Անաչառ փորձագետների համար միշտ դժվար է եղել մեկնաբանել երկրի գլխավոր բանակցողի մտքերը, հատկապես, երբ խոսքն արտաքին քաղաքականությանը վերաբերող նրա պատկերացումների մասին է։ Բրիտանական The Telegraph թերթի լրագրողի հետ իր հարցազրույցը հերթական անգամ վկայեց, որ անգամ Հայաստանի ճակատագրական կորուստները որևէ կերպ ազդեցություն չեն ունեցել իր հայացքների վրա։
Թեհրանի Հայ Դատի հանձնախմբի նախաձեռնությամբ խորհրդաժողովին, որին մասնակցում էին Իրանի պետական տարբեր շահագրգիռ կառույցների ղեկավարներ, դիվանագետներ, ներկայացուցիչներ, փորձագիտական կենտրոնների փորձագետներ, ԱԺ ընդդիմադիր «Պատիվ ունեմ» խմբակցության պատգամավոր, ՀՀԿ ԳՄ անդամ Տիգրան Աբրահամյանը հանդես է եկել ելույթով, որը ներկայացնում ենք ստորև:
Արդեն ավելի քան երեք տարի է՝ Նիկոլ Փաշինյանն ամենօրյա ռեժիմով Հայաստանը դարձնում է խղճուկ, խաղաղություն մուրացող, բայց փոխարենը հարվածներ ստացող, հարվածներ ստացող, բայց դրանց չպատասխանելուց հետո ավելի ստորացող պետություն։ Հայաստանը՝ որպես պետություն, գրեթե անդառնալիորեն զրկվել է արժանապատվությունից, և այդ ընթացքը շարունակվում է։
168.am-ը 14.02.2024թ. հրապարակել էր հոդված՝ «Բիզնեսը կորցնում է վստահությունը» վերնագրով, որտեղ անդրադարձ էր կատարվել Հայաստանից հեղինակավոր HSBC բանկի հեռանալու շարժառիթներին, բիզնես ու ներդրումային միջավայրի վրա դրա հնարավոր հետևանքներին, Հայաստանի ներդրումային գրավչությանն ու վերջին տարիներին ի հայտ եկած ռիսկերին։
Անվտանգային վակուումը ժամանակին լրացվում էր հայ-ռուսական դաշնագրերով, որը զսպիչ մեխանիզմ է եղել տարածաշրջանում այն ուժերի նկատմամբ, որոնք ուժի ասիմետրիա են ունեցել Հայաստանի նկատմամբ։ Այսօր այդ ուժը չկա, կա հայ-ռուսական դաշնագիր, որը որոշակի առումով կարողանում է խնդիր լուծել հայ-թուրքական սահմանին, նաև հայ-իրանական սահմանին։ Այս պայմաններում մենք հիմա պետք զարգացնենք մեր ներքին պոտենցիալը և ներքին պոտենցիալը պիտի դառնա առաջնային զսպիչ ուժն ադրբեջանական ախորժակի դեմ։ Այսինքն՝ որևէ փաստաթուղթ չի կարող այդ դերը խաղալ։
«Բայց եթե ընդդիմությունը չկազմակերպվի և այս հնարավոր հանրաքվեն չդարձնի նրան անվստահություն հայտնելու միջոց, նա Սահմանադրական հանրաքվեի տապալման, այլընտրանքի պարագայում ունի պլան բ՝ հնարավոր պատերազմի ռիսկերի պատասխանատու կնշանակի հայ ժողովրդին»։
168.am-ը քիչ առաջ տեղեկություն էր ստացել, որ Ազգային Անվտանգության աշխատակիցները շուրջ 20 հոգանոց խմբով մուտք են գործել Էկոնոմիկայի նախարարության շենք: Տեղեկության հետքերով մեր նկարահանող խումբը եղավ նախարարությունում՝ փորձելով պարզել մանրամասները:
44-օրյա պատերազմում զոհված զինծառայող Մխիթար Գալեյանի հոր` Գարիկ Գալեյանի գործով դատավարությունից հետո 168.am-ի հարցադրումներին ի պատասխան՝ «Որդիների կանչ» ՀԿ անդամ, 44-օրյա պատերազմում զոհված Հակոբ Ռոստոմյանի հայրը՝ Արա Ռոստոմյանը, փոխանցեց իր ստացած տպավորությունը Գալեյանի դատական նիստից. «Տպավորություն ստեղծվեց, որ դատախազը լավ ծանոթ չէր գործին:
Նախօրեին Երևանի կրթահամալիրներից մեկը կատարած այցի ժամանակ Նիկոլ Փաշինյանը հպարտացել է, թե ինքն իր գործունեության ընթացքում երբեք որևէ քաղաքական տեխնոլոգիա չի օգտագործել։ Դա, իհարկե, ծիծաղելի է, քանի որ այդ հայտարարությունը նա արել է կրթական հաստատության աշակերտների կողմից՝ իր իսկ օրինակով, քաղաքականության մեջ մարմնի լեզվին նվիրված հետազոտության քննարկման ժամանակ, ինչն արդեն իսկ որոշակիորեն քաղաքական տեխնոլոգիայի արտահայտություն էր։
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը «Հայացք» վերլուծական կենտրոնի խորհրդի նախագահ Կարեն Բեքարյանն է։
68-ամյա Լեսմոնյա Օհանջանյանի համար գաղթի ճանապարհը՝ Ստեփանակերտից Գորիս, տևել է մոտ 40 ժամ. Նա դա համարում է դժոխքի ճանապարհն անցնելու 40 ժամեր։ Մեքենաների շարասյունը՝ հղի կանանցով, ծերերով ու երեխաներով, մինչ օրս նրա աչքի առաջ է։
2015 թվականի նոյեմբերի 17-ին ժողովրդավար Հայաստանի Հանրապետության ԱԺ լիագումար նիստում ընդդիմադիր Նիկոլ Փաշինյանը հերթական սուր ելույթով քննադատեց իշխանությունների վարած քաղաքականությունը՝ ի մասնավորի, մերժելով «պադավատապետության» գաղափարը:
ՀՀԿ ԳՄ անդամների ու Ամասիայի բնակիչների հանդիպման մասնակիցներին միավորող կարևորագույն հարցերը կրկին երկրի անվտանգությունն էր ու դրանից բխող հետևանքների գիտակցումն արթնացնելը: Հավաքվել էին, որպեսզի միասին տարբերակ գտնեն՝ դրանցից խուսափելու համար:
ՀՀԿ ԳՄ անդամների 7 մարզեր կատարած այցերի ընթացքում քննարկվել են ամենատարբեր օրակարգային խնդիրներ՝ անվտանգային հարցերից մինչև սոցիալական: Այս անգամ Շիրակի մարզի Ախուրյան համայնքի բնակիչների հետ հանդիպեցին: Մարզային այցելությունների նպատակն է՝ հենց տեղում լսել մարդկանց երկրում առկա խնդիրների և ստեղծված իրավիճակի մասին, նրանց կարծիքն ու մոտեցումներն իմանալ հնարավոր սպառնալիքները միասնաբար կանխելու ու դրանց դեմ պայքարելու համար:
ՀՀԿ ԳՄ անդամները Հայաստանի արդեն 7-րդ մարզն են այցելել: Շիրակի մարզի Գյումրի քաղաքի բնակիչների հետ հանդիպման նպատակն անկեղծ ու անկաշկանդ զրույցներն էին: Իսկ գյումրեցիների հետ հանդիպումները, ըստ Սամվել Նիկոյանի, գրեթե միշտ են արդյունավետ անցնում: Այստեղ ոչ միայն երկրով մտահոգվողներ կան, այլև առկա խնդիրները լուծելու հստակ առաջարկներ ներկայացնողներ:
Հայաստանում ժողովրդավարության դեգրադացումը տեղի է ունենում մոտավորապես նույն արագությամբ, ինչպիսի արագությամբ ՀՀ իշխանությունը զիջում է հայկական շահերն Ադրբեջանի հետ հարաբերություններում։
«Զենքը կարտոշկա չի, որ ամեն մեկին վաճառեն: Նայում են, թե գնորդն ով է, ինչ կարող է անել այդ զենքով, ինչ՝ չէ: 6 մլրդ-ի տեխնիկան տարել-հանձնել է: էսքանից հետո ո՞վ կարող էր հաղթել, այսքանից հետո սրանց զե՞նք կտան»,- հարց հնչեցրեց ՀՀ Պաշտպանության նախկին փոխնախարարը:
«Սպիտակի երկրաշարժն աշխարհի ամենաուսումնասիրված երկրաշարժերից է՝ և՛ իր նախանշաններով, և՛ իր հետցնցումների ուսումնասիրմամբ, և՛ ճգնաժամերի կառավարման տարբեր դասերով, և՛ հոգեբանական ու բժշկական օգնության ցուցաբերման, և՛ նոր տեղում բնակավայրի կառուցման առումով,- 35 տարի անց Սպիտակի երկրաշարժի դասերի մասին 168.am-ի հարցադրմանն ի պատասխան՝ նշեց ՀՀ ԱԻՆ փրկարար ծառայության տնօրենի նախկին տեղակալ, գեներալ-մայոր Նիկոլայ Գրիգորյանը, ապա անդրադառնալով ցայսօր տարբեր շրջանակների կողմից բարձրաձայնվող հարցին՝ արհեստակա՞ն, թե՞ բնական աղետ էր դա, շեշտեց,- Դասական երկրաշարժ էր՝ իր նախանշաններով, հետցնցումներով: Այդ խզվածքի վրա երկրաշարժեր եղել են հազարամյակներ շարունակ»:
«Այցերի ժամանակ բարձրաձայնած գլխավոր խնդիրն անվտանգության խնդիրն է: Այսօր մեր հայրենակիցներն անվտանգ չեն ապրում, վախի մթնոլորտում են ապրում, չեն կարողանում պատկերացնել, թե ինչպիսին է լինելու իրենց ապագան։ Մենք տեսել ենք, թե ինչ է նշանակում Նիկոլ Փաշինյանի «Ապագա կա, կա ապագա» սկզբունքը, տեսանք, որ դրանից հետո մենք կորցրեցինք Արցախը, հարյուրավոր երիտասարդների, տարածքներ և այսօր էլ կանգնած ենք նոր տարածքներ կորցնելու խնդրի առջև՝ արդեն ՀՀ-ում։
Ըստ Էդուարդ Շարմազանովի՝ դաշնակիցներին պետք է ընտրել՝ առաջնորդվելով նախկին փորձով ու նրանով, թե որքանով են այդ հարաբերությունները ձեռնտու մեզ: Իսկ ներկա իշխանությունների գործողություններն ուղիղ սպառնալիք են հայոց պետականությանը:
«Այնպես չէ, որ Արևմուտքը չէր կարող աջակցել Հայաստանին ավելի վաղ ևս, և անպայմանորեն հարկավոր էր, որպեսզի Հայաստանը լքեր ՀԱՊԿ-ը կամ ներկայումս չի լքել, սակայն Ֆրանսիան ինչ-որ տեխնիկա մատակարարում է։ Այդպես է այսօր, քանի որ Արևմուտքի շահերն են այդպես թելադրում»,- ասաց նա։
«Հայաստանում ստեղծվել է մի իշխանական համակարգ, որն աբսոլյուտ է, այսինքն՝ այն ունի բացարձակ իշխանություն. Սաուդյան Արաբիայի թագավորը երևի չունի այն իշխանությունը, ինչ այս անձը, ու այս պայմաններում, իհարկե, գաղտնի բանակցություններ են ընթանում,- 168.am-ի հետ զրույցում արձանագրեց միջազգայնագետ Արմեն Մանվելյանը՝ հավելելով, որ այս իշխանությունների օրոք ամեն ինչի մասին հանրությունը տեղեկացվել է միայն վերջին պահին,- Նախկինում, երբ, օրինակ, գնում էին Մինսկի խմբի շրջանակներում բանակցությունների, ժամանակ առ ժամանակ փորձագիտական հանրությանը ներկայացնում էին փաստաթղթեր, և մենք գիտեինք՝ ինչի մասին է խոսքը: Այժմ, երբ իրենք են եկել իշխանության, մենք ամեն ինչի մասին իմացել ենք վերջին պահին՝ երբ Արցախն է հանձնվում, երբ մեր դեմ հարձակվում են, երբ էթնիկ զտումներ ու Ցեղասպանություն է տեղի ունենում»:
Շարունակվում են Հայաստանի Հանրապետական կուսակցության մարզային այցերը։ Սյունիքի, Գեղարքունիքի մարզերից հետո կուսակցության անդամների հանդիպումների շարքը Վայոց ձորի մարզում էր՝ հերթական հանդիպումը Եղեգնաձորի բնակիչների հետ։ Խնդիրները՝ շատ, թեմաները՝ տարաբնույթ, բայց մարդկանց ամենամտահոգող հարցը մնում էր անվտանգությունը, երկրում ստեղծված վիճակը:
Հայաստանի Հանրապետական կուսակցությունը (ՀՀԿ) նախաձեռնել է մարզերի բնակիչների հետ հանդիպումների շարք, որոնց ընթացքում նրանք քննարկում են Հայաստանի առջև ծառացած անվտանգային մարտահրավերները, սոցիալական և տնտեսական խնդիրները, լսում նրանց դիտարկումներն ու մտահոգությունները։
«Ինքս տեղեկություններ չունեմ այն մասին, որ սահմանագծի տարբեր հատվածներում կան որոշակի վտանգավոր տեղաշարժեր կամ (ադրբեջանական.- Ն.Ս.) զորքի կենտրոնացումներ»,- ԱԺ ճեպազրույցների ժամանակ ասաց ՀՀ ԱԺ «Պատիվ ունեմ» խմբակցության քարտուղար Տիգրան Աբրահամյանը՝ անդրադառնալով Ադրբեջանի կողմից Հայաստանի ուղղությամբ հնարավոր հարձակման հավանականությանը:
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը Հանրային ֆինանսների կառավարման միջազգային փորձագետ, ՀՀ Ֆինանսների նախկին նախարար, «Վալլեքս» խմբի ընկերությունների ավագ փոխնախագահ Վարդան Արամյանն է:
ՀՀ-ից ԵԱՏՄ անդամ չհանդիսացող երկրներ հացահատիկի արտահանման արգելքը ևս 6 ամսով երկարաձգվել է. որոշումն ընդունվել է գործադիրի վերջին նիստի ժամանակ։ Ըստ հիմնավորման՝ առաջարկվում է արգելել ցորենի, մեսլինի, գարիի, եգիպտացորենի, հնդկացորենի, արևածաղկի սերմի, արևածաղկի ձեթի արտահանումը:
168.am-ի հարցադրմանն ի պատասխան՝ անդրադառնալով ՀՀ անվտանգային առկա մարտահրավերներին և սրան զուգահեռ՝ գործող իշխանությունների խաղաղության օրակարգերին, «խաղաղության խաչմերուկ» նախաձեռնությանը, Սեյրան Օհանյանը նկատեց, որ 2018 թվականից սկսած՝ մերժվել է բանակցային ամբողջ գործընթացը, երկիրը ներքաշվել է պատերազմի մեջ:
Փաշինյանը քաղաքացու պաշտպանվածության զգացումը, կամ, ինչպես ինքն է ասել՝ «պաշտպանվածության իրականությունը» ուղղակի կապի մեջ է դնում Պարեկային ծառայության, այսինքն՝ իրավակարգի ապահովման ներքին կառուցակարգի հետ։
Սուրենյանցի խոսքով՝ անհասկանալի է հայկական կողմի նվիրվածությունը բրյուսելյան հարթակին, երբ Բրյուսելն անգամ չի ցանկանում Ալիևին հանդիպման տանել, և կամ գուցե ռեսուրսները չեն բավարարում, քանի որ Արևմուտքը թաթախված է երկու պատերազմի մեջ:
