2023» զորավարժությունների ժամանակ Թուրքիայի պաշտպանական գերատեսչության ղեկավար Հուլուսի Աքարը հայտարարել է մեկ տարում տասից ավելի թուրք-ադրբեջանական զորավարժություններ անցկացնելու ծրագրի մասին։
«Եվ թատերական կեցվածք ընդունել, ապրումներ արտահայտել, թե «անտեր է թողել» երկիր Նաիրին․․․ թող իրենք իմանան, որ իրենք չեն այս երկրի տերը․ իրենք պատահական, անցողիկ մարդիկ են, որ երկիրը հասցրել են հոգեվարքի աստիճանի։ Ինքը երկրի տերը չէ․ կլինե՛ն զարգացումներ, տեսնենք՝ մեր հայությունը մինչև ե՞րբ է հանդուրժելու այս կրավորական կեցվածքը»,- ամփոփեց Կարինե Նալչաջյանը։
«Պրոֆ Արտ» պարային մանկապատանեկան ստուդիայի սաներն այս օրերին Միացյալ Նահանգներում են՝ ներկայացնելու հայկական ազգային երգն ու պարը: Մշակութային փոխանակման ծրագրով ԱՄՆ-ում գտնվող այս խումբը, սակայն, մշակութային իր առաքելության հետ մեկտեղ՝ օտար հանդիսատեսին պատմում է Հայաստանի, Հայոց ցեղասպանության ու 50 օրից ավելի շրջափակված Արցախի մասին:
Արցախի ԱԺ «Արդարություն» խմբակցության ղեկավար Դավիթ Գալստյանն այն կարծիքին է, որ Ադրբեջանի կողմից Արցախի տոտալ շրջափակման 53 օրերի ընթացքում արցախյան հիմնախնդրի վերաբերյալ ավելի շատ են խոսել միջազգային հարթակներում, քան Նիկոլ Փաշինյանի իշխանության գալու օրվանից սկսած:
Եգիպտոսի Հայ դատի հանձնախմբի ատենապետ Արմեն Մազլումյանը, 168.am-ի հետ զրույցում անդրադառնալով Եգիպտոսի նախագահ Աբդել Ֆաթթահ Էլ-Սիսիի՝ Հայաստան առաջին պատմական այցին, այն կարևորեց մի քանի տեսանկյունից:
Ազգային ժողովի նախկին պատգամավոր Արման Աբովյանը «Այսօրվա և վաղվա Հայաստանը, ի՞նչ ունենք և ինչին պետք է հասնել» թեմայով քննարկման ժամանակ խոսելով առաջիկայում 2 տարով Հայաստանում Եվրամիության դիտորդական առաքելության աշխատանքների մասին, անդրադարձավ նաև ՌԴ ԱԳՆ-ի երեկ տարածած հայտարարությանը։
«Հայաստանի և հայ ժողովրդի առաջ այսօր պարզ խնդիր է դրված՝ ապրելու և չապրելու խնդիր»,- ասաց «Այլընտրանքային նախագծեր խմբի» համահիմնադիր, ԱԺ նախկին պատգամավոր Վահե Հովհաննիսյանն այսօր կազմակերպված «Այսօրվա և վաղվա Հայաստանը, ի՞նչ ունենք և ինչին պետք է հասնել» թեմայով քննարկման ժամանակ։
Տարածաշրջանային հարցերով փորձագետ, արաբագետ Արմեն Պետրոսյանն այցը կարևոր և սպասված է համարում՝ նկատելով, որ Հայաստանի և Եգիպտոսի միջև հարաբերությունները բավականաչափ բարձր մակարդակի վրա են եղել Հայաստանի անկախացումից ի վեր:
Հայ-արաբական միջազգային իրավական խորհրդի գլխավոր քարտուղար Վահե Մահշիկյանն այս այցը կարևոր է համարում՝ ընդգծելով մի շարք ոլորտներում համագործակցությունն ակտիվացնելու կարևորությունը:
Ինչպեսև սպասվում էր, նոր՝ 2023 թվականը խոստանում է հարուստ լինել քաղաքական իրադարձություններով։ Բացառություն չէ նաև Անդրկովկասը, որտեղ վաղուց ընթանում է չասված պայքար տարբեր երկրների միջև տնտեսական և քաղաքական ազդեցության համար։ Երբեմն պատահում է նաև, որ պետությունների ղեկավարներն իրենք են հայտարարում ինչ-որ գործողությունների մասին։
Հայաստանի մարդու իրավունքների առաջին պաշտպան, «Ընդդեմ իրավական կամայականության» հասարակական կազմակերպության գործադիր տնօրեն Լարիսա Ալավերդյանը ԵԽ բանաձևը համարում է բացառապես քաղաքավարության դրսևորում և դրանից մեծ ակնկալիքներ չունի:
«Սա շատ վատ է, որովհետև ընդհանրապես միջազգային պրակտիկայում քվոտա՝ նշանակում է հակագնագոյացում: Եթե քվոտա ես մտցնում, շուկան բալանսից գցում ես, հատկապես՝ տեղական արտադրությանը: Դա խիստ ծայրահեղ դեպքերում են անում և կարճաժամկետ, իսկ մեզ մոտ երեք տարի է՝ այդպես է»,- 168.am-ի հետ զրույցում ասաց Սերգեյ Ստեփանյանը՝ հավելելով, որ ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարությունում հանդիպման ժամանակ իրենց դժգոհությունը հայտնել են՝ ընդգծելով, որ շուկայում այսպիսով հավասար մրցակցություն չի ապահովվում:
Արցախը Հայաստանի և արտաքին աշխարհի հետ կապող միակ ճանապարհն ադրբեջանցի կեղծ բնապահպանները, 39 օր է, փակ են պահում:
39 օր Ադրբեջանի կողմից շրջափակման մեջ գտնվող Արցախում տնտեսական կյանքը կանգ է առել. դա բացասական հետևանք է ունենալու նաև Հայաստանի տնտեսության վրա, որովհետև Արցախի տնտեսությունը լիարժեք ինտեգրված է Հայաստանի տնտեսությանը, իսկ, եթե հիշենք նաև, որ 2020 թվականին Արցախում գտնվող տնտեսական տարածքներն անցան Արդբեջանին, որի ՀՀ տնտեսության վրա բացասական հետևանքների մասին բազմաթիվ մասնագետներ բարձրաձայնեցին, ապա պարզ է դառնում, որ այս շրջափակումը ևս հերթական հարվածն է հասցնելու նաև Հայաստանի տնտեսությանը։
Դեկտեմբերի 16-ին Գեղարվեստի պետական ակադեմիայում տեղի ունեցած հոգաբարձուների խորհրդի նիստում ռեկտորի պաշտոնում է վերընտրվել նկարիչ Արամ Իսաբեկյանը, սական խնդիրն այն է, որ եղել է կառավարության որոշման խախտում:
Թշնամու կողմից Արցախի շրջափակման 38-րդ օրը մարդիկ դժվարություններ հաղթահարելով՝ շարունակում են պայքարել հանուն իրենց հողում ապրելու։
Ռեֆորմիստների կուսակցության նախագահ Վահան Բաբայանի կարծիքով՝ սեպտեմբերյան ագրեսիային հաջորդած միջազգային արձագանքներն ինչ-որ առումով կարողացան զսպել ադրբեջանական նմանատիպ ռազմական ագրեսիաների փորձերը: Ըստ նրա՝ հենց սա է դրդել թշնամուն նախաձեռնել այլ բնույթի գործողություններ՝ ինչպես, օրինակ, էկոակտիվիստների օպերացիան:
ԱԺ «Պատիվ ունեմ» խմբակցության պատգամավոր Տիգրան Աբրահամյանն այսօր խորհրդարանում անդրադառնալով Արցախը Հայաստանին կապող երակի՝ Քաշաթաղի միջանցքի 37-օրյա ադրբեջանական շրջափակմանը՝ արձանագրեց. «Անկախ այն հանգամանքից, որ ստեղծված իրադրությունն առաջին հերթին քաղաքական ճգնաժամ է ու ենթադրում է քաղաքական հանգուցալուծում, որպես հետևանք՝ Արցախում ստեղծված իրադրությունը գնալով ծայրահեղ բնույթ է ստանում»:
«Ալիևը երբևէ չի թաքցրել, որ նրան Արցախը պետք է՝ առանց հայերի, և, որ նա հայաթափելու է Արցախը: Ըստ էության, Հայաստանի գործող իշխանությունները նույնպես հետապնդում են այդ նպատակը՝ հայաթափել Արցախը և վերջնականապես փակել այդ գլխացավանքն իրենց համար»,- 168TV-ի «Ռեվյու» հաղորդման ընթացքում ասաց Ադրբեջանի հարցերով փորձագետ Արմինե Ադիբեկյանը՝ նկատելով, որ Արցախի հարցը լուրջ խնդիր է Հայաստանի գործող իշխանությունների համար՝ ոչ միայն արտաքին քաղաքականության մեջ, այլ նաև՝ երկրի ներսում:
168.am-ը շարունակում է շրջել Հայաստանի տարբեր մարզերով, քաղաքներով և գյուղերով, զրուցելու քաղաքացիների հետ, լսելու նրանց մտահոգություններն ու խնդիրները։ Մեր նկարահանող խումբն այս անգամ շրջել է Սյունիքի մարզկենտրոն Կապան քաղաքի փողոցներով, զրուցել քաղաքացիների հետ։ Եթե նախկինում մարզային այցերի ընթացքում նման հարցումներին մարդկանց հիմնական դժգոհությունները սոցիալական թեմաներին էին առնչվում, ապա այսօր բոլորը մտահոգված էին սահմանային իրավիճակով։
«2022 թվականին ուշադրությամբ հետևել եմ մեր դեսպանությունների գործունեությանը. 50-ից ավելի մեր դիվանագիտական ներկայացուցչություններ 2022 թվականին չեն կազմակերպել Անկախության տոնի ընդունելություն: Այսինքն՝ անգամ պետականության արժևորումը դեսպանությունների կողմից չի իրականացվել՝ այն դեպքում, որ ցանկացած երկրի դեսպանության գլխավոր միջոցառումն է. պետք է տարին մեկ կազմակերպվի, որ պետության բարեկամները, քաղաքական, հասարակական գործիչները մեկտեղվեն:
«Հանրության մեջ մտահոգություն կա, որ երկիրը կանգնած է պատերազմի առջև, որ կարող են նոր բախումներ լինել և այլն, բայց որևէ մեկը ժողովրդին հստակ չի ասում, որ այդ պատերազմն իրականում անհրաժեշտ է հենց մեզ»,- այսօր «Ինչպես պահել Արցախը հայկական» թեմայով քննարկման ընթացքում ասաց քաղաքագետ Հրանտ Մելիք-Շահնազարյանը։
Աշխարհահռչակ օպերային երգիչ Բարսեղ Թումանյանը թե՛ Հայաստանի ներսում, թե՛ արտերկրում հայ մտավորականների լռությունն այս հարցի վերաբերյալ այսպես է բացատրում՝ ոչինչ չի փոխվի, անգամ, եթե գնաս, հասնես այնտեղ:
«2022 թվականին հուշարձանների պահպանության, վերականգնման համար հատկացվել է 315 միլիոն դրամ, իսկ 2023 թվականի համար արդեն հատկացվել է մոտ 400 միլիոն դրամ, որը կավելացվի ընթացիկ նախագծերի պատրաստ լինելուն և դրանց վերականգնման աշխատանքները սկսելուն զուգահեռ»,- մեզ հետ զրույցում ասաց ՀՀ ԿԳՄՍ նախարարության պատմության և մշակույթի հուշարձանների պահպանության վարչության պետ Հարություն Վանյանը:
Երևանի Հովհաննես Թումանյանի անվան պետական տիկնիկային թատրոնի տնօրեն և գեղարվեստական ղեկավար Ռուբեն Բաբայանը 168.am-ի հետ զրույցում ասաց, թե փորձում է ստեղծված իրավիճակի մասին տեղյակ պահել տարբեր երկրներում ապրող իր ընկերներին, բայց կարծում է, որ խնդիրն ավելի խորն է:
Ադրբեջանցի, կեղծ բնապահպանները, 32 օր է, ինչ փակ են պահում Ստեփանակերտ-Գորիս մայրուղու Շուշի-Քարին տակ հատվածը։ Հարյուրավոր քաղաքացիներ, այդ թվում` անչափահասներ, չեն կարողանում տուն վերադառնալ: ԱՀ առողջապահության նախարարության ենթակայության տակ գործող բուժհաստատություններում շարունակում են դադարեցված մնալ պլանային վիրահատությունները։
«Տրամաբանությունը շատ պարզ է. Փաշինյանը մոտավորապես տասն անգամ ասել է, որ պատրաստ է ստորագրել ռուսական տարբերակը և պատրաստ է ստորագրել արևմտյան տարբերակը, ինչը ֆիզիկապես հնարավոր չէ, որովհետև ռուսական տարբերակը ենթադրում էր Արցախի ինքնորոշման հարցի հետաձգում, իսկ հավաքական արևմտյան տարբերակն Արցախյան հարց չէր ներառում»:
