Նոյեմբերի 7-ից Կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարության դիմաց նախարար Արայիկ Հարությունյանի հրաժարականը պահանջող ԵՊՀ ուսանողներն ու ՀՅԴ երիտասարդական թևի անդամները երեկ ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանին հանդիպեցին ԱԳՆ-ի մոտ, որտեղ պատրաստվում էր մասնակցել երիտասարդ դիվանագետների երդման արարողությանն ու դիվանագիտական դպրոցի ստեղծման տասնամյակին նվիրված միջոցառմանը: «Արայիկ, հեռացիր» կոչերով նրանք շրջանի մեջ էին վերցրել Նիկոլ Փաշինյանին և պահանջում էին հեռացնել նախարար Հարությունյանին:
Մինչև վերջերս կառավարությունը բավական պասիվ էր արտաքին աղբյուրներից նոր վարկային միջոցների ներգրավման առումով։ Մի պահ նույնիսկ արտաքին պարտքի նվազում արձանագրվեց։ Իհարկե, դա Կենտրոնական բանկի պարտավորությունների կրճատման արդյունք էր, բայց այդ հանգամանքը չէր կարող վրիպել Նիկոլ Փաշինյանի աչքից՝ ևս մեկ անգամ խոսելու «թավշյա հեղափոխության» «աննախադեպ» հաջողությունների մասին։
ԱՄՆ Ներկայացուցիչների տանը Հայոց ցեղասպանության ճանաչման բանաձևի հաստատումից հետո ընդհատակյա գործընթացներ են սկսվել ԱՄՆ Սենատում նմանատիպ բանաձևի հաստատման դեմ: Ինչպես հայտնի է, հոկտեմբերի 29-ին Ներկայացուցիչների պալատը ձայների գերակշիռ մեծամասնությամբ ճանաչեց 1,5 միլիոն հայերի ցեղասպանությունն Օսմանյան կայսրությունում: Օրենսդիր մարմնի երկու ճամբարների` հանրապետականների և դեմոկրատների հեղինակած թիվ 296 բանաձևն ընդունվեց 405 կողմ, 11 դեմ և 3 ձեռնպահ ձայների հարաբերակցությամբ: Փաստաթուղթը, որն օրենքի պարտադիր ուժ չունի, արձանագրում է` Միացյալ Նահանգների կառավարությունը պետք է պաշտոնապես ճանաչի և ոգեկոչի Հայոց ցեղասպանությունը, չմասնակցի այդ փաստի ժխտմանը և խրախուսի Հայոց ցեղասպանության հանրային ըմբռնումը:
Հայ իրականության մեջ հաճախ ենք հանդիպում հետևյալ տենդենցին՝ մենք ղեկավար չսիրող տեսակ ենք և հնարավոր առիթի դեպքում քարը քարի վրա չթողնելով՝ քննադատում ենք ու գամում անարգանքի սյունին։ Ասվածի վառ օրինակը ՀՀ նախկին երկու ղեկավարների նկատմամբ տարվող տոտալ հակաքարոզն է, որին լծված է գործող իշխանության ողջ ագիտպրոպը։ Սակայն, որքան էլ փորձում են վարկաբեկել նախկիններին, միևնույն է, միջազգային դիվանագիտական-քաղաքական լուրջ շրջանակները տեղի ունեցող զարգացումներին հետևում են ուշի ուշով և իրենց կողմից կատարում համապատասխան քայլեր։
Հասարակությունը ևս, որպես օրգանիզմ, ունի իրեն բնորոշ իմուն համակարգ, որը կազմում են հիմնարար բարոյական արժեքները, կրոնական պատվիրանները, բնականոն համակեցության կանոնները և, վերջապես, մշակույթն ու կառավարման համակարգը:
Հայաստանում ԱՄՆ արտակարգ և լիազոր դեսպան Լին Թրեյսիի հանդիպումը ՀՀ երրորդ նախագահ Սերժ Սարգսյանի հետ ակտիվորեն քննարկվում է քաղաքական, փորձագիտական շրջանակներում, սոցցանցերում: Արվում են տարբեր վերլուծություններ ու գնահատականներ՝ սկսած նրանից, որ այդ հանդիպման փաստով ԱՄՆ-ը ՀՀԿ-ին ճանաչում է՝ որպես հայաստանյան քաղաքական կյանքի կարևոր սուբյեկտ, վերջացրած նրանով, որ ինչ-ինչ չբարձրաձայնվող խնդիրների լուծման նպատակով ամերիկյան դիվանագետը հանդիպել է անցած շաբաթ՝ ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի, ապա՝ նախկին նախագահ Սերժ Սարգսյանի հետ: Այս գնահատականներում, իհարկե, կան ռացիոնալ հատիկներ:
Որևէ կերպ մեր օրակարգից չի կարող դուրս գալ ստվերի դեմ պայքարը. Այս մասին օրերս Պետեկամուտների կոմիտեի՝ Գյումրիում կազմակերպած ռազմավարական պլանավորման աշխատաժողովի ժամանակ հայտարարեց Նիկոլ Փաշինյանը։
Երբ իռլանդական «Ռյան Էյր» փոքր բյուջետային ավիաընկերության՝ մեծ շուքով ու առավել մեծ աղմուկով հայկական շուկա մուտք գործելն ազդարարվեց, համատեղ ասուլիսի ընթացքում, 168.am-ի հարցին, թե որոշ ուղղությունների համար հնարավոր է տոմս ձեռք բերել անգամ 20 դոլարով, բայց Հայաստանում կա օդի տուրքի հարկ, որի գումարը կազմում է մոտավոր 20 դոլար, այդ պարագայում ինչպե՞ս եք 20 դոլարով տոմսեր վաճառելու ՀՀ-ում, նպատակահարմար համարեց պատասխանել հանդիպմանը ներկա Քաղաքացիական ավիացիայի կոմիտեի նախագահ Տաթևիկ Ռևազյանը՝ ասելով. «Ես շուտվանից ասել եմ, որ առաջարկել ենք նոր ուղղությունների համար օդի տուրքը հանենք: Դա ընթացքի մեջ է»:
Այս տարի սպասվող բարձր տնտեսական աճի պայմաններում կառավարությունը հաջորդ տարվա համար բավական ցածր ցուցանիշ է դրել պետական բյուջեի նախագծում։ Ու եթե այն իրականանա, ապա կստացվի, որ ունենալու ենք տնտեսական աճի տեմպի շոշափելի նվազում։
Երբ Նիկոլ Փաշինյանը կառավարության նիստում բարձրացրեց Համաշխարհային բանկի գործարարության դյուրինության վերաբերյալ զեկույցում Հայաստանի դիրքերի թուլացման հարցը, Կենտրոնական բանկի նախագահը շտապեց հայտարարել, որ ցուցանիշները խնդրահարույց են, և իրենք որոշակի անճշտություններ են արձանագրել։
Մեր երկրի բարձրագույն կրթական համակարգի յուրօրինակ գնահատական է Հայաստանում կրթություն ստացող արտասահմանցի ուսանողների քանակը: Իհարկե, միշտ պետք է հաշվի առնել, որ արտասահմանցի ուսանողների զգալի մասը հայեր են: Դա միշտ դիտարկելի է եղել: Տեսեք, օրինակ, 2018/19 ուսումնական տարում մեր երկրի բուհական համակարգում սովորում էր 2 925 արտասահմանցի ուսանող: Ամենամեծ խումբը Ռուսաստանի քաղաքացի ուսանողներն են` 813:
Դեռևս գարնանից Հայաստանի արժութային շուկայում նկատվող տարադրամային հոսքերի ակտիվացումը Կենտրոնական բանկն ու կառավարությունը համառորեն փորձում են բացատրել զբոսաշրջային հոսքերի ավելացմամբ։ Զբոսաշրջության սեզոնն ավարտվեց, բայց արժութային շուկայում նկատված տարադրամային ճնշումը չի իջնում։ Գարնանից այն գտնվում է բարձր դիրքում ու շարունակում է պահպանվել։
Սա այն հարցն է, որում պետք չէ մտածել գումարներ խնայելու մասին։ Մարդկային տաղանդի զարգացման համար կատարվող ցանկացած ծախս ներդրում է, որը ժամանակի ընթացքում տարբեր ձևերով հետ է բերում ներդրված գումարները։
2018թ.-ին ՀՀ կառավարության կազմը ներկայացնելիս վարչապետի պաշտոնը զբաղեցնող Ն. Փաշինյանը վստահության քվե էր խնդրում հանրությունից՝ «թողեք աշխատենք» կարգախոսը թափահարելով: Ի սկզբանե պարզ էր, որ թավշյա կադրերը կաղում են բանիմացության տեսանկյունից, չունեն փորձ և կառավարման ձիրք, սակայն դրանք միայն ծաղիկներն էին՝ հետագա զարգացումների տեսանկյունից: Անցած 1,5 տարվա ընթացքում պարզվեց, որ կառավարության կադրերը ծույլ են, շատ հաճախ՝ լրիվ անտեղյակ իրենց ոլորտներից, պարզվեց նաև, որ նրանցից շատերը սորոսյան գրանտների ակտիվ սպառողներ են, կասկածելի քաղաքական հայրերով:
Տևական ժամանակ է՝ քննարկվում են «Հոկտեմբերի 27»-ի գործի հնարավոր վերաբացման, ՍԴ-ի շուրջ ծավալվող իրադարձություններն ու դրանց տրված միջազգային արձագանքը: Պարբերաբար հնչում են նաև հարցադրումներ, թե որն է այս ամենի շուրջ Սահմանադրության երաշխավորի՝ ՀՀ նախագահ Արմեն Սարգսյանի տեսակետն ու դիրքորոշումը: 168.am-ը գրավոր հարցեր ուղղեց ՀՀ նախագահին
«Համաձայնություն Փաշինյանի մակարդակով չկա, համաձայնությունը դեռ միայն ՀՀ ՊՆ-ի մակարդակով է: Այստեղ նրբություն կա: Սա երկու գերատեսչությունների պատրաստակամությունն է, դա Փաշինյանի գաղափարը չէ, դա ՀՀ ՊՆ-ն է: Ըստ իս՝ նրանք վախով են սպասելու այն բանին, թե կաջակցի՞ արդյոք Փաշինյանն այս նախաձեռնությանը, թե՞ ոչ»:
Թերևս ակնհայտ է, որ իշխանափոխությունը չարդարացրեց հասարակության այն սպասումները, որոնք խոստացել էին իրականացնել գործող իշխանությունները։ Խոսքը հատկապես սոցիալական ոլորտի սպասումների մասին է։ Մարդիկ մտածում էին, որ Նիկոլ Փաշինյանին իշխանության բերելով` կարճ ժամանակ անց լուծվելու են իրենց խնդիրները, կտրուկ բարձրանալու են աշխատավարձերն ու թոշակները, բացվելու են բազմաթիվ նոր և իրական աշխատատեղեր` պայմաններ ստեղծելով սեփական աշխատանքով հոգալու իրենց ընտանիքի ապրուստը։
Բաքվում մեկնարկել է ԱՊՀ պաշտպանության նախարարների կոմիտեի նիստը, և, ինչպես հայտնի է, դրանից մեկ օր առաջ կարճատև այցով Երևան ժամանեց ՌԴ պաշտպանության նախարար Սերգեյ Շոյգուն: Իրականում ինչո՞ւ է Շոյգուն եկել Երևան, և ի՞նչ է կատարվել այստեղ:
Պետեկամուտների կոմիտեն հրապարակել է այս տարվա 9 ամիսների խոշոր հարկատուների ցանկը։ Ցանկի համաձայն՝ խոշորների վճարներն ավելացել են, սակայն շատ ավելի դանդաղ, քան, պայմանական ասած, փոքր հարկատուներինը։
«Պետության հիմքը գիտությունն է, և դա գիտեին և՛ Հովսեփ Օրբելին, ով եկավ և հիմնեց ԳԱԱ-ն, և՛ աշխարհահռչակ աստղաֆիզիկոս Վիկտոր Համբարձումյանը, ով «ատամներով պահում էր»»:
«Ցավոք սրտի, մենք այս գործընթացներում ոչ թե գործընթացը ղեկավարողն ենք, ոչ թե սուբյեկտ ենք, այլ օբյեկտ ենք, որովհետև, անկախ մեր կամքից, երբեմն հարցն ընդգրկվում է տարբեր պետությունների օրակարգում և հանգուցալուծվում է իրենց նպատակահարմար սցենարով»:
Վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը, ըստ քաղաքագետի՝ ոչնչացրել է ընդդիմադիր Նիկոլին. «Թքել, անցել է այդ ամեն ինչի վրայով: Հիմա նա ամեն ինչ անում է նույն ձևով, նույն սկզբունքներով, ինչը որ քննադատում էր, շատ տեղերում էլ գերազանցել է այն մարդկանց, ում քննադատում էր: Այս տեսակետից ընդդիմադիր Նիկոլ Փաշինյան այլևս գոյություն չունի: Ի դեպ, իշխանափոխություն իրականացնող Նիկոլ Փաշինյան էլ գոյություն չունի, այսօր մենք արդեն ունենք բռնապետությունից 5 պակաս մի իրավիճակ»:
«Ցավոք սրտի, շատ կանխատեսելի գործընթաց էր, քանի որ թուրք-ամերիկյան հարաբերությունների լարվածության փուլերից որևէ մեկի ընթացքում անպայմանորեն խոսվում է Հայոց ցեղասպանության ճանաչման փաստի այս կամ այն եղանակի մասին: Այս բանաձևը նույնպես բացառություն չէ»,- այս մասին «168 Ժամի» հետ զրույցում ասել է թուրքագետ Ռուբեն Մելքոնյանը՝ անդրադառնալով ԱՄՆ Ներկայացուցիչների պալատի լիագումար նիստում քննարկման և քվեարկության դրվելիք Հայոց ցեղասպանության ճանաչման մասին N296 բանաձևին:
Երեկ ֆեյսբուքյան որոշ օգտատերերի գրառումներից պարզ դարձավ, որ ՀՀ երրրորդ նախագահ Սերժ Սարգսյանն այցելել է Եռաբլուր, հարգանքի տուրք է մատուցել սպարապետ Վազգեն Սարգսյանի հիշատակին: Նրանք նաև ընդգծում էին, որ Ս. Սարգսյանը Եռաբլուր է այցելել՝ առանց տեսախցիկների ու լրատվամիջոցների: Եվ, եթե չլինեին ֆեյսբուքյան օգտատերերի գրառումները, ովքեր նրան հանդիպել էին Եռաբլուրում, թերևս շատ քչերը կարող էին իմանալ այդ մասին:
«Արա Բաբլոյանը որևէ կապ չունի ոչ իշխանության յուրացման, ոչ էլ պաշտոնեական կեղծիք կատարելու հետ: Նա փաստաթուղթ չի կեղծել, բռնությամբ կամ այլ խախտումով էլ չի տիրացել ո՛չ պետական իշխանության ճյուղերից որևէ մեկին, ո՛չ էլ Սահմանադրական դատարանի լիազորություններին: Նրան առաջադրված մեղադրանքները բացարձակապես անհիմն են»,- ասել է պաշտպանը:
Վիճակագրական կոմիտեն հրապարակել է այս տարվա առաջին երեք եռամսյակների տնտեսական ակտիվության օպերատիվ տվյալները։ Դրանց համաձայն՝ բարձր աճերը Հայաստանի տնտեսության մեջ շարունակվում են, չնայած արդյունքները հասարակության հիմնական զանգվածներին հասանելի չեն։ Ու դեռ հայտնի չէ, թե երբ հասանելի կլինեն։
Այնպես է ստացվել, որ այս տարի պետական բյուջեում փողն «ուռել» է։ Բայց ոչ այն պատճառով, որ ծախսելու տեղ չկա։ Ծախսելու տեղ միշտ էլ կա, ուղղակի կառավարությունը չի կարողանում ժամանակին ծախսել։
ԽՍՀՄ տարիներին մտավորականներն ու արվեստի գործիչներն առաջ գնալու ու պետության կողմից աջակցություն ստանալու համար պետք է ապացուցեին, որ նվիրված են Կոմունիստական կուսակցությանը։
Վարկերի ներգրավումից կառավարությունը չի հրաժարվել և չի էլ պատրաստվում հրաժարվել։ Այն այսօր գտնվում է երբևէ արձանագրված ամենաբարձր կետում։ Պաշտոնական տվյալներով՝ պետական պարտքը հատել է 7 մլրդ դոլարի սահմանագիծը։ Այս տարվա հոկտեմբերի 1-ի դրությամբ այն կազմել է 7 մլրդ 51 մլն դոլար։
Կրթության գործընթացում էական է, թե ի՞նչն է գնահատվում, ինչպե՞ս է գնահատվում։ Մանկավարժներն ու սովորողներն ուշադրություն են դարձնում այն հանգամանքին, թե ինչն է ստուգվում գնահատման գործընթացում։ Եթե դուք ստուգում եք փաստերի մեխանիկական վերհիշումը, ապա բոլորը դա են սովորում։ Եթե կարևորվում են ոչ միայն փաստերը, այլև մտածելու հմտությունները, ապա բոլորը շեշտը դնում են մտածողության վրա։
