Ճանապարհի տրամադրումը հայկական պետականության գոյության հետ անհամատեղելի է. Եթե Իրան-Իսրայել պատերազմի շարունակվեր, հարված պետք է հասցվեր Սյունիքին, այդպես էին պլանավորել. Գրիգորի Այվազյան
Գերմանական «Berliner Zeitung» թերթին տված հարցազրույցում Ադրբեջանի նախագահի օգնական Հիքմեթ Հաջիևն ասել է, թե իբր Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև ռազմական առճակատումը կամ էսկալացիան ակտուալ չէ։
«Երբեմն խաղաղության համաձայնագրերը ստորագրվում են միայն ձևականորեն՝ իրական խաղաղություն չբերելով։ Հարավային Կովկասի դեպքում իրավիճակն այլ է. այստեղ իրական խաղաղություն կա։ Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև ռազմական առճակատումը կամ էսկալացիան օրակարգում չէ։ Մնացել են միայն առանձին վիճելի կետեր, ինչը միանգամայն բնական է։ Հենց դրա համար էլ գոյություն ունի դիվանագիտությունն ու երկխոսությունը»,- ասել է Հաջիևը։
Այս ամենին զուգահեռ՝ Ադրբեջանի նախագահն առիթը բաց չի թողնում սպառնալ ու պահանջներ ներկայացնել Հայաստանին՝ փոխել «Սահմանադրությունը, բացել Սյունիքով ճանապարհը և մեկընդմիշտ հրաժարվել Արցախի մասին հիշատակումներ անելուց։
Ադրբեջանի հարցերով փորձագետ, պատմական գիտությունների թեկնածու Գրիգորի Այվազյանի խոսքով՝ Ալիևը տարբեր ծավալապաշտական հայտարարություններ է արել օկուպացված Ստեփանակերտում տարբեր ղեկավարների հետ հանդիպման ժամանակ՝ ասելով, որ «Հայաստանն Արևմտյան Ադրբեջան է, պետք է ադրբեջանական զորքը վերահսկի ամբողջ Հայաստանի տարածքը», և այլն։
«Օկուպացված Ստեփանակերտում Ալիևը հերթական անգամ պնդումներ արեց, այսպես կոչված, «Զանգեզուրի միջանցքի» մասին, խոսեց նաև Ադրբեջանից Նախիջևան և հակառակ ուղղությամբ իրենց քաղաքացիների և ոչ միայն, տարբեր բեռների, այդ թվում՝ ռազմական նշանակության, տեղափոխության մասին։
Նա նաև 150 մլրդ դոլար է պահանջում իբրև թե Արցախի «բռնազավթված տարածքների համար փոխհատուցում» ստանալու համար։ Այսինքն՝ Ալիևն այնպիսի հայտարարություններ է արել, որոնք, իհարկե, անհամատեղելի են հայկական անկախ պետականության գոյության հետ։ Ամենավտանգավորն այն է, որ դա ոչ միայն հայտարարություն է, այլև գործողություններ են»,- 168.am-ի հետ զրույցում նշեց Գրիգորի Այվազյանը։
Այս ամենին զուգահեռ, իհարկե, ոչ պատահաբար Թուրքիայում ԱՄՆ դեսպանի հայտարարությունն էր, թե Միացյալ Նահանգները պատրաստակամ է վերահսկելու Սյունիքով ճանապարհը ու, չգիտես՝ ինչու, այդ տարածքը դեսպանը փոքրացրեց՝ նշելով, թե 32 կմ է, մինչդեռ այն 45 կմ երկարությամբ ճանապարհ է։
«Իհարկե, սա Հայաստանի համար պետք է անընդունելի լինի, իսկ Միացյալ Նահանգները սա, ինչպես Պանամայի ջրանցքը, փորձում է պատվիրակել թուրքական կողմին։ Սա իրականության մեջ հայկական պետականության գոյության հետ անհամատեղելի է։ Տեսեք, թե թուրքական կողմը որքան մեծ մարտահրավեր է դաշտ նետում, երբ ասում է, թե հայ-թուրքական սահմանի մի հատվածը բացելուց հետո կոչվելու է Թալեաթ փաշայի անունով, որը Հայոց ցեղասպանության գլխավոր կազմակերպիչներից էր։ Այդ դեպքում սահմանի մեր կողմի հատվածն էլ պետք է կոչենք Սողոմոն Թեհլիրյանի անունով։
Իրավիճակը պայթյունավտանգ է՝ Հայաստանն ադրբեջանական ագրեսիայից խուսափեց զուտ այն պատճառով, որ Իրան-Իսրայել առճակատումը երկար կշարունակվեց։ Հակառակ դեպքում թուրք-ադրբեջանական կողմից հարվածը պետք է հասցվեր Սյունիքին՝ այդպես էին պլանավորել»,- հավելեց Գրիգորի Այվազյանը։
Նրա դիտարկմամբ՝ խոսակցությունները, թե Սյունիքով ճանապարհի տրամադրումը ճանապարհների ապաշրջափակում է՝ իրականությանը չի համապատասխանում։ Ադրբեջանի նպատակն այն է, որ Սյունիքով անխոչընդոտ կապվի Նախիջևանի հետ, որից հետո ճանապարհը պետք է շարունակվի դեպի Իգդիր, և այդքանով միանան թուրքական ճանապարհներին։ Հետևաբար, երբ հայտարարվում է, թե երբ այդ ճանապարհներն ապաշրջափակվեն, ապա Հայաստանն էլ կկարողանա դրանից օգտվել՝ այդպես չէ, որովհետև Թուրքիան ու Ադրբեջանը չեն պատրաստվում ապաշրջափակել Հայաստանը։
«Մեր ուշադրությունից չպետք է վրիպի այն, որ վերջերս Նախիջևանում սահմանադրական փոփոխություններ են տեղի ունեցել, որով Կարսի ու Մոսկվայի պայմանագրերին հղում չի արվում, նշված պայմանագրերով այդ տարածքները բռնակցվեցին Ադրբեջանին։ Փոխարենը՝ հղում են անում Ադրբեջանի Սահմանադրությանը»,- ընդգծեց փորձագետը։
Գրիգորի Այվազյանը նաև շեշտեց՝ վերջին շրջանում ռուս-ադրբեջանական հարաբերությունները խիստ լարվել են, ինչը հայկական կողմի համար կարևոր է, բայց հայկական կողմն այդ հարաբերությունների վրա «չի խաղում»՝ չի օգտագործում սեփական շահերի համար։
