Այսօրվա իրադրությունը ճիշտ գնահատելու և վերլուծելու համար պետք է անդրադառնալ մեր պատմությանը, իսկ այն ապացուցում է, որ բարդ կյանքն առաջացնում է գոյատևման հզոր հոգեբանական մեխանիզմներ, այդ պատճառով հայերս արտակարգ լավ ենք հարմարվում ամեն ինչին։ Անկախ նրանից՝ հայը երկրագնդի որ մասում է գտնվում, միանգամից հարմարվում է իրավիճակին, իսկ օրինապաշտ հայերն ավելի լավ են ապրում։ Այն ազգերը, որոնք ծանր պատմություն ունեն, ստիպված ձևավորել են հոգեբանական այնպիսի մեխանիզմներ, որոնք ապահովում են նրա գոյատևումը։
168 TV-ի «Ռեվյու» հաղորդաշարի եթերում «Դեմոկրատական կուսակցության» նախագահ Արամ Սարգսյանը, խոսելով Արցախի ճանաչման գործընթացի՝ իրենց պահանջի մասին, նշեց՝ Արցախը որևէ մեկն օրինական սուբյեկտ չի համարի այնքան ժամանակ, քանի դեռ առաջին հերթին Հայաստանը դա չի արել, իսկ անելու ձևն Արցախի ճանաչումն է։
«Ջենեսիս Արմենիա» ուղեղային կենտրոն-հիմնադրամի ղեկավար, քաղաքական գիտությունների թեկնածու, դոցենտ Աբրահամ Գասպարյանը 168TV-ի «Ռեվյու» հաղորդման ընթացքում ուշագրավ մանրամասներ ներկայացրեց հունիսի վերջին հայ և ադրբեջանցի պաշտոնյաների մասնակցությամբ Մոսկվայում կայացած միջնորդավորված հանդիպումից:
168 TV-ի «Ռեվյու» հաղորդաշարի եթերում, անդրադառնալով Հարավային Կովկասում տեղի ունեցող զարգացումների վերաբերյալ Իրանի դիրքորոշմանը, Իրանի խորհրդարանի պատգամավոր Ռոբերտ Բեգլարյանը նշեց՝ Իրանի նախագահի համար այդ զարգացումներին հընթացս հայ-իրանական սահմանի անխախտելիությունն աներկբա է, և հենց այդ նպատակով է, որ Ռուսաստանի նախագահ Պուտինի հետ հանդիպման ժամանակ Ռաիսին կարևորել է, որ ուկրաինական պատերազմը չպետք է պատճառ դառնա, որ Ռուսաստանի ուշադրությունը Հարավային Կովկասից շեղվի։
«Սա հասկանալու համար բավական էր պատկերացնել միայն այն, որ նոյեմբերի 9-ի հայտարարությունից հետո որևէ բան չավարտվեց, ոչ թե՝ Ղարաբաղը հանձնենք և լավ կապրենք, Հայաստանն էլ հանձնենք՝ լավ չենք ապրի: Իսկ հասարակությունն իր դրսևորած անտարբերությամբ ինձ հիմք է տալիս մտածելու, որ եթե, ասենք, Մալաթիա-Սեբաստիայի հանձնման հարցը դրվի, Դավթաշենը անհաղորդ կմնա: Մենք այսօր գտնվում ենք տոտալ թմբիրի մեջ: Մի խումբ ընդդիմադիր քաղաքական, հասարակական գործիչները շատ քիչ են՝ բացատրելու և հասկացնելու, որ պետք է արթնանալ թմբիրից»:
168 TV-ի «Ռեվյու» հաղորդաշարի եթերում Արթուր Խաչիկյանը ռուս խաղաղապահներին միջազգային խաղաղապահներով փոխարինելու կողմնակիցներին նաև հիշեցրեց պատմության դառը փորձը, երբ միջազգային խաղաղապահներ տեղակայված երկրներում իրականացվել են ցեղասպանություններ, օրինակ՝ Սոմալիում զոհ է դարձել 500 հազար, Ռուանդայում՝ 800 հազար, Բոսնիա և Հերցեգովինայում՝ 8 հազար, իսկ Դարֆուրում՝ 200 հազար մարդ։
«Սահմանային իրավիճակի մասին պաշտոնական տեղեկատվությամբ ենք իմանում, ոնց որ թե արծրունհովհաննիսյան չեն անում, և տալիս են հստակ տեղեկություններ: Լարվածություն կա, բայց հրադադարի ռեժիմը պահպանվում է»,- 168TV-ի «Ռեվյու» հաղորդման ընթացքում ասաց Արցախի ԱԺ «Արդարություն» խմբակցության ղեկավար Դավիթ Գալստյանը:
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրն ադրբեջանագետ Գառնիկ Դավթյանն է:
168 TV-ի «Ռեվյու» հաղորդաշարի եթերում Պուտինի հետ հեռախոսազրույցի վերաբերյալ ռուսական կողմի հետ համաձայնեցված պաշտոնական հաղորդագրության տարածումն, իսկ կայացած մյուս զանգերի դեպքում՝ հաղորդագրությունների բացակայությունը քաղաքական վերլուծաբան Արմեն Բաղդասարյանը պայմանավորեց նրանով, որ ՌԴ նախագահ Պուտինի հետ Փաշինյանը քննարկում է անելիքները, իսկ մյուս երկրների ղեկավարները զանգում են ընդամենը տեղեկանալու, թե է՞լ ինչ է հանձնելու Փաշինյանը։
«Ընդդիմությունը կարող է հիմա մի գումարտակ հավաքել, գնանք և փորձենք պաշտպանել Աղավնոյի, Սուսի, Բերձորի և մեր մյուս համայնքների բնակիչներին, բայց ինչպես 44-օրյա պատերազմի ժամանակ Նիկոլ Փաշինյանը մեջքի հետևից սպանեց 5000-ից ավել տղու, նույնը սպասվելու է մեզ»,- 168TV-ի «Ռեվյու» հաղորդման ընթացքում ասաց ՀՀԿ խորհրդի անդամ Տիգրան Վարդանյանը՝ ընդգծելով, որ բոլոր ճանապարհները բերում են մի կետի՝ Նիկոլ Փաշինյանի հեռացում:
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարի նկարահանող խումբն այցելել էր Շիրակի մարզի Ախուրյանի տարածաշրջանում գտնվող Վահրամաբերդ գյուղ, որն անվանակոչվել է ի պատիվ միջնադարի հայ զորավար Վահրամ Պահլավունու, որի տապանաքարը պահպանվում է Մարմաշենի վանքի գավթում։
«Հիմա նույնն են անում, շարունակում են հանձնել։ Այս Կառավարությունը մինչև հիմա հանձնում է, որևէ բան հետ չի բերել, ուստի, քանի իրենք են իշխանություն, անհնար է խոսել հնարավորության մասին, թե երբևէ կարող ենք հետ բերել հանձնվող տարածքները, որովհետև նրանց համար կարևորը ոչ թե հայրենիքն է, այլ իրենց իշխանությունը պահելու հարցը»,- ասաց Կարեն Իգիթյանը։
2020-ի նոյեմբերի 9-ի եռակողմ հայտարարությունն ընթերցելիս ծագող առաջին հարցն այն է, թե ի՞նչ մանդատով են ռուս խաղաղապահները մուտք գործում Արցախ։ Սա այն հարցն է, որը նման տեքստի տակ ստորագրելուց առաջ խաղաղապահ առաքելություններից փոքրիշատե տեղյակ ցանկացած մարդ պետք է ուղղեր ինքն իրեն։ Խաղաղապահների մանդատը մշտապես ստորագրում են հակամարտության բոլոր կողմերը, այսինքն՝ պետք է լինի խաղաղապահ ուժերի մուտք գործելու հարցով կոնսենսուս, հակառակ դեպքում այդ ուժերի տեղակայումն արդեն իսկ մեծ հարցականի տակ է
«Ինտենսիվ կրակոցներ չկան, բայց այնպես չէ, որ հրադադարի ռեժիմը չի խախտվում: Ադրբեջանը խախտում է հրադադարի ռեժիմը, կայուն լարվածություն կա, բայց մարտական գործողություններն այն ինտենսիվությամբ չեն, որ մի քանի օր առաջ էր»,- 168TV-ի «Ռեվյու» հաղորդման ընթացքում ասաց Արցախի ԱԺ «Արդարություն» խմբակցության պատգամավոր Մետաքսե Հակոբյանը:
Ռեժիսորի կարծիքով՝ արդեն իսկ ակնհայտ է՝ ռուսական ազդեցությունը Հարավային Կովկասում վերացնելու նպատակով ամբողջ օրն Արևմուտքի քարոզով զբաղվողները գիտակցված տանում են հայերի բնաջնջման քաղաքականություն, ինչին միանում է նաև Փաշինյանը՝ խոսելով Արցախի պաշտպանության բանակի ապառազմականացման մասին։
Արցախից վերադառնալու ճանապարհին նա ադրբեջանական կողմի կառուցած նոր ճանապարհին տեսել է ռուս խաղաղապահների երեք մեքենա. «Ինչ-որ աշխատանքներ էին տանում, մտածեցինք՝ երևի անցակետ են տեղադրում, ու այդ պահին նկատեցինք, որ Հին Շենից երևի 8-9 մեքենայի շարասյուն է գալիս, որից դատելով՝ առնվազն ադրբեջանցի փոխնախարար էր մեջը, որովհետև շատ ներկայացուցչական շարասյուն էր: Ժամը 3-ն էր, այսինքն՝ ինչ-որ պայմանավորված հանդիպում էր, բայց մեր կողմից որևէ մեքենա չկար, որ խոսեր այն մասին, որ այդտեղ նաև հայկական կողմը կար ներկայացված:
168 TV-ի «Ռեվյու» հաղորդաշարի եթերում քաղաքագետ Ալեն Ղևոնդյանը Նիկոլ Փաշինյանիհնչեցրած այս հայտարարությունը համարեց ոչ թե Արցախի մնացյալ հատվածի ապառազմականացում՝ զինաթափում, այլ Արցախում ապրող մեր 130 հազար հայրենակիցների նկատմամբ դավաճանություն։
«Պաշտոնապես ասում եմ, որ այսօր Ադրբեջանը կարող է մի քանի կետերով հատել ՀՀ սահմանը և երթևեկություն իրականացնել Նախիջևան։ Ադրբեջանի ամենաարևմտյան շրջանը Ղազախի շրջանն է, մենք պատրաստ ենք, թող գան-գնան Նախիջևան, մենք երաշխավորում ենք այդ երթևեկության անվտանգությունը։ Բայց միայն Ղազախով չէ, Ղազախ-Նախիջևան հատվածով չէ, Ղազախ-Բերդ, Վարդենիսի հատվածում մենք կարող ենք դա ապահովել, նաև Սիսիանի, Երասխի, Գորիսի հատվածներում, որտեղ մենք մաքսային ծառայության հսկողություն ունենք, և այս ընթացքում Ադրբեջանը որևէ անգամ չի օգտվել դրանից»:
«Չի կարող լինել օրենքից ու օրինականությունից դուրս քայլ, բայց այն, որ մենք դաժան ենք լինելու մեր հետապնդումներով՝ օրենքն ենք հետապնդելու, մենք գիտենք, որ դավաճանական և մատնիչ ձևով այդ սև ցուցակը կազմվել է, ուստի պայքարելու ենք»,- ասաց նա, թվարկելով այն քայլերը, որոնք պատրաստվում են ձեռնարկել:
Այսօր կեսօրից հետո Արցախի Պաշտպանության բանակը տարածեց հաղորդագրություն, որ օգոստոսի 3-ին, ժամը 09։00-ից սկսած, ադրբեջանական ստորաբաժանումները կոպտորեն խախտել են հրադադարի ռեժիմը՝ ՊԲ դիրքերի ուղղությամբ կիրառելով նռնականետեր և ԱԹՍ-ներ, ինչի հետևանքով հայկական կողմում կան վիրավորներ և զոհ։
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրն ԱԺ ընդդիմադիր «Պատիվ ունեմ» խմբակցության քարտուղար, պատգամավոր Տիգրան Աբրահամյանն է:
«Արցախի շփման գծում վերջին երկու օրերը լարված իրավիճակ է. 44-օրյա պատերազմից հետո թշնամին գրեթե ամեն առիթ օգտագործում է, որպեսզի լարվածության մեջ պահի այս հատվածում բնակվող մեր հայրենակիցներին, և նման սադրանքները կարծես թե օրինաչափ են դարձել: Այս անգամ մեր ՊԲ-ն կարողացել է իր պարտականությունները բարձր մակարդակով կատարել: Չունենք մարդկային և տարածքային կորուստներ, սակայն, ընդհանուր իրավիճակը լարված է այս պահի դրությամբ»:
Ադրբեջանի հարցերով փորձագետ Արմինե Ադիբեկյանի կարծիքով՝ Ադրբեջանի երեկվա ագրեսիան պայմանավորված է նրանով, որ, առաջին հերթին, Ադրբեջանն ավելի նպաստավոր դիրքեր է փորձում զբաղեցնել, որպեսզի ավելի խոցելի դարձնի հայկական կողմի կարգավիճակը, պարտադրելով հայկական կողմին, այս պարագայում՝ Արցախին, լուռումունջ ընդունել Ադրբեջանի պայմանները:
«Պայքարող ուժը, որը կարողացավ այսքան մարդ մոբիլիզացնել, դա քիչ չէ: Այսքան արժանապատիվ մարդիկ, չնայած ծեծուջարդին՝ փողոց են դուրս գալիս, դա լուրջ բան է: Թույլ չտանք վարկաբեկել ընդդիմադիր շարժումը: Մեր թշնամուն դուր չի գալիս այդ ընդդիմադիր շարժումը, իրենց թույլ են տալիս մեր ներքին գործերին խառնվել, ինչքա՜ն ողորմելի է, էլի, մեր իշխանության վիճակը»:
«Ամունդի-Ակբա Ասեթ Մենեջմենթ» ՓԲԸ փոխտնօրեն, ֆոնդերի կառավարիչ Հրայր Ասլանյանը վստահեցնում է՝ պարտադիր կուտակային կենսաթոշակային ֆոնդերում արձանագրված նվազեցումները պետք է դիտարկել ընդամենը 6 ամսվա կտրվածքով, ինչը շուկայական նորմալ երևույթ է՝ հաշվի առնելով այն, որ ֆոնդերն արձագանքում են աշխարհի արժեթղթերի շուկաներում տեղի ունեցող երևույթներին։
Հարցին՝ ի՞նչ է արել 17 տարեկան անչափահասը, որ դատախազությունը վերաքննիչ բողոք է բերել և ցանկանում է անպայման կալանքի տանել, փաստաբանը պատասխանեց՝ կա տեսանյութ, որտեղ երևում է, որ անչափահասը պլաստիկե դատարկ շիշ է նետում՝ հայտնի չէ՝ ում ուղղությամբ ու ինչ հետևանքներով:
Առանց Արցախի՝ հայ-ադրբեջանական հարաբերություններ չեն կարող լինել։ Ադրբեջանական դիրքորոշման համաձայն՝ Արցախի խնդիրը փակված է, մեզ ևս ստիպում են հաշտվել այդ հանգամանքի հետ։ Բաքուն ասում է՝ Արցախի խնդիր չկա, նույնիսկ նման վարչական միավոր կամ շրջան գոյություն չունի Ադրբեջանի կազմում, խնդիրն օրակարգից հանվել է, Հայաստանի և Ադրբեջանի հարաբերությունները դարձել են ուղղակի, և իրենց պատկերացմամբ՝ այդ «խոչընդոտը» մեկընդմիշտ վերացել է։ Նշանակում է՝ ըստ Բաքվի՝ հարաբերությունները պետք է կառուցվեն առանց Արցախի խնդիրը շոշափելու։
Ճանապարհաշինարարության ոլորտում զարհուրելի բաներ են կատարվում. առկա է մենաշնորհ և կոռուպցիա, ուստի իրավապահ կառույցները և կոռուպցիայի կանխարգելմամբ զբաղվող կազմակերպությունները պարտավոր են հատուկ ուշադրություն դարձնել այս ոլորտի վրա՝ խոշորացույցի տակ պահելով առաջին հերթին Նիկոլ Փաշինյանի աշխատակազմի ղեկավարի տեղակալ Բագրատ Բադալյանի և նրա կնոջը հավատարմագրային կառավարման հանձնված «Ճաննախագիծ» ՍՊԸ-ի գործունեությունը։
Վերլուծաբան Ստեփան Դանիելյանը Հարավային Կովկասում ԱՄՆ ակտիվությունը և այդ համատեքստում ԱՄՆ պետքարտուղար Էնթոնի Բլինքենի հեռախոսազրույցը Փաշինյանի հետ դիտարկելիս հատուկ ուշադրություն է հրավիրում այդ երկրի ազգային անվտանգության դոկտրինում ամրագրված այն դրույթի վրա, ըստ որի՝ ԱՄՆ-ը պետք է թույլ չտա, որ առաջանա մի երկիր, որը կարող է ԽՍՀՄ-ի պես մրցել ԱՄՆ-ի հետ, իսկ այդ հարցում ԱՄՆ-ը սպառնալիք է տեսնում Ռուսաստանից և Չինաստանից, ուստի, ըստ այդ ռազմավարության, սպառնալիքները պետք է լուծել բալանս խախտելով։
«Եղել է պայմանավորված պատերազմ՝ պայմանավորված միջազգային ուժերի և թուրք-ադրբեջանական տանդեմի հետ։ Այն ժամանակ, երբ ասում էին՝ նոր պատերազմ, նոր տարածքներ, այդ դեպքում պետք է, չէ՞, հասկանային դրա հետևանքները. չէ՞ որ երկրի ղեկավարը հենց դրա համար է, չէ՞ որ քաղաքական գործիչը պետք է ունենա պատասխանատվություն»,- ասաց Շարմազանովը՝ հավելելով՝ այդ անպատասխանատվությունն է պատճառը, որ Փաշինյանն իրականություն է դարձրել իր խոստումների ճիշտ հակառակը՝ ասվածի ապացույցը պայմանավորված պատերազմն է՝ պարտության ավարտով, և Հայաստանի ինքնիշխանության վերացումը։
