«Առաջիկայում կարևոր պայմանավորվածություններ ենք ձեռք բերելու փոխադրումների, ինչպես նաև տարանցման ոլորտում, որն իր մեջ ներառելու է փոխադրումների վճարների նվազեցում»,- ասաց դեսպանը։
Քաղաքական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր, էներգետիկ անվտանգության փորձագետ Վահե Դավթյանը տելեգրամյան իր ալիքում գրում է. «Մերձավոր Արևելքում էսկալացիայի խորացումը կարող է էապես փոխել տարածաշրջանային (ներառյալ՝ Հարավային Կովկասը) տրանսպորտային-լոգիստիկ համակարգը:
«Իրանն այս գործողությամբ ավելացրեց իր կշիռը ռեգիոնում և աշխարհում, իրականացնելով լիովին կառավարելի ու բարդ հարձակման օպերացիա, որը տևեց 5 ժամ, սակայն պատասխան հարվածի հավանականությունը շատ քիչ է։ Սա է Իրանի օպերացիայի արդյունքը, քանի որ մնացած բոլոր որակումները և լուրերը տեղավորվում են հակաիրանական քարոզչության շրջանակում»,- ասաց նա։
«Թույլ տալ մեծ թվով ներգաղթյալների մուտքը Հայաստան՝ անկախ հանգամանքից՝ դրա դիմաց վճարելու են, կամ՝ ոչ, խնդրահարույց է ՀՀ-ի պես պետության համար՝ նախ բնակչության առումով։ Մենք փոքր բնակչությամբ երկիր ենք, և ներգաղթյալների թվի ավելացումը՝ մանավանդ արդեն իսկ Հայաստան եկած մեծաթիվ հնդիկ ներգաղթյալների ֆոնի վրա, լուրջ ռիսկեր է ստեղծում»:
«Էդ ի՞նչ են արտադրում, ի՞նչ վերլուծություն ու տեխնոլոգիա ունեն, որ Եվրոպա են արտահանելու: Իբր սովորական մեքենայով կարողանում էին հասցնել 1000 կմ այն կողմ՝ ռուսական շուկա, որտեղ ՀՀ արտահանողների համար կանաչ լույս էր. երկու անգամ Լարսում ստուգում արեցին, եղած գյուղմթերքը չէր համապատասխանում ստանդարտին, ի՞նչ Եվրոպա: Եվրոպա ի՞նչ ճանապարհով են տանելու. պատկերացնո՞ւմ են այդ խոսողները, կամ՝ էդ ի՞նչ ունենք արտադրած, որ կողքի շուկաներում չեք կարողանում իրացնել, տանում եք Եվրոպա»:
1920 թվականի մարտ ամսի կոտորածների արդյունքում սպանվեց մոտ 20 հազար հայ: Այս թիվը, բնականաբար, կարող էր ավելի մեծ լինել, եթե դիմադրություն ցույց չտային հյուծված և զինաթափված հայերը: Սակայն այս իրադարձությունները, պատմական փաստերը ևս ցույց տվեցին, որ անգամ ամենաանհնարին պայմաններում թուրք-ադրբեջանական հրոսակները դիմադրություն ստանալիս նահանջում են: 1920 թվականի Շուշիի դեպքերի ժամանակ տեղի ունեցած այս իրադարձություններն այդ ամենի պատմական փաստերն են:
«Բազմավեկտորությունը Ղազախստանն ամրապնդում է, որոշակիորեն փոխելով վերջին տարիների իր արտաքին քաղաքականությունը՝ հաշվի առնելով աշխարհում ստեղծված աշխարհաքաղաքական նոր իրավիճակը, խորացվում են հարաբերությունները միջինասիական երկրների ու Թուրքիայի, Ադրբեջանի, Չինաստանի հետ»,- ասաց նա։
«Այս իշխանության «լեգիտիմությունը» թույլ է տալիս ենթադրել, որ չի բացառվում՝ հաջորդ իշխանությունն այս իշխանության ստորագրած փաստաղթերը դենոնսացնելու է»,- ամփոփեց վերլուծաբանը՝ հենց դրանով պայմանավորելով նաև Բրյուսելի կողմից 4 տարվա կտրվածքով գումարների խոստումը:
Փորձագետի կարծիքով, չի բացառվում նաև, որ հայկական կողմը խուսափի մեծ աղմուկից՝ փորձելով պահպանել հավասարակշռություն Թուրքիայի երդմնակալության և ՌԴ երդմնակալության միջև։
«168 Ժամ»-ի հետ զրույցում իրանցի վերլուծաբան Ալի Սալամին ասաց, որ ՀՀ-ն ինքնիշխան երկիր է ու ազատ է իր հարաբերությունները կառուցել ցանկացած երկրի հետ, իր շահերին համապատասխան։ Սակայն, ըստ նրա, հարցն այն է, թե որքանով է Արևմուտքը կիսում ՀՀ դիրքորոշումները, ՀՀ անվտանգությունը, ինչպես, օրինակ, դա անում է Իրանը։
«Մենք մեր սեփականը մերն ենք համարում. հիմա դա իրենք «ռևանշիզմ» տերմինով կկոչեն կամ այլ տերմինով կկերպավորեն, իրենց խնդիրն է: Մենք ուրիշինը չենք ուզում, մենք մեր սեփականն ենք ուզում՝ այն, ինչ դարերով սրբագործված է ու եկեղեցիներով, վանքերով սահմանագծված»:
270 մլն եվրո՝ ԵՄ-ից, 65 մլն դոլար՝ ԱՄՆ-ից Երևանին՝ 4 տարում. Բրյուսելյան եռակողմ հանդիպումից հետո հանրային տարբեր շրջանակներ հիմնականում հենց այս թվերով էին չափում այդ հանդիպման ՕԳԳ-ն: Իսկ իրականում ի՞նչ տվեց այս հանդիպումը Հայաստանին ու ինչո՞ւ էր հանդիպման մյուս կողմերին պետք հենց այս փուլում հանդիպել Հայաստանը ներկայացնող Նիկոլ Փաշինյանի հետ՝ 168.am-ն այս ու այլ հարցերի պատասխանները լսել է «Այլընտրանքային նախագծեր» խմբի համահիմնադիր, վերլուծաբան Վահե Հովհաննիսյանից:
Տավուշում իրավիճակի մասին արևելագետ Գուրգեն Մելիքյանն այսօր հանդես եկավ հայտարարություն-կոչով՝ սրբությամբ պահել հայրենիքի ամեն կտորը, մենակ չթողնել Տավուշն ու տավուշցուն:
Ուշագրավ է, որ ՀՀ ներկայիս իշխանությունները հենց Ռուսաստանին էին մեղադրում ՀՀ-ից միջանցք պահանջելու հարցում, թեև ՌԴ բարձրաստիճան պաշտոնյաները «միջանցք» տերմին երբեք չեն կիրառել ապաշրջափակման գործընթացից խոսելիս։ Թեև 2020թ․ նոյեմբերի 9-ի եռակողմ հայտարարությամբ նախատեսվում էր, որ ռուսական կողմը պետք է վերահսկի երթուղին, քանի դեռ դրա կարիքը կա։
«Լավ, եթե ՄԱԿ-ում արդեն քարտեզներով այլ վայրում էր Արցախը, Մինսկի խմբի համանախագահ երկրները, համանախագահողները ՄԱԿ-ի կայքի տեղը չգիտեի՞ն, թե՞ ՄԱԿ-ի տեղը չգիտեին։ 30 տարի ի՞նչ էին հավաքվում ու քննարկում, պարա՞պ էին, ուրիշ բան ու գործ չունեի՞ն։ Կամ հենց դու, Նիկոլ Փաշինյան, երբ Ստեփանակերտում հայտարարում էիր, որ «Արցախը Հայաստան է, և վերջ», այդ ժամանակ զանգեիր ու ասեիր՝ Իլհամ Հեյդարովիչ, Հայաստա՞ն է, թե՞ չէ, ինչպե՞ս ես հիմա Տավուշի գյուղերը զանգում հարցնում՝ Հայաստա՞ն է, թե՞ չէ»,- հավելեց Հ. Մամիջանյանը։
«Գոյություն ունի մեկ ֆորմատ, դա ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի ֆորմատն է. միայն այդ ֆորմատը կարող է աշխատել, եթե արևմտյան տերություններ են ներգրավված. ոչ մի ուրիշ ֆորմատ այս տարածաշրջանում չի աշխատելու. դա բերելու է նոր պատերազմի, արհավիրքների»,- բրյուսելյան հանդիպման մասին իր դիտարկումներն ամփոփելով՝ նշեց տնտեսագետը՝ այն համարելով հերթական քարոզչական փուչիկը:
Մինչ Ուկրաինայի նախագահ Վլադիմիր Զելենսկին օգնության հերթական խմբաքանակն է խնդրում ԱՄՆ-ից՝ խոսելով դրա ձգձգման աղետալի հետևանքների մասին, Արևմուտքը տնտեսական և հումանիտար օգնություն է խոստանում Հայաստանին, որի հարցն առաջիկայում՝ ապրիլի 5-ին, կքննարկվի Բրյուսելում եռակողմ՝ Երևան-Բրյուսել-Վաշինգտոն ձևաչափով։
Իրանի հարցերով ԱՄՆ հատուկ բանագնացի տեղակալ Աբրամ Փեյլին X սոցցանցի գրառումով, լուսանկարներով և տեսանյութով ամփոփել է Հարավային Կովկասի երկրներ կատարած այցերը:
168.am-ի հետ զրույցում «Հայաստան» խմբակցության պատգամավոր, տնտեսագետ Թադևոս Ավետիսյանը նկատեց. «Վատ է, որ մենք արդեն դարձել ենք աշխարհաքաղաքական խաղերի ու բախումների կենտրոն: Հետևանքները չեն ուշանալու: Եթե դու արգելում ես որևէ երկրի, հատկապես՝ հիմնական առևտրային գործընկեր-երկրի վճարային գործիք քո երկրում, պետք է սպասես հայելանման արձագանք այդ երկրից:
«Նիկոլի թիվն է, ինչ ասես, կկատարվի: Ինչ էլ լինի, չեմ զարմանա: Ես երբեք ուրախ չեմ եղել, որ Փաշինյանն իշխանության է եկել: Հարևանս հետս է, թող ասի: Ամբողջ շենքին էլ ասել եմ՝ գալու է, քանդի: Եկավ, քանդեց»,- ասաց 168.am-ի հարցմանը մասնակից կինը՝ հավելելով՝ հիմա անդունդի եզրին ենք:
Ապրիլի 5-ին Բրյուսելում սպասվող Փաշինյան-դեր Լայեն-Բլինքեն հանդիպմանը հաշված օրեր են մնացել։ Ռեգիոնալ շահագրգիռ երկրներից միայն Իրանի Իսլամական Հանրապետությունն է, որը դեռ պաշտոնական ուղիղ անդրադարձ չի կատարել ՀՀ առաջիկա եռակողմ շփումներին։
«Վախենում եմ մտածել այն Հայաստանի մասին, որը Նիկոլ Փաշինյանը կթողնի իրենից հետո»,- ասաց 168.am-ի հարցմանը մասնակցած քաղաքացին՝ հավելելով՝ հավատում է, որ փոփոխություններ կլինեն:
«Եթե Փաշինյանը նման ձևով շարունակի իրականացնել իր ծրագրերը, Հայաստան չենք ունենա: Ես դրական բան չեմ տեսնում: Գնալով տարածքը փոքրանում է, մարդիկ՝ հուսահատվում, բանակը՝ խեղճանում»,- ասաց 168.am-ի հարցման մասնակից քաղաքացին:
Արցախի Հանրապետության նախագահ Սամվել Շահրամանյանն օրերս հարցազրույց էր տվել ֆրանսիական Le Figaro-ին: Հարցին՝ «Արցախն այլևս տարածք չունի, բայց ձևականորեն դեռ կա՞ վտարանդի պետություն և կառավարություն», Արցախի Հանրապետության նախագահը պատասխանել էր. «Այո՛, Երևանում, այն շենքում, որտեղ ես ընդունում եմ Ձեզ, Արցախի նախագահական, դատական և օրենսդիր մարմինների գրասենյակներն են։ Խորհրդարանականները քվեարկությունների համար կարող են հավաքվել այստեղ: Ես հոկտեմբերին […]
«Տավուշը մնացել է մեր միակ սահմանային հատվածը, որը 30 տարիների ամրության բարձր մակարդակ ունի։ Հիմա այս դավաճաններն առաջարկում են, որ այդ սահմանահատվածը ևս խարխլվի. ադրբեջանցիները ներխուժեն այդ սահմաններից ներս: Եվ մենք արդեն Հայաստան-Ադրբեջան սահմաններում չենք ունենա որևէ պաշտպանված սահման։
Ապրիլի 5-ին Բրյուսելում սպասվող Փաշինյան-Բլինքեն-դեր Լայեն աղմկահարույց հանդիպումն ու դրա արդեն իսկ հայտարարված օրակարգային որոշ հարցեր դիվանագիտական փոխադարձ «կսմիթների» պատճառ են դարձել։
«Նիկոլ Փաշինյանի անփառունակ կառավարման հետևանքով պատերազմի հավանականությունը մեծ է և օբյեկտիվ, բայց դա չի նշանակում, որ պատերազմի վտանգը պետք է վերածել շանտաժի և ահաբեկելով սեփական հասարակությանը՝ երկիրը տանել աղետի»,- 168.am-ի հետ զրույցում անդրադառնալով իշխանական տարբեր խոսափողների կողմից զիջումների օրակարգը լեգիտիմացնելու փորձերին՝ նշեց ռազմական փորձագետ Դավիթ Ջամալյանը:
ԱԺ «Պատիվ ունեմ» խմբակցության պատգամավոր Աննա Մկրտչյանի գնահատմամբ՝ Հայաստանի Հանրապետական կուսակցության հիմնադիր-նախագահ Աշոտ Նավասարդյանն իր գործունեությամբ է ապացուցել, որ որևէ բռնաճնշման առաջ կանգ չի առնելու։
«Փաշինյանը բառացի մեջբերում է թուրքական հակահայկական նարատիվները,- 168.am-ի հետ զրույցում արձագանքելով Նիկոլ Փաշինյանի հերթական թեզերին՝ նշեց քաղաքագետ Հրանտ Միքայելյանը,- Մենք այս ամենին հասել ենք թուրքամետ դիրքոշորման համար. նա մտադիր է հանձնել հայկական տարածքները, ինչը և անում է»:
«RAND» կորպորացիայի վերլուծաբաններ Ջո Հաբերմանի ու Փոլ Քորմերիի հետ զրուցել է ԱՄՆ Սթենֆորդի համալսարանի քաղաքագիտության դոկտոր Արթուր Խաչիկյանը։
