Տպագիր թերթի վերջին համարը

Կառավարությունը մի տարի շարունակ չի կարողանում մարդկանց ապահովել հսկիչ-դրամարկղային մեքենաներով` վարչապետը խոսում է հունվարի 1-ից տոտալ վերահսկողություն մտցնելու մասին։ «2020 թվականի հունվարի 1-ից` Նոր տարվա զանգերը խփելուց հետո, ՀՀ-ում չի լինելու ՀԴՄ չխփելու որևէ պարագա, որը որևէ բարոյական, սոցիալական առումով ներման ենթակա լինի»,- ասում է Նիկոլ Փաշինյանը:

Տնտեսական զարգացումների մասին խոսելիս՝ վերջին շրջանում Նիկոլ Փաշինյանն անընդհատ շրջանցում է հանքարդյունաբերության աճի ցուցանիշը։ Մի ցուցանիշ, որն էական դեր է խաղում՝ ինչպես արդյունաբերության, այնպես էլ՝ ընդհանրապես տնտեսության աճի գործում։

Սլավիկ Չիլոյան պոետի մասին կարելի է անվերջ խոսել, քանի որ այս մարդու, քաղաքացու, բանաստեղծի մասին հուշերն իր նման թափառում են Երևանի փողոցներում, երբեմն՝ Համալսարանի դռներից ներս։ Հիմա նրան հիշում են միայն իր ժամանակակիցներից ոմանք, քանի որ անկախության սերունդն այդպես էլ չգիտի նախորդ դարի ամենախարիզմատիկ պոետներից մեկին։

Ֆինանսների նախարարի և Պետեկամուտների կոմիտեի նախագահի հարաբերությունները վերջին շրջանում ակնհայտորեն լարվել են։ Թե այդ լարվածությունը մինչև ո՞ւր կտանի նրանց, ցույց կտա ժամանակը։ Ամեն դեպքում, չի բացառվում, որ կողմերից մեկի նյարդերը, ի վերջո, տեղի կտան։

Մեր ու Վրաստանի խորհրդարանները համարյա միաժամանակ քննարկում էին եկող տարվա բյուջեի մասին օրենքի նախագիծը: Մոտ 3.94 մլրդ դոլարանոց մեր բյուջեն ԱԺ-ն ընդունեց դեկտեմբերի 5-ին: Ընդունեց 77 «կողմ», 37 «դեմ» ձայներով: «Բարգավաճ Հայաստան» և «Լուսավոր Հայաստան» խմբակցությունները հայտարարել էին, որ «դեմ» են քվեարկելու:

ՀՀ ԱԳ նախարար Զոհրաբ Մնացականյանը երեկ շնորհակալություն հայտնելով ԱՄՆ կոնգրեսին՝ Ցեղասպանության բանաձևն ընդունելու համար, իր թվիթերյան պաշտոնական էջում տեղադրել է ԱՄՆ 111-րդ Սենատի լուսանկարը:

Այսօր Հայաստանի կրթական համակարգի զարգացման կարևորագույն նախապայմանը համակարգում որոշակիություն մտցնելն է ու հաղորդակցման ճիշտ մոտեցումներ իրագործելը։ Եթե հեղափոխությունից հետո չստեղծվի հարաբերությունների առողջ համակարգ, նոր աշխատաոճ, ապա մենք ոչնչի չենք հասնի։ Կաշառք չվերցնելը դեռևս չի երաշխավորում համակարգի զարգացումը։ Համակարգի ներքևի և միջին օղակներում աշխատող մարդկանց համար պետք է հասկանալի լինի, թե ի՞նչ է իրենցից ակնկալվում։

Օրերս Նիկոլ Փաշինյանը հայտարարել է, որ Կենտրոնական բանկի միջազգային պահուստները հասել են աննախադեպ բարձր մակարդակի, որ պատմականորեն Հայաստանը երբեք այդքան տարադրամային պաշար չի ունեցել, որքան ունի հիմա, որ դրա արդյունքում երկրի տնտեսական վարկանիշը շարունակաբար աճում է։ Բայց ինչ տեղի ունեցավ դրանից հետո։

Ադրբեջանի առաջարկությունները, ըստ էության, նշանակում են վերադարձ իրավիճակին, երբ սկզբնավորվեց հակամարտության ժամանակակից փուլը։ Ադրբեջանն ապարդյուն փորձեր է կատարում՝ իրեն վերագրելու Արցախի նկատմամբ որոշ իրավունքներ, որոնք նա չունի։ Որքան շուտ Բաքուն հրաժարվի այս՝ վաղուց արդեն հնացած և անիրատեսական մոտեցումներից, այնքան շուտ հնարավոր կլինի տարածաշրջանում հաստատել կայուն խաղաղություն։ Միջազգային ուժային կենտրոնները կարող են օգնել Ադրբեջանին ընդունել իրողությունները։

2019 թվականի դեկտեմբերի 6-ին Երևանում տեղի ունեցավ հանրահավաք-երթ՝ ի պաշտպանություն ավանդական ընտանիքի ինստիտուտի, որն այդ օրերին ավելի քան տասը երկրներում կայացած համանման ակցիաներից մեկն էր։ Այսպիսով, առաջինը Քրիստոնեությունը որպես պետական կրոն ընդունած Հայաստանը միացավ ընտանիքի ինստիտուտի պաշտպանության համաշխարհային շարժմանը։

սկ ի՞նչ է, Ռշտունին իր հարցազրույցում ինչ-որ նոր բա՞ն է ասել: Նա ասում է, որ՝ այո, կան ճնշումներ գործադիր և օրենսդիր մարմինների ներկայացուցիչների կողմից: Կարծում եմ՝ Ռշտունին նոր բան չի ասել: Ես էլ եմ ասել, շատերն էլ են ասել: Ես զարմանում եմ արդարադատության նախարարի ռեակցիայից Վազգեն Ռշտունու խոսքերի վերաբերյալ: Ես շատ ավելի կոշտ եմ արտահայտվել այդ ճնշումների վերաբերյալ: Այդ ի՞նչ ասաց Ռշտունին, որ արդարադատության նախարարն այդպես ցավագին ընդունեց:

Մինչ Նիկոլ Փաշինյանը հպարտանում է, որ կատարել է «հեղափոխությունից» առաջ բյուջեի հարկային եկամուտների ավելացման վերաբերյալ իր տված հայտնի խոստումը, մուտքերի աճի տեմպը գնալով նվազում է։ Հիմա արդեն այն այլևս այնպիսին չէ, ինչպիսին էր 3-4 ամիսներ առաջ։

2018թ. թավշյա իրադարձությունները և իշխանափոխությունը որոշ գործարարների կյանքում մեծ փոփոխություններ են բերել։ Դա է պատճառը, որ նրանք ժամանակ առ ժամանակ առիթը բաց չեն թողնում Նիկոլ Փաշինյանի և նրա կառավարության, առհասարակ՝ նոր իշխանությունների գովքն անելու՝ չնկատելու տալով բազմաթիվ բացթողումներն ու արատավոր, կոռուպցիա պարունակող երևույթները։

Եթե հավատալու լինենք էկոնոմիկայի նախարար Տիգրան Խաչատրյանին, ապա Հայաստանում տնտեսական հեղափոխությունն արդեն տեղի է ունեցել։ Ուրիշ բան, թե ո՞վ և ինչպե՞ս է այն պատկերացնում։

Գնաճի մասին ամենամսյա հրապարակումների նկատմամբ հետաքրքրությունը զրոյական է: Ո՛չ փորձագետներն են դրան հետևում, ո՛չ հասարակությունը: Այս տարվա հունվար-նոյեմբերի գների մասին հաշվետվությունն արձանագրում է. «ՀՀ սպառողական շուկայում 12-ամսյա գնաճը կազմել է 1.0 տոկոս»: Բնականաբար, 1 տոկոսանոց գնաճն ընկալվում է՝ որպես տնտեսական նինջ:

Մշակույթի, արվեստի ոլորտի մեծությունները մարդկանց ուշադրության կենտրոնում են ո՛չ միայն իրենց ստեղծագործություններով, այլև սկանդալային կյանքով ու տարօրինակ սովորություններով։ Հայտնի գրող Չարլզ Դիքենսը սիրում էր այցելել դիահերձարաններ, Պուշկինը շատ էր սիրում լիմոնադ։ Բալզակն օրական խմում էր մոտ 40 գավաթ սուրճ։ Սարսափ պատմվածքներով հայտնի Էդգար Պոն էլ վախենում էր մթությունից… Այս շղթան կարելի է անվերջ շարունակել, քանի որ այս հանճարեղ մարդիկ տարբերվում էին բոլորից։

Դեռ տարեսկզբից Կենտրոնական բանկն արժութային շուկայից ակտիվորեն տարադրամ է գնում։ Այս ընթացքում այն հասցրել է ձեռք բերել մի քանի հարյուր միլիոն դոլար։ Ու չնայած դրան, ԿԲ միջազգային պահուստներն անհամեմատ ավելի քիչ են համալրվել, քան գնված տարադրամն է։ Թեև դա չի խանգարել, որ պահուստները հատեն երբևէ արձանագրված ամենաբարձր մակարդակը։

Մինչ ժողովուրդը հույսով սպասում է, թե, ի վերջո, երբ է ինքն էլ ճաշակելու հեղափոխության խոստացած բարիքները, կառավարության ղեկավարներն ու ժողովրդի ընտրյալները լիուլի վայելում են պետության փողերը։ Պետական բյուջեն նրանց համար դարձել է միջոց` իրենց կարիքները բավարարելու համար։

Վիճակագրական կոմիտեն հրապարակել է ներդրումների նոր վիճակագրությունը։ Ըստ այդմ, տարեսկզբի 9 ամիսներին Հայաստանի տնտեսության մեջ կատարված օտարերկրյա ուղղակի ներդրումների զուտ հոսքերը գրեթե կրկնակի զիջում են նախորդ տարվա նույն ժամանակահատվածի ցուցանիշը։

Այս շաբաթ հրապարակվեցին կրթության ոլորտի ամենահայտնի ստուգատեսի՝ PISA-ի արդյունքները։ Այս մրցույթն անցկացվում է 3 տարին մեկ անգամ և պարզում է 15 տարեկանների պատրաստվածության մակարդակն ընթերցանությունից, մաթեմատիկայից և բնագիտությունից։ Այս ստուգատեսի մտահոգիչ բացահայտումներից մեկն այն է, որ յուրաքանչյուր 4-րդ աշակերտը չի տիրապետում ընթերցանության նվազագույն հմտություններին և չի կարողանում հասկանալ, թե որն է միջին ծավալի տեքստի հիմնական գաղափարը։ Մտահոգիչ է մնում նաև այն, որ աղքատ և հարուստ ընտանիքների երեխաների միջև տարբերությունները շարունակում են մեծ մնալ։

Աղմուկը Գ. Նժդեհի շուրջ չի հանդարտվում: Սույն թվականի դեկտեմբերի 2-ի գիշերը հանրությանը ոչ անհայտ Շանթ Հարությունյանի որդին` Շահենը, հերթական անգամ աչքի ընկավ էքսցենտրիկ վարքով. նա կարմիր ներկով պղծեց Ալեքսանդր Գրիբոյեդովի արձանը: Տակավին անփորձ երիտասարդը սոցիալական ցանցերում ներկայացրեց իր քայլի դրդապատճառները:

Վերջին օրերին ղարաբաղյան համակարտության կարգավորման բանակցային գործընթացի շուրջ ինտենտսիվ իրադարձություններ են տեղի ունենում: Բրատիսլավայում երեկ կայացած երկու երկրների արտգործնախարարների հանդիպումից առաջ Բաքվում Ռուսաստանի արտգործնախարար Սերգեյ Լավրովն Ադրբեջանի ԱԳ նախարար Էլմար Մամեդյարովի հետ ասուլիսում խոսեց փոխզիջումների հնարավորության մասին՝ հույս հայտնելով, որ երեկվա հանդիպման արդյունքներով հնգակողմ հայտարարություն կստորագրվի՝ երկու երկրների և ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահ պետությունների արտգործնախարարների մասնակցությամբ: Բայց մինչ այդ հայտարարությունները, նախօրեին և երեկ հայկական կողմում տեղի ունեցան երկու խորհրդանշական իրադարձություններ:

Մինչ կառավարության անդամներն ու Ազգային ժողովի պատգամավորները վայելում են հեղափոխության արդյունքները, այդ թվում` բարձր պարգևավճարների տեսքով, հանրության հիմնական մասը շարունակում է կերակրվել դատարկ խոստումներով ու ոչինչ չտվող ձեռքբերումների վերաբերյալ հայտարարություններով։ Ահա և դրանցից մեկը։

Երևանի ավագանու «Լույս» խմբակցության ղեկավար Դավիթ Խաժակյանը նոյեմբերի 26-ին Երևանի ավագանու նիստի ժամանակ հանդես էր եկել հանցագործության մասին հաղորդմամբ՝ տեղեկացնելով, որ քաղաքապետը և նրա տեղակալը չարաշահել են իրենց պաշտոնեական լիազորությունները, մասնավորապես՝ քաղաքապետի լիազորությունները դնելով այն տեղակալի վրա, ով ավագանու անդամ չէ և, Երևան քաղաքում տեղական ինքնակառավարման մասին օրենքի համաձայն՝ իրավասու չէ կատարելու քաղաքապետի լիազորությունները: Խաժակյանը նաև հայտարարել էր, որ կեղծվել է այն փաստաթուղթը, որով լիազորությունները դրվել են քաղաքապետի տեղակալ Հայկ Սարգսյանի վրա, և մատնանշել էր Քրեական օրենսգրքի 309 հոդվածը, այն է՝ պաշտոնական լիազորություններն անցնելը:

Ո՞ւմ և ինչի՞ համար են այդ գումարները, երբ բյուջեի փողերը մնացել են օդում կախված, հայտնի չէ:

Հարկային արտոնությունների տեսքով պետական բյուջեն մեծ գումարներ է կորցնում։ Խոսքը տարեկան շուրջ 455 մլրդ դրամի կամ գրեթե 950 մլն դոլարի մասին է։

Մեր երկրի խորհրդանիշը դարձած «Մայր Հայաստան» հոյակերտ հուշակոթողի  հեղինակ քանդակագործ Արա Հարությունյանն իր ստեղծագործական կյանքի ընթացքում հաճախ է սթրեսներ տարել, շատ անգամներ է ստիպված եղել հաղթահարել սովետական ժամանակաշրջանի արգելքները և  ծանրաշարժ չինովնիկների բյուրոկրատիզմը։

Հիմա մատների վրա կարելի է հաշվել այն շենքերը, տներն ու շինությունները, որոնք մնացել են Հին Երևանից։ Այդ պատառիկները մեր մայրաքաղաքի հին օրերի մասին պատմող վերջին վկաներն են։ Պատմություններ կարող են պատմել նաև հին լուսանկարները, տեսանյութերն ու հուշերը։ Բարեբախտաբար, արխիվներում պահպանվել են լուսանկարներ հին Երևանի առևտրական հրապարակից, որ անվանում էին «Ղանթարի» շուկա կամ «Չարսու» բազար։

Կառավարությունը մտադիր է անցնել առողջության համապարփակ ապահովագրության։ Ու դրա համար նախատեսում է սահմանել նոր` առողջապահության հարկ, որը պիտի վճարի աշխատողը` սեփական աշխատավարձից։

Քննությունները միշտ առանցքային տեղ են ունեցել Հայաստանի կրթական համակարգում։ Անկախության առաջին 20 տարիներին բուհերի ընդունելության քննությունները համարվում էին ամառային ամիսների կարևորագույն քաղաքական իրադարձություններից մեկը։ Երկրի նախագահները, վարչապետներն այցելում էին քննասենյակներ, հետևում քննությունների ընթացքին, լրագրողները լուսաբանում էին քննության ամեն օրը։ Նախարարությունն ապրիլ ամսից սկսում էր իր հիմնական ուժերը կենտրոնացնել քննությունների վրա։