Շատ բարդ է ասել, արդյոք սա Նիկոլ Փաշինյանի կողմից վարքագծային գիտակցված ընտրությո՞ւն է, թե՞ ենթագիտակցության արտահայտություն: Բոլոր դեպքերում Աստվածաշնչից այդքան շատ մեջբերումներ ու համեմատություններ անող Նիկոլ Փաշինյանին չէր խանգարի վերընթերցել աստվածաշնչյան մեղքերից այն մեկը, ըստ որի՝ Տիրոջ անունը զուր արտասանելը նույնպես մեղք է՝ «Քո Տեր Աստծո անունը զուր տեղը չպիտի արտասանես, որովհետեւ Տերը արդար չի համարում նրան, ով իր անունը զուր տեղն է արտասանում»:
Ըստ վիճակագրական տվյալների՝ կանայք կազմում են մեր երկրի թոշակառուների 39 տոկոսը: Սակայն կենսաթոշակները տարբեր են: Տղամարդկանց միջին կենսաթոշակը կազմում է 42.5 հազար դրամ, իսկ կանանցը` 39.158 հազար: Բայց թե այս «անհամամասնության» առկայության, թե այլ բազմաթիվ այլ տվյալներով՝ մենք շատ ավելի առաջ ենք եվրոպական շատ երկրներից: Օրինակ, բարձրագույն կրթության վիճակագրական տվյալներով: Այստեղ սեռային խտրականություն գտնելը դժվար է: Նույնիսկ գիտական վիճակագրությունն ապացուցում է, որ սեռային խտրականություն չկա: 2008թ. գիտությունների թեկնածուների մեջ կանայք կազմում էին 38.5 տոկոսը: Տասը տարվա ընթացքում նրանց տեսակարար կշիռն աճել է՝ կազմելով 48.3 տոկոս:
Հոկտեմբերին տնտեսական զարգացումները Հայաստանում ակնհայտորեն այնքան էլ բարեհաջող չեն եղել, առնվազն սեպտեմբերի համեմատ։ Նախորդ ամսվա նկատմամբ նույնիսկ անկում է գրանցվել։ Տնտեսական ակտիվությունը 4,7 տոկոսով ցածր է եղել, քան սեպտեմբերին։
ԼՂ հակամարտության խաղաղ կարգավորման շրջանակում քաղաքացիական խաղաղարարությանն ուղղված քայլերը գրավել են արտասահմանյան ԶԼՄ-ների ուշադրությունը: Օրերս՝ նոյեմբերի 17-21-ը, Հայաստանից, Արցախից և Ադրբեջանից լրագրողական խմբերի փոխայցերը հակամարտող երկրներ լուսաբանել են ոչ միայն երեք կողմերի լրատվամիջոցները, այլև ռուսական, ամերիկյան և եվրոպական հեղինակավոր ԶԼՄ-ները՝ այս համաձայնությունը դիտարկելով կողմերի միջև խաղաղությանն ուղղված գործընթացի մեկնարկ:
Վիճակագրական կոմիտեն կարծես ամեն ինչ անում է արդարացնելու կառավարության ու վարչապետի վստահությունը։ Ոչինչ, որ առանց այն էլ տնտեսական աճի վերաբերյալ մինչև այժմ հրապարակված ցուցանիշները հավատ չէին ներշնչում, հիմա էլ սկսվել է դրանց վերանայումը։
Տարիներ առաջ Մեհրաբի զորամասում մեր զրույցի ժամանակ, եթե կհիշեք, ես ասացի, որ ՀՀ-ում՝ Երևանում է պայթելու վտանգը: Ես այդ ժամանակ նաև ասացի, որ 2018-ին իշխանափոխություն է լինելու: Այո, նաև այդ առումով եմ ասել, բայց հիմա հեղափոխություն, պատերազմ է լինելու: Իմ կարծիքով՝ մոտակա երեք-չորս ամսվա ընթացքում ադրբեջանական կողմից գործողություններ կարող են լինել, և մարտական գործողությունների բուն ուղղությունը նախիջևանյան թևի հետ է կապված լինելու:
Եթե դու քո գործընկերոջը մղում ես աշխատելու շահերի դաշտում, արժեքները մի կողմ դնելով, սա արդեն մեծ հարված է հարաբերություններին, քանի որ արժեքային դաշտով համագործակցող գործընկերն ընկալելի է, կանխատեսելի, վստահելի, հետևաբար՝ նա այս պարագայում կիրառում է ռեսուրս, որ ոչ թե ունենա այն, ինչ ցանկանում է ունենալ քեզնից, այլ կիրառում է ռեսուրս քո զարգացման, քո դինամիկայի համար: Սրանք շատ տարբեր կոնցեպտներ են: Այս տեսակետից ունենք բավականին բարդ իրավիճակ:
«Ապրիլյան պատերազմի հետ կապված շահարկումներ անողներն այն մարդիկ են, որոնք ընդհանրապես բանակից չեն հասկանում: …Ովքե՞ր են ապրիլյան գործողությունները հետաքննող հանձնաժողովի անդամները. մարդիկ են, որոնք նույնիսկ բանակում չեն ծառայել, գաղափար չունեն, թե զենքը որքան է կշռում, զենքի տեսակները չգիտեն, և իրենք պիտի այդ հարցը քննարկեն և չգիտեմ ինչ որոշումներ կայացնեն»:
Տարօրինակ ձևով, վերջին շրջանում միջին աշխատավարձի աճն ավելի ակտիվ է պետական համակարգում` 7,6 տոկոս, որքան էլ այն ձևավորվում է տնտեսական հատվածի հաշվին։ Ու դա, առաջին հերթին՝ համատարած պարգևատրումների արդյունք է։ Ինչպես հայտնի է, վարչապետի գաղտնի որոշմամբ բարձրաստիճան պաշտոնյաների աշխատավարձերը կրկնապատկվել են։ Պետական համակարգում և հատկապես կառավարության բարձր օղակներում, ըստ էության, սկսել են ավելի բարձր գնահատել իրենց աշխատանքը։
Տնտեսական տեղեկատվության նկատմամբ հասարակական ուշադրության աճն ինքնին հասկանալի է: Բոլոր ժամանակներում հասարակական-քաղաքական կյանքի կտրուկ փոփոխությունների առաջատար հիմք-պատճառը տնտեսական սպասումներն են: Պարզ հասարակական գիտակցության մեջ ազատության և արդարության սպասումը, ի վերջո, «մարմնավորվում» է՝ որպես տնտեսական սպասում:
Զարմանալի կառավարություն ունենք. չի կարողանում ծախսել իր փողերը, բայց գնում դրսից պարտք է վերցնում։ Բյուջեի գանձապետական հաշվին 500-600 մլն դոլար կա, իսկ կառավարությունն ակտիվորեն նոր վարկեր է ներգրավում։ Միայն վերջին երկու-երեք շաբաթվա ընթացքում շուրջ 205 մլն դոլարի վարկային համաձայնագրեր են վավերացվել։ Այն դեպքում, երբ բյուջեն փողի խնդիր չունի։ Խնդիրը ծախսերը ժամանակին կատարել չկարողանալու մեջ է։
Այս հուշից պարզ է դառնում, որ Չարենցն իրականում առաջին անգամ թմրադեղ՝ մորֆի, օգտագործել է 1929 թվականին։ Սակայն, երբ թերթում ենք «Երևանի ուղղիչ տնից»-ը, տեսնում ենք, թե ինչպես է Չարենցը նկարագրում այն բանտարկյալներին, ովքեր թմրադեղ էին օգագործում։
Նիկոլ Փաշինյանը կարծում է, որ Հայաստանի կառավարությունը երկրում բարեփոխումների իրականացման հարցում առաջ է շարժվում հնարավոր առավելագույն արագությամբ: Այս մասին նա հայտարարել է Ֆրանսիայի հայ համայնքի ներկայացուցիչների հետ հանդիպման ժամանակ։
«168 Ժամի» հետ զրույցում ռուս տնտեսագետ Ալեքսեյ Մարտինովն անդրադառնալով երկարաձգված բանակցություններին՝ ասաց, որ այն, ինչ վերաբերում է ռուսական էներգակիրների գնագոյացման հարցին, վաղուց ապաքաղաքականացվել է և կրում է բացառապես տնտեսական բնույթ:
Կա տպավորություն, որ, եթե համանախագահող երկրները որևէ պարագայում համաձայնեն բանակցային գործընթացին Արցախի մասնակցությանը, ապա դա տեղի կունենա միայն «հավասարության» սկզբունքով, եթե դրան մասնակցեն նաև Ադրբեջանի, այսպես կոչված, ղարաբաղյան համայնքի ներկայացուցիչները: Դա, բնականաբար, ամբողջությամբ կխեղի բանակցային գործընթացը և որևէ դրական հեռանկար չի կարող խոստանալ հայկական կողմերի համար:
Օրերս Հայոց լեզվի և Հայոց պատմության մասնագետների հետ հանդիպման ժամանակ ԿԳՄՍ նախարար Արայիկ Հարությունյանը հայտարարեց, որ նախարարությունը քննարկում է Հայոց լեզու և գրականություն, Հայոց պատմություն և Մաթեմատիկա առարկաների ուսուցիչների աշխատանքի ընդունման կարգում փոփոխություններ կատարելու հարցը։ Հաշվի առնելով այդ առարկաների կարևորությունը՝ նախատեսվում է նրանց աշխատանքի ընդունել քննության հիման վրա։
Ֆինանսական ու բանկային կայունության համար մի պահ սպառնալիքներ ստեղծվեցին «թավշյա հեղափոխության» օրերին։ Բայց հաջողվեց առանց մեծ կորուստների դուրս գալ այդ իրավիճակից։ Ճիշտ է, դրա համար Կենտրոնական բանկը բավական լուրջ գին վճարեց. երկրում ֆինանսական կայունության ապահովման նպատակով 2018թ. ապրիլ-մայիսին Կենտրոնական բանկի պահուստները կրճատվեցին 227 մլն դոլարով, ինչը, անշուշտ, նորմալ երևույթ է նման իրադարձությունների պայմաններում։
«Դրանք բոլորը քարոզչական փուչիկներ են՝ ուղղված ներքին լսարանին, ինչպես Փաշինյանն ասաց՝ «Արցախը Հայաստան է»: Հասկանալի է, թե ում են դրանք ուղղված: Չեմ կարծում, որ հայերն ու ադրբեջանցիներն այնքան հիմար են, որպեսզի լուրջ ընկալեն այդ տեղեկատվությունը»,- ասաց փորձագետը:
Զագրեբում ընթացող Եվրոպական Ժողովրդական կուսակցության համագումարի ընթացքում Սերժ Սարգսյանը, ի վերջո, խոսել է՝ քաղաքական գնահատական տալով Հայաստանում տեղի ունեցած իշխանափոխությանը, ղարաբաղյան կարգավորմանը, ինչպես նաև՝ Հայաստան-ԵՄ հարաբերություններին։
Նիկոլ Փաշինյանի թեթև ձեռքով հաջորդ տարվա պահպանողական բյուջեն մի քանի օրում հանկարծ դարձավ «հեղափոխական»։ «Այո՛, այս բյուջեն հեղափոխական է։ Այլ կերպ, քան հեղափոխական, սա չի կարելի անվանել»,- բյուջեի նախագծի վերաբերյալ իր եզրափակիչ ելույթի ժամանակ Ազգային ժողովի ամբիոնից հայտարարել է վարչապետը։
Երեկ ՀՀ Քննչական կոմիտեն (ՔԿ) հաղորդագրություն է տարածել սեպտեմբերի 17-ին ՊՆ փոխգնդապետ Արա Մխիթարյանին ծեծի ենթարկելու դեպքի առնչությամբ հարուցված քրեական գործի մասին, որին, ըստ մամուլի հրապարակումների, անձամբ մասնակից էր եղել Վայոց ձորի նախկին մարզպետ Տրդատ Սարգսյանը։ Հիշեցնենք, որ հեղափոխությամբ պաշտոնը ստանձնած մարզպետը ստիպված եղավ հրաժարական տալ պաշտոնից՝ սպային դաժան ծեծի ենթարկելուց հետո:
Որպեսզի թափ հավաքող «տնտեսական հեղափոխության» արդյունքները հասարակությունը գոնե ինչ-որ կերպ «ճաշակի», Նիկոլ Փաշինյանը պարբերաբար տվյալներ է հրապարակում տարբեր ոլորտներում արձանագրվող «աննախադեպ» հաջողությունների ու ձեռքբերումների վերաբերյալ։ Կարևոր չէ, թե խոսքն ինչի մասին կլինի, կարևորը, որ աճերն ազդեցիկ լինեն։ Պատահական չէ, որ առայժմ հասարակությունը «տնտեսական հեղափոխության» արդյունքները զգում է հիմնականում վիճակագրական այդ աճերի տեսքով, որոնք մեծամասամբ խաբուսիկ են։
Ժամանակին Նիկոլ Փաշինյանը հավատացնում էր, որ կոռուպցիայի և մենաշնորհների դեմ պայքարը բավարար է, որպեսզի ներդրումները հոսեն Հայաստան։ Այդ հույսերը չարդարացան, ու հիմա կառավարությունն արդարացումներ է փնտրում։
Եթե 1950-60-ականներին ԽՍՀՄ-ում մարդկանց պատմեին, որ 50-60 տարի հետո հնարավոր է՝ մշակութային կենտրոններում, թատրոններում ու գյուղերում գետնին ընկած լինեն Լենինի, Ստալինի արձանները, ապա մարդիկ այդ ամենն ասողներին խենթ կկոչեին։ Այդ տարիներին «արվեստից հասկացողները» որոշում էին քանդել ու փշրել Չարենցի, Մայակովսկու, Եսենինի, Բակունցի կիսանդրիները, քանի որ այդ քանդակները վտանգավոր էին, հակահեղափոխական ու դեմ էին սովետական գաղափարախոսությանը։ Եվ միգուցե դա է պատճառը, որ Լենինը մինչ օրս տապալված է պատկերասրահի բակում։
Սոցիալապես անապահով ընտանիքները սկսել են զգալ տարեսկզբից գազի ներմուծման թանկացման հետևանքները։ Ճիշտ է, գազի ներքին սակագները Հայաստանում չեն բարձրացել, բայց հիմա անապահովներն ավելի շատ են վճարում, քան վճարում էին նախկինում։
Վարկային ռիսկը Հայաստանում վերջին շրջանում ավելացել է, ու դա անհնարին է չնկատել։ Վարկային շուկայի որոշ հատվածներ ակնհայտորեն տաքանում են. ծանրանում է վարկերի բեռը` ավելացնելով վարկառուների խոցելիությունը։ Այլ հարց է, որ գուցե ռիսկը դեռ այնպիսին չէ, որ կարող է բարդություններ ստեղծել ֆինանսական հաստատությունների համար։
««Եվ-և»-ի քաղաքականություն փորձել է ՀՀ-ն իրականացնել նախկին իշխանությունների օրոք, ինչի է դա հանգեցրել, մենք գիտենք, ուստի ես չեմ կարծում, որ հիմա ներկայիս իշխանությունները ռիսկի գնան՝ թեկուզ ինչ-որ բանով նյարդայնացնեն Կրեմլին: Նրանք դա չեն անի»,- ասաց Վասաձեն: Նա նշեց, որ ՀՀ իշխանությունները չեն անի նման բան, քանի որ Կրեմլը լրջորեն վերահսկում է ՀՀ ներքաղաքական դաշտը, Հայաստանը և Ռուսաստանն ինտեգրված են այնպես, որ Մոսկվան համարյա թե անսահմանափակ հնարավորություններ ունի, և պատիժը կգա անհապաղ: «Երևանում այդ մասին շատ լավ գիտեն»:
18-րդ դարի վերջից սկսած աշխարհի գերտերությունները ստացան մրցակցության նոր թատերաբեմ, այն է՝ գիտատեխնիկական զարգացումը և արդյունաբերական առաջընթացը: Այս երևույթն էական է այնքանով, որ խորքով փոխեց պետությունների մրցակցության հիմնական ձևաչափը: Պատերազմների վարման տրամաբանությունը դարձավ ոչ թե ուղղակի սահմանների ընդլայնումը, այլ տեխնիկական առաջընթացի համար անհրաժեշտ հումքային ռեսուրսների տիրապետումը, հասարակության կրթական ցենզը, գիտական հիմնարկների առկայությունը:
Իրականում նման քվեարկություններով Հայաստանը, հանուն Ռուսաստանի, նպաստում է սեփական մեկուսացմանը, որն արտահայտվում է ամենատարբեր դրսևորումներով, սակայն ամենաառարկայականը՝ ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորման հարցում աշխարհի վերաբերմունքի տեսքով: Նման բանաձևերն իրականում անուղղակիորեն դիրքավորում են երկրներին, և Հայաստանը, ինչպես միշտ, դիրքավորվում է Ռուսաստանի կողքին՝ արժանանալով, առաջին հերթին՝ Արևմուտքի համապատասխան վերաբերմունքին:
Վերջին օրերին մեծ աղմուկ է բարձրացել բուհերում Հայոց լեզու և գրականություն, Հայոց պատմություն առարկաների պարտադիր դասավանդման շուրջ։ Ներկայում այդ առարկաների դասավանդումը պարտադրվում է օրենքով։ Նախարարության կողմից շրջանառության մեջ դրված նոր նախագծով այդ առարկաների դասավանդման հարցը թողնված է բուհերին։ Այս փոփոխության հիմքում դրված է բուհերին ակադեմիական ազատություն տալու մտադրությունը։ Բանն այն է, որ բարձրագույն կրթության ոլորտում կա ակադեմիական ազատության սկզբունք, և դրա բաղադրիչներից մեկն էլ այն է, որ բուհերն իրենք որոշեն դասավանդվող առարկաների ցանկը։
