Հունվարի 23-ին ՀՀ արտաքին հետախուզության ծառայությունը ներկայացրել էր իր առաջին հրապարակային զեկույցը, որը Հայաստանի Հանրապետության 2025թ. արտաքին անվտանգության ռիսկերի վերաբերյալ ծառայության կանխատեսումն է՝ հիմնված 2023-2024թթ. զարգացումների և սեփական գնահատականի վրա։
Ռուս ռազմական վերլուծաբան Ալեքսանդր Խրամչիխինը «168 Ժամի» հետ զրույցում ասաց, որ սերտ հարաբերություններ ունեցող գործընկեր երկրները սովորաբար տարեսկզբին իրականացնում են բարձրաստիճան շփումներ և քաղաքականության որոշակի համաձայնեցումներ ձեռք բերում տարվա կտրվածքով։
«Ռեգիոնում վերջին պատերազմից հետո Թուրքիայի դիրքերն էապես բարելավվել են, դա համընկավ նաև Ուկրաինայում Ռուսաստանի հատուկ գործողության հետ, որն էապես նվազեցրեց ՌԴ դիվանագիտության հնարավորությունները, որից շատ ուժեր օգտվեցին՝ առաջ մղելով ռեգիոնից ՌԴ դուրսբերման և թուլացման օրակարգը»։
«Գիտե՞ք ինչ․ աշխարհում կա 200 պետություն։ «Իրական Ֆրանսիա», «Իրական Գերմանիա» ե՞ն ասում, դա ի՞նչ բան է ընդհանրապես, դա կեղծ խոսք է։ Չի՛ կարելի նման բան ասել։ Ամեն ազգ պետք է իր անցյալը հիշի, որ մնա։ Իր ասելով՝ երբ ասում ես՝ «իրական», նշանակում է՝ պետք է մինչև 2018 թվականն ինչ եղել է, ջնջես։ Ամո՛թ է, լա՛վ է»,- հարցմանը զայրույթով արձագանքեց մեր համաքաղաքացիներից մեկը։
Էդգար Ղազարյանն ու Դավիթ Սարգսյանը «Երկու ճակատ» պոդկաստի հերթական թողարկմանն անդրադառնում են Հայաստանի՝ ԵՄ-ին անդամակցության կեղծ օրակարգին, Արևմուտքի՝ Ուկրաինային տված սուտ խոստումներին, Փաշինյանի համար օրեցօր նեղացող աշխարհաքաղաքական պատուհանին, ՌԴ-ի և ԱՄՆ-ի նախագահների սպասվող հանդիպմանը, և այլն։
2020 թվականի 44-օրյա պատերազմից հետո Իրանի Իսլամական Հանրապետությունը մի քանի անգամ Երևանին ու Բաքվին առաջարկել է Իրանի աջակցությունը խաղաղության հաստատման գործընթացում։ Ինչպես ցույց տվեցին հենց վերջին տարիների իրադարձությունները, Իրանի այս առաջարկները, մեղմ ասած, չընդունվեցին, թեև դժվար է թերագնահատել Իրանի դերակատարությունն այս տարիներին ՀՀ անվտանգության ապահովման հարցում՝ հաշվի առնելով Իրանի ռեգիոնալ «կարմիր գծերը», որոնք ներկայումս պահպանվում են։
Երեքուկես ամսվա դադարից հետո Ադրբեջանն արձագանքել է, այսպես կոչված, Խաղաղության համաձայնագրի հետ կապված ՀՀ իշխանությունների առաջարկներին։
«Փոխվում է աշխարհակարգը, ռուս-ուկրաինական պատերազմը, կարելի է ասել, փաստացի մոտենում է ավարտին, որովհետև խոշոր խաղացողներն այդպես են ցանկանում։ Պատերազմի ավարտի հետևանքով ազդակները, սակայն, առաջինը հարվածելու են Հայաստանի արտաքին առևտրին և այն գործոններին, որոնք պայմանավորում էին ոսկու և արևմտյան սանկցիաներին առնչվող մյուս ապրանքների վերարտահանումները»։
ՌԴ արտգործնախարար Սերգեյ Լավրովը փետրվարի 25-ին աշխատանքային այցով Թեհրանում էր, որտեղ մի շարք հանդիպումներից հետո նաև համատեղ ասուլիս ունեցավ իր իրանցի գործընկեր Աբբաս Արաղչիի հետ։
Քաղաքացիները ներկայացնում են իրենց մտահոգությունները երկրում ստեղծված իրավիճակի վերաբերյալ:«Ապագա կան»-ն լոզունգ էր, լոզունգ էլ մնաց. Ոչ մի տեղ չկա էդ ապագան:
«Ես ընդամենը մի քանի թիվ եմ ցանկանում բերել. թվեր, որոնք որոշ տաք գլուխներ կսառեցնեն։ Ա՛յ տաք գլուխներ, Հայաստան ներկրվող 300.000 տոննա ցորենի 298.000 տոննան գալիս է Ռուսաստանից։ Հայաստան եկող բուսական յուղերի 85-87 տոկոսը նույնպես գալիս է Ռուսաստանից։ Նույն վիճակն է նաև կաթի և կաթնամթերքի շուկայում»։
«Մենք ունեցել ենք տուրիստական ներհոսքի կրճատում, կա տրանսֆերտների էական կրճատում (հայտարարագրման համակարգի ներդրմամբ՝ ականատես կդառնանք առավել մեծ կրճատման), ռուս-ամերիկյան հարաբերության կարգավորմամբ՝ մենք նաև կկորցնենք վերարտահանման գործոնը»,- շեշտեց տնտեսագետը՝ վերարձանագրելով, որ ՀՀ տնտեսական առաջընթացը վերջին տարիներին ապահովել են վերարտահանումը, տուրիստական այցելություններն ու ՌԴ-ից ՀՀ փոխանցվող տրանսֆերտները։
«ԵՄ կողմից ազդակը չի եղել։ Բացի այդ, ԵՄ գնացողներ, այն ամենը, ինչ տեսնում եք Ուկրաինայում, դա ձեզ արդյոք ոչինչ չի՞ ասում, այսօր քննարկում են ուկրաինական ռեսուրսների օգտագործման հարցը, այսօր ԱՄՆ-ը ասում է՝ մինչև հիմա Ուկրաինային ինչ խոստացել են, հիմարություն է եղել, ինչ փող էլ ստացել են, պետք է հետ տան։ Լավ, դա մեզ համար դաս չի՞։ Այսօր մի ամբողջ Ուկրաինա կանգնեցրել են փաստի առաջ, ասում են, որ՝ սխալ ակնկալիք եք ունեցել»,- ասաց Կարեն Բեքարյանը՝ ընդգծելով՝ արդյո՞ք նույնը չեն ուզում անել Հայաստանի հետ, չէ՞ որ, երբ ուզում են աշխարհաքաղաքական վեկտոր փոխել, մինչև հասնեն մյուս տանիքի տակ, արանք է գոյանալու, և հարցական է՝ ինչո՞վ է լցվելու Հայաստանի դեպքում։
Ռուսաստանի և Թուրքիայի արտգործնախարարներն օրերս Անկարայում կայացած բանակցությունների ընթացքում քննարկել էին իրավիճակը Հարավային Կովկասում։ Բանակցություններին հաջորդած համատեղ ասուլիսի ընթացքում ՌԴ ԱԳ նախարար Սերգեյ Լավրովը հայտարարեց, որ Ֆիդանի հետ բանակցություններում հատուկ ուշադրություն են դարձրել Հարավային Կովկասում համագործակցության ընդլայնմանը, կողմերի միջև վստահության ամրապնդմանը, ենթակառուցվածքների և տրանսպորտային հաղորդակցությունների վերականգնմանը, ինչպես նաև համատեղ գործունեությանը Հարավային Կովկասում «3+3» համագործակցության հարթակի շրջանակում։
168.am-ի «Թրիգեր» հաղորդաշարի հյուրը ռուս քաղաքագետ, պատմական գիտությունների դոկտոր, ՌԴ ԳԱ Ե. Պրիմակովի անվան Համաշխարհային տնտեսության և միջազգային հարաբերությունների ինստիտուտի Կովկասի բաժնի ավագ գիտաշխատող Ալեքսանդր Կռիլովն է:
«Գլխավորը, որը փորձել են անել ՀՀ իշխանությունները, դա ռուսական ազդեցության թուլացումն է Հայաստանում, հետևաբար՝ նաև ռեգիոնում, ինչը, բնականաբար, բխում է Ֆրանսիայի շահերից։ Այս ճանապարհին ծագած ամենախնդրահարույց հարցերում էլ Ֆրանսիան աջակցում է ՀՀ իշխանություններին»։
«ՀՀ իշխանությունների կողմից առաջ մղվող եվրաինտեգրման ճանապարհը քարոզչություն է հստակ ներքաղաքական նպատակներով»,- այս մասին այսօր «ԵՄ, թե ԵԱՏՄ, Հայաստանի ընտրությունը նոր աշխարհակարգի պայմաններում» վերտառությամբ քննարկման ընթացքում ասաց տարածաշրջանային հարցերով փորձագետ, «Հայկական նախագծի» համահիմնադիր Կարեն Իգիթյանը։
«Կուլիսային խոսակցություններում Իրանը Հայաստանին ակնարկում է ՀՀ-ում իրանական ռազմական ներկայության հնարավորության մասին»,- այս մասին այսօր «ԵՄ, թե ԵԱՏՄ, Հայաստանի ընտրությունը նոր աշխարհակարգի պայմաններում» վերտառությամբ քննարկման ընթացքում ասաց ռուս քաղաքական վերլուծաբան Անդրեյ Արեշևը՝ անդրադառնալով բնական ռեսուրսների և դեպի դրանք տանող երթուղիների նկատմամբ գերտերությունների հետաքրքրությանը։
«Բայց այստեղ մեր ընդդիմախոսները գնում են շատ խորամանկ ճանապարհով, հայաստանյան հասարակությունում իրենց խոսափողներով առաջ են մղում գաղափար, որ եթե ԵԱՏՄ-ից դուրս գալու պարագայում ՌԴ-ն ՀՀ-ին գազ չմատակարարի, դա կարող է անել Ադրբեջանը։ Դրանով իսկ նրանք Հայաստանը քաշում են ադրբեջանա-թուրքական տանդեմի ներքո, որը կենթադրի «Զանգեզուրի միջանցքի» հարցի լուծում թուրքական պատկերացումներով։ Թե ի՞նչն է դա, ևս բոլորս հասկանում ենք»,- ասաց բանախոսը։
«Հայաստանում գոյություն ունեցող՝ ԵՄ, թե՞ ԵԱՏՄ դիսկուրսը կրում է ներքաղաքական բնույթ և միտված է հանրային կարծիքի մանիպուլյացիային»,- այս մասին այսօր «ԵՄ, թե ԵԱՏՄ, Հայաստանի ընտրությունը նոր աշխարհակարգի պայմաններում» վերտառությամբ քննարկման ընթացքում ասաց ռուս քաղաքական վերլուծաբան Անդրեյ Արեշևը։
Փետրվարի 10-ին Ելիսեյան պալատում կայացել է Ֆրանսիայի նախագահ Էմանուել Մակրոնի և Հայաստանի վարչապետի հանդիպումը: Վարչապետի կարգավիճակով նրա թվով 9-րդ այցը Փարիզ հերթական անգամ նշանավորվեց հայ-ֆրանսիական հարաբերությունները նոր մակարդակի դուրս բերելու բավական հավակնոտ հայտարարություններով:
Երևան-Բաքու բանակցությունների և, այսպես կոչված, Խաղաղության համաձայնագրի բովանդակության վերաբերյալ Բաքվից ուշագրավ «բացահայտում» հնչեց նախօրեին։ Ադրբեջանական ԶԼՄ-ների փոխանցմամբ, Ադրբեջանի խորհրդարանի փոխնախագահ Զիյաֆեթ Ասկերովը հայտարարել է, որ այս պահի դրությամբ խաղաղության համաձայնագրի 17 կետերից 15-ն է համաձայնեցված, չհամաձայնեցված երկու կետերից մեկը վերաբերում է, այսպես կոչված, «Զանգեզուրի միջանցքի» բացմանը, երկրորդ կետը տարածքային պահանջներն են, որոնք ամրագրված են Հայաստանի Սահմանադրությամբ։
Էդգար Ղազարյանն ու Դավիթ Սարգսյանը «Երկու ճակատ» պոդկաստի հերթական թողարկմանն անդրադառնում են մյունխենյան համաժողովին, ԱՄՆ փոխնախագահ Վենսի պատմական ելույթին, Ուկրաինայի հարցով ռուս-ամերիկյան բանակցություններին, և այդ ամենի ֆոնին՝ Փաշինյանի ձախողակ ու թշնամական արտաքին քաղաքականությանը։
Օրերս ՌԴ ԱԳ նախարար Սերգեյ Լավրովը Պետդումայում ելույթի ժամանակ անդրադարձել էր «3+3» ձևաչափին, դրա ապագային, ինչպես նաև Վրաստանի մասնակցության հարցին:
«Ռուսաստանն առաջ կմղի Եվրասիական երկրները միավորող կազմակերպություն ստեղծելու գաղափարը»,- այս մասին Պետդումայում կառավարության հետ հարցուպատասխանի ժամանակ ասել է ՌԴ ԱԳՆ ղեկավար Սերգեյ Լավրովը։
«37 տարի առաջ մեր ժողովուրդը պատմական հաղթանակ տարավ. առաջին անգամ իր հազարամյակների գոյության ընթացքում հայրենիք ազատագրեց։ Չի՛ կարելի ուրանալ պատմության այս փառապանծ էջը, պղծել ազգային հերոսների սուրբ հիշատակը»,- Արցախյան շարժման մեկնարկի ու այսօրեական հրամայականների շուրջ 168.am-ի հետ զրույցն այս մտահոգ շեշտադրումներով է սկսում Արցախյան ազատամարտը վավերագրող, հրապարակախոս, թարգմանիչ Գրիգոր Ջանիկյանը։
Այս օրերին աշխարհն ականատես է հիրավի պատմական, բեկումնային աշխարհաքաղաքական զարգացումների, որոնք ծավալվում են Ռուսաստանի, Միացյալ Նահանգների նոր վարչակազմի, Ուկրաինայի ղեկավարության ու եվրոպական երկրների առաջնորդների միջև՝ մի շարք այլ առանցքային դերակատարների ներգրավմամբ։
Ռուս-ամերիկյան հարաբերություններում տեղի ունեցող վերափոխումներից, Ուկրաինայի հարցում Թրամփի վարչակազմի մոտցումներից ի՞նչ հետևություններ պետք է անեն Հայաստանի իշխանությունները: Երկրորդ նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանն իր ասուլիսի ժամանակ նշել էր, որ ՀՀ իշխանությունները աշխարհաքաղաքական վեկտոր փոխելու համար շատ սխալ պահ են ընտրել, և չնայած՝ նա չի կասկածում՝ մոտ ապագայում Նիկոլ Փաշինյանը շատ արագ կոշիկները փոխելու է, զանգելու է ՌԴ նախագահին, և, ասես բան չի պատահել, սկսելու է կենացներ ասել հայ-ռուսական դարավոր բարեկամության մասին: Հետաքրքրվեցինք՝ ի՞նչ կանխատեսումներ ունի Հայկ Խալաթյանն այս ուղղությամբ:
«Որևէ արտասովոր բան չի կատարվում այս բանակցություններով, պարզապես պետք է ընդգծել, որ որոշված է Ուկրաինայի ճակատագիրը։ Ուկրաինան այլևս չի ունենա իր նախկին տարածքները»,- ասաց Մանվելյանը։
Համաշխարհային պատմությունը վաղուց է հյուսվել ճանապարհային, լոգիստիկ և ջրային ուղիների շուրջ։ Մետաքսի ճանապարհի վրա վերահսկողության շուրջ ստեղծված կայսրություններից մինչև նացիստական Գերմանիայի կողմից Լեհաստանի վրա հարձակման առիթ դարձած Դանցինգի միջանցք, Պունիկյան պատերազմներից մինչև սևծովյան նեղուցների համար պայքար, Սուեզի պատերազմից մինչև Ֆրանսիայի կողմից Լուիզիանայի վաճառքը Միացյալ Նահանգներին և ռուս-շվեդական պատերազմ։
